?umadija i zapadna Srbija
Zastava Grb
Polo?aj ?umadije i zapadne Srbije
Mati?na dr?ava	Srbija
Administrativni centar	nema
Najve?i grad	Kragujevac
Slu?beni jezik	srpski
Povr?ina
- Ukupno	km²
Stanovni?tvo
- 2011	2.031.697
- Gustina	/km²
Valuta	Dinar ( RSD ) ( 100 para )
Vremenska zona	UTC

?umadija i zapadna Srbija (neformalni naziv Kragujevina ) je jedan od pet statisti?kih regiona Srbije . Ovo je najve?i statisti?ki region po: broju stanovnika (2.031.697 prema popisu 2011. godine), povr?ini (26.483 km²) i broju naseljenih mesta (2.111).

U julu 2009. godine, skup?tina Srbije usvojila je zakon kojim je Srbija podeljena na sedam statisti?kih regiona. [1] Prvobitno je bilo predviđeno da podru?je statisti?kog regiona ?umadija i zapadna Srbija ?ine dva statisti?ka regiona - Zapadni region i Centralni region. Po?etkom 2010. godine preovladala je ideja o smanjenju broja statisti?kih regiona, a razlog za to je neravnomernost u broju stanovnika u regionima na osnovu prvog predloga. Prema novom predlogu, Srbija se deli na pet statisti?kih regiona, ^[1] a ujedna?avanje regiona vr?i se spajanjem Zapadnog i Centralnog regiona u region Kragujevinu i Isto?nog i Ju?nog regiona u region Ni?avinu.

Ovom ?lanku ili jednom njegovom dijelu nedostaju izvori . Molimo vas da pomognete Wikipediji i dodate odgovaraju?e izvore u ?lanak.

U rimsko doba, ovo podru?je je prvobitno bilo u sastavu provincija Mezije , Dalmacije i Panonije . Usitnjavanjem provincija i promenom njihovih granica, celokupno podru?je regiona ulazi u sastav provincije Gornja Mezija . Stanovni?tvo ove provincije su uglavnom ?inila keltska i ilirska plemena. Kasnije, podelom Rimskog carstva , cela oblast je uklju?ena u Vizantiju .

Krajem 5. i po?etkom 6. veka , na ove prostore se masovno doseljavaju slovenska plemena. Tokom ranog srednjeg veka, severoisto?nim delovima ove oblasti su uglavnom dominirale Bugarska i Vizantija, dok su se jugozapadni delovi oblasti nalazili u sastavu Ra?ke . Na severu regije, u Ma?vi , ?iri se srednjovekovna ugarska dr?ava, koja na ovom podru?ju formira pokrajinu Ma?vanska banovina .

1282 . godine, nakon sabora u De?evu , severni delovi oblasti ulaze u sastav Sremske kraljevine , pod vla??u kralja Dragutina , a sredinom 14. veka, cela oblast je u sastavu Du?anovog srpskog carstva. Posle propasti Srpskog carstva , regija postaje sredi?te dr?ave Nikole Altomanovi?a , a zatim i sredi?te Moravske Srbije (u 14. veku ) i Srpske Despotovine (u 15. veku ).

Padom Srpske Despotovine ( 1459 . godine) celokupno podru?je regiona dolazi pod tursku vlast . U kratkom periodu, između 1718 . i 1739 . godine, severni deo oblasti ulazi u sastav Austrijske Kraljevine Srbije . 1804 . godine region postaje sredi?te Srpske revolucije i Pijemont moderne Srbije. Prvi srpski ustanak podigao je Karađorđe Petrovi? u mestu Ora?ac 15. februara 1804. godine, a Drugi srpski ustanak pod vođstvom Milo?a Obrenovi?a podignut je u mestu Takovo 24. aprila 1815. godine.

Posle Drugog srpskog ustanka, ve?i deo regiona je u sastavu Srbije . Pro?irenjem granica Srbije 1833. godine, u sastav Srbije ulaze jo? neki ju?ni i zapadni delovi regiona, dok pod turskom vla??u ostaje samo podru?je Sand?aka , koje ?e takođe u?i u sastav Srbije 1912. godine. Posle formiranja Kraljevstva Srba, Hrvata i Slovenaca 1918. godine, podru?je regiona je bilo podeljeno na nekoliko okruga (1918-1922) i oblasti (1922-1929). Sa formiranjem banovina 1929. godine, podru?je regiona je podeljeno između Drinske , Dunavske , Moravske i Zetske banovine.

Tokom okupacije Jugoslavije od strane Sila osovine u Drugom svetskom ratu , ovo podru?je je uglavnom bilo u sastavu Nedi?eve Srbije , dok se deo Sand?aka nalazio u sastavu Crne Gore . U toku narodnooslobodila?ke borbe protiv okupatora , na zapadu regiona je 1941. godine formirana U?i?ka republika . Posle oslobođenja, region ulazi u sastav SR Srbije u okviru nove socijalisti?ke Jugoslavije . Na severu i jugu SR Srbije nalazile su se autonomne pokrajine Vojvodina i Kosovo , dok je centralno podru?je republike koje se nije nalazilo u sastavu autonomnih pokrajina bilo poznato pod imenom U?a Srbija (kasnije Centralna Srbija ) i funkcionisalo je kao neka vrsta statisti?kog regiona, koji, za razliku od drugih delova Jugoslavije, nije imao sopstvene organe vlasti, ali su statisti?ki podaci iskazivani u okviru njegovih granica.

Tokom 2009. godine, podru?je Centralne Srbije podeljeno je na 5 statisti?kih regiona ( Beograd , Zapadni region, Centralni region, Isto?ni Region, Ju?ni region), da bi 2010. godine, spajanjem regiona, ovaj broj bio smanjen na 3 (Beograd, ?umadija i zapadna Srbija, Ju?na i isto?na Srbija ).

Na podru?ju regiona nalazi se nekoliko prostorno-geografskih celina, od kojih su zna?ajnije: ?umadija , Ra?ka / Sand?ak , Stari Vlah , Ma?va , Podrinje , Pe?ter , Posavina , Pomoravlje , Zlatibor , itd.

Na podru?ju regiona nalaze se slede?i okruzi:

• Ma?vanski okrug
• Kolubarski okrug
• Zlatiborski okrug
• Moravi?ki okrug
• Ra?ki okrug
• ?umadijski okrug
• Pomoravski okrug
• Rasinski okrug

Ve?i gradovi regiona su (sa okvirnim brojem stanovnika 2002. godine):

• Kragujevac (146.000)
• ?a?ak (73.000)
• Valjevo (61.000)
• Kraljevo (57.000)
• Kru?evac (57.000)
• U?ice (55.000)
• ?abac (54.000)
• Novi Pazar (54.000)
• Jagodina (35.000)
• Para?in (25.000)
• Aranđelovac (24.000)
• Gornji Milanovac (23.000)
• Loznica (20.000)
• ?uprija (20.000)

Na podru?ju regiona uglavnom preovlađuje srpsko stanovni?tvo, dok je u Sand?aku znatnim brojem zastupljeno i bo?nja?ko stanovni?tvo. Bo?njaci ?ine etni?ku ve?inu u op?tinama Novi Pazar , Tutin i Sjenica .

Najzastupljenija veroispovest u regionu je pravoslavlje , dok je na podru?ju Sand?aka u znatnoj meri prisutan i islam .

Podela Srbije na statisti?ke regione izvr?ena je u cilju usagla?avanja sa zemljama Evropske unije koje koriste NUTS standarde. Za razliku od tri statisti?ka regiona koji imaju i sopstvene organe uprave ( Vojvodina , Kosovo , Beograd ), statisti?ki region ?umadija i zapadna Srbija (Kragujevina) je formiran za statisti?ke potrebe i nema svoje organe vlasti. Po?to se u vladi Srbije razmatra i opcija administrativne regionalizacije, nije isklju?eno da ?e ovaj statisti?ki region postati i administrativni. Zahtevi za administrativnom regionalizacijom ovog podru?ja prisutni su u programima nekih politi?kih partija u ?umadiji i Sand?aku .

• Statisti?ki regioni Srbije