Chi?n tranh Nga-Th? (1806?1812)
H?m đ?i Nga sau Tr?n Athos v? b?i Alexey Bogolyubov
Th?i gian 1806?1812 đ?a đi?m Moldavia , Wallachia , Armenia , Kavkaz , va Dardanelles K?t qu? Nga chi?n th?ng Hi?p ??c Bucharest Thay đ?i lanh th? Nga thon tinh n?a phia đong Moldavia , đ??c g?i la Bessarabia
Tham chi?n
đ? qu?c Nga	đ? qu?c Ottoman
Ch? huy va lanh đ?o
Alexander Prozorovsky Pyotr Bagration Nikolay Kamensky Mikhail Kutuzov Dmitry Senyavin	Sultan Selim III Sultan Mustafa IV Sultan Mahmud II Kor Yusuf Ziyauddin Pa?a Keciboynuzu ?brahim Hilmi Pa?a Seydi Ali Pa?a Laz Aziz Ahmed Pa?a Koca Husrev Mehmed Pasha

Chi?n tranh Nga-Th? Nh? K? (1806?1812) la m?t trong nh?ng cu?c chi?n tranh x?y ra gi?a đ? qu?c Nga va đ? qu?c Th? Osman . No di?n ra t? n?m 1806 đ?n n?m 1812 va k?t thuc v?i th?ng l?i toan di?n c?a Nga. Th?t b?i trong cu?c chi?n tranh nay bu?c đ? qu?c Th? Osman ph?i ky hoa ??c Bucharest , c?t mi?n Bessarabia va m?t ph?n lanh th? Ngo?i Kavkaz cho Nga.

B?i c?nh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Chi?n tranh bung n? vao n?m 1806 va co lien quan đ?n cu?c xung đ?t gi?a cac qu?c gia trong chi?n tranh Napoleon . N?m đo, vua Th? Selim III đ??c khich l? b?i th?m h?a ma Nga g?p ph?i trong tr?n Austerlitz va đ??c Napoleon I xui gi?c, đa tru?t ph? hai Hospodar co t? t??ng than Nga c?a Romaneasc? va Moldova la Konstantinos Ypsilantis va Alexandros Mourouzis . đ?ng th?i, n??c Phap c?a Napoleon đanh chi?m Dalmatia va đe d?a chi?m luon c? cac mi?n đ?t thu?c l?u v?c song Danube . Nh?m b?o v? khu v?c bien c??ng c?a Nga tr??c m?t cu?c t?n cong c?a Napoleon, m?t đ?o quan Nga 4 v?n ng??i đ??c đi?u vao Moldovia va Romaneasc?. Ng??i Th? ph?n ?ng l?i b?ng vi?c khoa eo bi?n Dardanellia khong cho tau Nga ra vao va tuyen chi?n v?i n??c Nga.

Nh?ng tr?n đanh đ?u tien [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ban đ?u, Nga hoang Aleksandr I khong co ch? tr??ng tung m?t l?c l??ng đang k? vao khu v?c Danube vi m?i quan h? Nga-Phap v?n con c?ng th?ng va Nga ph?i đ? ph?n l?n binh l?c ? Ph? nh?m đ?i pho v?i Napoleon. Tuy nhien, quan Nga v?i s? l??ng it h?n v?n ch?n đ?ng đ??c cac đ?t t?n cong c?a ng??i Th?: cu?c cong kich ngay 2 thang 6 n?m 1807 vao kinh đo Bucharest c?a Romaneasc? đa b? 4.500 quan Nga do Mikhail Andreyevich Miloradovich ch? huy ch?n đ?ng. ? Armenia , 7 nghin quan Nga d??i s? ch? huy c?a Ivan Vasilyevich Gudovich đa đ?p tan cu?c t?n cong c?a 2 v?n quan Th? trong tr?n Arpachai vao ngay 18 thang 6.

Cung luc đo, H?i quan đ? qu?c Nga do đo đ?c Dmitry Nikolayevich Senyavin ch? huy đa khoa ch?t eo bi?n Dardanellia, gay ra tinh tr?ng m?t an ninh l??ng th?c nghiem tr?ng ? kinh đo Constantinopolis . Sau khi vua Selim III b? l?c l??ng C?m v? quan tru?t ph? , vua Th? m?i len ngoi la Mustafa IV đa ra l?nh cho h?i quan Th? m? m?t đ?t t?n cong nh?m pha v? th? phong t?a; tuy nhien đ?t t?n cong nay đa Senyavin đ?p tan trong Tr?n Dardanellia (1807) . M?t thang sau đo, Senyavin l?i "t?ng" cho quan Th? m?t th?t b?i the th?m khac trong Tr?n Athos . đ?n đay thi s?c chi?n đ?u c?a h?i quan Th? đa tieu ma h?t, m?c cho h?i quan Nga lam m?a lam gio trong su?t cu?c chi?n tranh.

Chi?n s? trong cac n?m 1808?1810 [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Sau khi ky Hoa ??c Tilsit , d??i ap l?c c?a Napoleon, n??c Nga bu?c ph?i ky m?t hi?p đ?nh t?m đinh chi?n v?i nha n??c Th? Osman. Tuy nhien Nga hoang Aleksandr I, l?i d?ng kho?ng th?i gian đinh chi?n va hoa binh co đ??c v?i Napoleon đa chuy?n m?t ph?n đang k? quan đ?i ? Ph? xu?ng Bessarabia . Sau khi quan s? Nga t?i m?t tr?n Nga-Th? đ?t đ?n con s? 8 v?n ng??i, n??c Nga ti?p t?c cu?c chi?n tranh con dang d?. N?m 1808, quan đ?i Nga d??i s? ch? huy c?a v? Nguyen soai 76 tu?i Aleksandr Aleksandrovich Prozorovsky m? cac cu?c t?n cong vao quan Th? t?i khu v?c song Danube nh?ng khong đ?t đ??c k?t qu? gi đang k?. Sang n?m sau (1809) A. A. Prozorovsky qua đ?i va Pyotr Ivanovich Bagration thay th? v? tri c?a Prozorovsky vao thang 9 cung n?m. Bagration xua quan v??t song Danube va nhanh chong chi?m l?nh vung Dobruja , sau đo hanh ti?n t?i thanh ph? Silistria . Tuy nhien trong khi quan Nga đang bao vay Silistria thi Bagration nghe tin 5 v?n vi?n binh Th? đang ti?n t?i thanh ph?, th? la ong quy?t đ?nh b? d? cu?c bao vay va lui v? Bessarabia.

Chi?n tranh b??c vao m?t giai đo?n m?i khi hai anh em N. M. Kamensky va S. M. Kamensky thay th? Bagration ch? huy quan đ?i Nga. Ngay 22 thang 5 n?m 1810, quan Nga d??i s? ch? huy c?a Kamensky đa đanh tan vi?n binh Th? đang hanh ti?n t?i Silistria va đu?i quan Th? ra kh?i Hacıo?lu Pazarcık . Tr??c tinh th? tuy?t v?ng, quan Th? ? Silistria đanh ph?i đ?u hang vao ngay 30 thang 5. M??i ngay sau (9 thang 6), Kamensky b?t đ?u cong kich phao đai Shumla , tuy nhien khong thanh cong va ch?u thi?t h?i l?n. Ngay 22 thang 7, quan Nga t?n cong Rousse va quan Th? đ?n tru ? đay c?ng ch?ng tr? r?t ac li?t. Tuy nhien ngay 26 thang 8 Kamensky đa b?t ng? t?p kich va đ?p tan m?t đ?o quan l?n c?a Th? ? Batyn, chi?n th?ng nay khi?n cho quan Th? ? Rousse ph?i đ?u hang vao ngay 3 thang 9. đ?n ngay 26 thang 10, Kamensky l?i đanh tan 4 v?n quan Th? d??i s? ch? huy c?a Osman Pasha t?i Vidin, lo?i kh?i vong chi?n 1 v?n quan đ?ch v?i t?n th?t ch? co 1.500 ng??i.

Tuy nhien N. M. Kamensky b?t ng? lam tr?ng b?nh vao ngay 4 thang 2 n?m 1811 va qua đ?i 4 thang sau đo. Quy?n ch? huy t?m th?i thu?c v? t??ng Louis Alexandre Andrault de Langeron . T?i th?i đi?m nay, m?c du quan Nga đa nhi?u l?n lien ti?p đanh b?i quan Th?, tuy nhien ng??i Nga v?n ch?a gianh đ??c chi?n th?ng quy?t đ?nh nao đ? bu?c Th? ph?i c?u hoa. Them vao đo, vao n?m 1811 m?i quan h? Nga-Phap đa h?t s?c c?ng th?ng va chi?n tranh g?n nh? la khong tranh kh?i. Hoa binh v?i Th? la đi?u vo cung c?n thi?t. Trong tinh hinh nguy ng?p đo, Nga hoang Aleksandr I đa ngh? đ?n Mikhail Illarionovich Kutuzov , v? t??ng gia đang b? Hoang đ? th?t s?ng.

Cac chi?n d?ch c?a Kutuzov (1811?1812) [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Chu thich [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

• Le Vinh Qu?c (ch? bien), Le Ph?ng Hoang, Nguy?n Th? Th? (2001). Cac nhan v?t l?ch s? c?n đ?i. T?p II: Nga . Vi?t Nam: Nha xu?t b?n Giao d?c. Qu?n ly CS1: nhi?u ten: danh sach tac gi? ( lien k?t )
• Петров А.Н. The War between Russia and Turkey, 1806?1812 , vol. 1-3. SPb, 1885?87.