한국   대만   중국   일본 
Argent (metal) ? Wikipedia Vejatz lo contengut

Argent (metal)

Tièra de 1000 articles que totas las Wikipèdias deurián aver.
Un article de Wikipedia, l'enciclopedia liura.

47
palladi argent cadmi
Descobridor o inventaire
Data de descoberta
Contrari
Color
Simbol de quantitat
Simbol d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Cu

Ag

Au
Generalitats
Nom , Simbol , Numero argent, Ag, 47
Tiera quimica metals de transicion
Grop , Periode , Bloc 11 , 5 , d
Aparencia lustrous white metal
Massa atomica 107.8682(2) g/mol
Configuracion electronica [ Kr ] 4d 10 5s 1
Electrons per nivel energetic 2, 8, 18, 18, 1
Proprietats fisicas
Fasa solid
Densitat (temperatura ambienta) 10.49 g/cm³
Densitat liquida al punt de fusion 9.320 g/cm³
Punt de fusion 1234.93 K
(961.78 °C , 1763.2 °F )
Punt d'ebullicion 2435 K
(2162 °C , 3924 °F )
Calor de fusion 11.28 kJ/mol
Calor de vaporizacion 258 kJ/mol
Capacitat calorifica (25 °C) 25.350 J/(mol·K)
Pression de vapor
P /Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k
a T /K 1283 1413 1575 1782 2055 2433
Proprietats atomicas
Estructura cristallina cubica de facia centrada
Estat d'oxidacion 1
(oxid amfoter )
Electronegativitat 1.93 ( Escala de Pauling )
Potencials d'ionizacion 1er : 731.0 kJ/mol
2nd : 2070 kJ/mol
3en : 3361 kJ/mol
Rai atomic 160 pm
Rai atomic calculat 165 pm
Rai covalent 153 pm
Rai de Van der Waals 172 pm
Informacions diversas
Magnetisme diamagnetic
Resistivitat electrica (20 °C) 15.87 nΩ·m
Conductivitat termica (300 K) 429 W/(m·K)

Model:Elementbox thermaldiff wpmkat300k

Dilatacion termica (25 °C) 18.9 µm/(m·K)
Velocitat del son (a temperatura ambienta ) 2680 m/s
Modul de Young 83 GPa
Shear modulus 30 GPa
Modul de Bulk 100 GPa
Coeficient de Poisson 0.37
Duretat de Mohs 2.5
Vickers hardness 251 MPa
Duretat de Brinell 24.5 MPa
Numero CAS 7440-22-4
Isotops pus estables
Article : Isotops del (de l') argent
iso NA Mieja vida MD ED ( MeV ) PD
105 Ag syn 41.2 d ε - 105 Pd
γ 0.344, 0.280,
0.644, 0.443
-
106 m Ag syn 8.28 d ε - 106 Pd
γ 0.511, 0.717,
1.045, 0.450
-
107 Ag 51.839% Ag es estable amb 60 neutrons

Model:Elementbox isotopes decay3

109 Ag 48.161% Ag es estable amb 62 neutrons
111 Ag syn 7.45 d β - 1.036, 0.694 111 Cd
γ 0.342 -

L’ argent es un element quimic ( simbol  : Ag) de numero atomic 47, de massa moleculara 107,87, de massa volumica 10,50 g/cm 3 e de temperatura de fusion 961,78°C. Dins lei condicions normalas de temperatura e de pression , se presenta sota la forma d'un metau blanc e pesant. Conegut dempuei l' Antiquitat Auta, l'argent fa partida dei metaus precios . A d'aplicacions diversas, mai es subretot utilizat per la fabricacion de pecas de moneda , de joieus, de conductors electrics e termics e per fabricar lei solucions e reactius permetent de realizar de fotografias argenticas. La produccion mondiala era de 23 689 tonas en 2011 , principalament en provenencia de Mexic , de Pero , de China , d' Australia e de Chile .

Istoria [ modificar | Modificar lo codi ]

De la Preistoria a l'Antiquitat [ modificar | Modificar lo codi ]

Present dins la natura a l'estat natiu, l'argent foguet extrach per l' esser uman tre la Preistoria [1] . Leis utilizacions pus ancianas conegudas a l'ora d'ara fogueron l'obra de populacions anatolianas e sardas durant lo millenari III avC [2] [3] . Puei, l'usatge d'aqueu metau se difuset ai regions vesinas ( Mesopotamia , Creta , Grecia ... etc.) amb lo desvolopament dei premierei civilizacions . Durant lo periode classic de l'Antiquitat Grega, lei minas de Laurion vengueron un important centre de la produccion mondiala, especialament entre 600 e 300 avC [4] . Esplechadas fins au segle I apC , fogueron pauc a cha pauc remplacadas en Europa per lei minas dubertas en Hispania per lei Romans . Aquo permetet a l' Emperi Roman de dispausar d'una importanta quantitat d'argent, amb benleu 10 000 tonas en circulacion, que foguet un dei factors de l'estabilitat de sa moneda [5] .

En Asia , l'origina de la produccion d'argent es mens ben coneguda, mai d'esplechas minieras ancianas son atestadas en China , en India e en Japon [6] . En particular, China metet pauc a cha pauc en placa una economia basada sus de monedas d'argent. Desvolopet de produccions localas, mai importet tanben de grossei quantitats gracias a seis exportacions de seda .

La produccion medievala [ modificar | Modificar lo codi ]

La disparicion de l' Emperi Roman aguet de consequencias forca negativas sus la produccion d'argent amb la sarradura de mai d'una mina fins au periode de Carlesmanhe . En parallel, a partir deis invasions arabias, la preeponderancia dei minas ibericas dins la produccion mondiala demeniguet. Fogueron remplacadas en Europa per de minas situadas en Alemanha e pus generalament en Europa Centrala . Forca minas d'aquelei regions eran conegudas per lei Romans, mai l'esplecha venguet pus importanta a partir de 750 . Vers 1200 , la mager part d'aquelei jaciments eran agotats, mai quauquei minas pus ricas fogueron l'objecte d'una esplecha fins a la Revolucion Industriala . Generalament, lei minaires s'interessavan a de minerau s concentrats que permetian una separacion simpla dau metau . Pasmens, de progres tecnologics permeteron tanben de melhorar lei tecnicas d'extraccion.

Lo periode dei minas sud-americanas [ modificar | Modificar lo codi ]

L'arribada deis Europeus en America e la descuberta dei venas d'argent gigantas d'aqueu continent revolucioneron lo monde de la produccion d'argent. D'efiech, entre 1500 e 1800 , lei minas de Bolivia ( Potosi ), de Pero e de Mexic ( Zacatecas , Guanajuato e Taxco ) assegureron 85 % de la produccion mondiala. Lo nom d' Argentina proven tanben dau metau [7] . Aqueu flux d'argent venguet la font de la richessa de l'Emperi Coloniau Espanhou e permetet a l'Emperi Chines de trobar lo metau necessari a la fabricacion de sa moneda [8] [9] .

L'industria miniera de l'argent dempuei lo segle XIX [ modificar | Modificar lo codi ]

Au comencament dau segle XIX, lei jaciments sud-americans de l'epoca espanhola comenceron de declinar. Fogueron remplacats per de minas descubertas ais Estats Units (≪  Silver Rush  ≫), en Chile e en Australia . En parallel, la concentracion de l'argent en China foguet una dei causas dei Guerras de l'Opi ( 1839 - 1842 e 1856 - 1860 ). Vencuda, China intret dins una fasa de declin e deguet pagar d'importanteis indemnitats de guerra. Aquo entrainet una sortida d'argent en defora dau pais.

Dins lo corrent dau segle XX, lei progres miniers permeteron d'esplechar de jaciments pauc concentrats onte l'argent es sovent un produch segondari de l'extraccion d'un autre metau . Aquo permetet de mantenir una produccion importanta en America dau Sud e favorizet una renaissenca de la produccion dins d'ancianei regions argentiferas [10] . Ansin, a la fin dau segle XX, Mexic , Pero , Bolivia , Polonha , Russia , Australia e China representavan la mager part de la produccion mondiala.

Quimia [ modificar | Modificar lo codi ]

Caracteristicas [ modificar | Modificar lo codi ]

Caracteristicas fisicas [ modificar | Modificar lo codi ]

Lingots d'argent pur a 99,9 %.

L'argent es un metau forca ductile e malleable que ten una duretat febla e una densitat importanta. Es blanc argentat, mai sa superficia pou rapidament s'ennegrir en presencia de sulfurs [11] . Es un bon materiau reflector de la lutz visibla que presenta una reflexivitat superiora a l' alumini per totei lei longors d'onda dau domeni visible superioras a 450 nm. A tanben de proprietats conductritz electricas e termicas excepcionalas que son lei pus importantas dau grop dei metaus .

A pression atmosferica, sa densitat de 10,50 a 20 °C [12] . Sa temperatura de fusion es ben definit amb una valor de 961,78° C fixada per lo Bureu Internacionau dei Pes e dei Mesuras [13] . En revenge, plusors temperaturas de bolhiment son presentas dins la literatura scientifica coma 2 162° C [12] o 2 212° C [14] .

Caracteristicas quimicas [ modificar | Modificar lo codi ]

L'argent es un metau, inoxidable per l' oxigen de l' aire e insoluble dins l' aiga , que forma principalament dei compausats monovalents. Es atacat per lei sulfurs, especialament lo sulfur d'idrogen , co qu'entraina un ennegriment caracteristic de sa superficia. Pou tanben esser dissout per l' acid nitric , l' acid sulfuric caud, l' aiga regia , l' acid cromic , diversei solucions de permanganats , l' acid persulfuric , l' acid selenic e lei solucions aquosas d' alogens liures.

Sei compausats principaus son l' oxid d'argent Ag 2 O soluble dins l' amoniac , lo clorur d'argent AgCl e lo bromur d'argent AgBr qu'eran utilizats en fotografia per sei proprietats de descomposicion fotoluminosa [15] , lo sulfur d'argent Ag 2 S e lo nitrat d'argent AgNO 3 qu'es un oxidant utilizat en argentaria. De compausats de nombre d'oxidacion +II, +III e +IV existisson mai son rars. Se pou citar lo difluorur d'argent AgF 2 qu'es utilizat coma agent de fluoracion [16] .

Isotops [ modificar | Modificar lo codi ]

L'argent ten 38 isotops coneguts de nombre de massa variant entre 93 e 130. Dos son estables, l'argent-107 e l'argent-109. Forman la mager part de l'argent naturau dins lei proporcions 51,8/48,2%. Quauqueis isotops an de periodes radioactius superiors a quauquei jorns (Ag-105 e Ag-111), mai an pas d'aplicacions.

Ocurrencia [ modificar | Modificar lo codi ]

L'argent es un element rar. Dins la natura, se troba sota forma nativa, sota forma d' aliatge amb d'autrei metaus ( aur , coire ... etc.) e sota forma de compausats metallics sofrats o clorats . Sei mineraus principaus son l' argentita , la galena argentifera e la cloroargita . Lei jaciments principaus se troban (o se trobavan) ais Estats Units d'America , en Mexic , en Pero , en Grecia , en Europa Centrala , en Russia e en Australia .

Metallurgia [ modificar | Modificar lo codi ]

Metau precios e industriau , l'argent a una metallurgia desvolopada e anciana. Lo metode d'extraccion chausit varia en foncion dei metaus que li son associats dins lo minerau . Coma la produccion miniera es pas sufisenta per respondre a la demanda, i a tanben de proces de reciclatge .

Proces de produccion [ modificar | Modificar lo codi ]

Articles detalhats: Proces Parkes e Proces Merrill-Crowe .

Dins lei mineraus de plomb - zinc , l'argent a l'estat liquid se dissout preferencialament (amb l' aur e lo coire ) dins lo zinc . Per aumentar aquela tendancia, de zinc es apondut a la mescla. Aquo entraina la formacion de l'aliatge Ag 2 Zn 3 qu'es solid e que flota a la superficia dau banh. Puei, lo zinc es eliminat per caufatge sota vuege e reciclat. Aqueu proces permet d'obtenir un aliatge d' aur et d'argent dich daurat qu'es separat per electrolisi . Lo catode es fach d' acier inoxidable o d'argent e l' electrolit de nitrat de coire o d'argent en presencia d' acid nitric . Lo daurat es placat a l' anode . L'argent se depausa sus lo catode e totei leis autreis autrei metaus demoran insolubles.

Dins lei mineraus de zinc , l'argent es isolat amb lo plomb gracias a una operacion de lixiviacion dins l' acid sulfuric . Aquo entraina la formacion d'un residu insoluble d'argent e de plomb qu'es per la seguida tractat segon lo proces Parkes . Dins lei mineraus de coire , leis operacions de purificacion dau coire per electrolisi entrainan la formacion de fanjas anodicas. Apres filtracion, aquelei fanjas permeton d'obtenir un daurat qu'es purificat segon lei darriereis etapas dau proces Parkes .

Enfin, dins lei mineraus d' aur , l'argent es extrach per cianuracion [17] [18] . Puei, l' aur es absorbit sus carbon actiu mentre que l'argent es isolat gracias a l'addicion de podra de zinc . Aquo entraina la formacion de particulas de zinc cubertas d'argent (e un pauc d' aur ) que son tractadas amb una mescla d' acid cloridric e de peroxid d'idrogen . L' aur e lo zinc restan en solucion mai l'argent precipita sota la forma de clorur d'argent .

Proces de reciclatge [ modificar | Modificar lo codi ]

Diversei proces de reciclatge, sovent relativament complex, existisson. S'interessan principalament ai produchs informatics qu'utilizan d'aliatges de metaus nobles per melhorar la conduccion e ai fotografias argenticas. D'efect, un film e un papier emulsionat pou tenir 2 a 15 gramas d'argent per quilograma e un fixator de 4 a 7 gramas per litre. Lei films e lei papiers son donc cremats o netejats dins una solucion caud de soda e d' etanol que permet de recuperar 95% de l'argent de la materia premiera. Lei fixators son purificats per electrolisi , co que permet de recuperar l'argent au catode e de renovelar lo fixator.

Produccion e aplicacions [ modificar | Modificar lo codi ]

Produccion [ modificar | Modificar lo codi ]

L'argent es un metau precios e relativament rar que sa produccion mondiala era de 23 689 tonas (761,6 milions d' oncas [19] ) en 2011 . De cinc parts quatre venian de la produccion miniera e lo resta dau reciclatge .

Lo metau pou esser extrach de minas d'argent mai, gracias a son cost, es tanben sovent esplechat coma produch segondari dins de minas inicialament destinadas a l'extraccion d'un autre metau. Ansin, totjorn en 2011 , solament 40 % de la produccion miniera era eissit de minas principalament dedicadas a la produccion argentifera contra 30 % en provenencia de minas de plomb - zinc , 20% de minas de coire , 7% de minas d' aur e 3% de minas de minerau d' alumini .

Lei jaciments principaus se situan en America e plusors pais d'aqueu continent dominan la produccion : Mexic (1 er reng mondiau amb 4 752 t), Pero (3 415 t, 2 en ), Chile (1 309 t, 5 en ), Bolivia (1 213 t, 8 en ), leis Estats Units d'America (1 119 t, 9 en ) e Argentina (703 t, 10 en ). En fora dei regions americanas , quatre estats an una produccion importanta : China (3 231 t, 3 en ), Australia (1 713 t, 4 en ), Polonha (1 269 t, 6 en ) e Russia (1 213 t, 7 en ).

Aplicacions [ modificar | Modificar lo codi ]

Moneda [ modificar | Modificar lo codi ]

Escut d'argent batut durant lo reine de Lois XIII .

L'argent es utilizat dempuei l' Antiquitat per la fabricacion de pecas sia sota sa forma nativa sia sota la forma d'un aliatge. Fins a la demenicion de la produccion dei grands jaciments americans au comencament dau segle XIX, mai d'un pais utilizava d'estandards d'argent sia coma estandard unic ( China ... etc.) sia dins l'encastre d'un sistema bimetallic amb l' aur (l’ Emperi Roman , Estats Units , Franca ... etc.). Ansin, dins mai d'un lengatge ( frances , espanhou , occitan , sanscrit ... etc.), lo mot argent designa tant lo metau que lei sous.

Dins lo corrent dau segle XIX, lo bimetallisme foguet pauc a pauc abandonat au profiech de l'adopcion d'estandard d' aur ( monometallisme ) que fogueron a son torn abandonats durant lo segle XX. L'utilizacion d'argent per la fabricacion de pecas usualas demenigueron lentament pendent aqueu periode. Per exemple, lo Reiaume Unit abandonet aquela practica apres la Segonda Guerra Mondiala . Pasmens, a l'ora d'ara, son usatge demora frequent per la produccion de medalhas o de pecas de colleccion.

Joielaria [ modificar | Modificar lo codi ]

Joieu d'argent descubert per d' arqueologs en Siria .

La joielaria es una activitat qu'utiliza tradicionalament de quantitats importantas d'argent. D'efect, l'aspect lusent d'aqueu metau, sa valor importanta e sa malleabilitat permeton de fabricar de joieus presats. Istoricament , lei fabres trabalhant l'argent trabalhavan tanben leis autrei metaus nobles car la fabricacion de joieus solids necessita d'utilizar d'aliatges d'aquelei metaus. A l'ora d'ara, leis aliatges pus frequents son l' argent sterling (92,5% d'argent e 7,5% de coire , l' argent Britannia (95,8% d'argent e 4,16% d'autrei metaus [20] ) e l' argent sterling Argentinium (93,5% d'argent e 6,5% de coire e de germani ). Per lei placatges d'argent, s'utiliza d' aliatges d'argent quasi pur (99% minimom). Enfin, l'argent intra sovent dins leis aliatges d' aur per li donar una color blanca.

Fotografia e electronica [ modificar | Modificar lo codi ]

Lo sector de la fotografia foguet durant lo segle XX un consumator forca important d'argent car la fotografia argentica a besonh de nitrats e d'alogenurs d'argent (8 304,6 tonas en 1999 ). Pasmens, dempuei l'aparicion e la generalizacion de la fotografia numerica , aquel usatge a conegut un declin important car la fotografia argentica es d'ara endavant sovent limitada a d'usatges professionaus e a la radiografia. Ansin, se la fotografia demora encara un mercat important per lei productors d'argent (2 500 tonas en 2013 ), la consumacion a demenit de 70% entre 1999 e 2013 .

En electronica , l'argent es utilizat per sei proprietats conductritz superioras au coire dins d'aparelhs de qualitat auta. D'un biais anecdotic, durant la Segonda Guerra Mondiala , una partida dei cablatges deis installacions dau Projecte Manhattan era facha d'argent en causa de la manca de coire .

Aiga potabla [ modificar | Modificar lo codi ]

L'argent es utilizat dins certanei proces de produccion d' aiga potabla car, en presencia d' oxigen , a de proprietats bactericidas e anti-algas. En particular, es forca eficac per protegir lei filtres. En despiech dau cost de l'utilizacion d'argent, l'interes d'un tal sistema es de pas necessitar de clor qu'es un gas toxic. Lei sistemas de purificacion d'aiga utilizant d'argent podon de cops se trobar dins d'endrechs sensibles coma d'espitaus o d'escolas.

Miraus [ modificar | Modificar lo codi ]

L'argent pou esser utilizat dins la fabricacion de miraus gracias a sei proprietats de reflexivitat de la lutz visibla. Pasmens, en causa dau cost dau metau , aquel usatge es sovent limitat a de produccions de qualitat superiora e a d'aplicacions tecnologicas avancadas ( telescopis ... etc.). De mai, lo jac d'argent dau mirau deu esser protegit contra l'ennegriment.

Medecina [ modificar | Modificar lo codi ]

L'argent pou esser utilizat en medecina per lei metges e per lei dentistas . Per lei premiers, certanei saus d'argent an de proprietats antisepticas e presentan pas de toxicitat per l'organisme uman. Per lei segonds, es possible de far d' amalgamas d'argent destinats a la fabricacion de protesis dentarias.

Autreis usatges [ modificar | Modificar lo codi ]

L'argent a mai d'una aplicacion menora. Dins certanei pais, principalament en Orient Mejan , es utilizat coma colorant alimentari. Dins lo sector dau textil, pou servir a protegir lei vestits contra la mosidura gracias a sei proprietats fongicidas e bactericidas. En quimia , es utilizat coma catalisaire dins certanei reaccions quimicas . Enfin, en economia , es utilizat coma possibilitat d'investiment gracias a sa valor auta.

Toxicologia [ modificar | Modificar lo codi ]

L'argent es una substancia toxica e polluenta per forca organismes vivents , mai qu'es ben suportada per l' esser uman . En particular, l'argent es un produch forca toxics per lei bolets , per mai d'un bacteria , per lei larvas de mollusc e per leis animaus de sang freg. Son lindau de pollucion es ansin relativament feble e fixat a 0,4 ng/l.

En revenge, en l' ome , l'argent es un compausat gaire toxic que pou esser bioacumulat en quantitats importants. En dessota d'un certan limit, aqueu metau sembla pas d'aver d'efiechs negatius suss la santat . Pasmens, un exces trop important pou entrainar una malautia forca rara, dicha argirisme , que dona una coloracion blava o grisa au peu e que pou causar de lesions cerebralas grevas [21] . Lo limit d'aparicion d'aquela malautia es desconegut mai sembla situat a l'entorn de dosis mensualas d'un a quatre gramas d'argent durant plusors mes.

Diversei compausats a basa d'argent son perilhos per l'esser uman en quantitats feblas. Aquo es lo cas de saus , coma lo nitrat d'argent AgNO 3 e lo fluorur d'argent AgF, que son corrosius o toxics en quantitats feblas. Forca compausats a basa d'argent son tanben explosius coma l' azotur d'argent AgN 3 [22] , l' oxalat d'argent Ag 2 C 2 O 4 e l' acetilur d'argent Ag 2 C 2 [23] .

Annexas [ modificar | Modificar lo codi ]

Liames internes [ modificar | Modificar lo codi ]

Bibliografia [ modificar | Modificar lo codi ]

Donadas generalas sus lei proprietats de l'argent :

  • (en) Andreas Brumby et al., ≪ Silver, Silver Compounds, and Silver Alloys ≫, Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry , Weinheim, Wiley-VCH, 2008.
  • (en) David R. Lide, CRC Handbook of Chemistry and Physics , CRC Press Inc, 2009, 90 a edicion, 2804 p.

Metallurgia e reciclatge de l'argent :

  • (en) A. Bahr e T. Priesemann, ≪ Recovery of silver from refractory ores ≫, XVIth International Mineral Processing Congress , Ed. Forssberg, Elsevier Science Publishers, 1988, pp. 1121-1135.
  • (en) S. A. Bolorunduro e D. B. Dreisinger, Silver recovery from zinc-lead-iron complex sulphide oxydation , Lo Cap, Proceedings XXII IMPC, 2003, pp. 1268-1277.
  • (en) R. W. Boyle, ≪ The geochemistry of silver and its deposits : with notes on geochemical prospecting for the element ≫, Bulletin - Geological Survey of Canada , n° 160, 1968, pp. 230-259.

Proprietats deis isotops de l'argent :

  • (en) G. Audi, A. H. Wapstra, C. Thibault, J. Blachot and O. Bersillon, ≪ The NUBASE evaluation of nuclear and decay properties ≫, Nuclear Physics A , vol. 729,? 2003, pp. 3?128.
  • (en) N. E. Holden e D. R. Lide (dir.), CRC Handbook of Chemistry and Physics , CRC Press, 85 a edicion, 2004.
  • (en) J. R. de Laeter, J. K. Bohlke, P. De Bievre, H. Hidaka, H. S. Peiser, K. J. R. Rosman e P. D. P. Taylor, ≪ Atomic weights of the elements. Review 2000 (IUPAC Technical Report) ≫, eePure and Applied Chemistryee, vol. 75, n° 6,? 2003, pp. 683?800.
  • (en) M. E. Wieser, ≪ Atomic weights of the elements 2005 (IUPAC Technical Report) ≫, Pure and Applied Chemistry , vol. 78, n° 11,? 2006, pp. 2051?2066.

Notas e referencias [ modificar | Modificar lo codi ]

  1. (en) Mary Elvira Weeks e Henry L. Leichester, Discovery of the Elements , Easton, Journal of Chemical Education, 1968, p. 4.
  2. (fr) Histoire de l'humanite , vol. 2, Unesco, 2001, p. 512.
  3. (en) Maria Grazia Melis, ≪ Silver in Neolithic and Eneolithic Sardinia ≫, dins H. Meller, R. Risch e E. Pernicka (dir.), Metalle der Macht ? Fruhes Gold und Silber , Landesamt fur Denkmalpflege und Archaologie Sachsen-Anhalt, 2004.
  4. (en) John Emsley, Nature's building blocks: an A-Z guide to the elements , Oxford University Press, 2011, pp. 492-498.
  5. Aquo representava un volum quatre a cinc cops pus important que lo volum en circulacion dins l' Europa medievala e dins lo Califat Abbassida en 800 (C.C Patterson, ≪ Silver Stocks and Losses in Ancient and Medieval Times ≫, The Economic History Review , 1972, vol. 25, n° 2 ; Francois de Callatay, ≪ The Greco-Roman Economy in the Super Long-Run: Lead, Copper, and Shipwrecks ≫, Journal of Roman Archaeology , 2005, n° 18, pp. 361-372).
  6. (en) Andreas Brumby et al., ≪ Silver, Silver Compounds, and Silver Alloys ≫, Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry , Weinheim, Wiley-VCH, 2008, pp. 16-19.
  7. (en) John Emsley, Nature's building blocks: an A-Z guide to the elements , Oxford University Press, 2011, pp. 492-498.
  8. (en) Richard von Glahn, ≪ Myth and Reality of China's Seventeenth Century Monetary Crisis ≫, Journal of Economic History , vol. 56, n° 2, 1996, pp. 429-454.
  9. (en) Dennis O. Flynn e Arturo Giraldez, ≪ Born with a "Silver Spoon" ≫, Journal of World History , n° 2, 1995, p. 210.
  10. Uei, aperaqui 60% de la produccion d'argent ven de minas de plomb , de zinc , de coire o d' aur onte l'argent es un produch segondari.
  11. Aqueu fenomen es a l'origina de l'ennegriment de la vaissela d'argent.
  12. 12,0 et 12,1 (en) David R. Lide, CRC Handbook of Chemistry and Physics , CRC Press Inc, 2009, 90 a edicion.
  13. (fr) Proces-verbaux du Comite international des poids et mesures , 78 a session, 1989, pp. T1-T21.
  14. (de) GESTIS-Stoffdatenbank, intrada ≪ Silber, Pulver ≫, consultada lo 24 d'abriu de 2024, [1] .
  15. (en) N. N. Greenwood e A. Earnshaw, Chemistry of the elements , Oxford Oxfordshire New York, Pergamon Press, 1984, pp. 1185?1187.
  16. (en) Gunter Siegemund, Werner Schwertfeger, Andrew Feiring, Bruce Smart, Fred Behr, Herward Vogel e Blaine McKusick, Fluorine Compounds , Organic, Wiley-VCH Verlag GmbH & Co, coll. ≪ Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry ≫, 2000.
  17. (en) Mike D. Adams, Advances in Gold Ore Processing , Elsevier, coll. ≪ Developments in mineral processing ≫ (n° 15), 2005, pp. XXXVII-XLII.
  18. (en) A. Paul Hampton, ≪ Zinc cementation - The Merril-Crowe process ≫, dins Andrew L. Mular, Doug N. Halbe e Derek John Barratt, Mineral processing plant design, practice and control : proceedings , vol. 2, Society for Mining, Metallurgy and Exploration (SME), 2002, pp. 1663-1679.
  19. L' onca es una unitat anciana que demora forca utilizada per lo comerci d'argent.
  20. Generalament, lo resta es unicament compausat de coire .
  21. (en) Andreas Brumby et al., ≪ Silver, Silver Compounds, and Silver Alloys ≫, Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry , Weinheim, Wiley-VCH, 2008, pp. 89-92.
  22. (en) Jacqueline Akhavan, The chemistry of explosives , Cambridge, Royal Society of Chemistry, 2004, pp. 30-31.
  23. (en) Robert Matya? e Ji?i Pachman, Primary Explosives , Berlin e Heidelberg, Springer Berlin Heidelberg, 2013.