한국   대만   중국   일본 
Cu?c n?i d?y Ko?ciuszko ? Wikipedia ti?ng Vi?t B??c t?i n?i dung

Cu?c n?i d?y Ko?ciuszko

Bach khoa toan th? m? Wikipedia
Ko?ciuszko Uprising
M?t ph?n c?a Chi?n tranh Ba Lan–Nga

B?n đ? cu?c n?i d?y Ko?ciuszko, 1794
Th?i gian 24 thang 3 ? 16 thang 11 n?m 1794
đ?a đi?m
Kh?i th?nh v??ng chung Ba Lan-Litva
Phan chia Ph? ( đ?i Ba Lan va Kuyavia [a] )
Phan chia Nga
K?t qu?

Chi?n th?ng c?a đ? qu?c Nga va V??ng qu?c Ph?

Thay đ?i
lanh th? 		Phan chia Ba Lan l?n th? 3
S? bi?n m?t c?a Ba Lan va Litva
Tham chi?n
Ba Lan?Litva
(Ko?ciuszko rebels) 		Đế quốc Nga đ? qu?c Nga
Vương quốc Phổ V??ng qu?c Ph?
  đ? qu?c La Ma Th?n thanh ( quan ch? Habsburg ) [b]
Ch? huy va lanh đ?o

Tadeusz Ko?ciuszko [c]

Khac

Alexander Suvorov

Khac

Cu?c n?i d?y Ko?ciuszko ( phat am ti?ng Ba Lan:  [k???t??u?.k?] ) [h] c?ng g?i la cu?c n?i d?y Ba Lan 1794 , [2] [i] chi?n tranh Ba Lan th? hai , [3] [j] chi?n d?ch Ba Lan 1794 , [4] [k] va cach m?ng Ba Lan 1794 , [5] [l] la m?t trong nh?ng cu?c n?i d?y n?i ti?ng do Tadeusz Ko?ciuszko , m?t th? l?nh huy?n tho?i c?a ng??i Ba Lan lanh đ?o nh?m gi?i phong Lien bang Ba Lan va Lietuva kh?i s? đan ap c?a đ? qu?c Nga va Ph? va Ba Lan trong b?i c?nh Ba Lan cang ngay cang c?n k? nguy c? b? xoa s? kh?i b?n đ? vao n?m 1794. [6]

Nguyen nhan [ s?a | s?a ma ngu?n ]

K? t? th? k? XVIII, Ba Lan đa tr? nen suy y?u theo th?i gian do tinh tr?ng b?t ?n c?ng nh? la s? t?n t?i c?a liberum veto , m?t hinh th?c b? phi?u b?i quy t?c t?i Sejm . đi?u đo vo hinh trung giup cac nha n??c hung m?nh nh? Nga, Ph?, Ao tim cach mua chu?c phi?u b?u c?ng nh? h?i l? đ? đ?a ra nh?ng chinh sach co l?i cho minh, đ?c bi?t la Nga, va no đa khi?n Ba Lan suy y?u đang k?. [7] [8] [9]

đa co nh?ng n? l?c c?i t? đ? c?u nha n??c Ba Lan kh?i b? xoa s? tren b?n đ? t? th? k? XVII, nh?ng t?t c? đ?u th?t b?i b?i nh?ng ap l?c c?a cac c??ng qu?c lang gi?ng. [10] đ?n th? k? XVIII, Ba Lan đa d?n d?n b? xoa s? b?i cac l?n Phan chia Ba Lan , va khi l?c l??ng quan đ?i c?a Ba Lan suy gi?m ch? con t? 15-20.000 ng??i, cac n??c lan bang đ?u co đi?u ki?n đ? nh?y vao xau xe va chia c?t ( L?c quan đ? qu?c Nga co t?i 300.000 quan khi can thi?p, Ph? va Ao co 200.000 quan). [11] Tr??c nh?ng ap l?c nghiem tr?ng t? nguy c? xam l?ng c?a cac lang gi?ng, m?t lo?t c? h?i đa t?i, khi Nga va Ao ph?i đanh nhau v?i đ? qu?c Ottoman va Th?y đi?n. [12] [13] [14] [15] Ba Lan l?p t?c l?p lien minh v?i Ph? du khong đang tin c?y do Ph? c?ng mu?n chi?m Ba Lan, vao ngay 3 thang 5 n?m 1791, b?n hi?n phap lau đ?i th? hai th? gi?i, Hi?n phap mung 3 thang 5 , ra đ?i v?i ?ng h? c?a dan chung đa s?. [16] [17] [18]

Sau khi Nga k?t thuc v?i t? cach k? th?ng tr?n, N? hoang Ekaterina II c?a Nga coi b?n hi?n phap la m?i đe d?a v?i Nga. [19] [20] [21] Nga t? th? k? XVII luon coi Ba Lan la m?t t?nh c?a đ? ch? Nga, va đa n?i gi?n v?i đi?u nay [22] khi Alexander Bezborodko , m?t quan ch?c cao c?p c?a Nga, bao cao v? đi?u nay v?i m?i lo ng?i r?ng vua Ba Lan co th? thoat ?nh h??ng Nga. [23] Ph? c?ng ph?n đ?i d? d?i va sau đo h?y b? lien minh v?i Ba Lan, đ?ng th?i ngo?i tr??ng Ph? la Friedrich Wilhelm von Schulenburg-Kehnert c?ng th? hi?n s? b?t man r?ng"Ba Lan đa t? b? coup de grace ", ham y r?ng Ba Lan mu?n đoi l?i nh?ng m?nh đ?t Ph? l?y đ??c t? l?n phan chia đ?u tien.

Phan chia Ba Lan l?n hai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Franciszek Ksawery Branicki , Stanisław Szcz?sny Potocki , Seweryn Rzewuski , Szymon va Jozef Kossakowski , nh?ng ng??i ph?n đ?i b?n Hi?n phap li?n keu c?u ng??i Nga đ? đoi l?i t? gia ma h? đ??c N? hoang cho, d?n đ?n s? ra đ?i c?a Lien đoan Targowica . [24] đ??c Nga hoang h?u thu?n, h? thanh l?p t?i Sankt-Peterburg n?m 1792, ph?n đ?i b?n Hi?n phap va coi no la s? khi?n Ba Lan b?t ?n nh? Phap th?i H?u Bourbon. [25] [26] H? kh?ng đ?nh Sejm đa m?t tinh h?p phap khi đ?a Ba Lan gia nh?p Cach m?ng ki?u Phap, [27] va coi s? ?ng h? c?a Nga la cach duy nh?t đ? d?p b? cu?c Cach m?ng nay. [28] Vao ngay 18 thang 5 n?m 1792, đ?i s? Nga Yakov Bulgakov g?i th? cho Ngo?i tr??ng Ba Lan Joachim Chreptowicz va quan đ?i Nga li?n keo sang Ba Lan xam l??c, phat đ?ng chi?n tranh Nga-Ba Lan . [29] Cu?c chi?n k?t thuc v?i l?i th? l?n c?a Nga du khong ben nao co nh?ng chi?n th?ng quy?t đ?nh, khi Vua Stanisław August Poniatowski keu g?i gi?i quy?t hoa binh v?n đ? nay. [30] B?n than Vua Poniatowski c?ng ch? mong no s? ch?m d?t xung đ?t hoa binh, nh?ng y t??ng đo đa tan v? khi ngh? vi?n Sejm, gi? đay b? chi ph?i va mua chu?c b?i ng??i Nga, l?p nen Grodno Sejm n?m 1793. [31] [32] Ngh? vi?n do Nga d?ng nen nay tuyen b? b?n Hi?n phap la vi hi?n va cho phep Nga, Ph? va Ao cung chia c?t n??c nay. Nga l?y nhi?u nh?t trong s? đo [33] va đa lam suy gi?m dan s? Ba Lan xu?ng con 1/3 so v?i tr??c đay. [34] [35] [36] Ng??i Nga va Ph? gia t?ng quan s? va ngay cang si?t ch?t ki?m soat v?i ng??i Ba Lan, trong khi v?i Lien đoan Targowica thi đay la m?t cu s?c, b?i s? d? y đ?nh đ?u tien la đ? b?o v? t? gia hang th? k?, nh?ng gi? thi b? coi la ph?n qu?c. [37]

Ng??i Ba Lan thi ngay m?t b?t man, trong đo co Tadeusz Ko?ciuszko va Jozef Antoni Poniatowski , sau đo đ?u t? ch?c ch? huy quan đ?i. [38] Vi?c ng??i Nga yeu c?u quan s? Ba Lan ph?i b? c?t gi?m t?i đa cang khi?n ng??i Ba Lan them thu ng??i Nga va la m?m m?ng cho cu?c n?i lo?n ch?ng Nga sau nay. [39] It lau sau khi t? ch?c, Ko?ciuszko đ?n Leipzig vao thang 10 [40] va cung v?i m?t nhom ng??i Ba Lan, trong đo co nh?ng chinh khach nh? Ignacy Potocki va Hugo Kołł?taj . T?t c? đ?u cung chung quan đi?m la n?i d?y ch?ng Nga. Kołł?taj v?n d? kha n?i ti?ng trong qu?n chung Ba Lan, thi vi?c ong tham gia l?i cang c?ng c? đi?u nay. [41] Thang 8 n?m 1793, Ko?ciuszko quay l?i Leipzig đ? ki?m tra kh? n?ng cho m?t cu?c n?i d?y kh? thi, song khi ong nh?n ra s? kho kh?n, thi ong ph?i tim ki?m s? ?ng h?, bao g?m nh?ng s? quan khac va chu?n b? s?n sang cho k? ho?ch. [42] Sau đo ong t?m hoan va sang Y, ch? đ?i thang 2 n?m 1794 tr? l?i đ? b?t đ?u n?i d?y ch?ng gi?c Nga, Ph? va Ao. Tuy nhien, m?i th? d?n x?u đi khi cac đi?p vien Nga b?t s?ng m?t s? thanh vien n?i d?y, va Nga yeu c?u gi?i tan toan b? quan đ?i Ba Lan đ? sap nh?p vao l?c quan Nga, c?ng nh? b?t gi? cac chinh khach va quan nhan Ba Lan. đi?u đ?y bu?c Ko?ciuszko ph?i v? s?m h?n k? ho?ch vao ngay 15 thang 3 n?m 1794, ong t?i Krakow . [43]

Ba ngay tr??c khi Tadeusz v?, t??ng Antoni Madali?ski , ch? huy l?c l??ng k? binh đ?i Ba Lan quy?t đ?nh b?t tuan l?nh ng??i Nga va chuy?n ra Krakow. [44] :181 Quan Nga r?i Krakow va quy?t đ?nh s? đanh d?p ng??i n?i d?y Ba Lan, nh?ng l?i đ? h? c? thanh ph? va la m?c tieu c??p v? khi ma Ko?ciuszko nh?m t?i.

N?i d?y [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Linh Ba Lan trong cu?c n?i d?y

Vao ngay 24 thang 3, Ko?ciuszko t?i qu?ng tr??ng Krakow đa quy?t đ?nh phat đ?ng n?i d?y ch?ng Nga, [45] :180?181 đ?ng th?i keu g?i m?i ng??i Ba Lan đ?ng len đanh đu?i quan xam l??c. Ong keu g?i t?ng đ?ng vien va cung nhau tr?c ti?p tham chi?n.

Tuyen b? kh?i ngh?a Ko?ciuszko, 24 thang 3 n?m 1794

đ? ch?ng l?i, Ekaterina II yeu c?u Fyodor Denisov đanh d?p, [46] :184 nh?ng cu?i cung thi b? ng??i Ba Lan đanh b?i vao 4 thang 4 t?i Racławice . Chi?n th?ng nay co đ?ng l?c tinh th?n vo cung l?n va thuc đ?y ng??i dan Ba Lan vung len đanh đu?i gi?c ngo?i xam kh?i T? qu?c. đ?n đ?u thang 4, cac l?c l??ng Ba Lan ? Lublin va Volhynia đ?u cung nhau gia nh?p cu?c kh?i ngh?a ch?ng Nga. Ng??i Nga sau đo vao 17 thang 4 quy?t đ?nh lung b?t nh?ng ng??i Ba Lan nghi ?ng h? phe n?i d?y, song no l?i d?n đ?n n?i lo?n. Nh? co s? y?u kem c?a đ?i s? va ch? huy Nga Iosif Igelstrom va vi?c linh Nga luc đo đ?u đi c?u nguy?n khong mang v? khi vao Ch? nh?t, ng??i n?i d?y Ba Lan đa đanh b?t quan Nga kh?i thanh ph?, tieu di?t t? 2.500-4.000 linh Nga trong t?ng s? 5.000 quan đ?n tru. [47] :188 Vi?c linh Nga b? tan sat t?i đo c?ng nh? cac cu?c n?i d?y ? kh?p Ba Lan đa lam n?i gi?n Nga hoang va ng??i Nga v? sau s? tr? thu vo cung đ?m mau t?i Tr?n Praga . [48] [49] [50]

Vao 7 thang 5 n?m 1794, Ko?ciuszko đ?c Tuyen b? Połaniec bai b? ch? đ? nong no t?i Ba Lan, khi?n ng??i nong no Ba Lan l?n đ?u tien đ??c coi la cong dan Ba Lan. Tuyen b? nay co khich l? r?t len lam t?ng nhu? khi ng??i Ba Lan khang chi?n ch?ng Nga xam l??c.

C? c?a nh?ng ng??i linh nong dan Krakow v?i dong ch?"H? cho va b?o v?"

Tuy nhien, đi?u nay ch? lam gi?n d? cac n??c phan chia h?n. Vao ngay 10 thang 5, ng??i Ph? ti?n vao Ba Lan cung v?i 9.000 linh Nga ? phia đong, đanh b?i Tadeusz t?i Szczekociny. đ?n thang 6, t??ng Jozef Zaj?czek thua tr?n t?i Chełm, va kh?i man cho cu?c bao vay Warsaw v?i s? ph?i h?p c?a c? linh Nga va Ph? t?i đo. Tuy nhien, quan Nga v?i 41.000 quan va Ph? v?i 25.000 quan b? đanh b?i b?i m?t cu?c n?i d?y ? khu đ?i Ba Lan vao 20 thang 8, va ph?i rut vao 6 thang 9. [51] :200

Linh phong l?u nong no Ba Lan, Krakow 1794

D?u ng??i Nga đa đe b?p quan kh?i ngh?a t?i Litva, Jan Henryk D?browski v?n c?u đ??c cu?c n?i d?y. Ng??i Ba Lan ti?p t?c khang chi?n va Jan giup chi?m đ??c Bydgoszcz va Pomerania vao thang 10. Tuy nhien ng??i Ph? c?ng khong đ? yen, va s?m quay l?i sau khi Jan bu?c ph?i rut vi v?n đ? tinh bao.

Th?y tinh th? c?p bach, Nga li?n c? t??ng Aleksandr Vasilyevich Suvorov đ? nh?m đe b?p cu?c n?i d?y, gia nh?p v?i quan c?a Fersen. [52] :204 Suvorov li?n ch?ng t? b?n l?nh khi đanh b?i ng??i Ba Lan ? Krupczyce va Terespol , va nh?m t?i Warsaw. Ko?ciuszko c? ng?n ng??i Nga xam l?n va đanh tr? quan c?a t??ng Fersen t?i Maciejowice nh?ng b? thua va b?t s?ng, ap gi?i v? Sankt-Petersburg. [53] :209

Tan ch? huy Tomasz Wawrzecki khong th? ki?m soat n?i tinh tr?ng phan bua quy?n l?c ben trong n?i b? trong khi t??ng Jozef Zaj?czek l?i co chia r? v?i phai Jacobins va c?c h?u. Ng??i Nga li?n kh?i man va đanh t?i Tr?n Praga vao 4 thang 11. Sau b?n ti?ng, 22.000 quan Nga tran vao va tan sat kho?ng 20.000 ng??i Ba Lan, khong k? dan th??ng hay binh linh, tr? nh?. [54] :195 Zaj?czek ch?y thoat. [55] :195 Ngay 16 thang 11, Wawrzecki ra hang va chinh th?c k?t thuc cu?c n?i d?y hao hung nh?ng đ?y bi k?ch c?a ng??i Ba Lan.

H? qu? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Cu?c n?i d?y th?t b?i đa khi?n Ba Lan b? xoa kh?i b?n đ? m?t n?m sau đo, khi?n cho ng??i dan n??c nay vong qu?c trong su?t 123 n?m k? ti?p. [56] Nh?ng no c?ng la ngu?n đ?ng l?c cho cu?c kh?i ngh?a ? Trung Au sau nay ch?ng l?i s? cai tr? c?a Ao va Th?. V? sau, Napoleon đa giup nhen nhom hy v?ng ph?c qu?c Ba Lan, m?c du no c?ng ch?m d?t khi Napoleon b?i tr?n.

G?n nh? sau khi Ba Lan b? xoa s?, Ko?ciuszko ph?i l?u vong t?i Hoa K? va s?ng toan b? ph?n đ?i con l?i ? đ?y tr??c khi v? Th?y S? , n?i ong qua đ?i. Ba Lan r?i vao bi k?ch b?i cac chi?n d?ch đan ap va kh?ng b? kh?c li?t c?a ba n??c, đ?c bi?t la Nga va Ph?. Giao d?c ? đ?y ch?u ph?i ap l?c t? chinh sach Nga hoa va đ?c hoa c?a Nga va Ph?. Platon Zubov n?i ti?ng đ??c coi nh? la b?o chua v?i nong no Ba Lan, nh?ng ng??i trung thanh v?i quan đi?m t? do c?a ong khi đa gi?t khong it ng??i nong dan Ba Lan. Ng??i ?ng h? n?i d?y c?ng đ?u b? t??c b? t??c hi?u trong khi ng??i Nga d?n đ??c đi?u t?i đ? đ?ng hoa va c??ng ep ng??i Ba Lan.

Vi?c l?p tr??ng va giao d?c b? sao nhang la m?t ph?n trong chinh sach kh?ng b? c?a Nga va Ph?, đ?c bi?t la Nga. L?p đ?i h?c g?n nh? b? ng?n c?m va ng??i dan ph?i ch?u ap l?c t? c??ng ep đ?ng hoa dan t?c. Tuy v?y no c?ng la m?t c? h?i đ? ng??i Ba Lan phat tri?n v?n h?c va t? t??ng khai sang c?a rieng minh ch?ng l?i s? cai tr? b?o chua c?a ng??i Nga va Ph?.

V? m?t dan t?c, ng??i Nga ti?n hanh tong quan c??ng b?c va lau dai, ?nh h??ng l?n t?i xa h?i Ba Lan sau nay.

Chu thich [ s?a | s?a ma ngu?n ]

  1. ^ xem Greater Poland Uprising (1794)
  2. ^ H? khong tham gia vao cac cu?c chi?n.
  3. ^ Ong t?ng la Ng??i đ?ng đ?u t?i cao c?a L?c l??ng v? trang qu?c gia (nha đ?c tai c?a cu?c n?i d?y) t? khi cu?c n?i d?y bung n? cho đ?n ngay 12 thang 10 n?m 1794, ' defacto ' cho đ?n ngay 10 thang 10 n?m 1794, khi ong b? b?t trong [[tr?n chi?n] c?a Maciejowice]]
  4. ^ He assumed the position of Supreme Chief National Armed Forces (dictator of the uprising) on October 12th 1794 after the capture of Tadeusz Ko?ciuszko after the battle of Maciejowice , when the Supreme National Council proclaimed him the head of the uprising
  5. ^ T??ng en chef c?a quan đ?i Nga tren Litva , ng??i đ?ng đ?u toan b? hanh đ?ng ch?ng l?i cu?c n?i d?y t? ngay 3 thang 5 n?m 1794
  6. ^ T??ng en chef quan đ?i Nga ? Ukraina
  7. ^ T??ng en chef c?a quan đ?i Nga trong Tri?u đinh [1]
  8. ^ ti?ng Ba Lan : insurekcja ko?ciuszkowska , powstanie ko?ciuszkowskie ; ti?ng Nga : Восстание Костюшко ; ti?ng đ?c : Ko?ciuszko-Aufstand
  9. ^ ti?ng Ba Lan : rewolucja polska 1794 roku ; ti?ng Nga : Польское восстание 1794
  10. ^ Russian : Вторая польская война
  11. ^ Russian : Польская кампания 1794 года
  12. ^ ti?ng Nga : Польская революция 1794 года

Ngu?n [ s?a | s?a ma ngu?n ]

  1. ^ Stanisław Herbst, From the Military History of the Ko?ciuszko Uprising of 1794 , Warsaw 1983, p. 173.
  2. ^ Польское восстание 1794 [ lien k?t h?ng ] // Большая российская энциклопедия  : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов . ? М. : Большая российская энциклопедия, 2004?2017.
  3. ^ Вторая польская война 1795 года // Керсновский А. А. История Русской армии . ? М. : Директ-Медиа, 2014. ? С. 151?155. ? 1215 с. ? ISBN 978-5-4475-1048-0 .
  4. ^ Ставраков, Семен Христофорович // Russian Biographical Dictionary. Vol. 19 (1909): "Смеловский ? Суворина", pp. 309?310
  5. ^ Petrushevsky, Alexander (1884). Generalissimo Prince Suvorov (b?ng ti?ng Nga). 2 (?n b?n 1). St. Petersburg: Типография М. М. Стасюлевича. tr. 45.
  6. ^ Bartłomiej Szyndler. Powstanie ko?ciuszkowskie (b?ng ti?ng Ba Lan) (?n b?n 1994). Wydawn. Ancher. tr. 455. ISBN   83-85576-10-X .
  7. ^ Norman Davies (ngay 30 thang 3 n?m 2005). God's Playground: The origins to 1795 . Columbia University Press. tr. 254. ISBN   978-0-231-12817-9 . Truy c?p ngay 13 thang 8 n?m 2011 .
  8. ^ Francis Ludwig Carsten (ngay 1 thang 1 n?m 1961). The new Cambridge modern history: The ascendancy of France, 1648?88 . Cambridge University Press. tr. 561?562. ISBN   978-0-521-04544-5 . Truy c?p ngay 11 thang 6 n?m 2011 .
  9. ^ Jacek J?druch (1998). Constitutions, elections, and legislatures of Poland, 1493?1977: a guide to their history . EJJ Books. tr. 156. ISBN   978-0-7818-0637-4 . Truy c?p ngay 13 thang 8 n?m 2011 .
  10. ^ Jozef Andrzej Gierowski (1986). Historia Polski, 1764?1864 [ History of Poland, 1764?1864 ] (b?ng ti?ng Ba Lan). Warszawa: Pa?stwowe Wydawnictwo Naukowe. tr. 60?63. ISBN   978-83-01-03732-1 . Truy c?p ngay 18 thang 6 n?m 2012 .
  11. ^ Krzysztof Bauer (1991). Uchwalenie i obrona Konstytucji 3 Maja [ Passing and defense of the Constitution of May 3 ] (b?ng ti?ng Ba Lan). Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne. tr. 9. ISBN   978-83-02-04615-5 . Truy c?p ngay 2 thang 1 n?m 2012 .
  12. ^ George Sanford (2002). Democratic government in Poland: constitutional politics since 1989 . Palgrave Macmillan. tr. 11?12. ISBN   978-0-333-77475-5 . Truy c?p ngay 5 thang 7 n?m 2011 .
  13. ^ Jacek J?druch (1998). Constitutions, elections, and legislatures of Poland, 1493?1977: a guide to their history . EJJ Books. tr. 176. ISBN   978-0-7818-0637-4 . Truy c?p ngay 13 thang 8 n?m 2011 .
  14. ^ Robert Bideleux; Ian Jeffries (ngay 28 thang 1 n?m 1998). A history of eastern Europe: crisis and change . Psychology Press. tr. 160. ISBN   978-0-415-16111-4 . Truy c?p ngay 11 thang 9 n?m 2011 .
  15. ^ Jerzy Lukowski (ngay 3 thang 8 n?m 2010). Disorderly liberty: the political culture of the Polish-Lithuanian Commonwealth in the eighteenth century . Continuum International Publishing Group. tr. 226. ISBN   978-1-4411-4812-4 . Truy c?p ngay 23 thang 9 n?m 2011 .
  16. ^ Piotr Stefan Wandycz (2001). The price of freedom: a history of East Central Europe from the Middle Ages to the present . Psychology Press. tr. 128. ISBN   978-0-415-25491-5 . Truy c?p ngay 5 thang 7 n?m 2011 .
  17. ^ Jacek J?druch (1998). Constitutions, elections, and legislatures of Poland, 1493?1977: a guide to their history . EJJ Books. tr. 172?173. ISBN   978-0-7818-0637-4 . Truy c?p ngay 13 thang 8 n?m 2011 .
  18. ^ Jacek J?druch (1998). Constitutions, elections, and legislatures of Poland, 1493?1977: a guide to their history . EJJ Books. tr. 184?185. ISBN   978-0-7818-0637-4 . Truy c?p ngay 13 thang 8 n?m 2011 .
  19. ^ L?i chu thich: Th? <ref> sai; khong co n?i dung trong th? ref co ten BideleuxJeffries19982
  20. ^ L?i chu thich: Th? <ref> sai; khong co n?i dung trong th? ref co ten Lukowski2010-2262
  21. ^ Paul W. Schroeder (1996). The transformation of European politics, 1763?1848 . Oxford University Press. tr. 84. ISBN   978-0-19-820654-5 . Truy c?p ngay 5 thang 7 n?m 2011 .
  22. ^ Jerzy Lukowski; Hubert Zawadzki (2001). A concise history of Poland . Cambridge University Press. tr. 84. ISBN   978-0-521-55917-1 . Truy c?p ngay 5 thang 7 n?m 2011 .
  23. ^ L?i chu thich: Th? <ref> sai; khong co n?i dung trong th? ref co ten Bauer167
  24. ^ L?i chu thich: Th? <ref> sai; khong co n?i dung trong th? ref co ten J?druch1982-184-1852
  25. ^ Robert Howard Lord (1915). The second partition of Poland: a study in diplomatic history . Harvard University Press. tr. 275 . Truy c?p ngay 22 thang 9 n?m 2011 .
  26. ^ Michal Kope?ek (2006). Discourses of collective identity in Central and Southeast Europe (1770?1945): texts and commentaries . Central European University Press. tr. 282?284. ISBN   978-963-7326-52-3 . Truy c?p ngay 22 thang 9 n?m 2011 .
  27. ^ Michal Kope?ek (2006). Discourses of collective identity in Central and Southeast Europe (1770?1945): texts and commentaries . Central European University Press. tr. 284?285. ISBN   978-963-7326-52-3 . Truy c?p ngay 22 thang 9 n?m 2011 .
  28. ^ L?i chu thich: Th? <ref> sai; khong co n?i dung trong th? ref co ten Kope?ek2006-284-2852
  29. ^ Jadwiga Nadzieja (1988). Od Jakobina do ksi?cia namiestnika . Wydawnictwo"?l?sk". tr. 38?39. ISBN   978-83-216-0682-8 .
  30. ^ Jerzy Łojek (1986). Geneza i obalenie Konstytucji 3 maja . Wydawn. Lubelskie. tr. 402. ISBN   978-83-222-0313-2 . Truy c?p ngay 17 thang 12 n?m 2011 .
  31. ^ L?i chu thich: Th? <ref> sai; khong co n?i dung trong th? ref co ten J?druch1982-184-1855
  32. ^ Jacek J?druch (1998). Constitutions, elections, and legislatures of Poland, 1493?1977: a guide to their history . EJJ Books. tr. 186?187. ISBN   978-0-7818-0637-4 . Truy c?p ngay 13 thang 8 n?m 2011 .
  33. ^ L?i chu thich: Th? <ref> sai; khong co n?i dung trong th? ref co ten J?druch1982-186-1872
  34. ^ L?i chu thich: Th? <ref> sai; khong co n?i dung trong th? ref co ten J?druch1982-184-1856
  35. ^ L?i chu thich: Th? <ref> sai; khong co n?i dung trong th? ref co ten Kope?ek2006-282-2842
  36. ^ L?i chu thich: Th? <ref> sai; khong co n?i dung trong th? ref co ten J?druch1982-186-1873
  37. ^ Daniel Stone (2001). The Polish-Lithuanian State: 1386-1795 . University of Washington Press. tr. 282?285. ISBN   978-0-295-98093-5 . Truy c?p ngay 8 thang 1 n?m 2013 .
  38. ^ Alex Storozynski (thang 1 n?m 2011). Kosciuszko Ksiaze chlopow . W.A.B. tr. 232?233. ISBN   978-83-7414-930-3 . Truy c?p ngay 2 thang 1 n?m 2013 .
  39. ^ Jadwiga Nadzieja (1988). Od Jakobina do ksi?cia namiestnika . Wydawnictwo"?l?sk". tr. 55. ISBN   978-83-216-0682-8 .
  40. ^ Herbst, Stanisław (1969). “Tadeusz Ko?ciuszko”. Polski Słownik Biograficzny (b?ng ti?ng Ba Lan). 14 . Wrocław. tr. 433.
  41. ^ Alex Storozynski (thang 1 n?m 2011). Kosciuszko Ksiaze chlopow . W.A.B. tr. 238. ISBN   978-83-7414-930-3 . Truy c?p ngay 2 thang 1 n?m 2013 .
  42. ^ Alex Storozynski (thang 1 n?m 2011). Kosciuszko Ksiaze chlopow . W.A.B. tr. 245. ISBN   978-83-7414-930-3 . Truy c?p ngay 2 thang 1 n?m 2013 .
  43. ^ Herbst, Stanisław (1969). “Tadeusz Ko?ciuszko”. Polski Słownik Biograficzny (b?ng ti?ng Ba Lan). 14 . Wrocław. tr. 434.
  44. ^ Storozynski, A., 2009, The Peasant Prince, New York: St. Martin's Press, ISBN 9780312388027
  45. ^ L?i chu thich: Th? <ref> sai; khong co n?i dung trong th? ref co ten Storozynski2
  46. ^ L?i chu thich: Th? <ref> sai; khong co n?i dung trong th? ref co ten Storozynski3
  47. ^ L?i chu thich: Th? <ref> sai; khong co n?i dung trong th? ref co ten Storozynski4
  48. ^ Duffy C. Russia's Military Way to the West: Origins and Nature of Russian Military Power 1700-1800. Routledge. 2015. P. 196
  49. ^ Faddey Bulgarin (ngay 21 thang 8 n?m 2015). “Воспоминания ( Memoires )” (b?ng ti?ng Nga). Российский Мемуарий. :"In every living being our embittered soldiers saw the murderer of our men during the uprising in Warsaw… It cost a lot of effort for the Russian officers to save these poor people from the revenge of our soldiers… At four o'clock the terrible revenge for the slaughter of our men in Warsaw was complete!"
  50. ^ Denis Davydov (ngay 31 thang 3 n?m 2009). “ВСТРЕЧА С ВЕЛИКИМ СУВОРОВЫМ ( Spotkanie z wielki Suworowem )” (b?ng ti?ng Nga). Lib.ru/Классика. :"During the assault on Praga the rage of our troops, who were burning with revenge for the treacherous slaughter of our comrades by the Poles, reached extreme limits".
  51. ^ L?i chu thich: Th? <ref> sai; khong co n?i dung trong th? ref co ten Storozynski5
  52. ^ L?i chu thich: Th? <ref> sai; khong co n?i dung trong th? ref co ten Storozynski6
  53. ^ L?i chu thich: Th? <ref> sai; khong co n?i dung trong th? ref co ten Storozynski7
  54. ^ L?i chu thich: Th? <ref> sai; khong co n?i dung trong th? ref co ten Storozynski8
  55. ^ L?i chu thich: Th? <ref> sai; khong co n?i dung trong th? ref co ten Storozynski9
  56. ^ Peter Hagget. "Encyclopedia of World Geography, Volume 24" Marshall Cavendish, 2001. ISBN 978-0761472896 . p 1740
L?y t? “ https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Cu?c_n?i_d?y_Ko?ciuszko&oldid=70959946 ”