Coordinadas
:
43°57′N
20°56′E
/
43.95°N 20.933333°E
43.95; 20.933333
Articulu in
LSC
Mapa de sa Serbia cun posidura in su cuntinente europeu. Su Kosovo, est inditadu in birde prus craru
Sa
Serbia
(in
serbu
:
Срби?а
/
Srbija
) uffitzialmente
Republica de Serbia
(in
serbu
:
Република Срби?а
/
Republika Srbija
) est una republica parlamentaria de s'
Europa
chi s'agatat in sa
penisula balcanica
. Sa capitale est
Belgrado
.
Sa Serbia est mimbru de sas
Natziones Unidas
, de sa Organizatzione pro sa
Seguresa e sa Cooperatzione in Europa
e de su
Cunsigiu de Europa
, de chi at ghiadu sa presidentzia in su 2007. Est unu de sos potentziales candidados membros benidores de s'
Unione Europea
e unu paisu militarmente neutrale.
Sa Serbia tenet duas provintzias autonomas: in su norti s'agatat sa
Vojvodina
, in su sud-uestu su
Kosovo
. Cust'urtimu at pero declaradu unilateralmente indipendentzia in su 2008, retzende reconnoschimentu de una parte manna de sa comunidade internatzionale.
Cunsiderende fintzas su
Kosovo
, sa Serbia tenet isterrida de 88 3612 km², ma su territoriu amministradu dae s'istadu est in realidade de petzi 77.474 km². Si contant unos 7.243.000 bividores.
Allacanat in su norti cun s'
Ungheria
, in s'estu cun sa
Romania
e sa
Bulgaria
, in su sud cun
Matzedonia de su Norte
, in s'uestu cun
Bosnia e Ertzegovina
,
Croatzia
e
Montenegro
. Su
Kosovo
, chi s'agatat in su sud, allacanat fintzas cun s'
Albania
.
Sa regione de norti de Vojvodina, s'agatat in sa campura pannonica, mentras a s'istremu estu de sa Serbia s'agatat sa campura de sa
Valachia
. Totu sa lacana norti-esta de s'istadu est dada dae sos montes
Carpatzos
. Sos
montes Balcanos
atraessant intames sa parte meridionale de su paisu. Sas
alpes Dinaricas
sighint su cursu de su riu
Drina
.
Sa Serbia at formadu in su tempus andadu unu rennu
medievale
chi fiat creschidu fintzas a si cunvertere in imperiu e lompere a massima isterrida in su de 14 seculos. In su de 16 seculos su territoriu de sa Serbia fiat cunchistadu dae sos
otomanos
chi nd'ant mantentu su poderiu fintzas a su de 19 seculos, cando, profitende de sa dibilesa de s'imperiu, sa Serbia aiat torradu a balangiare indipndentzia e ammanniare su territoriu.
A pustis de sa fine de sa
prima gherra mundiale
si fiat aunida cun ateros territorios balcanicos in su
Rennu de Jugoslavia
.
A s'acabu de sa
segunda gherra mundiale
sa
Jugoslavia
fiat torrada a costituire che republica sotzialista federale e diat aguantare aici fintzas a sos primo sannos 90, a fatu de una serie de gherras s'istadu fiat iscontzadu.
Dae su 2003 a sa Serbia at sighidu a s'agatare in unu istadu federale impare sa su
Montenegro
, chi pero at votadu pro s'indipendentzia in su 2006. Dae tando s'est cunvertida in unu istadu indipendente nou.
Su 17 de freargiu 2008, su parlamentu provisionale de
Kosovo
, provintzia meridionale serba a manna majoria etnica albanesa, at declaradu indipndentzia de forma unilaterale. Su guvernu serbu non reconnoschet galu custu cumbennidu e sighit a cunsiderare su territoriu comente chi esseret una provintzia autonoma propia, denominada uffitzialmente
Provintzia Autonoma de Kosovo e Metohija
, suta amministatzione de sas
Natziones Unidas
.
In su chi pertocat s'economia, sunt istadas medas graes is cuneguentzias de sas gherras e de sas iscioberaduras politicas in ue sa Serbia est istada portada dae su guvernu de
Slobodan Milo?evi?
(isulamentu, decreschida economica, periodu longu de santziones economicas internatzionales, addanniamentu de sas infrastruturas natzionales e de sa lumenada de s'istadu).
Cuntantu custu, cun su redditu peromine de 10.792 dollaros, s'economia serba est cunsiderada de sa
Banca Mundiale
de livellu mediu-artu. Sos tassos de creschida sunt meda artos e ammostant una economia in ammanniamentu lestru.
Isparghidura de sas etnias in Serbia
Sa Serbia s'agatat in una crisi demografica de durada longa, chi torrat a coa giai a sos primos annos 90 de su de 20 seculos. Sos tassos de mortos sunt sighidamente prus artos de sos de sas naschidas. In sos annos 90 fiat s'istadu europeu cun prus artu numeru de refugiados. Custos, impare a sos disterrados internos formaiant unu perchentu intre su 7 e su 7,5% de sa populatzione totale (unu mesu milliones de pessones), e aproliant mescamente dae
Croatzia
,
Bosnia e Ertzegovina
e
Kosovo
.
Atualmente sos serbos rapresentant s'etnia majore de s'istadu (unu 83%, escludidu su Kosovo). Su segundu grupu est costituidu de
ungheresos
, chi bivent mescamente in sa provintzia setentrionale de
Vojvodina
, in ue sunt su 13% de sos bividores. Si contant unos 400-500.000
rom
. Ateras minorias sunt dadas dae bosniacos, croatos, montenegrinos, islovacos, romunos, rutenos, bulgaros, albanesos, matzedonos.
S'istadu afiantzat istoricamente sa libertade religiosa, ma prus de 80% de sos serbos sunt de religione
ortodossa
. Sos
catolicos
sunt unu 5% e bivent mescamente in su norti. Sos musulmanos rapresentant unu 3% de sa populatzione, sos protestantes unu 2%.
| Istados de su mundu
·
Europa
|
|---|
| | | | Istados
de facto
indipendentes
| | | | Istados in parte europeos
| | |
- ↑
1.0
1.1
1.2
1.3
Istadu o dipendentzia fisicamente asiatica ma generalmente cunsideradu europeu suta perfilu antropicu
- ↑
2.0
2.1
2.2
2.3
Istadu cun territoriu totu o in parte in
Asia
segundu sas cunventziones geograficas diferentes
- ↑
3.0
3.1
3.2
Istadu cun sa majoria de su territoriu in
Asia
|
|