Organizacja Wyzwolenia Palestyny
(
arab.
????? ??????? ??????????, trl.
Muna??amat at-Ta?r?r al-Filas??nijjah
) ? organizacja polityczna uwa?aj?ca si? za reprezentacj? narodu
palesty?skiego
, ktora ma na celu utworzenie niepodległego pa?stwa
Palestyny
.
Powołana w 1964 roku na
I Palesty?skim Kongresie Narodowym
we
Wschodniej Jerozolimie
[1]
[2]
. Inicjatorem sformowania organizacji była
Liga Pa?stw Arabskich
[2]
. Głownym celem utworzenia OWP było zintegrowanie działalno?ci ugrupowa? palesty?skich, d???cych do budowy niepodległej,
?wieckiej
i
demokratycznej
Palestyny
[2]
. Pierwszym
przewodnicz?cym OWP
został
Ahmad asz-Szukajri
. Wraz z OWP sformowano
Armi? Wyzwolenia Palestyny
, b?d?c? oficjalnymi siłami zbrojnymi organizacji
[3]
. Od 1967 roku wiod?c? rol? w OWP pełni
al-Fatah
[2]
. W 1968 roku przyj?to
Palesty?sk? kart? narodow?
, b?d?c? programem ruchu oraz statut OWP
[2]
. W 1969 roku nowym przewodnicz?cym OWP został
Jasir Arafat
z al-Fatahu
[1]
.
Od ko?ca lat 60. OWP organizowała akcje militarne i
terrorystyczne
skierowane przeciwko
Izraelowi
[2]
. Działania te podejmowane były z obszarow
Libanu
i
Jordanii
, gdzie znajdowały si? obozy partyzanckie OWP
[4]
. Z czasem struktury OWP w Libanie i Jordanii rozrosły si? na tyle, ?e przybrały form? ?pa?stwa w pa?stwie”
[4]
. Palesty?czycy stworzyli własny system socjalny i podatkowy, kontrowali ulice i podwa?ali znaczenie lokalnych rz?dow
[4]
. We wrze?niu 1970 roku coraz ?mielsze działania
Ludowego Frontu Wyzwolenia Palestyny
sprowokowały otwart? wojn? pomi?dzy Palesty?czykami a jorda?skim rz?dem (
Czarny Wrzesie?
)
[5]
. W konflikcie Palesty?czycy zostali wsparci przez armi?
syryjsk?
. Wojna zako?czyła si? pora?k? OWP i ewakuacj? jej jorda?skich struktur do Libanu
[6]
.
Kl?ska OWP w Jordanii przyczyniła si? do nasilenia palesty?skiej działalno?ci terrorystycznej poza granicami Izraela
[2]
. W 1971 roku członkowie OWP i al-Fatah powołali działaj?ca mi?dzynarodowo organizacj? terrorystyczn?
Czarny Wrzesie?
[6]
. Formacja odpowiedzialna była mi?dzy innymi za
masakr? izraelskich sportowcow
w
Monachium
w 1972 roku
[7]
. W odwecie za masakr? izraelskie słu?by przeprowadziły seri? zamachow na przywodcow OWP
[8]
.
W 1973 roku OWP opu?cił
Abu Nidal
. Zało?ył on ekstremistyczn? organizacj?
Rewolucyjna Rada Fatah
[9]
. Celem terrorystycznych atakow Nidala stały si? mi?dzy innymi struktury OWP
[9]
.
W 1973 roku Arafat wyst?pił przed delegatami posiedzenia plenarnego
Organizacji Narodow Zjednoczonych
. Przemowienie przyczyniło si? do uznania przez ONZ prawa Palesty?czykow do samostanowienia
[10]
. W 1974 roku Arafat pot?pił stosowanie terroryzmu i obiecał, ?e OWP przestanie stosowa? go poza terenami Izraela
[2]
. Deklaracja Arafata nie została uznana przez Izrael, ktory w dalszym ci?gu uznawał OWP za organizacj? terrorystyczn? i odmawiał jej nawi?zania oficjalnych kontaktow
[2]
.
W 1982 roku struktury OWP w Libanie zostały zniszczone przez armi? izraelsk? w ramach
Operacji Pokoj dla Galilei
[2]
. Siedziba OWP została przeniesiona do
Tunisu
, a bazy do innych pa?stw arabskich. Arafat pozostał przewodnicz?cym organizacji, niemniej jednak wewn?trz OWP wybuchł powa?ny kryzys, na ktorego skutek radykalne frakcje przeniosły si? do
Damaszku
[6]
[2]
.
W 1986 roku
Kneset
przyj?ł ustaw? zabraniaj?c? kontaktow z OWP
[2]
. W 1987 roku OWP była głownym organizatorem
intifady kamieni
, czyli powstania palesty?skiego na Terytoriach Okupowanych
[11]
. W 1988 roku OWP ogłosiła symboliczne utworzenie ?
pa?stwa Palestyny
”, uznanie pa?stwowo?ci Izraela
[12]
, oraz rezygnacj? z terroryzmu
[12]
[2]
. W 1990 roku OWP poparła
Saddama Husajna
w trakcie
agresji Iraku na Kuwejt
. Decyzja organizacji spowodowała jej izolacj? w ?wiecie arabskim i wstrzymanie finansowania działalno?ci przez kraje regionu (głownie
Zatoki Perskiej
)
[2]
[11]
.
W 1993 roku Izrael zniosł zakaz kontaktow z OWP. W tym samym roku Arafat kierował rozmowami pokojowymi z
Icchakiem Rabinem
, ktore zaowocowały utworzeniem
Autonomii Palesty?skiej
oraz wzajemnym uznaniem OWP i Izraela
[11]
. W 1994 roku Arafat i Rabin otrzymali
Pokojow? Nagrod? Nobla
[11]
. Struktury powstałej w 1994 roku Autonomii zdominowane zostały przez OWP
[11]
. Organizacja nie zdołała przy tym podporz?dkowa? sobie najbardziej radykalnych grup palesty?skich ani skłoni? rz?du Izraela do dalszych ust?pstw, w efekcie stała si? obiektem agresji z jednej i drugiej strony
[11]
.
Od ?mierci Arafata w 2004 roku przewodnicz?cym OWP jest
Mahmud Abbas
[11]
.
OWP uznana została za jedyn? reprezentacj? narodu palesty?skiego przez: Lig? Pa?stw Arabskich (1970),
Organizacj? Jedno?ci Afryka?skiej
(1972) i przez
Ruch Pa?stw Niezaanga?owanych
(1973)
[11]
.
Pocz?wszy od lat 70. organizacja otworzyła oficjalne przedstawicielstwa w wielu pa?stwach na całym ?wiecie
[2]
.
W 1974 roku OWP została uznana przez
Zgromadzenie Ogolne Organizacji Narodow Zjednoczonych
, a co za tym idzie otworzono jej biuro przy ONZ. Jednocze?nie OWP otrzymała status obserwatora Organizacji Narodow Zjednoczonych
[2]
[11]
.
W 1976 roku OWP została pełnoprawnym członkiem Ligi Pa?stw Arabskich
[2]
.
Od 1993 roku Izrael uznaje OWP za jedyn? reprezentacj? narodu palesty?skiego. OWP od tego czasu jest dla Izraela pełnoprawnym partnerem w procesie pokojowym
[2]
.
Organizacja grupuje szereg palesty?skich organizacji, głownie o profilu polityczno-militarnym. Frakcje wewn?trz OWP nierzadko zwalczaj? si? nawzajem
[11]
. W skład OWP wchodz? obecnie nast?puj?ce ugrupowania:
al-Fatah
,
Arabski Front Wyzwolenia
,
As-Sa’ika
,
Demokratyczny Front Wyzwolenia Palestyny
,
Front Wyzwolenia Palestyny
, Ludowy Front Wyzwolenia Palestyny,
Palesty?ska Partia Ludowa
,
Palesty?ska Unia Demokratyczna
,
Palesty?ski Front Arabski
i
Palesty?ski Ludowy Front Walki
[13]
[14]
[9]
. OWP bezpowrotnie opu?cił
Ludowy Front Wyzwolenia Palestyny ? Głowne Dowodztwo
[14]
[15]
.
Najwa?niejsz? osob? w OWP jest jej przewodnicz?cy, funkcj? t? pełnili kolejno: Ahmad Szukajri, Jasir Arafat i Mahmud Abbas
[11]
[3]
[2]
. Najwy?szym organem OWP jest
Palesty?ska Rada Narodowa
, ktora wybiera
Komitet Wykonawczy
i
Centraln? Rad?
? obie formacje reprezentuj? Palesty?sk? Rad? Narodow? pomi?dzy jej sesjami
[2]
. Organizacja powołała Armi? Wyzwolenia Palestyny i
Palesty?ski Fundusz Narodowy
, ktory ma na celu finansowanie działalno?ci OWP
[2]
. Z inicjatywy OWP utworzono tak?e mniejsze organizacje takie jak:
Palesty?ski Czerwony Krzy?
,
O?rodek Planowania
,
Palesty?skie Towarzystwo Pracy
i
Palesty?ska Agencja Informacyjna
[2]
.
W 1970 roku sformowano
Komitet Centralny OWP
, w ktorym zasiadaj? przedstawiciele wi?kszo?ci palesty?skich ugrupowa?
[2]
.
Jest ?wieck? organizacj?
separatystyczn?
. Podstawowym celem OWP jest utworzenie pa?stwa palesty?skiego
[16]
. Palestyna według OWP miałaby by? pa?stwem niepodległym, demokratycznym i ?wieckim
[2]
.
Pocz?tkowo OWP odmawiała uznania pa?stwowo?ci Izraela i domagała si? jego całkowitej likwidacji. Pierwotnie zakładano, ?e w miejsce Izraela powstanie nowe, wielonarodowe pa?stwo obejmuj?ce cały obszar Palestyny
[2]
. W 1988 roku kierownictwo organizacji przyj?ło rozwi?zanie dwupa?stwowe i uznało istnienie Izraela
[2]
. W 1998 roku organizacja zreformowała ?Palesty?sk? kart? narodow?”, usuwaj?c z niej zapiski dotycz?ce całkowitego unicestwienia Izraela
[2]
.
- Priscilla Roberts:
Arab-Israeli Conflict: The Essential Reference Guide
. ABC-CLIO, 2014.
ISBN
978-1-61069-067-6
.
brak strony w ksi??ce
- Wilhelm Dietl, Rolf Tophoven, Kai Hirschmann:
Terroryzm
. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012.
ISBN
978-83-01-16019-7
.
brak strony w ksi??ce