한국   대만   중국   일본 
Roma imparatoru - Vikipedi ?ceri?e atla

Roma imparatoru

Vikipedi, ozgur ansiklopedi
Roma imparatorları
Eski Monar?i
?mparatorluk
Vexillum
?lk hukumdar
Augustus
MO 16 Ocak 27 - MS 19 A?ustos 14
?lk hukumdar Augustus
Son hukumdar I. Theodosius ( Birle?ik Roma )
Julius Nepos ( Batı Roma )
XI. Konstantinos ( Do?u Roma )
Unvan ?mparator , augustus , caesar , princeps , dominus noster, autokrator , basileus
Atayan Roma ordusu ya da Senato
Monar?i ba?langıcı MO 16 Ocak 27
Monar?i sonu 17 Ocak 395 (Birle?ik Roma)
22 Haziran 480 (Batı Roma)
29 Mayıs 1453 (Do?u Roma)

Roma imparatoru , ilk olarak MO 27 yılında te?kil edilen Roma ?mparatorlu?u 'nun hukumdarlarınca kullanılmaya ba?lanan unvan. ?lk Roma imparatorları kendilerini princeps olarak tanımlarken ileriki donemlerde augustus ve caesar unvanları da imparator ile e?anlamlı hale gelmi?tir.

Roma imparatoru unvanı yuzyıllar icerisinde bir me?ruiyet kayna?ı haline gelmekle beraber Roma ?mparatorlu?u'nun yıkılmasının ardından Bizans ?mparatorlu?u , Kutsal Roma ?mparatorlu?u ve Osmanlı ?mparatorlu?u tarafından da sahiplenilmi?tir.

Kutsal Roma ?mparatorlu?u tarafından sahiplenilmesi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

800 yılında ?arlman 'ın augustus yani imparator (daha ozel manada "Romalıların imparatoru") unvanı ile tac giymesi o donem icin Avrupa'daki en onemli siyasi olaydı. [1] [2] [3] 771 yılında Frank kralı olarak tahta oturan ?arlman Pavia 'yı ele gecirdikten sonra aynı zamanda Lombard kralı sanını da almı?, Saksonları hakimiyeti altına alarak Hristiyanla?tırmı? ve Avar topraklarını da ele gecirmi?ti. [4] [5] Macaristan ve Avusturya'nın kuzeyine gercekle?tirdi?i saldırıların sonucun bu bolgeler de kendi topraklarına katıldı. [5] Roland Destanı 'na ilham kayna?ı olsa da ?ber Yarımadası'na gercekle?tirdi?i sefer kendi adına ba?arılı sayılamazdı. Nihayetinde Frank Krallı?ı Batı ve Orta Avrupa'ya hukmeden bir devlet haline geldi. [5] ?arlman'ın bu gucu elde edebilmesinin en onemli sebebi olarak V. Konstantinos 'un Papa II. Stephanus ile Frank Kralı III. Pepin arasındaki anla?maya yeterli onemi gosterip konu uzerine e?ilmemesi o tarihten bu yana hem papalı?ın daha ozgur hareket alanı bulması hem de Frankların siyasi nufuz alanını geni?letmesini sa?lamı?tı. [6] [7] [8] Bizans'ın yapmadı?ını yaparak Lombardları yenilgiye u?ratan ve papalı?ın bu sorunu ortadan kaldırmasıyla papalık ve Franklar arasındaki ili?kiler daha geli?mi?, buna mukabil papalık ile Bizans'ın arası daha da acılmı?tır. [4] Bunun sonucu olarak 25 Aralık 800 tarihine gelindi?inde Aziz Petrus Bazilikası'nda ?arlman'ın Papa III. Leo 'nun elinden Bizans usullerine uygun ?ekilde tac giyerek imparator unvanını alması on yıllardır goz ardı edilen Batı'daki Bizans aleyhtarı geli?melerin doruk noktasına ula?ması demekti. [9] [10] [2] Orta Ca?ın anlayı?ına gore dunya uzerinde tek bir imparatorluk bulunabilirdi. [11] [10] [12] Bizans ?mparatorlu?u da tartı?ılmaz ?ekilde eski Roma ?mparatorlu?u'nun mirascısıydı [13] ve ?arlman'ın tac giymesine kadar bu anlayı? suregelmi?ti. [2] Ancak ?arlman imparator olarak ilan edildi?inde Bizans ?mparatorlu?u'na ?rini hukumdarlık yapmaktaydı. Bir kadının bu mevkide bulunması gorulmemi? bir ?ey oldu?undan ve yine bir kadının hukmetme yetisine sahip olmadı?ına dair inanc nedeniyle Bizans tahtı sahipsiz kalmı? sayıldı?ından papalık acısından ?arlman'ın imparator unvanını almasının zaten ortada bir imparator olmadı?ından ikilik yaratmayaca?ı ?eklinde de?erlendirilmi? olabilece?i du?unulmektedir. [14] [2] [10] [12] [not 1] Bu ba?lamda papalık tarafında Roma'dan Bizans'a kalan imparatorluk mirasının ?imdi de Franklara gecti?i gibi bir du?unce soz konusu olsa da gercekte biri do?uda di?eri batıda iki imparatorluk ortaya cıkmı?tı. [9] [2] Papalık ve patriklik arasında ikonoklazmla birlikte tepe noktasına cıkan ayrılık artık siyasi alanda da net olarak gorulmekteydi ve Hristiyan dunyasının din, dil, kultur bakımından iki ayrı parcaya bolunmu?lu?u siyaseten de onaylanmı?tı. [2] ?arlman'ın gercekten imparator olmak gibi bir hevesi bulunmakta mıydı yoksa bu papanın tasarrufu muydu sorusu tarihciler acısından bir tartı?ma konusu olmakla birlikte genel kabul ikinci goru?e meyletmektedir. [15] ?arlman'ın kendisini bilincli bir tercihle hicbir zaman Romalıların imparatoru olarak zikretmedi?i, ekseriyetle Frankların ve Lombardların kralı unvanını kullandı?ı da goz onune alındı?ında bu ikinci goru? gecerlilik kazanmaktadır. [15] [16]

?arlman, imparator sanını almasına ra?men her ne kadar Bizans tahtında bir kadın bulunsa ve ikonoklazm ile me?ru imparatorluk iradesinin sapıklı?a du?tu?u iddia edilse de bunun me?ru temellerinin olmadı?ının farkındaydı zira papanın bir ki?iyi imparator olarak adlandırma gibi bir yetkisi bulunmamaktaydı. [2] Ustelik imparatorun papanın elinden tac giymesi imparatorun papanın kendisinden ustun oldu?unun kabulu idi ve bu durum o gune de?in gorulmemi? bir ?eydi. [10] Bu yetki sorunu 1500'lerin ortalarında Lorenzo Valla 'nın sahte oldu?unu kanıtladı?ı bir belge ile a?ılmı?tı. [10] Konstantin'in Ba?ı?ı olarak bilinen bu belgeye gore I. Konstantin , tacını Papa I. Sylvester 'a Romalıların imparatorunu secmesi icin bırakmı?tı. [10] Buna gore Hristiyanlı?ı devlet dini haline getiren I. Konstantin tarafından bizzat papaya imparator secme hakkı tanınmı?tı ve yuzyıllar sonra Bizans tahtı bir kadının hukumranlı?ında iken yani bo?ken bu hak yeniden papa tarafından kullanılabilirdi. [10] Bizans acısındansa bu kabul edilebilir bir durum de?ildi. [15] Devletin temeli olan Roma gelene?i ve Hristiyan inancı I. Konstantin'den ba?layarak imparatorların ki?ili?inde vucut bulmu?tu ve bu durum yuzyıllardır haleflerince de bu ?ekilde devam ettirilmi?ti. [15] Tek tanrı bulundu?u gibi onun yeryuzundeki temsilcisi de tekti ve o temsilci de Konstantinopolis'teki imparatorluk tahtında oturan me?ru hukumdardı. [9] [15] Roma'da bu unvanı kullananlar ise bir sahtekardı ve dine hakaret etmekteydiler. [15] Pratik yondense papalık ?arlman'ı imparator ilan etse bu durum ona ne yeni bir toprak ne de askerler kazandırmamı?tı, verilen sadece bir unvandı ve o da halk nezdinde tanınmamakta, halen me?ru otorite olarak Konstantinopolis tahtında oturan hukumdar olarak gorulmekteydi. [9] Bu ba?lamda ?arlman bir isyancı, elinde tuttu?u bolgeler ise me?ru yoneticiye kar?ı ayaklanan imparatorluk bolgeleri olarak gorulmekteydi. [14]

Ey Constantinus, mezhep de?i?tirmen de?il ama,

zengin olan ilk papanın aldı?ı drahoma

nice kotulu?un anası oldu!

Dante 'nin Konstantin'in Ba?ı?ı 'na
atıfta bulundu?u mısraları. [17]

Konstantin'in Ba?ı?ı'na ra?men pratikte iki imparatorluk tahtının ortaya cıkması ve Bizans tarafından tanınmadıktan sonra kendi unvanının bir anlamı olmadı?ını du?unen ?arlman, 802 yılında "Do?u ve Batı dunyasının yeniden birle?mesi" amacıyla ?rini'ye evlilik teklifi iletti?inde [not 2] ve ?rini bunu kabul etti?inde ust kademe memurlar ile subaylar harekete gectiler. [18] [15] [12] Norwich, ?rini'nin teklifi kabul etmesini pragmatik nedenlerle acıklamaktadır. [15] Buna gore o tarihlerde ?rini gerek halk gerek devlet kademesince sevilmiyor, devlet hazinesi gittikce bo?alıyor ve daha once oldu?u gibi kendisine kar?ı bir hizip olu?tu?unu seziyordu. [15] Bu evlilik ile hem bunun gibi siyasi ve mali sorunları defedebilir hem de iki imparatorlu?u tek tahtta birle?tirebilirdi. [15] [20] Ustelik okuryazarlı?ı olmayan ve e?itimsiz olan ?arlman'ı e?i ve o?lunda yaptı?ı gibi yonlendirme ?ansı da olabilirdi. [15] Bunun gibi olası nedenlerde evlilik teklifi kabul olunsa da gidi?at 31 Ekim 802'de ust kademe memurlar ile subayların ba?arılı bir ayaklanma ile imparatoriceyi tahttan indirmesiyle sonuclanmı?tır. [19] ?rini'nin ardından Logothetis tu geniku (maliye nazırı) makamındaki Nikeforos, I. Nikiforos olarak tahta cıkmı?, ?rini ise hipodromda tahttan indirildi?inin acıklanmasının ardından suruldu?u Lesbos 'da bir yıl sonra olmu?tur. [19] [21]

?arlman'ın imparatorluk unvanı uzerine muzakereler ?rini'den sonra gelen Bizans hukumdarları ile de surdurulmu?, ancak 812 yılında Aix-la-Chapelle 'de I. Mihail 'in yolladı?ı elcilerin ?arlman'ı imparator olarak selamlamasıyla durum me?ru zemine oturmu?tur. [18] [22] [23] Buna ra?men I. Mihail ?arlman'ı Romalıların imparatoru olarak de?il yalnızca imparator olarak tanımı?tır. [24] Bu yıldan itibaren Bizans resmi belgelerinde ve paralarında Batı'daki imparatora kar?ı asıl imparatorun belirgin olarak anla?ılması amacıyla Bizans imparatorlarından "Romalıların imparatoru" olarak bahsedilmeye ba?lanmı?tır. [18] [22] [25] Batı ve Do?u dunyasında oldukca ihtilafa neden olan imparatorluk unvanı ?arlman'ın ardından ba?a gecen kısa sureli hukumdarların elinde anlamını yitirmi? ve 950'lerden itibaren Batı'da imparatorluk unvanı tamamen kullanılmaz olmu? ancak bu sefer de "Cermen halkının kutsal Roma imparatoru" gibi tarihi arka planı olmayan bir unvan ortaya cıkmı?tır. [26]

Notlar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

  1. ^ Batı'da Bizans imparatorlarına gore derlenen yıllıklarda VI. Konstantinos 'un ardından ?arlman'la imparatorluk tarihcesinin devam ettirilmesi de bu goru?u desteklemektedir. [14]
  2. ^ Charles Diehl boyle bir teklifin olmadı?ı belirtirken [18] Georgiy Ostrogorskiy ise ku?kuyla yakla?maktadır. [19]

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ozel
  1. ^ Vasiliev 2016 , s. 307.
  2. ^ a b c d e f g Ostrogorsky 2015 , s. 172.
  3. ^ Levtchenko 1999 , s. 132.
  4. ^ a b Ostrogorsky 2015 , s. 170.
  5. ^ a b c Norwich 2013 , s. 305.
  6. ^ Norwich 2013 , s. 306.
  7. ^ Barker 1995 , s. 76.
  8. ^ Diehl 2006 , s. 70.
  9. ^ a b c d Vasiliev 2016 , s. 309.
  10. ^ a b c d e f g Norwich 2013 , s. 307.
  11. ^ Vasiliev 2016 , s. 308.
  12. ^ a b c Gregory 2008 , s. 198.
  13. ^ Baskıcı 2009 , s. 167.
  14. ^ a b c Vasiliev 2016 , s. 310.
  15. ^ a b c d e f g h i j k Norwich 2013 , s. 308.
  16. ^ Ostrogorsky 2015 , s. 185.
  17. ^ Dante (2011). ?lahi Komedya . Rekin Teksoy, cev. (12 bas.). ?stanbul: O?lak Yayınları. s. 324. ISBN   9753292465 .  
  18. ^ a b c d Vasiliev 2016 , s. 311.
  19. ^ a b c Ostrogorsky 2015 , s. 173.
  20. ^ Herrin 2016 , s. 174.
  21. ^ Norwich 2013 , s. 309.
  22. ^ a b Cheynet 2008 , s. 65.
  23. ^ Ronchey 2014 , s. 180.
  24. ^ Ostrogorksy 2015 , s. 185.
  25. ^ Ostrogorksy 2015 , s. 186.
  26. ^ Vasiliev 2016 , s. 312.
Genel
" https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Roma_imparatoru&oldid=31652975 " sayfasından alınmı?tır