đ?i v?i cac đ?nh ngh?a khac, xem
James II
.
James II va VII
[2]
(
14 thang 10
n?m
1633
?
16 thang 9
n?m
1701
)
[3]
la vua c?a
Anh
va
Ireland
v?i v??ng hi?u
James II
va c?ng la vua c?a
Scotland
v?i v??ng hi?u
James VII
,
[2]
t? ngay
6 thang 2
thang
1685
t?i
11 thang 12
n?m
1688
. Ong la v? vua theo
Cong giao
cu?i cung cai tr? ba v??ng qu?c
Anh
,
Scotland
va
Ireland
. James th?a h??ng ngoi bau t? ng??i anh trai
Charles II
sau khi Charles II qua đ?i vao n?m 1685 ma khong co m?t ng??i con h?p phap nao. T? ngay đ?u ? ngoi, ngay cang nhi?u thanh vien c?a cac phe phai chinh tr? va ton giao c?a Anh ch?ng l?i James vi ong qua than thi?n v?i
Phap
, qua xem tr?ng
Cong giao
va vi?c ong
qua chuyen quy?n
. S? c?ng th?ng nay bung n? khi nha vua co đ??c m?t
V??ng thai t?
theo Cong giao La Ma la
James Francis Edward Stuart
, nh?ng quy t?c hang đ?u li?n keu g?i v??ng cong
William III x? Orange
(con r? va chau c?a James) đem quan t?
Ha Lan
đ? b? vao Anh. đi?u nay bu?c James ch?y kh?i Anh (va vi th? ong b? Qu?c h?i Anh xem nh? t? thoai v?)
[4]
trong cu?c
Cach m?ng Vinh Quang
n?m 1688. N?i ngoi ong chinh la William, v?i V??ng hi?u William III, đ?ng cai tr? v?i v? (va c?ng la con gai c?a James) la
Mary II
trong th?i k? g?i la
William va Mary
t? n?m 1689. James sau đo đa co nh?ng n? l?c m?nh m? nh?m gianh l?i ngoi bau v?i vi?c ong đ? b? len Ireland n?m 1689 nh?ng ong bu?c ph?i nhanh chong quay v? Phap mua he n?m 1690, sau s? ki?n l?c l??ng than ong la
Jacobite
b? l?c l??ng
Williamite
c?a William đanh b?i t?i
tr?n song Boyne
. Ong tr?i qua ph?n đ?i con l?i v?i v? tri la m?t ng??i tranh ch?p ngai vang Anh t?i m?t lau đai ? Phap d??i s? b?o tr? c?a ng??i anh h? va đ?ng minh la vua
Louis XIV c?a Phap
.
Vua James II đ??c bi?t đ?n nhi?u vi ni?m tin c?a ong vao ch? ngh?a
quan ch? chuyen ch?
va nh?ng n? l?c nh?m đem l?i
t? do ton giao
cho th?n dan c?a minh, nh?ng đi?u trai v?i đoi h?i c?a
Qu?c h?i Anh
. Qu?c h?i Anh, v?n đang ch?ng l?i ch? ngh?a chuyen ch? đang len cao ra t?i nhi?u qu?c gia
Chau Au
khac c?ng nh? ph?n đ?i vi?c
Anh giao
m?t
v? th? t?i cao trong lu?t phap
, cho r?ng s? b?t đ?ng c?a h? la cach đ? b?o v? "nh?ng t? do v?n co c?a nhan dan Anh", theo nh? cach g?i c?a h?. S? c?ng th?ng nay lam cho b?n n?m cai tr? c?a vua James II tr? thanh m?t cu?c tranh ch?p v? quy?n l?c c?a Qu?c h?i Anh va nha vua, đi?u ma r?t cu?c lam James ph?i m?t ngoi. Vi?c nay con d?n đ?n s? ki?n Qu?c h?i thong qua Lu?t v? cac Quy?n n?m 1689 (
Bill of Rights 1689
) nh?m t?ng quy?n cho chinh minh va h?n ch? v??ng quy?n, va vi?c
Nha Stuart
b? thay th? b?i
nha Hanover
qua đ?o lu?t v? Quy?n k? v? 1701 (
Act of Settlement 1701
).
V??ng t? James la ng??i con th? hai s?ng đ?n tu?i tr??ng thanh c?a vua
Charles I
va Cong chua
Henrietta Maria c?a Phap
. Ong sinh t?i
Cung đi?n Thanh James
?
th? đo
Luan đon
vao ngay 14 thang 10 n?m 1633.
[5]
Cung n?m, ong đ??c
T?ng Giam m?c Canterbury
thu?c
Anh giao
la
William Laud
r?a t?i.
[6]
James đ??c giao d?c cung v?i anh trai c?a minh, v? vua t??ng lai
Charles II c?a Anh
, va hai con trai
George
va Francis Villiers c?a Cong t??c th? nh?t x? Buckingham
George Villiers
.
[7]
Khi len 3, James đ??c phong lam
đ?i đo đ?c Anh Qu?c
. V? tri nay ban đ?u ch? mang tinh danh d? nh?ng sau đo l?i co quy?n l?c đang k? sau cu?c
Khoi ph?c v??ng v? Anh
(
the Restoration
), khi ma James đa tr??ng thanh.
Vao n?m 1642, James đ??c nh?n
Huan ch??ng Garter
[8]
va sau đo ong tr? thanh
Cong t??c x? York
vao ngay 22 thang 1 n?m 1644.
[6]
Khi xung đ?t gi?a vua cha Charles I va Qu?c h?i bi?n thanh
n?i chi?n
, James đang ? t?i
Oxford
, m?t thanh tri trung thanh v?i Hoang gia.
[9]
Khi thanh ph? đ?u hang sau tr?n bao vay Oxford n?m 1646, cac lanh đ?o c?a Qu?c h?i ra l?nh giam gi? James t?i Cung đi?n Thanh James.
[10]
Vao n?m 1648, ong b? tr?n va c?i trang đi đ?n th? đo
Den Haag
c?a
Ha Lan
.
[11]
Sau khi Charles I b? phe n?i d?y x? t? vao n?m 1649, phe b?o hoang đ?a anh trai c?a James len ngoi v?i v??ng hi?u
Charles II c?a Anh
.
[12]
Charles II đ??c
Qu?c h?i Scotland
va
Qu?c h?i Ireland
cong nh?n va ong len ngoi vua Scotland t?i
Scone
vao n?m 1651. M?c du Charles II con t? x?ng lam vua Anh t?i
Jersey
, ong khong th? gi? ch?c đ??c ngoi v? nay va h?u qu? la ong ph?i ch?y đi
Phap
va s?ng l?u vong t?i đay.
[12]
Gi?ng nh? anh trai minh, James tim ki?m s? t? n?n ? Phap va sau đo ong gia nh?p Quan đ?i Phap, d??i quy?n c?a
Th?ng ch?
Turenne
, chi?n đ?u ch?ng l?i phe
Fronde
va sau đo ch?ng l?i đ?ng minh Tay Ban Nha c?a phe nay.
[13]
Trong th?i gian ph?c v? Quan đ?i Phap, James co đ??c kinh nghi?m th?c chi?n đ?u tien c?a minh. Theo m?t nhan ch?ng, ong "
luon b?o d?n va ti?n len d?ng c?m đ? hoan thanh m?i th?
".
[14]
N?m 1656, khi ma anh trai Charles c?a James giao k?t đ?ng minh v?i k? thu c?a Phap la Tay Ban Nha, James b? tr?c xu?t kh?i Phap va b? lo?i ng? kh?i quan đ?i c?a Th?ng ch? Turenne.
[15]
James sau đo tranh cai d? d?i v?i anh trai c?a minh v? vi?c Charles ch?n giao k?t v?i Tay Ban Nha thay vi Phap. V?i m?t cu?c s?ng l?u vong ngheo kh?, c? Charles va James h?u nh? khong co th? lam gi đ? tac đ?ng vao c?c di?n quan h? r?ng l?n gi?a cac v??ng qu?c, va cu?i cung James cung em trai
Henry
c?a minh đi đ?n
Brugge
thu?c
B?
va gia nh?p Quan đ?i Tay Ban Nha d??i quy?n t??ng
Louis, V??ng cong c?a Conde
. Sau đo ong đ?i đ?u v?i nh?ng đ?ng đ?i c? trong quan đ?i Phap c?a minh trong tr?n đanh t?i
Dunes
.
[16]
Trong nh?ng n?m thang ph?c v? Quan đ?i Tay Ban Nha, James k?t b?n v?i hai anh em Cong giao ng??i
Ireland
theo h?u nha vua,
Peter
va
Richard Talbot
, va tr? nen h?i gh? l?nh v?i nh?ng quan s? Anh giao c?a anh trai ong.
[17]
Vao n?m 1659, n??c Tay Ban Nha ky k?t
hi?p ??c hoa binh
v?i Phap. Do nghi ng? v? nh?ng c? h?i gianh l?i ngoi bau c?a anh minh, James ngh? đ?n vi?c nh?n l?i m?i c?a lam đo đ?c H?i quan c?a ng??i Tay Ban Nha.
[18]
Cu?i cung, ong kh??c t? ch?c v? nay. N?m sau đo, tinh hinh n??c Anh hoan toan thay đ?i va Charles II l?i đ??c đ?a len ngoi.
[19]
Sau cai
ch?t
c?a
Oliver Cromwell
vao n?m 1658 va theo sau đo la s? s?p đ? c?a n?n
C?ng hoa Anh
vao n?m 1660, vua Charles II đ??c đ?a len ngoi vua Anh. Tuy James la
ng??i th?a k? tr??c m?t
nh?ng xem ra ong s? kho co th? len n?i ngoi bau, vi vua Charles II hay con tr? va vi th? co kh? n?ng lam cha.
[20]
Sau khi anh trai ph?c h?i v??ng v?, James đ??c phong lam
Cong t??c c?a Albany
t?i Scotland, đ?ng th?i mang t??c hi?u Anh Qu?c la
Cong t??c x? York
. Sau khi v? n??c Anh, James h?a hon v?i
Anne Hyde
, con gai c?a quan đ?i th?n đ?u tri?u Anh la
Edward Hyde
, vi?c nay ngay l?p t?c gay tranh cai.
[21]
Vao n?m 1659, trong qua trinh tim cach quy?n r? Anne, James h?a la s? c??i ba.
[22]
N?m 1660, Anne co thai v?i James nh?ng sau
s? ki?n ph?c h?i v??ng quy?n Anh
va vi?c James co quy?n l?c tr? l?i thi hoang gia khong mu?n m?t v??ng t? c??i m?t th??ng dan, m?c k? b?t c? l?i h?a nao James đa đ?a ra tr??c đo.
[23]
G?n nh? t?t c? m?i ng??i, k? c? cha c?a Anne kh?n thi?t yeu c?u Anne va James khong l?y nhau.
[23]
Th? nh?ng James v?n l?y Anne qua m?t l? c??i bi m?t, sau đo h? c?ng co đ??c m?t hon l? chinh th?c vao ngay 3 thang 9 n?m 1660 t?i
Luan đon
. đ?a con trai đ?u tien c?a h? ten la Charles ch?t khi đang con s? sinh va n?m đ?a sau đo, c? trai l?n gai, đ?u co cung s? ph?n.
[23]
Ch? co hai co cong chua s?ng đ?n tu?i tr??ng thanh la
Mary
(s. 30 thang 4 n?m 1662) va
Anne
(6 thang 2 n?m 1665).
[24]
Nha quy t?c ng??i Anh
Samuel Pepys
ghi trong nh?t ky c?a ong r?ng James r?t th??ng con minh va cach ong lam cha va ch?i v?i con minh "
c?ng gi?ng nh? m?t ng??i cha binh th??ng
", đi?u nay trai v?i cach lam cha m? luon gi? kho?ng cach trong v??ng th?t th?i gian đo.
[25]
V? c?a James la m?t ng??i r?t ton th? ch?ng va gay ra nhi?u ?nh h??ng đ?i v?i cac quy?t đ?nh c?a ong.
[26]
Du v?y, James v?n co nhi?u tinh nhan khac nhau, bao g?m
Arabella Churchill
va
Catherine Sedley
, va vi th? James tr? nen n?i danh nh? la m?t "
tay ham gai vo y th?c nh?t luc sinh th?i
".
[27]
V?i Catherine Sedley, James co m?t con gai ten la
Catherine Darnley
(ten nay đ??c đ?t vi James la m?t h?u du? c?a Huan t??c
Darnley
Henry Stuart
). Anne Hyde qua đ?i n?m 1671.
Cac ch?c v? chinh tr? va quan s?
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Sau cu?c Khoi ph?c V??ng v?, James đ??c phe chu?n lam
đ?i đo đ?c
(
Admiralty
), nh? đo ong co quy?n b? nhi?m quan T?ng tr?n c?a
Portsmouth
va ch?c v?
Lord Warden of the Cinque Ports
.
[28]
James th?ng l?nh
H?i quan Hoang gia
trong cac cu?c
Chi?n tranh Anh-Ha Lan l?n th? hai
(1665?67) va
l?n th? ba
(1672?74). Sau khi
H?i quan
Ha Lan
t?n cong bi?n Medway
vao n?m 1667, James trong coi vi?c nghien c?u va tai l?p h? th?ng phong th? b? bi?n phia Nam.
[29]
Ch?c đ?i đo đ?c cung v?i l?i t?c t?
B?u đi?n Anh
va thu?
r??u
(ma Charles II trao cho James sau khi đ??c khoi ph?c v??ng v?) đem đ?n cho James m?t m?c l??ng đ? đ? duy tri m?t gia trang kha l?n.
[30]
Vao n?m 1664, vua Charles II giao cho James cai qu?n vung đ?t gi?a
song Delaware
va
song Connecticut
?
chau M?
. Sau khi b? Quan đ?i Anh chi?m đong, lanh th? c?
Tan Ha Lan
c?a Ha Lan đ??c đ?t ten la
T?nh New York
đ? vinh danh James. Sau khi t?nh New York đ??c thanh l?p, Cong t??c James giao m?t ph?n c?a thu?c đ?a m?i cho
George Carteret
va
John Berkeley
cai qu?n.
Phao đai Orange
, cach
song Hudson
240 kilomet v? phia B?c, đ??c đ?i ten thanh
Albany
, theo t??c hi?u c?a James t?i Scotland.
[23]
Vao n?m 1683, ong tr? thanh Giam đ?c
Cong ty C?ng Hudson
, nh?ng khong đong vai tro tich c?c trong vi?c cai qu?n Cong ty nay.
[23]
James c?ng cai qu?n
Cong ty Hoang gia chau Phi
- m?t Cong ty
buon ban no l?
.
[31]
Vao thang 9 n?m 1666, vua anh Charles II truy?n l?nh cho ong lanh đ?o vi?c ch?a chay trong v?
đ?i h?a ho?n Luan đon
, trong khi Th? tr??ng khi ?y la
Thomas Bloodworth
khong lam gi. M?c du ch?c v? nay h?u nh? khong co quy?n l?c chinh tr?, nh?ng ho?t đ?ng va tai n?ng lanh đ?o c?a ong đ?u đang chu y. M?t nhan ch?ng đ??ng th?i ghi nh?n trong m?t b?c th? đ? ngay 8 thang 9 (n?m 1666) nh? sau: "Cong t??c x? York đa gianh đ??c con tim c?a nhan dan qua vi?c ong lien t?c d?n tam tri m?t cach khong m?i m?t c? ngay l?n đem đ? giup d?p t?t tr?n chay".
[32]
C?i sang Cong giao va t?c huy?n
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Th?i gian James tr?i qua ? Phap đa đ? ong ti?p xuc v?i đ?c tin va cac nghi l? c?a
Cong giao
; sau đo ong va v? minh, ba Anne, ngay cang co c?m tinh v?i Cong giao.
[33]
Vao kho?ng n?m 1668 hay 1669, James c?i sang Cong giao qua vi?c nh?n
bi tich thanh th?
. Tuy nhien, vi?c c?i đ?o nay c?a James đ??c gi? bi m?t trong m?t th?i gian va ong v?n ti?p t?c đi l? nha th?
Anh giao
cho t?i t?n 1676.
[34]
M?c du đa c?i đ?o, ong v?n ti?p t?c co m?t quan h? h?p tac ch? y?u v?i cac tin đ? Anh giao, bao g?m
John Churchill
,
George Legge
va cac tin đ?
Khang cach ng??i Phap
nh? la Ba t??c th? hai x? Feversham
Louis de Duras
.
[35]
Vi lo s? nh?ng ?nh h??ng c?a cac tin đ? Cong giao trong tri?u đinh, Qu?c h?i Anh ra m?t đ?o lu?t m?i ten
Lu?t Kh?o sat
(
Test Act
) n?m 1673.
[36]
Lu?t m?i nay đoi h?i t?t c? quan l?i va t??ng ta quan đ?i ph?i ra m?t l?i tuyen th?. L?i tuyen th? nay bu?c h? ph?i ch?i b?
phep thanh th?
va len an m?t s? l? nghi khac c?a Cong giao nh? la s? me tin va me mu?i va ch?p nh?n bi tich thanh th? c?a
Anh giao
.
[37]
James t? ch?i th?c hi?n b?t c? yeu c?u nao c?a Lu?t Kh?o sat va thay vao đo ong t? b? ch?c đ?i đo đ?c c?a H?i quan Anh. Va chinh vi?c nay đa cong khai vi?c James đa c?i đ?o.
[36]
Vua Charles II ch?ng đ?i vi?c c?i đ?o, va hu?n l?nh r?ng, cac con gai c?a James la Mary va Anne ph?i đ??c nuoi d?y v?i t? cach la nh?ng tin đ? Khang Cach.
[38]
Tuy nhien, ong cho phep James c??i m?t tin đ? Cong giao la
Mary x? Modena
- m?t Cong n??ng m?i 15 tu?i ng??i
Y
.
[39]
Ngay 20 thang 11 n?m 1673, James ti?n hanh vi?c c??i v?ng m?t Mary theo nghi l? Cong giao.
[40]
Ngay 21 thang 9, Mary t?i Anh Qu?c va Giam m?c Oxford la
Nathaniel Crew
ti?n hanh m?t vai nghi l? Anh giao va khong lam gi h?n ngoai cong nh?n cu?c hon nhan Cong giao c?a James va Mary.
[41]
Nhi?u ng??i Anh, v?n ch?ng tin vao Cong giao, xem v? Cong n??ng m?i c?a x? York la m?t gian đi?p c?a
Giao hoang Clemente X
.
[42]
Cu?c Kh?ng ho?ng Lo?i tr?
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Vao n?m 1677, James mi?n c??ng đ? g? con gai la Mary cho m?t tin đ? Khang Cach la
William x? Orange
(c?ng la chau trai c?a James). James ?ng thu?n sau khi vua anh Charles II va William đ?ng tinh v? cu?c hon nhan nay.
[43]
B?t ch?p cu?c hon nhan Khang Cach nay, nh?ng n?i lo s? v? m?t ti?m n?ng co m?t ong vua Anh theo Cong giao v?n con đo, s? s? hai l?i con gia t?ng do vua Charles II va V??ng h?u
Catarina Henriqueta
khong th? sinh con. C?ng trong th?i gian nay, m?t linh m?c Anh giao đa b? t??c phep ten la
Titus Oates
noi v? m?t "
m?u đ? c?a Giao hoang
" nh?m gi?t vua Charles XII va đ?a Cong t??c x? York len ngoi bau.
[44]
Am m?u t??ng t??ng nay đa lam cho lan song ch?ng Cong giao lan tran manh li?t tren kh?p n??c Anh.
T?i Anh Qu?c,
Ba t??c th? nh?t c?a Shaftesbury
, ng??i t?ng gi? ch?c v? quan đ?i th?n đ?u tri?u va la nhan v?t ch?ng Cong giao ch? ch?t, tim cach lo?i tr? James kh?i danh sach nh?ng ng??i k? th?a ngai vang.
[45]
M?t vai thanh vien c?a Qu?c h?i con đ? ngh? vua Charles II truy?n ngoi cho ng??i con b?t h?p phap la
James Scott, Cong t??c th? 1 x? Monmouth
.
[46]
Vao n?m 1679, khi
D? lu?t Lo?i tr?
(
Exclusion Bill
) co kh? n?ng đ??c thong qua, vua Charles II ph?i gi?i tan Qu?c h?i.
[47]
Hai
Qu?c h?i
khac đ??c b?u len vao n?m 1680 va 1681, nh?ng c?ng b? gi?i tan vi nh?ng ly do t??ng t?.
[48]
Cu?c Kh?ng ho?ng Lo?i tr? gop ph?n vao s? phat tri?n c?a hai đ?ng phai n??c Anh:
phe Wig
thi ?ng h? đ?o lu?t Lo?i tr?, trong khi phe
Tory
thi ph?n đ?i. Cu?i cung, James khong b? m?t quy?n k? v?, nh?ng ong khong đ??c lam vi?c cung cac quan đ?i th?n đ?u tri?u, va ph?i đong vai tro nh? ben h?n trong Chinh ph? c?a vua Charles II.
[49]
Theo l?nh c?a nha vua, James r?i kh?i n??c Anh ma đ?n
Bruxelles
thu?c
B?
.
[50]
Vao n?m 1680, ong tr? thanh Quan đ?i di?n cao c?p (
Lord High Commissioner
) c?a x? Scotland va đ?n s?ng t?i
Cung đi?n Holyrood
?
Edinburgh
nh?m tr?n ap m?t cu?c n?i d?y va trong coi chinh quy?n thu?c hoang gia.
[51]
James sau đo quay v? Anh trong th?i gian ng?n khi ma Charles b?nh n?ng va g?n nh? s? ch?t.
[52]
Lan song bu?c t?i ch?ng l?i James cu?i cung c?ng qua đi, nh?ng quan h? gi?a James v?i nhi?u thanh vien Qu?c h?i Anh bao g?m Ba T??c x? Danby
Thomas Osborne
(v?n la đ?ng minh c? c?a James) mai mai x?u đi va đi?u nay con tr? thanh m?t nhan t? l?n gay kho kh?n cho James.
[53]
N?m 1683, m?t am m?u am sat Charles va James va kich đ?ng m?t cu?c n?i d?y c?a nh?ng ng??i C?ng hoa nh?m tai l?p n?n C?ng hoa
Th?nh v??ng chung Anh
b? kham pha.
[54]
Am m?u nay đ??c g?i la
Am m?u Rye House
gay ra tac d?ng ng??c v?i nh?ng ng??i tham gia va t?o nen m?t lan song c?m thong v?i Nha vua va James.
[55]
Nhi?u nhan v?t danh ti?ng c?a
đ?ng Whigs
bao g?m c? Cong t??c th? nh?t x? Essex
Arthur Capell
va ng??i con b?t h?p phap c?a Charles II la
James Scott
b? bu?c t?i co lien can.
[54]
Capell t? sat con Scott va nhi?u ng??i khac đ??c lam ng? đ? ch?y sang đ?i l?c chau Au s?ng l?u vong.
[56]
Charles ph?n ?ng l?i am m?u b?ng cach t?ng c??ng đan ap đ?ng vien đ?ng Whigs va nh?ng ng??i b?t đ?ng.
[54]
Th?y đ??c uy tin c?a James đang len cao, Charles II li?n m?i James quay tr? l?i
H?i đ?ng C? m?t
c?a Hoang gia Anh n?m 1684.
[57]
Du v?n con m?t s? it trong Qu?c h?i Anh v?n khong th?ng nh?t v?i kh? n?ng co m?t ong vua theo Cong giao, nguy c? lo?i b? James kh?i danh sach k? v? đa chinh th?c qua đi.
Vua Charles II qua đ?i vao n?m 1685 sau khi c?i theo Cong giao trong luc h?p h?i.
[58]
Khong co m?t ng??i con h?p phap nao, vua Charles II đ??c k? th?a b?i em trai minh, vua James len ngoi, l?y v??ng hi?u James II v?i t? cach la vua Anh, va James VII v?i t? cach la vua Scotland. Luc nay, khong co ai ph?n đ?i s? len ngoi c?a ong, va co nh?ng b?n tin đ??c lan truy?n trong nhan dan đa ca ng?i vi?c k? ngoi đung đ?n c?a ong.
[59]
V? tan v??ng mong mu?n nhanh chong lam l? đ?ng quang, va ong đ??c gia mi?n t?i
Tu vi?n Westminster
vao ngay
23 thang 4
n?m 1685.
[60]
Nha vua tri?u t?p
Qu?c h?i m?i
vao thang 5 n?m 1685, Qu?c h?i nay l?y ten la "
Qu?c h?i Trung quan
" va co thi?n chi v?i ong trong luc đo, nha vua c?ng hu?n l?nh r?ng ph?n l?n nh?ng ng??i t?ng mu?n lo?i tr? ong s? đ??c tha t?i n?u h? ?ng thu?n s? tr? vi c?a ong.
[59]
Ph?n l?n cac quan l?i c?a tien v??ng Charles II đ?u ti?p t?c gi? ch?c, ch? co nh?ng ngo?i l? la cac anh v? c?a tan v??ng James II la Ba t??c
Clarendon
va Ba t??c
Rochester
đ?u đ??c th?ng ch?c, con
Halifax
b? giang ch?c.
[61]
Qu?c h?i danh cho James m?t kho?n tr? c?p c? đ?i r?t hao phong, bao g?m cac kho?n ti?n l?y t? lo?i thu?
tonnage and poundage
đanh vao r??u nh?p kh?u va cac lo?i thu? rieng khac danh cho nha vua.
[62]
Qu?c v??ng James II lam vi?c ch?m ch? h?n vua anh Charles II, nh?ng it thi?n y th?a hi?p h?n, khi cac quan s? khong đ?ng tinh v?i ong.
[63]
It lau sau khi len ngoi, tan v??ng James II ph?i đ?i pho v?i m?t phong trao
n?i d?y
? mi?n Nam Anh Qu?c, do chau trai ong la
Cong t??c x? Monmouth
lanh đ?o, va m?t cu?c n?i d?y khac t?i Scotland do
Archibald Campbell
,
Ba t??c c?a Argyll
kh?i x??ng.
[64]
C? Argyll va Monmouth đ?u ti?n quan t?
Holland
, n?i chau đ?ng th?i la con r? c?a vua James II -
William x? Orange
- quen ng?n c?n h? ho?c ch?m d?t vi?c chieu m? binh s? c?a h?.
[65]
Argyll đi thuy?n đ?n x? Scotland va, khi đ?t chan len đay, tuy?n them binh linh ch? y?u t?
gia t?c Campbell
c?a ong ta.
[66]
Nha vua nhanh chong đan ap cu?c n?i d?y, va b?n than Argyll b? b?t s?ng t?i
Inchinnan
vao ngay
18 thang 6
n?m 1685.
[66]
Argyll khong bao gi? tr? thanh m?t m?i đe d?a đang k? đ?i v?i nha vua b?i vi ong ta đ?n n?i v?i m?t l?c l??ng it h?n 300 ng??i va khong th? keu g?i đ??c nhi?u h?n đ? gia nh?p va chi?n đ?u d??i ng?n c? c?a minh.
[67]
Argyll sau đo b? d?n đ? đ?n Edinburgh. T?i đay, Argyll khong b? xet x? gi b?i tr??c đo ong đa b? x? va k?t an t? hinh. Nha vua phe chu?n cai an nay va ra l?nh Argyll ph?i b? x? t? trong vong ba ngay sau khi l?nh phe chu?n c?a minh đ?n n?i.
Quan n?i d?y c?a Monmouth va Argyll co ph?i h?p v?i nhau, nh? Monmouth con nguy hi?m h?n đ?i v?i nha vua. Monmouth x?ng v??ng t?i
Lyme Regis
vao ngay
11 thang 6
.
[68]
Ong ta tim cach chieu m? binh s?, nh?ng khong th? xay d?ng m?t đ?i quan đ? m?nh đ? đanh b?i du m?t đ?i quan th??ng tr?c be nh? c?a nha vua.
[69]
Quan Monmouth t?n cong Quan đ?i nha vua vao ban đem, nh?m đanh up Quan đ?i nha vua, nh?ng b? đanh tan tac trong
tr?n Sedgemoor
.
[69]
Quan đ?i nha vua, do Feversham va Churchill th?ng l?nh, nhanh chong pha tan quan Monmouth non y?u.
[69]
B?n than Monmouth b? b?t s?ng va b? hanh quy?t t?i
Thap Luan đon
vao ngay
15 thang 7
.
[70]
Cac Th?m phan do nha vua ch? đ?nh?ng??i n?i b?t nh?t co l? la Nam t??c
George Jeffreys
?k?t an nhi?u phi?n quan t?i
đi đay
đ? lao cong kh? sai ? cac thu?c đ?a c?a Anh t?i
Caribe
trong m?t lo?t cac phien x? an v? sau đ??c g?i la Cac phien toa đ?i hinh đ?m mau (
Bloody Assizes
).
[71]
Kho?ng ch?ng 250 phi?n quan b? x? t?.
[70]
Du c? hai cu?c n?i d?y đ?u b? d?p t?t r?t d? dang, chung c?ng lam cho quy?t tam ch?ng cac k? thu c?a James them c?ng r?n va đ?ng th?i c?ng lam gia t?ng s? nghi ng? c?a ong đ?i v?i ng??i Ha Lan.
[72]
Ch? đ? quan ch? chuyen ch? va chinh sach t? do ton giao
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
đ? b?o v? b?n than ch?ng nh?ng cu?c b?o lo?n khac, nha vua tim ki?m s? an toan b?ng vi?c t?ng c??ng m?t l?c l??ng
Quan đ?i th??ng tr?c
.
[73]
đi?u nay khi?n ong m?t long dan, khong ch? vi cac binh s? gay r?i trong cac th? tr?n, ma con vi no con ng??c l?i v?i truy?n th?ng n??c Anh la ch? gi? m?t l?c l??ng Quan đ?i chuyen nghi?p trong th?i binh.
[74]
Qu?c h?i con t? ra lo ng?i h?n n?a khi James s? d?ng
đ?c quy?n c?a nha vua
(
Royal Prerogative
) đ? cho phep nh?ng ng??i theo Cong giao ch? huy nhi?u Trung đoan B? binh ma khong c?n ph?i tuyen th? theo nh? yeu c?u c?a lu?t Kh?o sat.
[73]
Khi Qu?c h?i v?n t?ng ?ng h? James ph?n đ?i nh?ng chinh sach nay, nha vua ra l?nh cho Qu?c h?i ng?ng h?p vao thang 11 n?m 1685, m?t hanh đ?ng ong khong bao gi? l?p l?i trong su?t th?i gian minh n?m quy?n.
[75]
đ?u n?m 1686, hai b?c th? c?a vua Charles II đ??c tim th?y trong t? s?t va trong phong nh? c?a ong ch?a đ?ng nh?ng ly l? ?ng h? Cong giao tr??c
Khang Cach
. Vua James II cho phat hanh nh?ng b?c th? nay v?i m?t l?i tuyen b? do ong ky ten va thach th?c T?ng Giam m?c Canterbury va toan b? cac Giam m?c Anh giao trong Th??ng vi?n Anh bac l?i nh?ng ly l? c?a Charles II:
"Hay đ? cho Tr?m co m?t cau tr? l?i m?nh m? theo ki?u c?a m?t quy ong; va no co th? co tac d?ng trong vi?c cac Ng??i qua mu?n đ? Tr?m đ?ng đ?u Giao h?i"
.
[76]
T?ng Giam m?c Canterbury
t? ch?i vi?c nay, l?y c? la ton kinh v? tien v??ng Charles II.
[77]
Nha vua ch? tr??ng xoa b?
Hinh Lu?t
(
Penal Law
) t?i c? ba V??ng qu?c c?a ong, nh?ng khong co phep nh?ng ng??i b?t đ?ng đ??c quy?n c?u xin vua c?u van kh?i Hinh Lu?t.
[78]
B?ng l?i l? do chinh minh ngh? ra, James bay t? c?m ph?n v? vi?c nhi?u ng??i thi?u th?n tr?ng trong ch? tr??ng bai b? Hinh Lu?t ch?ng l?i nh?ng ng??i theo
Khang Cach
.
[79]
Khi Qu?c h?i Scotland m? phien h?p vao n?m 1685, James g?i m?t b?c th? đ?n đ? tuyen b? nguy?n v?ng c?a minh trong vi?c lam ra nh?ng Hinh Lu?t m?i ch?ng l?i nh?ng tin đ?
kho d?y b?o
theo
Giao h?i Tr??ng Lao
va than phi?n r?ng ong khong th? gia lam t?i t?n n?i đ? ma gi?i thi?u đi?u lu?t đo. đap l?i, Qu?c h?i Scotland thong qua m?t b? lu?t quy đ?nh r?ng "
b?t c? ai truy?n giao trong m?t cu?c t?p h?p ton giao b?t h?p phap trong nha, hay la ng??i tham gia m?t cu?c t?p h?p ton giao b?t h?p phap ngoai tr?i, bao g?m c? ng??i tham gia va ng??i truy?n đ?o, s? b? ph?t t?i ch?t va t?ch bien gia s?n
".
[80]
Vao thang 3 n?m 1686, James g?i m?t b?c th? cho H?i đ?ng C? m?t Scotland nh?m v?n đ?ng s? khoan th? cho Cong giao nh?ng v?n ti?p t?c cac chinh sach ng??c đai Giao h?i Tr??ng Lao, l?y ly do la vi?c nh?ng thanh vien h?i nay t? ch?i ?ng thu?n nh?ng nguy?n v?ng c?a ong.
[81]
H?i đ?ng C? m?t gi?i thich r?ng h? ch? s? ban nh?ng gi?m nh? cho nh?ng ng??i theo Cong giao n?u m?t s? gi?m nh? t??ng t? cho nh?ng ng??i
Covenanter
(nh?ng ng??i theo Giao h?i Tr??ng Lao ? Scotland) va n?u James h?a s? khong c? lam gi ph??ng h?i t?i phong trao
Khang Cach
. James đ?ng y va ong ra m?t ch? d? gi?m nh? s? ng??c đai cho Giao h?i Tr??ng lao nh?ng khong ph?i la s? khoan th? hoan toan gi?ng nh? ben Cong giao, ong tuyen b? r?ng Khang Cach la m?t ta giao va ong khong h?a la s? khong đ?nh ki?n m?t ta giao.
[82]
Nha vua phong cho cac tin đ? Cong giao La Ma nh?ng ch?c v? cao nh?t trong cac V??ng qu?c c?a ong, va ti?p ki?n v?
S? th?n
c?a
Toa Thanh
la
Ferdinando d'Adda
t?i cung đinh Anh Qu?c - v? s? gi? đ?u tien t?
Roma
t?i Luan đon k? t? th?i k? tr? vi c?a N? hoang
Mary I
.
[83]
Edward Petre
, linh m?c nghe x?ng t?i thu?c
Dong Ten
c?a James, la m?t nhan v?t đ?c bi?t gay ra s? gi?n d? trong gi?i Khang Cach.
[84]
Khi quan Kham Sai Th??ng th? (
King's Secretary of State
) la
Robert Spencer
b?t đ?u vi?c đ?a cac nhan v?t Cong giao đ??c s?ng ai vao trong tri?u đinh thi James b?t đ?u m?t đi s? tin t??ng c?a r?t nhi?u ng??i ?ng h? ong theo Anh giao.
[85]
Ngoai ra, Spencer con thanh tr?ng c? nh?ng ng??i anh em r? theo Anh giao c?a nha vua va nh?ng ng??i ?ng h? h?.
[85]
Tin đ? Cong giao chi?m ch?a t?i m?t ph?n m??i l?m dan s? Anh.
[86]
Vao thang 5 n?m 1686, James c?n ph?i co đ??c m?t phan quy?t t? cac toa an Thong lu?t Anh đ? ch?ng minh quy?n c?a nha vua khong man đ?n cac b? lu?t c?a Qu?c h?i la m?t quy?n h?p phap. Ong th?i h?i toan b? nh?ng th?m phan khong cung quan đi?m trong v?n đ? nay c?ng nh? c? v? Tr??ng quan Ph? trach Phap lu?t (
Solicitor General
) c?a Tri?u đinh
Heneage Finch
.
[87]
V? ki?n t?ng nay, đ??c g?i la
Godden ki?n Hales
xac nh?n quy?n t? quy?t đ?nh c?a nha vua
[88]
v?i m??i m?t tren m??i hai v? Th?m phan ?
Godden
đ?a ra phan quy?t thu?n cho quy?n nay c?a nha vua.
[89]
Vao n?m 1687, ong ban hanh
Tuyen ngon đ?c an
(
Declaration of Indulgence
), con g?i la Tuyen ngon T? do đ?c tin (
Declaration for Liberty of Conscience
), theo đo ong s? d?ng đ?c quy?n c?a minh đ? ph? nh?n hi?u l?c c?a cac b? lu?t tr?ng tr? cac tin đ? Cong giao va nh?ng ng??i
b?t đ?ng
theo Khang Cach.
[90]
đ? qu?n chung đ?ng tinh v?i chinh sach t? do ton giao c?a minh, James than hanh đ?n mi?n Tay n??c Anh đ? di?n thuy?t v?i th?n dan vao Mua He n?m 1687. Trong m?t bai phat bi?u ? Chester, ong noi "
gi? s?... co m?t b? lu?t quy đ?nh t?t c? ng??i da đen ph?i b? giam gi?, no h?n th?t la vo c?n c? va c?ng gi?ng nh? th? n?u chung ta sinh s? v?i ng??i khac ch? vi h? co nh?ng quan đi?m ho?c nh?ng thai đ? [v? đ?c tin] khong gi?ng chung ta
".
[91]
Trong th?i gian đo, vua James II c?ng ban hanh chinh sach t? do m?t ph?n ? x? Scotland, dung đ?c quy?n c?a ong đ? mang l?i s? t? do cho cac tin đ? Cong giao va t? do m?t ph?n cho cac tin đ? Tr??ng Lao.
[92]
Vao n?m 1688, James ra l?nh cho t?t c? cac linh m?c Anh giao ph?i đ?c b?n Tuyen ngon tr??c giao dan nha th? c?a minh. Vi?c nay cang lam cac Giam m?c Anh giao tr? nen xa cach v?i ng??i đ?ng đ?u Giao h?i.
[93]
Tuy b?n tuyen ngon lam cho James co đ??c s? bi?t ?n it ?i t? nh?ng tin đ? Cong giao va ng??i bi?t giao, no lam cho đ?ng minh truy?n th?ng c?a hoang gia la Giao h?i Anh giao lam vao th? kho x? khi b? b?t bu?c ph?i t? gi?m b?t quy?n l?i c?a minh.
[93]
James con gay nen nh?ng ph?n ?ng ch?ng ong m?nh h?n khi ong tim cach gi?m b?t s? đ?c quy?n c?a Anh giao trong giao d?c.
[94]
?
đ?i h?c Oxford
, James lam m?t long cac tin đ? Anh giao khi ong cho phep cac tin đ? Cong giao gi? cac ch?c v? quan tr?ng trong hai tr??ng l?n nh?t c?a Oxford la
Christ Church
va
University College
. Ngoai ra, James con tim cach bu?c nh?ng ?y vien Khang cach c?a đ?i h?c
Magdalen College
(c?ng thu?c Oxford) ph?i b?u
Anthony Farmer
, m?t ng??i co nhi?u tai ti?ng va đ??c xem la m?t tin đ? Cong giao bi m?t,
[95]
lam giam đ?c khi ma v? giam đ?c đ??ng quy?n qua đ?i. Vi?c nay vi ph?m quy?n t? quy?t c?a cac ?y vien trong vi?c t? do b?u ch?n cac ?ng c? vien.
[94]
Vao n?m 1687, nha vua chu?n b? đ?a nh?ng ng??i ?ng h? ong vao Qu?c h?i, đ? Qu?c h?i co th? xoa b? Lu?t Kh?o sat va Hinh Lu?t. Nh?ng
ng??i Anh ly khai kh?i Giao h?i Anh giao
thuy?t ph?c vua James II b?ng cach kh?ng đ?nh r?ng h? ?ng h? ong va ong co th? kh?i c?n ph?i l? thu?c vao cac tin đ? Anh giao va phai Tory. James m? m?t cu?c thanh tr?ng toan di?n nh?m vao cac quan l?i d??i quy?n ch?ng l?i k? ho?ch c?a ong, b? nhi?m cac kham sai (
lords-lieutenant
) m?i va t? ch?c l?i cac h?i đ?ng chinh quy?n cac thanh th? va cac ph??ng h?i.
[96]
Vao thang 10, James ra l?nh cho cac quan Kham sai ? cac t?nh ch?t v?n cac thanh vien H?i đ?ng Hoa Binh ba cau h?i tieu chu?n: li?u h? co đ?ng y bai b? Lu?t Kh?o sat va Hinh lu?t, li?u h? co tr? giup cac ?ng c? vien co y đ?nh lam th? va li?u h? co ch?p nh?n Tuyen ngon đ?c an. Trong vong ba thang đ?u n?m 1688, hang tr?m ng??i tr? l?i m?t cach thu đ?ch ba cau h?i tren b? bai ch?c.
[97]
Ben c?nh đo, cac thu?c c?p c?a nha vua đ??c trao quy?n
ti?n tr?m h?u t?u
thanh tr?ng cac H?i đ?ng chinh quy?n đ? c? g?ng t?o ra v?nh vi?n m?t gu?ng may b?u c? ph?c tung hoang gia.
[98]
Cu?i cung, vao ngay 24 thang 8 n?m 1688, James đoi cong b? cac l?nh m? m?t cu?c t?ng tuy?n c?.
[99]
Tuy nhien, nh?n đ??c tin V??ng cong William x? Orange s?p đ? b? len Anh Qu?c, James rut l?i cac l?nh va g?i th? cho cac kham sai th?m ra cac cao bu?c v? vi?c l?m quy?n di?n ra khi xay d?ng đi?u l? va chu?n b? cho b?u c? nh? la m?t ph?n c?a s? nh??ng b? c?a James đ? co đ??c s? ?ng h?.
[100]
Cu?c Cach m?ng Vinh Quang
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Vao thang 4 n?m 1688, nha vua tai ban hanh b?n Tuyen ngon đ?c an, sau đo ong truy?n l?nh cho gi?i t?ng l? Anh giao ph?i đ?c b?n Tuyen ngon t?i cac Nha th? c?a h?.
[101]
Khi
b?y v? Giam m?c
, trong s? đo
T?ng Giam m?c c?a Canterbury
, đ? đ?n th?nh c?u nha vua xet l?i cac chinh sach ton giao, h? b? b?t s?ng va b? k?t t?i
xui d?c b?o lo?n
.
[102]
Qu?n chung l?i con b?c xuc h?n khi Hoang h?u Mary sinh h? m?t c?u con trai va Thai t? theo Cong giao,
James Francis Edward
vao ngay
10 thang 6
vao n?m đo.
[103]
Khi hai ng??i co kh? n?ng k? v? duy nh?t c?a James la hai co con gai Khang Cach c?a ong, cac tin đ? Anh giao co th? xem cac chinh sach tr?ng Cong giao c?a ong la chuy?n l? nh?t th?i, nh?ng khi s? ra đ?i c?a Thai t? đem l?i kh? n?ng m?t V??ng tri?u Cong giao v?ng ch?c len tr? vi Anh Qu?c, cac tin đ? Anh giao ph?i xet l?i v? th? c?a h?.
[104]
Lo s? m?t V??ng tri?u Cong giao len ngoi, m?t s? ng??i Khang Cach "tai to m?t l?n" tuyen b? v? Thai t? be b?ng la "k? m?o danh" va đa đ??c đ?a len gi??ng ng? c?a Hoang h?u trong m?t cai lo s??i ?m.
[105]
H? v?n đa ti?n hanh th?a thu?n v?i V??ng cong William x? Orange, khi m?i ng??i đ?u bi?t Hoang h?u co thai, va s? ra đ?i c?a con trai James đa lam cho h? co them ly l?.
[106]
Ngay
30 thang 6
n?m 1688, m?t nhom
b?y quy t?c Khang Cach
m?i V??ng cong x? Orange mang quan đ?n Anh Qu?c.
[107]
Vao
thang 9
, tinh hinh tr? nen ro rang la William s? chinh ph?t Anh Qu?c.
[108]
Vua James II tin r?ng Quan đ?i c?a ong co đ? kh? n?ng, do đo ong t? ch?i s? h? tr? c?a vua
Louis XIV
, vi lo s? r?ng nhan dan Anh s? ph?n đ?i s? can thi?p c?a Phap.
[108]
Khi William ti?n đanh vao ngay
5 thang 11
n?m 1688, nhi?u vien s? quan theo Khang Cach, trong s? đo co John Churchill,
đao ng? va theo v? William
, khong nh?ng th? con gai c?a James la Cong chua
Anne
c?ng lam vi?c t??ng t?.
[109]
Nha vua khong đ? can đ?m va khong dam t?n cong đ?i quan c?a William x? Orange, du Quan đ?i c?a ong co ?ng th? v??t tr?i v? quan s?.
[110]
Vao ngay
11 thang 12
n?m 1688, James tim cach ch?y tr?n sang Phap, đ?u tien ong v?t b?
?n tin
xu?ng dong
song Thames
.
[111]
James b? b?t s?ng t?i
Kent
; sau đo, ong đ??c th? ra va đ??c ng??i Ha Lan b?o v?. V??ng cong x? Orange khong h? mu?n James tr? thanh
Thanh t? vi đ?o
nen cho phep James ch?y tr?n vao ngay
23 thang 12
.
[111]
Ng??i anh h? va đ?ng minh c?a ong -
Louis XIV
đon chao James, cho ong s?ng trong m?t cung đi?n va ban ti?n tr? c?p.
William tri?u t?p m?t
Qu?c h?i Quy ??c
(
Convention Parliament
), đ? quy?t đ?nh cach ?ng x? đ?i v?i s? b? ch?y c?a James. Trong khi Qu?c h?i Quy ??c nay t? ch?i h? b? ong, h? tuyen b? r?ng James, vi đa lanh n?n sang Phap va v?t b? ?n tin xu?ng dong song Thames, đa th?c s?
t? b?
ngai vang, va do đo ngai vang Anh Qu?c b? tr?ng.
[112]
Va đ? ngai vang thoat kh?i tinh tr?ng nay, con gai c?a James la Mary đ??c t?n phong lam N? hoang; ba s? cung tr? vi v?i ch?ng ba la William, ng??i s? đ??c t?n phong lam Vua.
Qu?c h?i Scotland
vao ngay
11 thang 4
n?m 1689, tuyen b? r?ng vua James đa m?t ngoi.
[113]
Qu?c h?i Anh c?ng thong qua "
Lu?t v? cac quy?n
" len an James l?m d?ng quy?n hanh. Nh?ng l?i bu?c t?c ong bao g?m vi?c ong đinh ch? cac đ?o lu?t Kh?o sat, vi?c ong b?t giam b?y v? Giam m?c ch? vi h? th?nh t?u nha vua, vi?c ong thi?t l?p m?t Quan đ?i th??ng tr?c, va vi?c ong gia t?ng nh?ng hinh ph?t b?o ng??c.
[114]
Do đo, B? lu?t c?ng tuyen b? r?ng, khong m?t tin đ? Cong giao nao đ??c phep len k? ngoi bau Anh Qu?c, ho?c khong m?t v? Quan v??ng Anh Qu?c nao đ??c quy?n k?t hon v?i m?t tin đ? Cong giao.
[115]
đ??c quan Phap h? tr?, c?u v??ng James II đ? b? len x? Ireland vao thang 3 n?m 1689.
[116]
Ph?n l?n nhan dan Ireland t? ra trung thanh v?i ong.
[117]
Qu?c h?i Ireland
khong theo chan Qu?c h?i Anh; h? tuyen b? r?ng James II v?n la Qu?c v??ng va thong qua m?t
l?nh t??c quy?n cong dan va t?ch thu tai s?n
quy mo l?n, đ? ch?ng l?i nh?ng ng??i n?i d?y ch?ng l?i ong.
[118]
Theo s? đ? ngh? c?a ong, Qu?c h?i Ireland thong qua đ?o lu?t T? do đ?c tin, theo đo m?i quy?n t? do ton giao c?a t?t c? cac tin đ? Cong giao va Khang Cach đ??c hoan nghenh t?i x? Ireland.
[119]
James II c?ng ti?n hanh xay d?ng m?t đ?i quan t?i x? Ireland, nh?ng cu?i cung b? đanh b?i trong tr?n đanh t?i
song Boyne
vao ngay
1 thang 7
n?m 1690 khi vua William III than chinh keo quan đ?n đanh tan tac quan c?a James II va c?ng c? quy?n cai tr? n??c Anh.
[120]
M?t l?n n?a, James II tr?n sang Phap, ong kh?i hanh t?
Kinsale
va s? khong bao gi? quay v? b?t k? m?t V??ng qu?c c? nao c?a minh.
[120]
Do ong b? r?i nh?ng ng??i Ireland ?ng h? ong, nhan dan Ireland g?i ong la
Seamus an Chaca
hay "ten James đang b? ph? nh? ".
[121]
T?i Phap, James đ??c phep sinh s?ng t?i Cung đi?n Hoang gia
Saint-Germain-en-Laye
.
[122]
V? c?a ong va m?t s? ng??i ?ng h? ong cung tr?n ch?y v?i ong, trong s? đo co
Ba t??c c?a Melfort
; ph?n l?n trong s? h? đ?u la tin đ? Cong giao, nh?ng khong ph?i t?t c? b?n h?.
[123]
Vao n?m 1692, đ?a con cu?i cung c?a James la
Louisa Maria Teresa
ra đ?i.
[124]
M?t s? ng??i ?ng h? ? Anh Qu?c am m?u am sat vua William III nh?m ph?c h?i ngoi vua cho James vao n?m 1696, nh?ng am m?u nay th?t b?i va gay ra tac d?ng ng??c lam cho long yeu m?n ng??i Anh danh cho James them xoi mon.
[125]
Cung n?m đo, vua Louis XIV co đ? ngh?
b?u c?
James lam vua c?a
Ba Lan
, nh?ng b? t? ch?i vi James lo s? r?ng vi?c ong đ?i chi?c V??ng mi?n Ba Lan co th? lam cho ong khong th? la vua n??c Anh trong tam tri nhan dan luc ?y. Sau khi vua Phap lam hoa v?i vua William III vao n?m 1697, ong ta it giup đ? James h?n h?n.
[126]
Trong nh?ng n?m thang cu?i đ?i, James sinh s?ng nh? m?t
ng??i sam h?i
kh?c kh?.
[127]
[127]
Ong vi?t m?t truy?n ky cho con trai minh đ? ch? b?o vi?c cai tr? Anh Qu?c, trong đo ong ch? ra r?ng tin đ? Cong giao c?n ph?i n?m gi? m?t ch?c Th??ng th?, m?t ch?c ?y vien Tai chinh, B? Chi?n tranh va đa s? cac S? quan trong Quan đ?i.
[128]
James
qua đ?i
vi m?t c?n xu?t huy?t nao vao ngay 16 thang 9 n?m 1701 t?i
Saint-Germain-en-Laye
.
[129]
Xac c?a ong đ??c đ?t trong m?t quan tai t?i Nha nguy?n Thanh Edmund trong Nha th? nh?ng ng??i Anh tu theo dong thanh Beneđicto ? ph? Saint-Jacques,
Paris
. Trong tang l? c?a ong, tu s?
Henri-Emmanuel de Roquette
la ng??i đ?c bai đi?u v?n.
[129]
Vao n?m
1734
,
T?ng Giam m?c thanh Paris
m? an tim ch?ng c? đ? ph?c v? cho vi?c phong James lam
Thanh
, nh?ng r?i ch?ng co chuy?n gi x?y ra sau đo.
[129]
Trong cu?c
Cach m?ng Phap
, l?ng m? c?a James b? c??p pha va hai c?t c?a ong b? giay xeo đ?n m?c h?u nh? khong con chut gi t?n t?i t?i ngay nay.
[130]
Con gai nh? c?a James la
Anne
len lam N? v??ng sau khi vua William III qua đ?i vao n?m 1702.
đ?o lu?t Quy?n k? v?
(
Act of Settlement
) cong b? r?ng, n?u m?t lo?t nh?ng ng??i k? v? ma "Lu?t v? cac quy?n" neu ra khong con ai, thi V??ng mi?n s? đ??c trao cho m?t ng??i ba con
đ?c
,
Sophia, N? Tuy?n h?u t??c x? Hanover
, va cho nh?ng ng??i th?a k? theo Khang Cach c?a ba.
[131]
Sophia la chau gai c?a vua
James I c?a Anh
(t?c James VI c?a Scotland), thong qua con gai l?n c?a ong la
Elizabeth Stuart
- em gai c?a vua
Charles I
. Do đo, khi N? hoang Anne m?t vao n?m 1714 (ch?a đ?y hai thang tr??c khi Sophia m?t), V??ng mi?n đ??c th?a k? b?i
George I
- con c?a Sophia, đ?ng th?i la Tuy?n h?u t??c x? Hanover va anh h? th? hai c?a N? hoang Anne.
[131]
Sau khi c?u v??ng James II qua đ?i, con trai c?a ong la
James Francis Edward
đ??c ton lam vua b?i Louis XIV c?a Phap va nh?ng ng??i b?o h? con l?i c?a James (sau nay đ??c g?i la
phai Jacobite
), tr? thanh "James III va VIII".
[132]
"Vua James III va VIII" nay ph?t c?
n?i d?y
t?i x? Scotland vao n?m 1715 it lau sau khi vua George I len n?i ngoi, nh?ng b? đanh tan tac.
[133]
Phai Jacobite
l?i lam lo?n
vao n?m 1745 d??i s? ch? huy c?a
Charles Edward Stuart
, chau n?i c?a James II, va l?i b? d?p tan.
[134]
T? đo, khong con m?t cu?c b?o lo?n l?n nao nh?m khoi ph?c quy?n th?a k? c?a nha Stuart bung n? n?a. Charles đ??c "k? v?" b?i em trai c?a ong la
Henry Benedict Stuart
-
Tr??ng H?ng y đoan
c?a
Giao h?i Cong giao
.
[135]
Henry la ng??i th?a k? h?p phap c?a c? v??ng James II, va sau đo khong co ng??i than nao cong khai đoi
quy?n k? v? Jacobite
n?a.
[136]
Nh?ng phan tich s? h?c v? vua James II đa tr?i qua thay đ?i đang k? sau khi ong b? l?t đ?. Ban đ?u, cac nha s? h?c
đ?ng Whig
, do
Nam t??c Macaulay
d?n d?t, phe phan ong la m?t ong vua chuyen quy?n b?o ng??c, va
tri?u đ?i
c?a ong la
"s? tan ac d?n đ?n s? khung đien"
.
[137]
Nh?ng h?c gi? sau đo, ch?ng h?n nh?
G. M. Trevelyan
(con trai c?a
Ngai George Trevelyan, Tong Nam t??c th? hai
- chau trai c?a nha s? h?c Macaulay) va David Ogg, trong khi co cai nhin dung hoa h?n Macaulay, v?n ti?p t?c truy?n th?ng c?a Macaulay trong th? k? XX, xem vua James II la m?t ten b?o chua, nh?ng n? l?a t? do ton giao c?a ong la am m?u l?a g?t, va tri?u đ?i c?a ong la m?t sai l?m trong su?t
chi?u dai
l?ch s? n??c Anh.
[138]
Trong T? đi?n L?ch s? T? nhien "
Dictionary of National Biography
" do
A. W. Ward
vi?t n?m 1892, vua James II
"ro rang la k? co ni?m tin chinh tr? va ton giao"
, du khong co
"m?t chut đ?c đi?m nao c?a tinh th?n yeu n??c"
;
"vi?c ong ta theo Giao h?i La Ma tr??c h?t đa đ? gi?i phong c?p bach nh?ng th?n dan Cong giao c?a ong ta, th? hai la đ? đ?a n??c Anh tr? l?i thanh m?t n??c Cong giao, đo la nh?ng m?c tieu ma ong ta nh?m vao trong su?t th?i gian tr? vi."
[139]
Nha v?n ng??i Anh-Phap
Hilaire Belloc
pha v? truy?n th?ng nay vao n?m 1928. Belloc xem vua James II la m?t nhan v?t đang kinh, v? vua t?t, con nh?ng k? thu c?a ong thu?c
"m?t nhom nh? nh?ng k? g?p th?i... đa pha h?y n?n quan ch? x?a c? c?a ng??i Anh."
[140]
Lu?n đi?m c?a Hilaire Belloc khong th? thay đ?i cach nhin chung c?a s? h?c v? vua James II trong th?i gian đo, nh?ng trong cac th?p nien 1960 va 1970, hai tac gi? Maurice Ashley va Stuart Prall đa b?t đ?u th?a nh?n l?i r?ng ong co y t??ng khoan dung m?i ton giao, song v?n nh?n m?nh v? s? cai tr? đ?c đoan c?a ong.
[141]
Nh?ng h?c gi? hi?n đ?i nay r?i xa l?i suy ngh? th??ng th?y - t?c l?i t? t??ng ch? tr??ng r?ng cu?c
Cach m?ng Vinh quang
va con đ??ng khong h? d?t c?a ti?n b? va
dan ch?
la khong th? tranh kh?i.
"L?ch s? la,"
Ashley vi?t,
"xet cho cung, cau chuy?n c?a nh?ng con ng??i va nh?ng ca nhan rieng, c?ng nh? c?a cac t?ng l?p va qu?n chung nhan dan."
[142]
Ong đanh gia hai vua James II va William III la
"nh?ng ng??i co ly t??ng đ?ng th?i nh??c đi?m c?a loai ng??i."
[142]
John Miller, vi?t v? n?m 2000, đ?ng y v?i nh?ng ghi nh?n v? ch? đ? quan ch? chuyen ch? c?a James, nh?ng
"m?c tieu chinh c?a ong la b?o v? quy?n t? do ton giao va quy?n cong dan binh đ?ng c?a ng??i Cong giao. M?i chinh sach 'đ?c đoan'... v? b?n ch?t đ?u la đ? th?c hi?n đ??c m?c đich nay."
[143]
Vao n?m 2004,
W. A. Speck
vi?t trong T? đi?n m?i
Oxford Dictionary of National Biography
, r?ng
"vua James đa đung đ?n th?a nh?n quy?n t? do ton giao, nh?ng c?ng tim cach t?ng c??ng uy l?c c?a Qu?c v??ng."
[144]
Ong c?ng noi them, khac v?i chinh ph? c?a ng??i Ha Lan,
"James th?t qua đ?c đoan đ? co th? k?t h?p s? t? do đ?c tin va m?t chinh ph? đ??c long dan. Ong ch?ng tr? l?i b?t k? m?t s? h?n ch? nao đ?i v?i uy quy?n c?a Quan v??ng. đo la ly do ma con tim c?a ong khong co trong nh?ng s? nh??ng b? ma ong ph?i ti?n hanh vao n?m 1688. Ong s? mu?n s?ng trong c?nh đay ?i ma v?n con gi? v?ng nh?ng nguyen t?c c?a minh h?n la ti?p t?c tr? vi v?i t? cach la m?t v? Quan v??ng it quy?n uy."
[145]
Nh?ng k?t lu?n c?a Tim Harris trong cu?n sach n?m
2006
c?a ong đa tom l??c nh?ng y ki?n khac nhau c?a cac h?c gi? đ?i sau đ?i v?i vua James II:
“
|
H?n la ng??i ta s? khong th? quy?t đ?nh v? James trong m?t th?i gian dai… Li?u ong la m?t k? ich k? đa tin t??ng mu quang vao ni?m tin c?a minh… la m?t ten b?o v??ng đa cha đ?p len mong ??c c?a ph?n l?n th?n dan c?a ong (it nh?t la t?i Anh Qu?c va Scotland)… ch? đ?n thu?n la m?t ten ng? ngh?ch, hay th?m chi co th? hoan toan la m?t ten ngu xu?n, khong th? nh?n th?c đ??c nh?ng th?c t? c?a s?c m?nh chinh tr?… Hay ong la m?t ong vua co hoai bao l?n lao va th?m chi la m?t ong vua sang su?t?m?t ten b?o chua anh minh hoan toan v??t tr??c th?i đ?i ong, co l??la v? vua ch? c? g?ng lam nh?ng gi ong ngh? la t?t nh?t đ?i v?i cac th?n dan c?a ong?
|
”
|
? Tim Harris
[146]
|
Danh hi?u V??ng th?t c?a
Vua James đ? Nh? c?a Anh
|
|
|
Cach đ? c?p
|
Kim th??ng (His Majesty)
|
Cach x?ng ho
|
Thanh Th??ng/Chua th??ng/Ngai ng? (Your Majesty)
|
Cach thay th?
|
B? h? (Sire)
|
Danh hi?u V??ng th?t c?a
James đ? Th?t, vua c?a Scotland
|
|
|
Cach đ? c?p
|
đ?i V??ng (His Grace)
|
Cach x?ng ho
|
đ?i V??ng (Your Grace)
|
Cach thay th?
|
B? h? (Sire)
|
- 14 thang 10 n?m 1633 ? 6 thang 2 n?m 1685
: V??ng t? James
- 27 thang 1 n?m 1644 ? 6 thang 2 n?m 1685
: Cong t??c x? York
- 10 thang 5 n?m 1659 ? 6 thang 2 1685
: Ba t??c x? Ulster
- 31 thang 12 n?m 1660 ? 6 thang 2 n?m 1685
: Cong t??c x? Albany
- tr??c
1 thang 1 n?m 1665 ? 6 thang 2 1685
: V??ng t?
[147]
- 6 thang 2 n?m 1685 ? 11 thang 12 n?m 1688
: Kim th??ng đ?c Vua
- Ng??i theo phe Jacobite
: Kim th??ng đ?c Vua
Danh hi?u chinh th?c c?a James ? Anh la "
James đ? Nh?, trong
An đi?n
c?a Thien chua, Danh sach quan ch? Anh, Scotland, Phap
[148]
va Ireland,
Ng??i B?o v? đ?c tin
,...
". ? Scotland, ong la "
James đ? Th?t, trong An đi?n c?a Thien chua, vua c?a n??c Scotland, Anh, Phap
[148]
va Ireland,
Ng??i B?o v? đ?c tin
...
".
[149]
Ngoai ra, James con đ??c anh h? c?a minh la vua
Louis XIV c?a Phap
phong cho t??c
Cong t??c x? Normandie
vao ngay 31 thang 12 n?m 1660. S? ki?n nay di?n ra m?t vai thang sau khi anh trai c?a James la
Charles II
đ??c khoi ph?c v??ng v? vua Anh va Ireland (tr??c đo Charles đa la vua Scotland t? 1651). Vi?c nay co th? la m?t đ?ng thai chinh tr? đ? ?ng h? James - b?i l? tr??c sau gi Charles c?ng s? t? nh?n cai t??c hi?u
Cong t??c x? Normandie
nay.
[148]
Tr??c khi n?i ngoi, huy hi?u c?a James c?ng la huy hi?u c?a v??ng qu?c (ma ong s? k? th?a), khac ? ch? huy hi?u s? co them
m?t d?i b?ng mau b?c chia ra ba hinh
ermine
vuong tr?ng r? xu?ng
v?t ngang qua. Khi đ?a v? tr? quan c?a ong khong b? đe d?a n?a, cai d?i b?ng mau b?c ?y ch? đ??c s? d?ng m?t cach h?n ch?. Huy hi?u c?a vua James la
Quarterly, I and IV Grandquarterly, Azure three fleurs-de-lis Or (cho ph?n Phap) and Gules three lions passant guardant in pale Or (cho n??c Anh); II Or a lion rampant within a tressure flory-counter-flory Gules (cho Scotland); III Azure a harp Or stringed Argent (cho
Ireland
)
.
-
Huy hi?u c?a
Henry VIII
c?a Anh khi ong la
Cong t??c x? York
v?i huy hi?u c?a v??ng qu?c Anh va v?t ngang b?i d?i b?ng mau b?c chia ra ba hinh
ermine
vuong tr?ng r? xu?ng v?t ngang qua. No c?ng t??ng t? nh? huy hi?u c?a James II khi ngoi v? th?a k? c?a ong khong ch?c ch?n
-
đ?ng ti?n n?a curon c?a vua James II, 1686
-
Huy hi?u Vua James II c?a Anh
-
Huy hi?u Vua James VII c?a Scotland
Trong b?n th? h? c?a Nha Stuart co t?t c? 7 ng??i lam quan ch? (khong tinh
George I
c?a Nha Hanover). James II la quan ch? th? 4 c?a Nha Stuart, sau ong n?i, cha, va anh trai, va tr??c hai ng??i con gai c?a ong.
- T? tien
Gia ph? c?a James II c?a Anh
|
|
Con cai vua James II c?a Anh
Ten
|
Sinh
|
M?t
|
Ghi chu
|
v?i
Anne Hyde
|
Charles, Cong t??c x? Cambridge
|
22 Thang 10, 1660
|
Ngay 05 Thang N?m 1661
|
|
Mary II
|
30 thang t? 1662
|
Ngay 28 Thang 12 1694
|
k?t hon n?m 1677,
William III, V??ng cong x? Orange
, khong co con
|
James, Cong t??c x? Cambridge
|
12 thang 7 n?m 1663
|
20 thang sau, 1667
|
|
Anne I
|
06 Thang Hai 1665
|
01 thang tam 1714
|
k?t hon n?m 1683,
Jørgen c?a đan M?ch
, khong co con con s?ng
|
Charles, Cong t??c c?a Kendal
|
ngay 04 thang 7 1666
|
22 thang n?m, 1667
|
|
Edgar, Cong t??c x? Cambridge
|
ngay 14 thang 9 n?m 1667
|
08 thang 6 n?m 1671
|
|
Henrietta
|
ngay 13 thang 1 n?m 1669
|
15 thang 11 1669
|
|
Catherine
|
09 thang hai 1671
|
ngay 05 thang 12 1671
|
|
v?i
Maria x? Modena
|
Catherine Laura
|
ngay 10 thang 1 n?m 1675
|
Ngay 03 thang 10 n?m 1676
|
. Ch?t vi co gi?t
[153]
|
Isabel
|
Ngay 28 thang 8 n?m 1676
|
02 Thang 3 n?m 1681
|
|
Charles, Cong t??c x? Cambridge
|
ngay 07 thang 11 1677
|
12 thang 12 n?m 1677
|
ch?t vi b?nh đ?u mua
[154]
|
Elizabeth
|
1678
|
c. 1678
|
|
Charlotte Maria
|
ngay 16 thang tam 1682
|
16 Thang 10 N?m 1682
|
ch?t vi co gi?t
[155]
|
James Francis Edward Stuart
|
10 Thang sau 1688
|
ngay 01 thang 1 n?m 1766
|
k?t hon n?m 1719,
Mary Sobieski
; co con
|
Louisa Maria Teresa
|
Ngay 28 thang sau 1692
|
20 Thang 4 N?m 1712
|
|
v?i
Arabella Churchill
|
Henrietta FitzJames
|
1667
|
3 thang 4 n?m 1730
|
K?t hon đ?u tien v?i
Henry Waldegrave
; co con. K?t hon l?n th? hai v?i
Piers Butler, T? t??c th? 3 x? Galmoye
, khong co con.
|
James FitzJames, Cong t??c th? 1 x? Berwick
|
Ngay 21 thang 8 n?m 1670
|
12 thang 6 n?m 1734
|
|
Henry FitzJames, Cong t??c th? 1 x? Albemarle
|
Thang tam, 1673
|
thang m??i hai, 1702
|
|
Arabella FitzJames
|
1674
|
ngay 7 thang 11 n?m 1704
|
Tr? thanh m?t n? tu.
|
v?i
Catherine Sedley, Ba t??c x? Dorchester
|
Catherine Darnley, Cong t??c phu nhan x? Buckingham va Normanby
|
c. 1681
|
Ngay 13 thang 3 n?m 1743
|
James b? quy trach nhi?m lam cha. K?t hon, tr??c tien, v?i
James Annesley, Ba t??c th? ba c?a Anglesey
va co con,
Sau k?t hon l?n th? hai,
John Sheffield, Cong t??c th? 1 x? Buckingham va Normanby
va c?ng co con.
|
James Darnley
|
1684
|
1685
|
|
- ^
Miller, 240; Waller, 401; MacLeod, 349. MacLeod and Waller say all of James's remains were lost in the French Revolution.
McFerran
says parts of his bowel sent to the parish church of St. Germain-en-Laye were rediscovered in 1824 and are the only known remains left. The
English Illustrated Magazine
s
article
on St. Germain from September 1901 concurs. Hilliam, 205. Hilliam disputes that his remains were either scattered or lost, stating that when revolutionaries broke into the church, they were amazed at the body's preservation and it was put on public exhibition where miracles were said to have happened. Hilliam states that the body was then kept "above ground" until George IV heard about it and ordered the body buried in the parish church of St Germain-en-Laye in 1824.
- ^
a
b
? Scotland, ng??i ta g?i ong la James VII vi tr??c th?i ong, n??c Scotland co 6 v? vua khac mang hi?u la James.
- ^
M?t kh?ng đ?nh tim th?y ? nhi?u ngu?n ma James II qua đ?i ngay 06 thang 9 n?m 1701 (ngay 17 thang 9 n?m 1701 theo l?ch m?i) co th? la k?t qu? c?a m?t tinh toan sai l?m đ??c th?c hi?n b?i m?t tac gi? vo danh ghi trong tai li?u "An Exact Account of the Sickness and Death of the Late King James II, as also of the Proceedings at St. Germains thereupon, 1701, in a letter from an English gentleman in France to his friend in London" (Somers Tracts, ed 1809-1815,. XI, tr 339-342). Tai li?u nay vi?t: "Va vao th? sau ngay li?n 17, kho?ng ba gi? chi?u, nha vua đa ch?t, nh?ng ngay ong luon luon tuy?t th?c đ? t? long thanh kinh v?i tinh yeu c?a đ?ng c?u th? thieng lieng, ngay nay ngay ong t?ng mong mu?n đ??c ch?t, va vao gi? th? chin, theo vao tai li?u c?a ng??i Do Thai, khi đ?ng C?u Th? chung ta đa ch?u đong đinh." Vi 17 thang 9 n?m 1701
L?ch m?i
r?i vao ngay th? b?y nh?ng tac gi? kh?ng đ?nh r?ng James qua đ?i vao ngay th? Sau, "ngay ong t?ng mong mu?n đ??c ch?t", m?t k?t lu?n khong th? tranh kh?i la cac tac gi? tinh nh?m ngay ma sau nay đa đ??c đ?a vao nhi?u cong trinh tham kh?o. Xem "The English Historical Documents 1660?1714", hi?u đinh b?i b?i Andrew Browning (London va New York: Routledge, 2001), 136-138.
- ^
Qu?c h?i Quy ??c Anh
cho r?ng James thoai v? vao ngay
11 thang 12
n?m 1688.
Qu?c h?i Scotland
vao ngay
11 thang 4
n?m 1689 tuyen b? ong m?t ngoi bau.
- ^
Miller, 1
- ^
a
b
Callow, 31
- ^
Callow, 34
- ^
Callow, 36
- ^
Callow, 42; Miller, 3
- ^
Callow, 45
- ^
Callow, 48?50
- ^
a
b
Royle, 517
- ^
Miller, 16?17
- ^
Nguyen v?n ti?ng Anh:
ventures himself and chargeth gallantly where anything is to be done
, Miller, 16?17
- ^
Miller, 19?20
- ^
Miller, 19?25
- ^
Miller, 22?23
- ^
Miller, 24
- ^
Miller, 25
- ^
Callow, 89
- ^
Callow, 90
- ^
Miller, 44
- ^
a
b
c
d
e
Miller, 44?45
- ^
Waller, 49?50
- ^
Miller, 46.
- ^
Miller, 45?46.
- ^
Nguyen v?n ti?ng Anh:
the most unguarded ogler of his time
, Miller, 46.
Samuel Pepys
ghi trong nh?t ky c?a minh la James "dan m?t đ?m đu?i vao v? toi" (
did eye my wife mightily
). Ibid. S? thich James v? ph? n? la m?t th? th??ng hay b? ph? bang, v?i vi?c
Gilbert Burnet
binh lu?n m?t cau n?i ti?ng r?ng nh?ng tinh nhan c?a James thi "do cac linh m?c [c?a James] t?ng cho nh? la phep an xa cho s? x?ng t?i" (
given him by his priests as a penance
) Miller, 59.
- ^
Callow, 101.
- ^
Callow, 104.
- ^
Miller, 42.
- ^
Miller, 43?4.
- ^
"The Duke of York hath won the hearts of the people with his continual and indefatigable pains day and night in helping to quench the Fire"
, Cach vi?t đa đ??c hi?n đ?i hoa đ? d? đ?c; cau noi nay đ??c ghi l?i b?i Adrian Tinniswood (2003). 80.
By Permission of Heaven: The Story of the Great Fire of London
. London: Jonathan Cape.
- ^
Miller, 58?59; Callow, 144?145. Callow vi?t r?ng Anne đa "t?o ra m?t tac đ?ng rieng l? l?n len suy ngh? c?a James" va ba đa c?i đ?o ngay sau cu?c khoi ph?c V??ng v?, "h?u nh? ch?c ch?n tr??c ch?ng minh".
- ^
Callow, 143?144; Waller, 135
- ^
Callow, 149
- ^
a
b
Miller, 69?71
- ^
Kenyon, 385
- ^
Waller, 92
- ^
Waller, 16?17
- ^
Miller, 73
- ^
Turner, 110?111
- ^
Waller, 30?31
- ^
Miller, 84; Waller, 94?97. Theo Turner, James ph?n ?ng l?i th?a thu?n nh? sau "
[M?i ng??i] c?n ph?i ph?c tung đ?c Vua, va toi r?t la vui n?u toan b? th?n dan h?c t?p toi ma ph?c tung Ngai
" (The King shall be obeyed, and I would be glad if all his subjects would learn of me to obey him) Turner, 132.
- ^
Miller, 87
- ^
Miller, 99?105
- ^
Harris, 74
- ^
Miller, 93?95
- ^
Miller, 103?104
- ^
Miller, 90
- ^
Miller, 87?91
- ^
Miller, 95
- ^
Miller, 98?99
- ^
Miller, 89; Callow, 180?183
- ^
a
b
c
Miller, 115?116
- ^
Miller, 116; Waller, 142?143
- ^
Miller, 116?117
- ^
Miller, 117
- ^
Miller, 118?119
- ^
a
b
Miller, 120?121
- ^
Harris, 45. L? len ngoi do ng??i Anh t? ch?c ch? đ?a James len lam vua Anh va Ireland ch? ong khong đ??c đ?a len ngoi vua Scotland. James len tuyen b? la vua Scotland cung th?i gian.
- ^
Miller, 121
- ^
Harris, 44?45
- ^
Miller, 123
- ^
Miller, 140?143; Harris, 73?86
- ^
Miller, 139?140
- ^
a
b
Harris, 75?76
- ^
Harris, 76
- ^
Harris, 82?85
- ^
a
b
c
Miller, 141
- ^
a
b
Harris, 88
- ^
Miller, 141?142
- ^
Miller, 142
- ^
a
b
Miller, 142?143
- ^
Harris, 95?100
- ^
Miller, 146?147
- ^
Nguyen v?n ti?ng Anh:
Let me have a solid answer, and in a gentlemanlike style; and it may have the effect which you so much desire of bringing me over to your church
, xem t?i Macaulay, 349-50.
- ^
Macaulay, 349-50.
- ^
Macaulay, 242; Harris, 480-481. Nh?ng ng??i
Covenanter
, vi khong th?a nh?n James (hay b?t c? v? vua khong đung đ?n (
uncovenanted king
), nh? la m?t quan v??ng h?p phap, s? khong th?nh c?u s? an gi?m kh?i Hinh lu?t.
- ^
Macaulay, 242
- ^
Macaulay, 242; Harris, 70
- ^
Macaulay, 385-86; Turner, 373
- ^
Macaulay, 385?386; Turner, 373
- ^
Miller 142; Macaulay, 445
- ^
Harris, 195?196
- ^
a
b
Miller, 150?152
- ^
Macaulay, 444.
- ^
Macaulay, 368.
- ^
Miller, 156-157; Harris, 192-195
- ^
Macaulay, 368-69; Harris, 192
- ^
Kenyon, 389?391
- ^
Nguyen v?n ti?ng Anh:
suppose... there should be a law made that all black men should be imprisoned, it would be unreasonable and we had as little reason to quarrel with other men for being of different [religious] opinions as for being of different complexions.
, xem t?i Sowerby, 32
- ^
Macaulay, 429; Harris, 480-82
- ^
a
b
Harris, 216?224
- ^
a
b
Harris, 224?229
- ^
Ton giao chinh xac ma Farmer theo la ch?a ro rang. Macaulay noi: Farmer "gi? v? theo Giao h?i Cong giao La ma". Prall, trg. 148, g?i ong la "k? co c?m tinh v?i Cong giao". Miller, trg. 170, noi r?ng "m?c du ong đa khong tuyen b? minh la ng??i Cong giao, ng??i ta c?ng tin r?ng ong đa khong con theo Anh giao." Ashley, trg. 89, khong đ? c?p đ?n Farmer b?ng ten, ma nh? la ?ng c? vien theo Cong giao c?a Nha vua. T?t c? cac ngu?n đ?ng y r?ng ti?ng x?u c?a Farmer ? m?t đi?m "ong la m?t nhan v?t tai ti?ng" la m?t cach đ? ng??i ta ng?n ch?n m?t ?ng c? vien khong co ni?m tin ton giao ro rang. Xem vi d?: Prall, trg. 148.
- ^
Jones, 132.
- ^
Jones, 132-33.
- ^
Jones, 146.
- ^
Jones, 150.
- ^
Jones, 159.
- ^
Harris, 258?259
- ^
Harris, 260?262; Prall, 312
- ^
Miller 186?187; Harris, 269?272
- ^
Harris, 271?272; Ashley, 110?111
- ^
Gregg, Edward.
Queen Anne.
Yale University Press (2001), 58.
- ^
Waller, 43?46; Miller, 186?187
- ^
Ashley, 201?202
- ^
a
b
Miller, 190?196
- ^
Waller, 236?239.
- ^
Miller, 201?203
- ^
a
b
Miller, 205?209
- ^
Miller, 209. Harris, 320?328, phan tich b?n ch?t h?p phap c?a vi?c thoai v?; James khong đ?ng y r?ng ong đa thoai v?.
- ^
Devine, 3; Harris, 402?407
- ^
Ashley, 206?209; Harris, 329?348
- ^
Harris, 349?350
- ^
Miller, 222?224
- ^
Duffy, 168
- ^
Miller, 226?227
- ^
Harris, 440
- ^
a
b
Harris, 446?449
- ^
Szechi, Daniel (1994).
The Jacobites, Britain and Europe, 1688-1788
. 48: Manchester University Press.
ISBN
0719037743
.
Qu?n ly CS1: đ?a đi?m (
lien k?t
)
- ^
Miller, 235
- ^
Miller, 235?236
- ^
SCOTTISH ROYAL LINEAGE - THE HOUSE OF STUART Part 4 of 6
online at burkes-peerage.net (accessed ngay 9 thang 2 n?m 2008)
- ^
Miller, 238; Waller, 350
- ^
Miller, 239
- ^
a
b
Miller, 234?236
- ^
Macaulay, 445
- ^
a
b
c
Miller, 240
- ^
Miller, 240; Waller, 401; MacLeod, 349. MacLeod va Waller cho r?ng toan b? hai c?t c?a vua James II đa b? m?t.
McFerran
noi r?ng m?t ph?n ru?t c?a James đ??c g?i t?i Nha th? Giao x? St. Germain-en-Laye (đ??c kham pha l?i vao n?m 1824) chinh la ph?n con l?i đ??c bi?t đ?n duy nh?t c?a James. M?t
bai vi?t
tren t?p chi
English Illustrated Magazine
? St. Germain ?n b?n thang 9 n?m 1901 đ?ng y v?i quan đi?m tren.
- ^
a
b
Harris, 493
- ^
MacLeod, 349
- ^
MacLeod 361?363
- ^
MacLeod, 365?371
- ^
MacLeod, 371?372
- ^
MacLeod, 373?374
- ^
Macaulay, 239
- ^
Xem Prall, vii-xv, đ? bi?t them v? cac c? li?u l?ch s?.
- ^
“James II of England”
.
Dictionary of National Biography
, 1885?1900
​
.
London
:
Smith, Elder & Co
.
- ^
Belloc, vii
- ^
See Ashley, 196?198; Prall, 291?293
- ^
a
b
Ashley, 9
- ^
Miller, ix
- ^
W. A. Speck, "
James II and VII (1633?1701)
",
Oxford Dictionary of National Biography
, Oxford University Press, Sept. 2004; online edn, May 2006, accessed ngay 15 thang 10 n?m 2007. Speck con noi them, r?ng James "mu?n t?t c? m?i th?n dan đ?u ph?i co ni?m tin nh? ong, r?ng Giao h?i Cong giao la m?t Giao h?i chan chinh. Ong c?ng tin r?ng Giao h?i Anh đang đ??c duy tri g??ng g?o b?ng hinh lu?t ng??c đai nh?ng ng??i ngo?i đ?o. N?u nh?ng đi?u lu?t đo đ??c d? b?, va cac cu?c c?i đ?o sang Cong giao đ??c khuy?n khich, thi nhi?u cu?c c?i đ?o s? di?n ra... James đanh gia th?p s?c loi cu?n c?a đ?o Tin Lanh noi chung va c?a Giao h?i Anh noi rieng. [S? l?c quan] c?a ong la nhi?t huy?t va th?m chi la ni?m tin mu quang c?a m?t k? c?i đ?o h?p hoi...." (
wished that all his subjects could be as convinced as he was that the Catholic church was the one true church. He was also convinced that the established church was maintained artificially by penal laws which proscribed nonconformity. If these were removed, and conversions to Catholicism were encouraged, then many would take place … James underestimated the appeal of protestantism in general and the Church of England in particular. His was the zeal and even bigotry of a narrow-minded convert....
)
- ^
W. A. Speck, "
James II and VII (1633?1701)
",
Oxford Dictionary of National Biography
, Oxford University Press, September 2004; online edn, May 2006. Truy c?p ngay 15 thang 10 n?m 2007. He "wished that all his subjects could be as convinced as he was that the Catholic church was the one true church. He was also convinced that the established church was maintained artificially by penal laws that proscribed nonconformity. If these were removed, and conversions to Catholicism were encouraged, then many would take place. In the event his optimism was misplaced, for few converted. James underestimated the appeal of protestantism in general and the Church of England in particular. His was the zeal and even bigotry of a narrow-minded convert..."
- ^
Harris, 478?479
- ^
“No. 1693”
.
The London Gazette
. ngay 6 thang 2 n?m 1681.
;
“No. 1728”
.
The London Gazette
. ngay 8 thang 6 n?m 1682.
;
“No. 1849”
.
The London Gazette
. ngay 6 thang 8 n?m 1683.
- ^
a
b
c
Vi vua Anh
William I
v?n la Ba t??c c?a
Normandie
nen cac vua n?i ngoi v? sau khong t? b? danh hi?u va lanh th? nay du ng??i
Phap
đa chi?m h?n Normandie t? n?m 1204. Vi?c tranh ch?p nay con gia t?ng sau cai ch?t c?a vua
Charles IV c?a Phap
d?n đ?n vi?c ng??i Anh qua vua
Edward III
đoi quy?n k? v? ngai vang Phap (d?n đ?n
Chi?n tranh Tr?m N?m
). T? đo đ?n t?n 1801, cac vua Anh đ?u t? mang them t??c hi?u
Vua n??c Phap
. xem them t?i
Nh?ng yeu sach c?a ng??i Anh đ?i v?i ngai vang c?a n??c Phap
(
Icon Group International; Inc. (ngay 26 thang 11 n?m 2008).
The Bores
. ICON Group International. tr. 234?.
ISBN
9780546686845
. Truy c?p ngay 31 thang 1 n?m 2011
.
)
- ^
B?n m?u:Luan đon Gazette
- ^
Stuart, Catherine Laura
[
lien k?t h?ng
]
- ^
Stuart, Charles c?a Cambridge, Cong t??c x? Cambridge
[
lien k?t h?ng
]
- ^
Stuart, Charlotte Maria
[
lien k?t h?ng
]
- Ashley, Maurice
,
The Glorious Revolution of 1688
, Charles Scribner's Sons, New York, 1966.
ISBN 0-340-00896-2
.
- Belloc, Hilaire
,
James the Second
, J.B. Lippincott Co, Philadelphia 1928, popular; Catholic perspective
- Callow, John,
The Making of King James II: The Formative Years of a King
, Sutton Publishing, Ltd, Stroud, Gloucestershire, 2000.
ISBN 0-7509-2398-9
.
- Clarke, James S. (Editor),
The Life of James II
, Luan đon, 1816
- Dekrey, Gary S. "Between Revolutions: Re-appraising the Restoration in Britain,"
History Compass
2008 6(3): 738-773,
- Devine, T. M.
,
The Scottish Nation 1700-2007
, Penguin Books, Luan đon, 2006.
ISBN 0-14-102769-X
- Duffy, Christopher
,
The fortress in the age of Vauban and Frederick the Great, 1660-1789
, Routledge & Kegan Paul, 1985.
ISBN 0-7100-9648-8
.
- Glassey, Lionel, ed.
The Reigns of Charles II and James VII and II
(1997)
- Goodlad, Graham. " Before the Glorious Revolution: The Making of Absolute Monarchy?,"
History Review
. Issue: 58; 2007. pp 10+. Examines the Controversies Surrounding the Development of Royal Power under Charles II and James II.
in Questia
L?u tr?
2011-08-12 t?i
Wayback Machine
- Hallam, Henry
,
The Constitutional History of England from the Accession of Henry VII to the Death of George II,
W. Clowes & Sons, Luan đon, 1855.
- Harris, Tim,
Revolution: The Great Crisis of the British Monarchy, 1685?1720
, Penguin Books, Ltd., 2006.
ISBN 0-7139-9759-1
.
- "James II,"
Encyclopædia Britannica,
11th ed. Luan đon, 1911: Cambridge University Press.
- Jones, J. R.
The Revolution of 1688 in England
, Weidenfeld and Nicolson, 1988.
ISBN 0-297-99467-0
.
- Kenyon, J.P.
,
The Stuart Constitution 1603?1688, Documents and Commentary
, 2d ed., Cambridge University Press, Cambridge 1986.
ISBN 0-521-31327-9
.
- MacLeod, John,
Dynasty, the Stuarts, 1560?1807
, Hodder and Stoughton, Luan đon 1999.
ISBN 0-340-70767-4
.
- Macaulay, Thomas Babington
,
The History of England from the Accession of James the Second
.
Popular Edition in Two Volumes
. Longmans, Luan đon 1889.
- Miller, John.
James II
(3rd ed. 2000)
ISBN 0-300-08728-4
, Miller sees James as more interested in his own survival and tolerance for Catholics and suggests he did not have a grand plan to Catholicize England
- Miller, John.
The Stuarts
(2004), 320pp; cong trinh h?c thu?t c? th?
- Miller, John.
The Glorious Revolution
, (2nd ed. 1997)
ISBN 0-582-29222-0
- McFerran, Noel S. (2003). "James II and VII."
- Mullett, M.
James II and English Politics 1678-1688
(1993)
ISBN 0-415-09042-3
- Pincus, Steve.
1688: The First Modern Revolution
(2009)
ISBN 0-300-11547-4
, influential new interpretation
- Prall, Stuart,
The Bloodless Revolution: England, 1688
, Anchor Books, Garden City, New York 1972.
- Royle, Trevor,
The British Civil Wars: The Wars of the Three Kingdoms, 1638?1660
, Little, Brown, 2004.
ISBN 0-312-29293-7
.
- Sowerby, Scott, "Of Different Complexions: Religious Diversity and National Identity in James II's Toleration Campaign,"
English Historical Review,
vol. 124 (2009), pp. 29?52.
- Speck, W.A.
James II
(2002), argues James did not seek to impose Catholicism, but his ambitions went far beyond equal treatment for Catholics.
- Turner, Francis C.,
James II
, Eyre and Spottiswoode, Luan đon, 1948
- Waller, Maureen,
Ungrateful Daughters: The Stuart Princesses who Stole Their Father's Crown
, Hodder & Stoughton, Luan đon, 2002.
ISBN 0-312-30711-X
.
|
---|
Qu?c v??ng Anh tinh đ?n n?m 1603
| Qu?c v??ng Scotland tinh đ?n n?m 1603
| | | |
|
|
|
|
- Nh?ng ng??i cai tr? co th? b? tranh ch?p đ??c vi?t
in nghieng
.
|