Bu audiofayl
ushbu maqolaning 12-dekabr, 2022-yil
(
2022-12-12
)
sanasidagi versiyasi asosida yaratilgan bo?lib, shu sanadan keyin amalga oshirilgan tahrirlarni aks ettirmaydi.
Eyjafjallajokull
[1]
[2]
[3]
(
talaffuzi:
Eyyafyadllayyokudll
,
islandcha talaffuzi:
?eiːja?fjatla?jœːk?tl?) ?
Islandiyadagi
oltinchi eng katta
muzlikdir
. Islandiya janubida,
Reykyavikdan
125 km sharqda joylashgan. Bu muzlik ostida (va qisman qo?shni Mirdalsjokull muzligi ostida) xuddi shu nomdagi
[4]
konussimon
[5]
vulqon
bor.
Cho?qqining balandligi 1666 m, muzlik maydoni taxminan 100 km². Vulqon krateri 3-4 km diametrni tashkil qiladi (2010-yilgacha muzliklar bilan qoplangan)
[6]
.
Muzlikning janubiy uchida unga eng yaqin bo?lgan Skogar qishlog?i joylashgan. Muzlikdan Skougau ko?lining (
isl.
Skoga
) mashhur Skogafoss sharsharasi oqadi
[7]
.
Deyarli ikki yuz yil davomida vulqon harakatsiz deb hisoblangan. Vulqonning nofaol davridan oldin otilish sodir bo?lgan va bu holat 1821-yil 19-dekabrdan 1823-yil 1-yanvargacha taxminan bir yil davom etgan. Bu Eyjafjallajokull muzliklarining erishi xavfiga sabab bo?lgan.
VEI
shkalasi bo?yicha otilish kuchi 2 ball, tutun hajmi 4 ×106 m³ deb belgilangan.
Oxirgi vulqon portlash holati
2010-yil
20-martda mahalliy vaqt bilan 22:30 dan 23:30 gacha
[8]
muzlikning sharqiy qismida taxminan 500 m uzunlikdagi yoriq shakllanishi bilan boshlangan. Bu vaqtda katta kul chiqindilari qayd etilmagan. 2010-yil 16-20-aprelda Yevropaning bir qismi havo hududining yopilishiga va o?sha yilning may oyida vaqti-vaqti bilan cheklovlarning o?rnatilishiga sabab bo?lgan (Rossiya fanlar akademiyasi geografiya instituti]] direktorining o?rinbosari Arkadiy Tishkovning so?zlariga ko?ra, ?Islandiyada havoga ko?tarilgan o?sha narsa hatto 1 km³ hajmga ham yetmagan edi“)
[9]
. VEI shkalasi bo?yicha otilish intensivligi 4 ball deb baholangan
[10]
.
?Eyjafjallajokull“ nomi ?eyja“ [???ja] ? orol, ?fjall“ [fjatl?] ? tog? va ?jokull“ [?jœk?tl?] ? muzlik ma?nosini anglatuvchi so?zlarning birlashmasidan hosil bo?lgan.
Amerikalik tilshunoslarning tadqiqotiga ko?ra, muzlik nomini dunyo aholisining atigi 0,005 foizigina to?g?ri talaffuz qila oladi
[11]
. Islandiyalik qo?shiqchi Elisa Geirsdottir Numan "Eyjafjallajokull" so?zini o?rganishda yordam berish uchun qo?shiq yaratgan
[12]
[13]
.
Eyjafjallajokull vulqoni faolroq bo?lgan boshqa bir muz osti vulqoni -
Katladan
12 km g?arbda joylashgan.
920
, 1612 va 1821 ? 1823-yillardagi Eyjafjallajokull otilishi Katla vulqonining otilishidan oldin sodir bo?lgan. Ba?zi Islandiyalik
geofiziklarning
fikriga ko?ra, 2010-yildagi vulqon otilishi Katla vulqonining qo?zg?alishi uchun sabab bo?lishi mumkin.
?Islandiya vulqon otilishi“ (Iceland Volcano Eruption) ?
National Geographic
hujjatli filmi (2010)
?Eyjafjallajokull“ (film) ? badiiy film (
Fransiya
, 2013)
?The Secret Life of Walter Mitty“ ? badiiy filmi (
AQSh
, 2013)
?AFC Eyjafjallajokull“ ?
Estoniyadagi
havaskor futbol jamoasi
[14]
.
?FC Eyjafjallajokull“ ?
Islandiya
futbol jamoasi
[15]
[16]
.
- ↑
Atlas mira (?
Prezidentskiy
“). Izdano po zakazu Pravitelstva RF. Pod red. Drajnyuk A. A.; Котляков, Владимир Михайлович; Берлянт, Александр Михайлович Izdatelstvo: M.: Roskartografiya, 1999. ?
ISBN 5-85120-055-3
. ? 3000 ekz
- ↑
Islandiya: Obщegeograficheskaya karta / sost. i podgot. k izd. Novosibirskoy kartogr. f-koy v 2003 g.; st. red. A. V. Molostova; red. Ye. G. Chirkova. ? 6-e izd. ? 1:1000000, 10 km v 1 sm. ? M., 2003 (Novosibirsk: kartogr. f-ka). ?
ISBN 5-87663-008-X
. ? 3000 ekz.
- ↑
?Инструкция по русской передаче географических названий Исландии / Сост. Широкова В. С.; Ред. Берков В. П. ? М., 1974. ? 39 с.“
(ru).
rosreestr.ru
. 2020-yil 1-iyunda asl nusxadan
arxivlangan
. Qaraldi: 2020-yil 11-mart.
- ↑
Islandiya. Spravochnaya karta. Masshtab 1:1000000. ? M.: GUGK, 1981.
- ↑
?Исландский вулкан Эйяфьятлайокудль, нарушивший авиасообщение в мире: история извержений и видео“
(ru).
- ↑
?Вулкан Эйяфьятлайокудль в Исландии. Справка“
(ru). РИА Новости (2010-yil 15-aprel). Qaraldi: 2010-yil 16-aprel.
- ↑
?Вулкан Эйяфьялайокуль // Всё о геологии“
(ru).
wiki.web.ru
. Qaraldi: 2020-yil 11-mart.
- ↑
?Eruption on Fimmvorðuhals“
(en). Исландская метеорологическая служба (21 марта 2010). Qaraldi: 2010-yil 18-aprel.
- ↑
?Масштаб извержения вулкана в Исландии резко уступает масштабу психоза, начавшегося в Европе, считают российские учёные“
(ru). Ами-ТАСС (16 апреля 2010). 2010-yil 23-aprelda asl nusxadan
arxivlangan
.
- ↑
Erica R. Hendry.
?What we kow from the icelandic volcano“
(en).
www.smithsonianmag.com
. 2010-yil 26-aprelda asl nusxadan
arxivlangan
. Qaraldi: 2020-yil 11-mart.
- ↑
?Название исландского вулкана способны выговорить 0,005 процента людей“
(ru).
lenta.ru
. Qaraldi: 2020-yil 11-mart.
.
Lenta.ru
- ↑
?Исландская певица сочинила песню об Эйяфьятлайокудле“
(ru).
lenta.ru
. Qaraldi: 2020-yil 11-mart.
- ↑
Musician explains volcano's name
YouTubeda
(ingl.)
- ↑
?AFC Eyjafjallajokull on Instagram“
.
www.instagram.com
. Qaraldi: 2021-yil 25-may.
- ↑
?FC Eyjafjallajokull on Twitter“
(ru).
Twitter
. Qaraldi: 2021-yil 25-may.
- ↑
?FC Eyjafjallajokull on Facebook“
(en).
Facebook
. Qaraldi: 2021-yil 25-may.