Zachary Taylor

Prezydent Zachary Taylor w I połowie lat 40.
Data i miejsce urodzenia	24 listopada 1784 Hrabstwo Orange
Data i miejsce ?mierci	9 lipca 1850 Waszyngton
12. prezydent Stanow Zjednoczonych
Okres	od 5 marca 1849 do 9 lipca 1850
Przynale?no?? polityczna	Partia Wigow
Pierwsza dama	Margaret Mackall Smith
Wiceprezydent	Millard Fillmore
Poprzednik	James Polk
Nast?pca	Millard Fillmore
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Zachary Taylor (ur. 24 listopada 1784 w hrabstwie Orange , zm. 9 lipca 1850 w Waszyngtonie ) ? ameryka?ski generał, polityk, dwunasty prezydent USA (1849?1850).

Młodo?? i edukacja [ edytuj | edytuj kod ]

Zachary Taylor urodził si? 24 listopada 1784 roku w Montebello ( hrabstwo Orange ) w rodzinie ?ołnierza Richarda Taylora i jego ?ony Sarah ^[1] . Przyszły prezydent miał o?mioro rodze?stwa ^[1] . Tu? po jego narodzinach, Taylorowie przenie?li si? nieopodal Louisville , gdzie zało?yli plantacj? ^[1] . Poniewa? były to podowczas tereny dzikie, Zachary Taylor pobierał nauki głownie od w?drownego nauczyciela z Connecticut ^[2] .

Kariera wojskowa [ edytuj | edytuj kod ]

Po ?mierci starszego brata w 1808, Zachary Taylor wst?pił do wojska , gdzie został porucznikiem piechoty w Nowym Orleanie ^[2] . Dwa lata po?niej otrzymał awans na kapitana , a w 1812 na majora ^[2] . Kiedy po zako?czeniu wojny z Angli? redukowano etaty w wojsku, otrzymał propozycj? by pozosta? w piechocie w stopniu kapitana ^[3] . Czuj?c si? ura?onym tak nisk? rang?, wyst?pił z wojska i osiadł na swojej plantacji ^[3] . Rok po?niej, w 1815, powrocił do czynnej słu?by i w 1819 uzyskał awans na podpułkownika ^[3] . Trzyna?cie lat po?niej awansował na pułkownika i brał udział w wojnie Czarnego Jastrz?bia przeciwko Indianom ^[3] . W 1837 został generałem brygady ^[3] . Kilka lat po?niej został mianowany dowodc? Fort Jesup w Luizjanie , gdzie si? przeprowadził i zało?ył plantacj? ^[3] .

Wiosn? 1846 roku, Zachary Taylor stoczył pierwsz? walk? z wojskami meksyka?skimi ? na krotko przed formalnym wypowiedzeniem wojny ^[3] . Zwyci?skie potyczki zaowocowały awansem na generała majora ^[3] . 25 wrze?nia dowodzony przez niego oddział dokonał skutecznego obl??enia Monterrey ^[4] . Nast?pnie wycofał swoje wojska, co prezydent Polk uznał za bł?d i nakazał odsun?? Taylora, na rzecz generała Winfielda Scotta ^[4] . Wowczas, meksyka?ski dowodca, Antonio Lopez de Santa Anna zaatakował wojska przyszłego prezydenta (23 lutego 1847) niedaleko rancza Buena Vista, lecz pomimo przewagi liczebnej poniosł kl?sk? ^[4] . Zachary Taylor wrocił do Stanow Zjednoczonych 6 listopada 1847 ^[4] .

Prezydentura [ edytuj | edytuj kod ]

W dniach 7-9 czerwca 1848 odbyła si? konwencja Partii Wigow , na ktorej mianowano Taylora kandydatem w wyborach prezydenckich ^[5] . Partia Demokratyczna wystawiła kandydatur? Lewisa Cassa , a Free Soil Party ? Martina Van Burena ^[5] . Taylor wygrał wybory w głosowaniu powszechnym i uzyskał 163 głosy w Kolegium Elektorow (ok. 56%) wobec 127 głosow Cassa (ok. 44%) ^[5] . Poniewa? 4 marca 1849 wypadała niedziela, został on zaprzysi??ony dzie? po?niej ^[1] . Z powodu tego jednodniowego wakatu na najwy?szym stanowisku, powstała miejska legenda , mowi?ca ?e przez jeden dzie? prezydentem de iure był David Rice Atchison ? przewodnicz?cy pro tempore Senatu ^[6] .

Pierwszym problemem z jakim musiał si? zmierzy? nowy prezydent był problem niewolnictwa ^[7] . W stanach połnocnych nasiliły si? ruchy abolicjonistyczne , natomiast w południowych obawiano si? buntu czarnoskorych niewolnikow ^[7] . Ponadto Oregon uznano za stan wolny od niewolnictwa, przez co ? Kompromis Missouri ” przestał funkcjonowa?, a Taylor musiał uregulowa? status Nowego Meksyku i Kalifornii ^[7] . Oba stany wyraziły ch?? doł?czenia do Unii w pierwszej połowie 1850 roku ^[8] . Spowodowało to perspektyw? secesji Południa, ktore obawiało si?, ?e nowe stany opowiedz? si? przeciw niewolnictwu i zakłoc? dotychczasow? rownowag? ^[8] . Wobec takich obaw, prezydent ogłosił tzw. ? Kompromis 1850 roku ”, zast?puj?cy dotychczasowy Kompromis Missouri ^[7] . Polegał on na tym, ?e nowo przyj?te stany miały same decydowa? o wprowadzeniu lub zakazaniu niewolnictwa, jednak stany południowe miały mie? zagwarantowane utrzymanie statusu quo ^[7] . Zdaniem historykow, takie działanie Taylora opo?niło secesj? i wojn? domow? o 10 lat ^[9] .

W sprawach polityki zagranicznej, prezydentura Taylora opierała si? na zapewnieniu Stanom Zjednoczonym mo?liwo?ci korzystania z trasy wodnej w Ameryce ?rodkowej (w gr? wchodził Przesmyk Panamski oraz terytorium Nikaragui przy uj?ciu rzeki San Juan ) ^[10] . W tym celu prezydent wysłał do Ameryki ?rodkowej posła Elijaha Hise , ktory miał zawrze? traktaty handlowe z Nikaragu?, Gwatemal? i Hondurasem ^[10] . Hise zawarł te porozumienia, a ponadto sygnował specjalny układ z Nikaragu? ? poniewa? jednak nie miał odpowiednich pełnomocnictw Departamentu Stanu ? został odwołany ^[10] . W jego miejsce powołano Ephraima George’a Squiera , ktoremu polecono zawarcie układow tranzytowych i handlowych, lecz bez gwarantowania niezale?no?ci Nikaragui ^[11] . Wychodz?c poza swoje uprawnienia, Squier zaproponował krajowi gwarancj? bezpiecze?stwa wyspy Tiger Island , ktora była obiektem zainteresowania Brytyjczykow ^[11] . Wobec takiego rozwoju sytuacji rozpocz?ły si? rokowania pomi?dzy Stanami Zjednoczonymi a Wielk? Brytani?, prowadzone przez sekretarza stanu Johna Claytona i posła w Waszyngtonie Henry’ego Lyttona Bulwera ^[12] . W tych negocjacjach Clayton groził Bulwerowi zawartymi traktatami daj?cymi wył?czno?? na budow? kanału, ??daj?c usuni?cia garnizonu brytyjskiego z San Juan ^[12] . Ostatecznie układ został podpisany 19 kwietnia 1850 ^[12] . Jego głowne zało?enia mowiły, ?e ?adna ze stron nie mo?e mie? wył?czno?ci na korzystanie z kanału (zapewniały rownie? o jego neutralno?ci w wypadku wojny) oraz ?e pa?stwa mog? zaprosi? do sojuszu inne kraje, a kraj gdzie zostanie on zbudowany, musi wyrazi? na to zgod? ^[12] . Układ Claytona-Bulwera został zatwierdzony przez Senat 22 maja 1850 stosunkiem głosow 42:11 ^[12] .

?mier? [ edytuj | edytuj kod ]

4 lipca 1850 prezydent, bior?c udział w obchodach Dnia Niepodległo?ci , ?le si? poczuł ^[13] . Po szesnastu miesi?cach urz?dowania, zmarł na choler? 9 lipca 1850 w Waszyngtonie ^[13] . Został pochowany w Springfield ^[13] .

?ycie prywatne [ edytuj | edytuj kod ]

W 1810 Zachary Taylor wzi?ł ?lub z Margaret Machal Smith ^[2] . Para miała sze?cioro dzieci, lecz jedynie czworo do?yło wieku dorosłego ^[2] . Jedna z jego corek, Sarah Knox Taylor , po?lubiła Jeffersona Davisa ? po?niejszego jedynego prezydenta Skonfederowanych Stanow Ameryki ^[13] , za? Richard Taylor został generałem wojsk Konfederacji.

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Longin Pastusiak : Prezydenci Stanow Zjednoczonych Ameryki Połnocnej . Warszawa: Iskry , 1999. ISBN  83-207-1558-X . ( pol. ) . brak strony w ksi??ce

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• Zachary Taylor . Biały Dom . [dost?p 2015-04-26]. ( ang. ) .