Ovo je ?lanak o godini 1840.

Milenijum :	2. milenijum
Vjekovi :	18. vijek ? 19. vijek ? 20. vijek
Decenija :	1810-e   1820-e   1830-e   ? 1840-e ?   1850-e   1860-e   1870-e
Godine :	1837 1838 1839 ? 1840 ? 1841 1842 1843

1840 . po kalendarima

Gregorijanski	1840.  (MDCCCXL)
Ab urbe condita	2593.
Islamski	1255?1256.
Iranski	1218?1219.
Hebrejski	5600?5601.
Bizantski	7348?7349.
Koptski	1556?1557.
Hindu kalendari
? Vikram Samvat	1895?1896.
? Shaka Samvat	1762?1763.
? Kali Yuga	4941?4942.
Kineski
? Kontinualno	4476?4477.
? 60 godina	Yang Metal Mi? (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11840.
p   ?   r   ?   u
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1840 ( MDCCCXL ) bila je prijestupna godina koja po?inje u srijedu po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja po?inje u ponedjeljak po 12 dana zaostaju?em julijanskom kalendaru .

• 13. 1. - Luksuzni parobrod Lexington izgoreo pored Long Islanda , 139 poginulih, ?etvoro pre?ivelih.
• januar - "Kazina" u Zagrebu je sredi?te mađarona . ^[1]
• 21. 1. - Predstavka hrvatskog bana Franje Vla?i?a caru i kralju Ferdinandu da ne potvrdi zaklju?ak o uvođenu mađarskog jezika u javni ?ivot Hrvatske (usli?eno).
• 22. 1. - Britanski naseljenici stigli na Novi Zeland , ove godine osnovan Wellington .
• 22. 1. - Jules Dumont d'Urville otkrio Adelijinu zemlju .
• 25. 1. - Kapetan Charles Wilkes iz ameri?ke ekspedicije opazio deo Antarktika, kasniju Wilkesovu zemlju .
• 26. 1. (14. 1. po j.k.) - Sveti Sava prvi put proslavljen kao ?kolska slava u Srbiji.
• 29. 1. - Bitka kod Maqongqoa : pobunjeni Mpande porazio uz bursku pomo? svog brata Zulu kralja Dinganea (vlada?e do 1856/1872). Buri uzeli 36.000 grla stoke i pro?irili svoju Republiku Nataliju .

• 6. 2. - Ugovor iz Waitangija između Britanaca i maorskih poglavica na osnovu kojeg Velika Britanija preuzima suverenitet nad Novim Zelandom (engleski i maorski primerak ugovora se razlikuju).
• 10. 2. - Britanska kraljica Viktorija se udala za svog rođaka Alberta .
• 11. 2. - Praizvedba Donizettijeve opere La fille du regiment u Parizu.
• februar - Dva slu?aja krvne klevete protiv Jevreja: Rodoska krvna kleveta (Jevreji optu?eni za ubistvo nestalog de?aka) i Dama?tanska afera (ubistvo kapucinskog fratra i gr?kog sluge).

• 9. 3. - U Severnoj Karolini zavr?ena pruga Wilmington and Raleigh Railroad du?ine 260 km, navodno najdu?a na svetu u ovom trenutku.
• 14. 3. (2.3. po j.k.) - Knez Mihailo Obrenovi? se vratio u Beograd.
• 17. 3. (5. 3. po j.k.) - Skup?tina u Beogradu , na Kalemegdanu: pro?itani carski berat i ferman kojim je Mihailo potvrđen za vladara (njegova prva vlada, do 1842 ). Ustavobranitelji izradili da Mihailo bude progla?en za izbornog umesto naslednog kneza, zbog maloletstva mu određeni li?ni savetnici - Toma Vu?i?-Peri?i? i Avram Petronijevi? ^[2] .

• 1. 5. - U Velikoj Britaniji izdata Penny Black , prva lepljiva po?tanska marka na svetu, u zvani?noj upotrebi od 6. maja (ranije je po?tarinu morao pla?ati primalac).
• 1. 5. - Po?ar opusto?io Baju u Mađarskoj.
• 5. 5. - Po?unski sabor 1839-40.: otpisom na Sabor, kralj Ferdinand otklanja potvrdu zaklju?ka o uvođenju mad?arskoj jezika (predviđeno za 1850). Ina?e u obrani svojih prava, Hrvati su prinuđeni boriti se za konzervativna stajali?ta: protive se oslobođenju seljaka i građanskim pravima za protestante ^[3] .
• 7. 5. - Veliki natchezki tornado pogodio grad Natchez, Mississippi , sa 317 mrtvih drugi najsmrtonosniji u SAD istoriji.
• maj - Zagreba?ki trgovac Dimitrije Novakovi? snimio dagerotipiju u Beogradu, kako javljaju pe?tanske Serbske narodne novine od 12/24. maja ^[4] .
• maj - Iz kolubarskog sreza se ?iri pokret protiv ustavobranitelja, podstaknut od gospodar- Jevrema i drugih obrenovi?evaca - ustavobranitelji po?inju be?ati u Beogradsku tvrđavu.
• 16. 5. - Umro hrvatski ban Franjo Vla?i? . Zagreba?ki biskup Juraj Haulik ?e biti namjesnik banske ?asti do 1842.
• 21. 5. - Progla?en britanski suverenitet nad Novim Zelandom .
• 25. 5. - Na poziv naroda, knez Mihailo prelazi u Kragujevac ^[5] .
• maj-jun - Nova vlada u Srbiji: predsedava đorđe Proti? , unutra?nji poslovi Cvetko Rajovi? .

• 4. 6. - Pu?ten u saobra?aj Stockportski vijadukt kod Manchestera , jedna od najve?ih građevina od cigala na svetu.
• 7. 6. - U Beogradu osnovana prva po?ta (ovaj datum je Dan po?tanskih radnika Srbije).
• 7. 6. - Friedrich Wilhelm IV. je novi kralj Pruske (do 1861 ).
• 10. 6. - Hrvatsko narodno kazali?te u Zagrebu zapo?inje djelatnost juna?kom igrom "Juran i Sofija ili Turci kod Siska" Ivana Kukuljevi?a Sakcinskog, u izvedbi novosadskog Domorodnog teatralnog dru?tva (ranije Lete?e diletantsko pozori?te) ^[6] .
• jun? - Libanski Maroniti se pobunili protiv egipatske vlasti, Ibrahim Pa?a poslat da im pali gradove i sela, engleska flota komodora Napiera patrolira uz obalu od 1. jula.
• jun-jul - Prvi opijumski rat : ekspedicione snage Britanske Indijske armije sti?u iz Singapura u Kanton , nakon ?ega blokiraju u??e Biserne rijeke (" Bocca Tigris ") i na severu zauzimaju grad Zhoushan .

• 4. 7. - Parobrod RMS Britannia nove firme Cunard Line otvara parobrodsko redovno putni?ko i po?tansko putovanje preko Atlantika (od Liverpoola do Halifaxa za 12 dana i 10 sati).
• 15. 7. - Londonska konvencija o umirenju Levanta: Britanija, Austrija, Pruska i Rusija podr?avaju Osmansko Carstvo povodom Isto?ne krize sa Egiptom (Francuska podr?ava Egipat). Muhamed Aliju se nudi Egipat kao nasledni posed i ju?na Sirija kao do?ivotni posed uz napu?tanje ostalog (odbijeno). Francuska je takođe pokrenula Rajnsku krizu , nakon ?to je premijer Adolphe Thiers izjavio da je Rajna prirodna francuska granica.
• 21. 7. - Nema?ka lokomotiva Augusta Borsiga pobedila Stephensonovu na takmi?enju.
• 23. 7. - Brazilski car Pedro II prevremeno progla?en punoletnim.
• 23. 7. - U Velikoj Britaniji donesen Akt o uniji kojim ?e dogodine nastati Provincija Kanada , spajanjem Gornje i Donje Kanade .

• 1 - 9. 8. (n.k.) - Skup?tina u Beogradu nakon pobuna u nekim krajevima. Kasnije tokom meseca sledi jo? jedna skup?tina na kojoj se donose zaklju?ci za povratak mira.
• 6. 8. - Louis Napoleon Bonaparte se iskrcao sa dru?inom u Boulognu - fijasko mu donosi op?ti podsmeh i osudu na do?ivotni zatvor (pobegao 1846).
• 10. 8. - Sastao se Hrvatski sabor: ?l. XXIV zaklju?uje neka se kralj zamoli "da se u kr. zagreba?koj akademiji i po svim gimnazijama urede katedre ?istog narodnog jezika (?tokav?tine)".
• 10. 8. - Fortsasova ?ala : bibliofili se okupljaju u belgijskom mestu Binche radi nepostoje?e aukcije retkih knjiga (koje takođe ne postoje).
• 17. 8. - U habsbur?koj Lombardiji-Veneciji otvorena pruga Milano-Monza , prva na sjeveru Italije.
• avgust - Pobuna Petra Ili?a Pekete u po?areva?kom okrugu u korist kneza Milo?a, ali ubrzo ugu?ena.

• 11. 9. - Tursko-egipatski rat (1839-41) : britanski, osmanski i austrijski brodovi bombarduju Bejrut .
• 12. 9. - Robert Schumann se o?enio Clarom .
• septembar - Ve?a turska grupa poku?ala oplja?kati selo Dodo?i ali ih malobrojniji Crnogorci razbili. Ina?e, međusobni okr?aji i paljevine su neprekidni ^[7] .
• 16. 9. (4.9. po j.k) - Prvi javni bal u Beogradu ("u predgradiju, idu?i k Top?ideru"), povodom rođendana kneza Mihaila Obrenovi?a .
• 19. 9. - Marie Lafarge u Francuskoj osuđena na do?ivotni zatvor zbog trovanja - prvi slu?aj u kome je kori??ena forenzi?ka toksikologija (javnost je podeljena u mi?ljenjima o njenoj krivici).

• 5. 10. (23. 9. po j.k.) - Smail-aga ?engi? , muselim gata?ki, pivski i drobnja?ki, poginuo na Mljeti?ku u Drobnjaku kad je do?ao da kupi hara?, poginulo jo? 80 Turaka ^[8] . Drobnja?ki knez Novica Cerovi? morao pre?i u Crnu Goru; Ali-pa?a Rizvanbegovi? kasnije vodio vojsku na Drobnjake ^[9] .
• 7. 10. - Willem II. je novi kralj Nizozemske nakon abdikacije Willema I.
• 10. 10. - Saveznici zauzeli Bejrut, u Bitci kod Nahr-el-Kelba pora?en Ibrahim Ali.
• 14. 10. - Libanski emir Bashir Shihab II se predao Britancima, deportovan je na Maltu.
• 17. 10. - Liberalni komandant vojske Baldomero Espartero postaje regent ?panije nakon ?to je istisnuta kraljica majka Maria Cristina .
• 17. 10. - Carski emisar Musa-efendija se vra?a iz Beograda u Carigrad, kuda odlaze i najugledniji ustavobranitelji (Peri?i?, Petronijevi? i Milutin Gara?anin ) - u zemlji ih proganjaju.
• 18. 10. - Retour des cendres ("Povratak pepela"): brod sa Napoleonovim ostacima krenuo sa Svete Jelene , u luku Cherbourg sti?u 30. novembra.
• 20. 10. - Ostavka francuskog premijera Thiersa signalizira kraj napetosti između Francuske i Britanije povodom Isto?ne krize.

• 1. 11. (20. 10. po j.k.) - Povodom nemira u nekim selima Ma?vanskog sreza, navodno oko ?iropađe, ustanovljen preki sud. ^[10]
• 3. 11. - Saveznici zauzimaju Akru u Izraelu, nakon ?to je u eksploziji granatiranog magazina poginulo 1.100 ljudi.
• novembar - Na Velikoj zapadnoj ?eleznici primenjeno ?elezni?ko vreme : prvi put da su lokalna vremena zamenjena standardnim, u ovom slu?aju londonskim.
• 27. 11. - Aleksandrijska konvencija: komodor Napier samoinicijativno sklapa mir sa Muhamed Alijem: ovom ?e ostati Egipat, ostalo ima evakuisati ^[11] .

• 2. 12. - Predsedni?ki izbori u SAD, whigovac William Henry Harrison ubedljivo pobedio sada?njeg predsednika Martina Van Burena (izborni slogan: Tippecanoe and Tyler Too ).
• 7. 12. - David Livingstone oti?ao za ju?nu Afriku kao misionar.
• 15. 12. - Napoleonovo truplo postavljeno u Les Invalides .
• decembar - Pruska vojska usvojila revolucionarnu von Dreyseovu pu?ku ostragu?u, repetirku sa udarnom iglom (→ Dreyse Model 1849 ).

• Buna u Travniku otjerala vezira, dok je regularne trupe nisu skr?ile.
• Pokret Glođina buna u Sarajevu kome se pridru?uju Fojnica i Visoko - Sarajlije ne ?ele slati sinove u nizam , pobunjenici pora?eni kod Viteza.
• Turci protjeruju katolike iz Mostara , oko 320 obitelji.
• Bosna: od Banje Luke do Biha?a 30 sati na dobrom konju, od Gora?da do Vi?egrada 6 sati, od Sarajeva do Zvornika 30 sati (preko Olova i Vlasenice) ^[12] .
• Habsburzi dobili protektorat nad katolicima Bosne i Hercegovine ^[13] .
• U civilnom i vojnom delu Hrvatske ima 504.246 Srba, 31,41% stanovni?tva ^[14] .
• posle 1840 - Porta uspeva smeniti vi?e pa?a u Makedoniji i jugoisto?noj Srbiji ^[15] .
• Utemeljena Pivovara Daruvar , najstarija u Hrvatskoj.
• Hrvatski narodni preporod ulazi u krizu.
• U Srbiji donesen Zakon o ustrojstvu okru?nih sudova.
• Slika " Brod s robljem " Williama Turnera .
• Stanovni?tvo ?ingovske Kine se u?etvorostru?ilo od 1700 - selja?tvo je osiroma?ilo zbog smanjenih imanja. ^[16]
• Nauka i tehnika:
  • Louis Agassiz objavio Etudes sur les glaciers ("Studije o gle?erima") u kojima je pretpostavio da je Zemlja pro?la kroz ledeno doba .
  • Christian Friedrich Schonbein otkrio ozon .
  • Objavljen Hessov zakon .
  • Justus von Liebig : "Hemija u svojoj primeni na poljoprivredu i fiziologiju". Isti nau?nik je prvi put ukazao na zna?aj minerala za rast biljaka i kako bi trebalo tretirati fosfate da budu upotrebljivi ^[17] - osnova agrohemije .
  • Karl Adolph von Basedow opisao simptome Gravesove (Basedowljeve) bolesti .
  • Anastas Jovanovi? je prvi Srbin koji radi umetni?ke litografije .
  • Hugh Lee Pattinson snimio dagerotipiju Nijagarinih vodopada ( vidi ). John William Draper snimio jednu od prvih fotografija ljudskog lica ( vidi ) i prvu fotografiju Meseca (po?etak astrofotografije ).
  • Nau?na studija "Evropska Turska" Ami Bouea .

• Prvi opijumski rat (1839-42)
• Prvi anglo-afganski rat (1839-42)
• Tursko-egipatski rat (1839-41)

Glavni ?lanak: :Kategorija:Rođeni 1840.

• 3. 1. - Otac Damien , misionar leproznima na Havajima († 1889 )
• 23. 1. - Ernst Abbe , fizi?ar († 1905 )
• 5. 2. - Hiram Maxim , pronalaza? prenosivog mitraljeza († 1916 )
• 5. 2. - John Boyd Dunlop , pronalaza? pneumatika († 1921 )
• 7. 2. - Gligorije Jeftanovi? , politi?ar, trgovac, veleposjednik († 1927 )
• 14. 2. - Milka Grgurova-Aleksi? , glumica († 1924 )
• 15. 2. - Titu Maiorescu , rumunski politi?ar i knji?evni kriti?ar († 1917 )
• 22. 2. - August Bebel , nema?ki socijalista († 1913 )
• 23. 2. - Carl Menger , ekonomista († 1921 )
• 29. 2. - John Philip Holland , konstruktor podmornica († 1914 )
• 2. 4. - Emile Zola , knji?evnik († 1902 )
• 8. 4. - Mihailo Katani? , srpski oficir († 1887 )
• 27. 4. - Edward Whymper , planinar († 1911 )
• 7. 5. - Petar Ilji? ?ajkovski , kompozitor († 1893 )
• 13. 5. - Alphonse Daudet , knji?evnik († 1897 )
• 7. 6. - ?arlota Belgijska , carica Meksika († 1927 )
• 1. 8. - Mitropolit beogradski Inokentije († 1905 )
• 14. 8. - Richard von Krafft-Ebing , seksolog († 1902 )
• 21. 9. - Murat V , osmanski sultan († 1904 )
• 27. 9. - Alfred Thayer Mahan , admiral, geostrateg († 1914 )
• 31. 10. ? - ?ime Mazzura , politi?ar († 1918 )
• 12. 11. - Auguste Rodin , skulptor († 1917 )
• 14. 11. - Claude Monet , slikar († 1926 )
• 21. 11. - Viktorija (nema?ka carica) († 1901 )
• 25. 11. - Sava Gruji? , srpski oficir, politi?ar († 1913 )
• 20. 12. - Stevan Bini?ki , austrijski pa srpski oficir († 1903 )
• ? - Pero Tunguz , haramba?a († 1919 )
• ? - David Star?evi? , hrvatski politi?ar († 1908 )

Glavni ?lanak: :Kategorija:Umrli 1840.

• 2. 3. - Heinrich Wilhelm Olbers , astronom (* 1758 )
• 25. 4. - Simeon Denis Poisson , matemati?ar, fizi?ar (* 1781 )
• 6. 5. - Francisco de Paula Santander , biv?i predsednik Kolumbije (* 1792 )
• 16. 5. - Franjo Vla?i? , hrvatski ban (* 1766 )
• 27. 5. - Niccolo Paganini , violinski virtuoz (* 1782 )
• 7. 6. - Friedrich Wilhelm III. , kralj Pruske (* 1770 )
• 29. 6. - Lucien Bonaparte , Napoleonov brat (* 1775 )
• 12. 7. - Ivan Kne?evi? , "Knez Ivo od Semberije" (* 1760)
• 18. 9. - Constantine Samuel Rafinesque , polimata (* 1783 )
• 20. 9. - Jose Gaspar Rodriguez de Francia , paragvajski dr?avnik (* 1766 )
• 5. 10. - Smail-aga ?engi? , muselim gata?ki, pivski i drobnja?ki
• ? - Dingane kaSenzangakhona , zba?eni vladar Zulua (* ca. 1795)

Literatura

• Istorija srpskog naroda , Od Prvog ustanka do Berlinskog kongresa 1804-1878, Beograd 1981
  • Peta knjiga prvi tom (V-1)
  • Peta knjiga drugi tom (V-2)
• ?i?i?, Ferdo. Povijest Hrvata Pregled povijesti hrvatskoga naroda 1526.-1918. drugi dio. Marjan tisak 2004.