Coordinadas
:
8°N
67°W
/
8°N 67°W
8; -67
Articulu in
LSC
Su
Venezuela
, ufitzialmente
Republica Bolivariana de Venezuela
(in
castillianu
:
Republica Bolivariana de Venezuela
), est un'istadu situadu a manu de sa costera norti de
Sudamerica
. Sa capitale est
Caracas
.
S'istadu tenet isterrida de 912.050 km² e contat populatzione de unos 30.5 milliones de bividores. Su territoriu venezuelanu incluet, in prus, diversas isulas localizadas in su
mare Caraibicu
. Su Venezuela lacanat cun sa
Gujana
in s'estu, su
Brasile
in su sud, e sa
Colombia
in s'ovest. Sas isulas de
Trinidad e Tobago
,
Grenada
,
Saint Lucia
,
Barbados
,
Curacao
,
Bonaire
,
Aruba
,
Saint Vincent e Grandine
e sas
Antillas sutabentu
s'agatant a curtzu de sa costera venezuelana.
Antiga
colonia ispagnola
, su Venezuela s'est fatu indipendente in su 1821. Mantenet perricas territoriales cun sa
Guajana
(s'area de
Essequibo
) e cun sa
Colombia
(in su
Golfu de Venezuela
). In die de oe, sa Republica Bolivariana de Venezuela est connota pro s'industria de petroliu e sa biodiversidade ambientale de su territoriu (est unu de sos 17 paisos megadiversos de su mundu).
Su Venezuela est unu de sos istados prus urbanizados de
Sudamerica
, e fintzas de su mundu. Sa magoria manna de sos venezuelanos bivet in sas tzitades de su norte, mescamente in
Caracas
, sa capitale e sa tzitadi magore.
Su territoriu est istadu residentzia de importantes grupos tribales amerindios comente sos
caribes
. Fiat isploradu pro sa prima borta dae
Cristolu Colombu
in su 1498, e a partire de cuddu momentu at tentu inghitzu sa colonizatzione e su protzessu suo de ammesturu culturale. Su Venezuela est istadu su primu istadu latinu-americanu in ue sunt cumintzados sos movimentos de emantzipatzione contra sa
Corona Ispagnola
, unu protzessu chi s'est cunsolidadu cun sa
batalla de Carabobo
. A pustis de unu capitulu longu de cunflitos tziviles, sa noa Republica Bolivariana de Venezuela at agatadu sa bia sua pro sa modernizatzione peri guvernos nodiamente autoritarios. A metade de su de 20 seculos s'est cumintzadu a cumbatere pro unu sistema democraticu, chi s'est afirmadu a pustis de sa bogada de su generale
Marcos Perez Jimenez
, in su 1958. Gratzias a s'industria petrolifera, su Venezuela at bividu unu periodu de creschida economica manna, chi est istadu interrumpidu dae sa crise energetica de sos annos 1980, batende a una tapa de instabilidade politica e sotziale alternada cun artos e bassos finantziarios.
Su Venezuela si cunsiderat in die de oe unu istadu in isvilupu, cun un'economia basada primariamente subra s'estratzione e su refinu de su petroliu e ateros minerales, gasi comente atividades agricolas e industriales. Es reconnotu puru pro essere unu de sos 19 istados cun majore diversidade ecologica de su mundu, cun una geografia irregulare chi cumbinat areas tropicales, climas deserticos, territorios selvatics, mannos pranos e ambientes andinos. Tenet fintzas is areas amparadas prus isterridas de s'
America Latina
chi ammuntant casi su 63% de su territoriu natzionale. Sa populatzione est ampramente ammesturada, integrende ratzas indigenas, europeas, africanas, e in minore gradu asiaticas, situatzione chi influentzat in sa cultura e sas manifestatziones artisticas suas.