Ans 1850

Segles	segle  xviii - segle  xix - segle  xx
Decennis	1820 - 1830 - 1840 - 1850 - 1860 - 1870 - 1880

Istoria [ modificar | Modificar lo codi ]

1851  : comencament de la Revouta Taiping amb la presa de la vila fortificada de Yong'an . Dins lo nord dau pais, comencament de la Revouta dei Nian apres una venguda deis aigas catastroficas dau Fluvi Jaune .
1852  : en Franca , un referendum restauret l'Emperi sota la direccion de Napoleon III .
1852  : perseguida dei debats e dei luchas regardant l'abolicion o lo mantenement de l' esclavatge amb la publicacion dau roman Uncle Tom's Cabin de la jornalista e escribana Harriet Beecher Stowe ( 1811 - 1896 ) ^[1] . Succes major, lo libre agravet lei tensions entre lei dos camps e aguet un rotle important dins lei progres de l'abolicionisme entre lei populacions dau nord deis Estats Units d'America .
1853  : conclusion de la Crompa Gadsden amb Mexic . Permetet l'annexion d'un territori d'aperaqui 77 000 km² dau nord mexican en cambi de 10 milions de dolars . Aquo devia permetre de bastir un camin de ferre transcontinentau mai lo projecte mau capitet. Lo territori noveu foguet integrat au sen de Nou Mexic (apres la Guerra de Secession, una partida foguet cedida a Arizona ).
1853  : progres de la Revouta Taiping apres la conquista de Nanquin (19 de marc) que venguet la capitala de l'insureccion. En revenge, una ofensiva dei rebels en direccion de Pequin mau capitet a la fin de l'annada maugrat l'ocupacion de Tianjin (30 d'octobre).
1853-1854  : en Japon , arribada d'una flota estatsunidenca cargada de forcar lo pais a abandonar sa politica isolacionista. En parallel, mort dau shogun Tokugawa Ieyoshi que foguet remplacat per Tokugawa Iesada . Dins lei fachs, sei conselhiers assegureron la gestion de l'Estat. Lei Japones fogueron obligadas de signar la Convencion de Kanagawa que durbiguet lei ports de Shimoda e de Hakodate ais Estatsunidencs . Franca , lo Reiaume Unit , Russia e lei Pais Bas impauseron rapidament de tractats similars. Aquo marquet la fin de l'isolacionisme japones . L'efiech sus lo prestigi dau Shogunat foguet catastrofica e aquela umiliacion aguet un rotle important sus la restauracion dau poder de l'emperaire (→ 1867 ).

1853-1856  : guerra de Crimea entre Russia e una alianca gropant l' Emperi Otoman , Franca e lo Reiaume Unit . Entrainada per lei menacadas russas en direccion de l' Emperi Otoman , s'acabet per una victoria aliada que permetet d'empedir tota expansion russa vers lo sud. Pasmens, leis Otomans degueron acceptar de laissar una autonomia larga ai principats de Valaquia e de Moldavia .
1854  : en Etiopia , raprochament de Kassa Hailu amb l' abuna Selama que l'ajudet per reglar la crisi teologica que tocava la Gleisa Etiopiana dempuei de decennis. La doctrina sost lidet foguet condamnada e la teoria tewahedo foguet oficialament adoptada per la totalitat de la Gleisa. Aquo permetet a Kassa de ganhar lo sosten de l'abuna dins sei projectes de coronament.
1854  : importants combats entre leis armadas Taiping e Qing a l'entorn de Changsha e de Wuhan .
1854  : en Japon , terratrem dins la region de Tokai (10 000 morts).
1855  : en Etiopia , la batalha de Deresge permetet a Kassa Hailu de venir negus sota lo nom de Tewodros II . Aquo marquet la fin dau Temps dei Princes e la restauracion d'un poder centrau fort per lo premier cop dempuei 1768 - 1769 . Lo sobeiran noveu poguet ansin aisament conquistar Choa .
1855  : apres l'umiliacion de 1854 , Japon adoptet una politica de modernizacion. De comandas fogueron passadas per construrre de naviris de guerra modernes e una escola militara organizada segon lo model occidentau. Japon recebet ansin son premier naviri de vapor dins lo corrent de l'annada, lo Kanko Maru , e o destinet a l'entrainament de sa futura marina. L'estudi dei sciencias occidentalas ( Rangaku ), qu'era limitat, foguet d'ara endavant forca encoratjat.
1856  : adopcion d'una politica de modernizacion per lo negus Tewodros II que favorizet l'introduccion de tecnologias europeas.
1856  : comencament de la Segonda Guerra de l'opi entre una alianca francobritanica e China . Aquo permetet ai Taiping de subreviure maugrat plusors desfachas contra lei tropas imperialas.
1856  : en Yunnan , Revouta dei Panthay que capitet de conquistar la vila de Dali ont un sultanat foguet proclamat.
1857  : dins l'encastre dau debat sus l'abolicion de l' esclavatge , publicacion d'un libre titulat Cannibals All! or Slaves Without Masters per George Fitzhugh ( 1806 - 1881 ). Forca racista , aquela obra es un deis argumentaris pus detalhats dei partisans de l' esclavatge . Premier, denoncia la manca d'umanitat dau sistema capitalista deis estats dau nord, compres lei condicions forcas duras dau trabalh dei fremas e deis enfants. Puei, apres una comparason amb lei condicions de vida deis esclaus depintadas coma melhoras (proteccion per lo mestre de la naissenca a la mort), denonciet l'ipocrisia dau nord e concluguet sus l'aspect pus uman de l'esclavatge ^[2] . Aquo suscitet una colera importanta au sen de l'eleit intellectuala dau Nord.
1857  : simbol de son cambiament totau de politica estrangiera , Japon recebet son premier naviri d'elica bastit per lei Neerlandes .
1858  : en Mexic , insureccion dei conservadors entrainada per la politica anticlericala dau govern. Leis insurgents capiteron de conquistar la capitala e lo centre dau pais. Lo govern legau ? liberau ? se retiret a Veracruz .
1858  : fin de la premiera fasa de la Segonda Guerra de l'opi amb la signatura dau tractat de Tianjin entre China , lo Reiaume Unit , Franca , Russia e leis Estats Units d'America . Marquet una dubertura suplementaria de China au comerci internacionau. Pasmens, lo govern imperiau refuset d'o ratificar e la guerra contuniet.
1858  : en Japon , aparicion d'una epidemia de colera que tuet de centenaus de miliers d'abitants. En parallel, de negociacions amb leis Estatsunidencs permeteron la signatura dau Tractat d'Amistat e de Comerci . Era un tractat inegau que durbiguet cinc ports ais estrangiers e li donavan diversei privilegis coma un estatut d' extraterritorialitat . Apres la desfacha chinesa a l'eissida de la Segonda Guerra de l'opi , Japon signet tanben rapidement de tractats similars amb lei poissancas europeas e lei Pais Bas per defugir una guerra. Au sen de la societat japonesa, dos camps se formeron e s'opauseron entre lei partisans de la dubertura e seis adversaris.
1859  : perseguida de la guerra civila entre conservadors e liberaus. Retirat en Veracruz , lo govern liberau de Benito Juarez decidet de nacionalizar lei bens de la Gleisa . Aquo agravet lo conflicte e foguet una causa de l'invasion francesa de 1862 - 1863 .
1859  : publicacion de la Critica de l'economia politica dau filosof alemand Karl Marx ( 1818 - 1883 ). Sustot dirigit contra la pensada de Proudhon ( 1809 - 1865 ), aquel obratge li permetet de definir lei conceptes de valor d'usatge e de valor de cambi d'un ben. I presentet pereu lo caracter sociau, istoric e non naturau de la produccion capitalista .

Cultura [ modificar | Modificar lo codi ]

1853  : fin de la bastida dau Palais de Dolmabahce a Istambul . Mesclet diverseis estiles d'origina europea (barroc, rococo e neoclassic) amb de trachs islamics e venguet lo centre administratiu principau de l' Emperi Otoman fins a 1922 .

Sciencias e tecnicas [ modificar | Modificar lo codi ]

1851  : invencion d'una roda novela per lei molins d'aiga per l' engenhaire frances Alphonse Sagebien ( 1807 - 1892 ). Permetet d'aumentar d'un biais important lo rendement mai aqueu sistema ? e tota la tecnologia dei molins d'aiga ? foguet leu suplantat per l'eficacitat dei turbinas .
1851  : lo Frances Gustave Le Gray ( 1820 - 1884 ) e lo Britanic Frederick Scott Archer ( 1813 - 1857 ) desvoloperon d'un biais independent un proces fotografic, dich collodion umid , qu'anava s'impausar fins ais ans 1870. A respecte dei sistemas precedents, utilizava una solucion de nitrocellulosa , d' alcool e d' eter per melhorar la fixacion de l'imatge au suport. La qualitat de l'imatge era tanben superiora. En revenge, la tecnica necessitava tractament rapide per revelar l'imatge e la nitrocellulosa es una substancia perilhosa en causa de son caracter forca inflamable. Tres variantas d'aquela tecnica apareguet : l' ambrotupe (un imatge positiu sus una placa de veire), lo ferrotipe o tintipe (un imatge positiu sus una placa de metau) e un metode basat sus un imatge negatiu sus una vitra.
1852  : premiera enonciacion dau premier e dau segond principis de la termodinamica per William Thomson (lord Kelvin) .
1852  : premiers calculs relativament precis de l'altitud dau Mont Everest per lo matematician bengalin Radhanath Sikdar ( 1813 - 1870 ). Sa natura de cima pus auta de la Terra , sospichada dempuei la fin deis ans 1840 , foguet ansin confiermada. Pasmens, l'anoncia foguet pas oficializada per permetre de calculs suplementaris amb de metodes pus precis.
1853  : premiera definicion de l' energina potenciala . Foguet exprimida per William Rankine ( 1820 - 1872 ) en 1853 ^[3] .
1854  : publicacion deis observacions dau metge escoces James Young Simpson ( 1811 - 1870 ) regardant lo tetanos . Per lo premier cop, establigueron un liame entre la malautia e una plaga (→ 1884 ).
1854  : l'astronom Johann Franz Encke (1791-1865), director de l'observatori de Berlin, definis lo sistema de notacion moderne deis asteroides .
1855  : publicacion de l'obratge de l'engenhaire estatsunidenc James Bichens Francis ( 1815 - 1892 ) sus lei turbinas Fourneyron . La turbina Francis era un melhorament important (rendement pus important, talha pus febla) e se generalizet pauc a pauc ais Estats Units (annadas 1870) e en Europa (annadas 1900).
1855  : publicacion de la lei de Fick permetent de liar flux e gradient de concentracion d'una especia quimica diluida per lo fisiologista alemand Adolf Fick ( 1829 - 1901 ).
1855  : depaus d'un brevet per lo proces Bessemer (→ 1864 e 1877 ). Permetia l'afinatge de la fonda bruta e de fabricar un acier pauc costos. Perfeccionat mai d'un cop, revolucionet la siderurgia , permetet d'aumentar la produccion d' acier e entrainet l'aparicion de la siderurgia industriala. Son principi era d'utilizar un flux d'er per eliminar leis impuretats contengudas dins la fonda. Tecnologicament passat a partir dau comencament dau segle XX, demoret utilizat fins ais ans 1960 .

1857-1858  : publicacion dei premierei cartas de sismicitat per Robert Mallet ( 1810 - 1881 ) ^[4] .
1858  : publicacion dau matematician britanic Arthur Cayley ( 1821 - 1895 ) qu'utilizet per lo premier cop de matricas .
1859  : per assaiar d'explicar lo movement particular de la planeta Mercuri , l'astronom Urbain Le Verrier prepauset l'existencia d'una planeta de descubrir, dicha Vulcan , entre Mercuri e lo Soleu . Pasmens, lei campanhas de recerca doneron ges de resultat (→ 1916 ).

Deces [ modificar | Modificar lo codi ]

Liames internes [ modificar | Modificar lo codi ]

Bibliografia [ modificar | Modificar lo codi ]

Notas e referencias [ modificar | Modificar lo codi ]

1. ↑ (fr) Andre Kaspi, Les Americains. Tome 1 : Naissance et essor des Etats-Units 1607-1945 , Seuil, 1986, p. 156
2. ↑ (fr) Andre Kaspi, Les Americains. Tome 1 : Naissance et essor des Etats-Units 1607-1945 , Seuil, 1986, p. 160.
3. ↑ (en) Crosbie Smith, The Science of Energy ? a Cultural History of Energy Physics in Victorian Britain , The University of Chicago Press, 1998.
4. ↑ (fr) Charles Pomerol, Yves Lagabrielle, Maurice Renard e Stephane Guillot, Elements de geologie , Dunod, 2011, p. 212.