James Clerk Maxwell
[a]
(ur.
13 czerwca
1831
w
Edynburgu
, zm.
5 listopada
1879
w
Cambridge
) ?
szkocki
fizyk
i
matematyk
, laureat
Medalu Rumforda
(1860). Zajmował si?
elektrodynamik?
,
optyk?
i
teori? barw
,
mechanik? nieba
oraz
termodynamik?
, zwłaszcza
kinetyczn? teori? gazow
. Maxwell uchodzi za najwi?kszego fizyka XIX wieku i jednego z najwi?kszych fizykow wszech czasow. W co najmniej dwoch rankingach znalazł si? na podium ? zaraz za
Einsteinem
i
Newtonem
[2]
[3]
.
Uko?czył
Edinburgh Academy
, a nast?pnie
Trinity College
na
Uniwersytecie Cambridge
.
Jest znany przede wszystkim jako ojciec kompletnej i jednolitej
elektrodynamiki klasycznej
? rozszerzył pierwotne
prawo Ampere’a
i stworzył tak
układ rowna? nazwany jego nazwiskiem
. Dzi?ki swojej teorii przewidział istnienie
fal elektromagnetycznych
. Poprawnie przyj?ł, ?e
?wiatło
jest jedn? z nich, rozwijaj?c
falowy model ?wiatła
uznawany w jego czasach. Przewidział te? istnienie innych zakresow
cz?stotliwo?ci
jak potwierdzone potem
fale radiowe
. Pionier
fotografii barwnej
oraz
fizyki statystycznej
, dzi?ki ktorej udowodniono
atomizm
. Badał te? budow?
pier?cieni Saturna
[4]
.
Otworzył epok? bezprzewodowej
telekomunikacji
opartej na
radiotechnice
. Jego teoria doprowadziła te? do rewizji podstaw
mechaniki Newtona
? najpierw jako fundament
teorii eteru Lorentza
, a potem inspiracja do stworzenia
szczegolnej teorii wzgl?dno?ci
przez Einsteina. Elektrodynamika Maxwella była te? pierwsz? relatywistyczn?
teori? pola
, a przez to wzorcem dla innych modeli
oddziaływa? fundamentalnych
?
ogolnej teorii wzgl?dno?ci
oraz teorii
oddziaływa? j?drowych
.
Maxwell dokonał
unifikacji
oddziaływa? elektrycznych i magnetycznych, to znaczy udowodnił, ?e
elektryczno??
i
magnetyzm
s? dwoma rodzajami tego samego zjawiska ?
elektromagnetyzmu
[5]
. Wprowadzone przez niego w 1861 roku
rownania Maxwella
pokazały, ?e pole elektryczne i magnetyczne rozchodz? si? w pro?ni z
pr?dko?ci? ?wiatła
w postaci
fali
. Doprowadziło go to do wniosku, ?e
?wiatło
jest fal? elektromagnetyczn?
[6]
.
Rownania Maxwella s? uwa?ane za jeden z najwi?kszych przełomow w historii fizyki. Na cze?? ich odkrywcy
jednostk?
strumienia magnetycznego
nazwano
makswelem
.
W 1866 roku z rozkładu Boltzmanna Maxwell wyznaczył
rozkład pr?dko?ci cz?steczek
gazu doskonałego, ktory pozwala ustali? jaka cz??? cz?steczek gazu porusza si? z dan? pr?dko?ci? w ustalonej temperaturze. Maxwell jest tak?e tworc?
demona Maxwella
,
eksperymentu my?lowego
, ktory zaprzecza
drugiej zasadzie termodynamiki
.
Maxwell odkrył, ?e kolorow? fotografi? mo?na wykona? za pomoc? czerwonych, niebieskich i zielonych
filtrow optycznych
. Pierwsz? fotografi? barwn? zaprezentował w 1861 roku. Fotografia przedstawiała wst??k?
tartanu
.
Maxwell był osob? gł?boko wierz?c?. Krytycznie podchodził do
teorii ewolucji
sformułowanej w 1859 r. przez
Darwina
[7]
.
Elektrodynamika:
Termodynamika:
Inne:
- ↑
Clerk to pierwsza cz??? nazwiska, a nie drugie imi? uczonego. Nazwisko Maxwell przyj?ł jeden z jego przodkow George Clerk po ?lubie z Dorothy Maxwell w XVIII wieku
[1]
.
- ↑
Andrzej Kajetan
A.K.
Wroblewski
Andrzej Kajetan
A.K.
,
200 uczonych w anegdocie
, Warszawa:
?wiat Ksi??ki
, 2010, s. 107?110,
ISBN
978-83-247-2001-9
.
- ↑
Einstein the greatest
[online], BBC News, 29 listopada 1999
[dost?p 2022-01-07]
.
- ↑
Newton tops PhysicsWeb poll
[online], physicsworld.com, 29 listopada 1999
[dost?p 2022-01-07]
(
ang.
)
.
- ↑
Maxwell James (Clerk)
, [w:]
Encyklopedia PWN
[dost?p 2021-08-07]
.
- ↑
Gamow 1967 ↓
, s. 160.
- ↑
Gamow 1967 ↓
, s. 162.
- ↑
Henry F.
H.F.
Schaefer
Henry F.
H.F.
,
Science and Christianity. Conflict or coherence?
, Watkinsville, Ga.: Apollos Trust, 2003, s. 19?21,
ISBN
0-9742975-0-X
,
OCLC
53334734
[dost?p 2022-01-07]
(
ang.
)
.
XVIII wiek
|
|
---|
XIX wiek
|
|
---|
XX wiek
|
|
---|
XXI wiek
|
|
---|
Identyfikatory zewn?trzne: