Vikipedi, ozgur ansiklopedi
Prusya
|
|---|
|
|
|
|
|
| Ba?kent
| Konigsberg
, daha sonra
Berlin
|
|---|
| Yaygın dil(ler)
| Almanca
(resmi)
|
|---|
| Hukumet
| Monar?i
|
|---|
| Duk
1
|
|
|---|
|
| Ba?bakan
1, 2
|
|
|---|
|
| Tarihce
|
|
|---|
? Kurulu?u
| 1525
|
|---|
| 27 A?ustos 1618
|
|---|
| 18 Ocak 1701
|
|---|
| 9 Kasım 1918
|
|---|
| 30 Ocak 1934
|
|---|
? Da?ılı?ı
| 1947
|
|---|
|
|
? Toplam
| 297007 km
2
|
|---|
|
|
1
Devletin ba?ında olan ki?iler ilk ve son olarak numaralandırılmı?tır. Daha fazla bilgi icin Prusya hakkında
?ngilizce Vikipedi
'de bilgi mevcuttur.
2
Ministerprasident
rutbesi 1792'de Prusya bir krallıkken getirildi ve Ba?bakan'lar devletin ba?ındaki ki?ilerdir.
|
Prusya
(
Almanca
: Preußen), tarihin de?i?ik donemlerinde de?i?ik anlamlarda kullanılmı? bir isim olmakla birlikte en cok 1713-1867 yılları arasında kendine
Prusya Krallı?ı
adını veren ve
Orta Avrupa
'da hukum suren
Alman
devletinin ismidir.
Baltık Denizi
kıyısında bir bolge olan Prusya ba?langıcta,
Brandenburg
Dukalı?ı olarak
Kutsal Roma Cermen ?mparatorlu?u
'nun bir parcasıydı ve ba?kenti Konigsberg (
Kaliningrad
) idi.
?spanya Veraset Sava?ı
(1701-1713) sırasında
?ngiltere
,
Kutsal Roma Cermen ?mparatorlu?u
,
Hollanda
;
Portekiz
ve
Savoya Dukalı?ı
ittifakında sava?a katılmı?tır. ?ttifakın
Fransa
kar?ısında zafer kazanmasıyla imzalanan
Utrecht Barı?ı
'yla Brandenburg Dukalı?ına krallık statusu tanınmı?tır. Bu tarihten sonra
Prusya Krallı?ı
olarak bilinecektir, ba?kenti ise
Berlin
olacaktır.
1806 yılında krallık,
Napolyon Bonapart
onderli?indeki Fransız ordusuna yenilince topraklarının buyuk bir kısmını kaybeder ve Fransa ile ittifak kurmak zorunda kalır. Napolyon'un 1812'deki Rusya seferinde ba?arısız olup buyuk guc kaybetmesini fırsat bilen Prusya, Fransa'yla olan ittifakını bozar ve koalisyon gucleriyle birlikte 1813
Leipzig
ve 1815
Waterloo
sava?larında Fransızları ma?lup ederler. 1815'teki
Viyana Kongresi
'nde Prusya, sınırlarını batıdaki Saar nehrinden do?udaki
Neman
nehrine kadar geni?letir. Ancak krallık toprakları hala ikiye bolunmu? durumdadır. Cunku
Hannover
,
Braunschweig
,
Hamburg
ve
Bremen
gibi ba?ımsız prenslikler ve ?ehir devletleri ulkeyi co?rafi olarak ikiye bolmektedir.
1867 yılında Prusya kralı
I. Wilhelm
,
Otto von Bismarck
'ı ba?bakanlı?a atadı. Bismarck,
Danimarka
,
Avusturya
ve
Fransa
'ya actı?ı sava?larla Alman bolgelerini bir bayrak altında topladı ve
Alman ?mparatorlu?u
'nu kurdu. Bu birle?medeki anahtar unsur
Otto von Bismarck
'tır. Kendisi (Almanca)
Blut und Eisen
politik du?uncesiyle birlikte bu birle?imi sa?lamı?tır. Bu sayede Prusya kralı I. Wilhelm de artık
Almanya
'nın Kayzer Wilhelm'i oldu. Bu tarihten sonra Prusya Alman ?mparatorlu?u'nun en buyuk parcası olarak kaldı. 1934 yılında Naziler Prusya tanımını tamamen ortadan kaldırdılar.
II. Dunya Sava?ı
sonrasında Prusya toprakları
Polonya
ile
Rusya
arasında payla?ıldı. Gunumuzde
Litvanya
ile Polonya arasında kalan Rusya'ya ait
Kaliningrad
?ehri eskiden Konigsberg adıyla Do?u Prusya'nın ba?kenti idi. Prusya,
Avusturya
ile birlikte "
Alman dualizminin
" (
Alman ikili?inin
) temeli olarak bilinir.
1871
yılında Prusya'nın nufusu 24.69 milyon olarak olculdu-ki bu
Alman ?mparatorlu?unun
nufusunun %60'ıydı-.
[2]
1910 yılında nufus 40.17 milyona yukseldi (
Alman ?mparatorlu?unun
nufusunun %62'si). 1914'te Prusya 354,490 km² alana sahipti. Mayıs 1939'da Prusya 297,007 km² alana ve 41,915,040 ki?ilik nufusa sahipti.
