Ovo je ?lanak o godini 1758.

Milenijum :	2. milenijum
Vjekovi :	17. vijek ? 18. vijek ? 19. vijek
Decenija :	1720-e   1730-e   1740-e   ? 1750-e ?   1760-e   1770-e   1780-e
Godine :	1755 1756 1757 ? 1758 ? 1759 1760 1761

1758 . po kalendarima

Gregorijanski	1758.  (MDCCLVIII)
Ab urbe condita	2511.
Islamski	1171?1172.
Iranski	1136?1137.
Hebrejski	5518?5519.
Bizantski	7266?7267.
Koptski	1474?1475.
Hindu kalendari
? Vikram Samvat	1813?1814.
? Shaka Samvat	1680?1681.
? Kali Yuga	4859?4860.
Kineski
? Kontinualno	4394?4395.
? 60 godina	Yang Zemlja Tigar (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11758.
p   ?   r   ?   u
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1758 ( MDCCLVIII ) bila je redovna godina koja po?inje u nedjelju po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja po?inje u ?etvrtak po julijanskom kalendaru .

Događaji [ uredi | uredi kod ]

Januar/Sije?anj – Mart/O?ujak [ uredi | uredi kod ]

• 20. 1. - Francois Mackandal , pobunjeni rob na francuskom Santo Domingu je spaljen na loma?i.
• 22. 1. - Sedmogodi?nji rat : ruske snage na ?elu sa Fermorom zauzele Konigsberg u isto?noj Pruskoj.

• 17. 2. - Dimitrije Obradovi? je zakaluđeren u Hopovu pod imenom Dositej , u aprilu je rukopolo?en za đakona u Karlovcima (odlazi iz manastira u novembru 1760).
• 22. 2. - Sedmogodi?nji rat , Francuski i indijanski rat : Britanska flota pod Edwardom Boscawenom kre?e iz Engleske prema Severnoj Americi.
• 27. 2. - Ruski kancelar Aleksej Bestu?ev-Rjumin je li?en odli?ja i uhap?en. Nasleđuje ga Mihail Ilarionovi? Voroncov (do 1765).
• 28. 2. - Sedmogodi?nji rat : Pomorska bitka kod Kartahene u ?paniji: Britanci su spre?ili tri francuska broda da se priklju?e francuskoj floti koja je blokirana u luci - ova ?e se na kraju vratiti u Tulon, po?to nije mogli napustiti Mediteran i pomo?i Louisbourgu u Novoj ?kotskoj.

• 16. 3. - Indijanci Koman?i napali i uni?tili misiju Santa Cruz de San Saba , postavljenu među njihovim neprijateljima Apa?ima u ?panskom Teksasu, blizu dana?njeg Menarda .
• mart? - Crnogorska delegacija sa vladikom Vasilijem u Petrogradu: iznosi krupne i nerealne zahteve, u delegaciji je nesloga, Rusi daju neke manje nov?ane sume. ^{[1] [2] [3]}
• 21. 3. - Maratsko osvajanje severozapadne Indije: udru?ene snage Marati i Sika zauzimaju Sirhind od duranijskih Afganaca, zatim kre?u ka Lahoreu.

April/Travanj – Jun/Lipanj [ uredi | uredi kod ]

• 1. 4. - Papa je, na nagovor ministra Pombala , imenovao kardinala Saldanhu da istra?i optu?be protiv jezuita - ovaj ve? u maju izjavljuje da su jezuiti krivi (Saldanha je u julu imenovan za patrijarha Lisabona).
• 20. 4. - Maratsko-si?ke snage zauzimaju Lahore od Afganaca, kasnije ?e zauzeti i Pe?avar.
• 22. 4. - Magda Logomer iz Kri?evaca osuđena na smrt kao vje?tica.
• 25. 4. - Rezolucija Marije Terezije o ispunjavanju rezolucija iz prethodnih godina (od 1752) u vezi Srba. ^[4]
• 26. 4. - Umro je Borommakot , kralj Ayutthaye (dan. Tajland). Prvo ga nasleđuje mlađi sin Uthumphon , međutim stariji Ekkathat , ranije poslat u manastir, u avgustu tra?i i dobija krunu (do 1767), poslednji je kralj Ayutthaye, pre nego ?to je sru?e konbaun?ki Burmanci.
• prole?e - Seobe u Rusiju: u Kijev je stigla najve?a grupa od oko 1.000 ljudi; ove godine sti?e i 150 Crnogoraca (vladika Vasilije je obe?avao nekoliko hiljada). ^[5]

• 1. 5. - Nakon kra?e opsade, Britanci su zauzeli francuski Saint-Louis, Senegal , va?an za trgovinu robovima i gumom (Francuzi se vra?aju 1779).
• 3. 5. - Umro je papa Benedikt XIV .
• 4. 5. - Sedmogodi?nji rat , Tre?i ?leski rat: Prusi stavili Olmutz ( Olomouc u Moravskoj) pod opsadu.
• 12. 5. - Pombalov dekret određuje aproprijacije kako bi Lisabon bio obnovljen prema re?ektastom planu.

• 5 - 12. 6. - Sedmogodi?nji rat : Napad na St Malo: Britanci se iskrcali u Bretanji, nisu napali grad ali su zapalili 30 piratskih i stotinak drugih plovila. Francuzima je u stvari bilo drago ?to ekspedicija nije oti?la u Flandriju, gde bi se koordinirala sa |Ferdinandom od Braun?vajga .
• 9. 6. - Middletonska ?eljeznica: aktom parlamenta je ratifikovana gradnja pruge kod Leedsa za prijenos ugljena - oko 1,5 km, konjska vu?a, drvene ?ine do 1799, parna vu?a od 1812.
• 9 - 10. 6. - Pomorska bitka kod rta Palos: ?panjolci nanijeli gubitke al?irskim korsarima .
• 23. 6. - Sedmogodi?nji rat : Bitka kod Krefelda u kojoj prusko - hanoveranska vojska na ?elu s Ferdinandom od Braunschweig-Wolfenbuttela nanosi poraz francuskoj vojsci koja je odba?ena na lijevu obalu Rajne .
• 30. 6. - Sedmogodi?nji rat , Tre?i ?leski rat: Bitka kod Domstadtla (Doma?ova u ?e?koj): Austrijanci pod Laudonom i Siskovitsem uni?tili konvoj s namirnicama za opsadu Olomouca - Fridrih prekida opsadu 2. jula i povla?i se iz Moravske.

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan [ uredi | uredi kod ]

• 5. 7. - Predstavka katoli?kih biskupa protiv pravoslavnih u mleta?koj Dalmaciji; biv?i generalni providur Fran?esko Grimani, upitan od Senata, uzima ih u za?titu od "preterane apostolske revnosti". ^[6]

• 6. 7. - Carlo della Torre di Rezzonico, biskup Padove, izabran je za papu pod imenom Klement XIII. (do 1769).
• 6 - 8. 7. - Sedmogodi?nji rat , Francuski i indijanski rat : Bitka kod Carillona ili Ticonderoge francuska je pobeda, Britanci su izgubili 1.000 ljudi u frontalnom napadu bez artiljerije.
• 8. 7. - Sedmogodi?nji rat : Hanoverske trupe uzimaju od Francuza Dusseldorf nakon opsade, ali gube ga ve? po?etkom avgusta.
• 26. 7. - Sedmogodi?nji rat , Francuski i indijanski rat : Opsada Louisbourga u Kanadi zavr?ava predajom francuskog garnizona Britancima ?ime je Francuska izgubila svoju glavnu pomorsku bazu, a preostale kolonije u Novoj Francuskoj ostale prakti?ki odsje?ene od matice.

• 1. 8. - U Parizu blagoslovljena zemlja na kojoj ?e stajati crkva sv. Genoveve, prema zavetu kralja Luja XV iz 1744 - po?elo je kopanje temelja, crkva je zavr?ena tek 1790, uglavnom ?e slu?iti kao Pantheon .
• 7 - 16. 8. - Sedmogodi?nji rat : Napad na Cherbourg - Britanci su zauzeli grad u Normandiji na nekoliko dana i uni?tavali luku u fortifikacije.
• 15 - 24. 8. - Sedmogodi?nji rat : Rusi su opsedali Kustrin na Odri, sru?eno je preko 300 ku?a.
• 19. 8. - Breve pape Klementa XIII. Carissima in Christo filia daje titulu Apostolsko veli?anstvo vladarima Ugarske - Marija Terezija propisuje titulu "Apostolski kralj Ugarske", mo?e imenovati crkvene dostojanstvenike.
• 25. 8. - Sedmogodi?nji rat : Bitka kod Zorndorfa (dan. Sarbinowo na zapadu Poljske) u kojoj pruski kralj Friedrich II prolazi nerje?eno sa ruskim snagama u dolini Odre . U ruskoj vojsci su bile i srpske jedinice. ^[7]
• 27. 8. - Sedmogodi?nji rat , Francuski i indijanski rat : Britanci zauzimaju Fort Frontenac (dan. Kingston u Ontariju ).
• 27. 8. - Umrla je ?panska kraljica Barbara Portugalska ; Fernando VI zapada u te?ku melanholiju sve do svoje smrti godinu dana kasnije - "godina bez kralja".

• 3. 9. - U Lisabonu na ko?iju sa portugalskim kraljem Joseom I otvorena vatra iz pu?aka i pi?tolja u kojoj je Joao lak?e ranjen; njegov premijer markiz od Pombala zapo?inje tajnu istragu usmjerenu protiv plemi?a i jezuitskog reda, a koja ?e dovesti do procesa Tavorama .
• 11. 9. - Sedmogodi?nji rat : Bitka kod Saint-Casta - Britanci su se ponovo iskrcali u Bretanji, ali sada su potu?eni, tako da odustaju od sli?nih poduhvata.
• 14. 9. - Sedmogodi?nji rat , Francuski i indijanski rat : Bitka kod Fort Duquesnea u kojoj francuske snage nanose poraz Britancima i privremeno sprije?avaju njihov prodor u podru?je Ohioa .
• 15. 9. - Umro je Adina Beg, poslednji mogulski guverner Pend?aba, prakti?no nezavisan vladar - dolazi do haosa u zemlji.
• ca. septembar - Jovan Raji? boravi u Hilandaru, u kome su srpski monasi manjina u ovo vreme. Sakuplja građu za istoriju (objavljenu 1794-95).

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac [ uredi | uredi kod ]

• 10. 10. - Sedmogodi?nji rat : Bitka kod Lutterberga u dan. Donjoj Saksoniji je francuski uspeh.
• 14. 10. - Sedmogodi?nji rat : Bitka kod Hochkircha u kojoj Austrijanci pod Daunom nanose te?ak poraz pruskom kralju Friedrichu II, koji je tada izgubio ?etvrtinu svoje cjelokupne vojske.
• 18. 10. - Upaljena je visoka pe? ?elezare Sv. Antonija ( St.-Antony-Hutte ) u Osterfeldu, prva ?elezara u Ruru, za?etak koncerna MAN .

• 23. 11. - U pismu hrvatskom banu, Marija Terezija oslobađa Magdu Logomer - kraj velikih progona ve?tica u Hrvatskoj. Magdu je pregledao cari?in lekar Gerard van Swieten .
• 25. 11. - Sedmogodi?nji rat , Francuski i indijanski rat : Francuske snage napu?taju Fort Duquesne koji ?e potom preuzeti Britanci i preimenovati u Fort Pitt (dana?nji Pittsburgh ).

• 3. 12. - Raniji ambasador u Be?u, Etienne-Francois de Choiseul postaje prvi ministar Francuske (do 1770), nakon ?to je polo?aj bio upra?njen 15 godina. Choiseul je takođe zadu?en za inostrane poslove (1758-61. i 1766-70)
• 13. 12. - Brod Duke William sa deportovanim Akadijcima potonuo na Atlantiku, stradalo 360 ljudi.
• 25. 12. - Halleyjeva kometa : Johann Georg Palitzsch je vidio kometu ?iji je povratak Edmond Halley predvidio 1705. (u perihelu je sljede?eg marta).
• 30. 12. - Prstenasto pomra?enje Sunca , u sh. krajevima prekriveno 96-98% diska ^[8] .
• 30. 12. - Tre?i Versajski ugovor: Francuska obnavlja savez sa Austrijom, ali ne pominju se ?leska za Austriju ili Austrijska Nizozemska za Francusku.

Kroz godinu [ uredi | uredi kod ]

• Previranje na ?elu Pe?ke patrijar?ije - zadu?ena je kod fanariota, sve vi?e zavisi od Grka iz Carigradske patrijar?ije. Nakon Gavrila III , brzo se smenjuju Vikentije , Pajsije II i Gavrilo IV (do 1759, ili Kirilo II ve? 1758 ^[9] ).
• Mehmed-pa?a Kukavica podigao 80 zdanja u bosanskom pa?aluku 1852-58: ?etiri d?amije, jednu medresu, ?etiri mekteba, pet ?uprija, tri karavan-saraja, jedan hamam i jedan bezistan s vi?e du?ana i obezbedio prihode za njihovo odr?avanje (po cenu velikog uzimanja od stanovni?tva). ^[10]
• ^[11]
• Anica Bo?kovi? : Razgovor pastirski varhu porođenja Gospodinova jedne djevoj?ice Dubrovkinje .
• Mihalj ?ilobod : Aritmetika Horvatszka .
• Rukopisna zbirka "Popijevke slovinske skupjene g. g. 1758 u Dubrovniku".
• Nove crkve: Seget Donji (Gospe od Ru?arija); u Sremskoj Kamenici (Rođenja Presvete Bogorodice). Zavr?ena gradnja i uređenje Franjeva?kog samostana u Ba?u . Saborna crkva u Sremskim Karlovcima gradi se 1758-62, "pobeda barokne arhitekture kod Srba".
• U Bosni su ostala jo? samo tri franjeva?ka samostana (bilo ih je 17 u 1623.). ^[12]
• c. - Pesma "Dva Baleti?a" u Njego?evom "Ogledalu srpskom II". ^[13]
• Nauka i tehnika:

• Dubrova?ki filozof i nau?nik Ruđer Bo?kovi? objavljuje znamenito djelo Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in nalura existentium .
  • 1758-59 - Deseto izdanje Linejeve Systema Naturae , po?etak zoolo?ke nomenklature.
  • Francois Quesnay : Tableau economique , ekonomski model, osnova za fiziokratsku ?kolu.
  • c. Francois Poulletier de la Salle izolirao kolesterol .
  • John Dollond : Account of some experiments concerning the different refrangibility of light - otkrio je na?in proizvodnje ahromatskih so?iva, za ?ta je dobio Copleyevu medalju .
  • Axel Fredrik Cronstedt izdaje pionirsko delo mineralogije : Forsok til mineralogie, eller mineral-rikets upstallning , "Poku?aj mineralogije, ili uređenje mineralnog kraljevstva".

Rođenja [ uredi | uredi kod ]

Glavni ?lanak: :Kategorija:Rođeni 1758.

• 3. 2. - Valentin Vodnik , slovenski prosvetitelj († 1819 )
• 9. 3. - Franz Joseph Gall , pionirski neuroanatom († 1828 )
• 28. 4. - James Monroe , peti predsjednik SAD († 1831 )
• 6. 5. - Maximilien Robespierre , revolucionar († 1794 )
• 6. 5. - Andre Massena , mar?al Francuske († 1817 )
• 17. 5. - Honore IV, knez Monaka († 1819 )
• 27. 7. - Ivan Antun Kazna?i?, dubrova?ki kapetan († 1850 )
• 5. 8. - Go-Momozono , japanski car († 1779 )
• 20. 9. - Jean-Jacques Dessalines , vođa hai?anske revolucije († 1806 )
• 29. 9. - Horatio Nelson , britanski admiral († 1805 )
• 11. 10. - Heinrich Wilhelm Olbers , astronom († 1840 )
• 16. 10. - Noah Webster , leksikograf († 1843 )
• Emanuilo Jankovi? , pisac, knji?ar († 1791 )
• Dalaj Lama VIII († 1804 )
• Osman Pazvanoglu , gospodar Vidina († 1807 )
• Anta Bogi?evi? , vojvoda Prvog ustanka († 1813 )

Smrti [ uredi | uredi kod ]

Glavni ?lanak: :Kategorija:Umrli 1758.

• 13. 3. - Andrija Jambre?i? , leksikograf (* 1706 )
• 17. 3. - Stanislav Radonji? , crnogorski guvernadur (* 1690)
• 26. 4. - Borommakot , kralj Ajutaje (Sijama) (* ca. 1681)
• 3. 5. - Benedikt XIV , papa (* 1675 )
• 12. 6. - August Wilhelm , mlađi brat Fridriha Velikog (* 1722 )
• 14. 8. - Ali-pa?a Hekimoglu , osmanski dr?avnik (* 1689 )
• 27. 8. - Barbara Portugalska , ?panjolska kraljica (* 1711 )
• 5. 9. - Dmitrij Vinogradov , pionir ruskog porcelana (* ca. 1720)
• 14. 10. - James Francis Edward Keith , ?kotski vojnik vi?e vojski, pruski feldmar?al (* 1696 )
• 14. 10. - Wilhelmine , sestra Fridriha Velikog (* 1709 )
• 5. 11. - Hans Egede , misionar na Grenlandu (* 1686 )
• 27. 11. - Senesino , kastrat (* 1686 )
• Vikentije Stefanovi? , pe?ki patrijarh
• Pajsije II Grk , pe?ki patrijarh

Reference [ uredi | uredi kod ]

Literatura

• Istorija srpskog naroda , ?etvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1), drugi tom (IV-2)