Ir-
Repubblika tal-Kongo
hija nazzjon fl-
Afrika
. Il-
belt kapitali
hi
Brazzaville
.
Ir-Repubblika tal-Kongo (bil-
Fran?i?
, Republique du Congo; bil-
Lingala
, Repubilika ya Kongo; f'
Kituba
, Repubilika ya Kongo), magħrufa wkoll bl-ismijiet ta'
Repubblika Demokratika tal-Kongo
jew sempli?iment Kongo, hija pajji? fl-Afrika ?entrali.
Hija mdawwar fit-tramuntana mal-
Kamerun
u r-
Repubblika ?entru-Afrikana
, fin-nofsinhar u lvant mar
Repubblika Demokratika tal-Kongo
, fil-punent mal-
Gabon
, u fil-Lbi? mal-
O?ean Atlantiku
u enklavi
Angolan
(Cabinda).
Il-popolazzjoni ma taqbi?x is-sitt miljun abitant, u dan jirri?ulta f'densita baxxa ta' popolazzjoni Il-lingwa uffi?jali hija l-Fran?i?; bil-Lingala u Munukutuba (jew Kituba) bħala lingwi nazzjonali: Il-Kristjane?mu għandu pre?enza importanti għalkemm ir-reli?jonijiet tribali għandhom l-aktar aderenti. L-ekonomija tar-Repubblika tal-Kongo għadha bba?ata fuq l-agrikoltura u l-estrazzjoni ta?-?ejt.
It-territorju attwali tal-Kongo kien abitat mit-tribujiet Bantu sal-wasla tal-Ewropej fis-seklu 16. Sar kolonja ta'
Franza
, taħt l-isem ta' “Kongo Fran?i?”. Wara li kiseb l-indipendenza tiegħu f'nofs is-seklu 20, il-pajji? għadda minn diversi re?imi politi?i sakemm laħaq id-demokrazija multipartitika li tmexxi l-pajji? fis-seklu 21.
Magħruf uffi?jalment bħala r-Repubblika Demokratika tal-Kongo, il-pajji? għandu kosta ta' 25 mil (40 km) fuq l-O?ean Atlantiku
Pajji?i tal-fruntiera (5): Angola 231 km; Kamerun 494 km; Repubblika ?entru-Afrikana 487 km; Repubblika Demokratika tal-Kongo 1,775 km; Gabon 2,567 km
-
Il-bandiera tar-Repubblika tal-Kongo
-
Il-tarka tar-Repubblika tal-Kongo
-
Mappa tar-Repubblika tal-Kongo
-
Organizzazzjoni territorjali tar-Repubblika tal-Kongo
-
Brazzaville
-
Vjal Amilkar, Brazzaville
-
Uffi??ju tal-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa, Brazzaville
-
Xmara Kongo, Brazzaville
-
Brazza Mausoleum, Brazzaville
-
Universita/Universite Marien Ngouabi, Brazzaville (19 ta' Jannar, 2017)
-
Kinshasa jidher minn Brazzaville. I?-?ew? kapitali huma separati mix-Xmara Kongo.
-
Mappa
-
Pointe-Noire
-
Pointe-Noire
-
Ouesso
-
Owando
-
Dolisie
-
Kinkala
-
Djambala
-
Plateaux
Motto: Unite, travail et progres (bil-Fran?i?: 'Għaqda, xogħol u progress'); Innu: La congolaise (Fran?i?: "Il-Kongoli?"); Kapitali (u l-aktar belt popolata): Brazzaville 4°16′10″S 15°16′17″E; Lingwi Uffi?jali: Fran?i?, Lingala u Kikongo; Gentilicio: Kongoli?, -a Kongoli?, -esa; Forma ta' Gvern: Repubblika Presidenzjali; President: Denis Sassou-Nguesso; Prim Ministru: Anatole Collinet Makosso; Fergħa Le?i?lattiva: Il-Parlament tar-Repubblika tal-Kongo; Indipendenza minn Franza:
Parzjali-5 ta' Ottubru, 1958, Sħiħ-15 ta' Awwissu, 1960, Repubblika Popolari (Ditatura Komunista) 31 ta' Jannar, 1969, Repubblika kurrenti 31 ta' Awwissu, 1992; ?ona (64 post): 342,000 km²; Ilma (%): 3.3%; Fruntieri: 5008 km; Kosta: 169 km5; L-Ogħla Punt: Mount Nabemba; Popolazzjoni stmata (Po?izzjoni 116.º): 5,956,0004 abitant; Densita (stmata): 17.44 ab./km²; PGD ??(PPP) (128 post): Total (2016): US $ 31,157 miljun, Per capita: US $ 6,985 (121st); HDI (2021): Tnaqqis 0.5716? (153rd) - Medju; Koeffi?jent Gini: 40.2 medju (2011); Munita: Franc CFA tal-Afrika ?entrali (XAF); ?ona tal-Ħin: CET (UTC+1), Fis-Sajf: CEST (UTC+1); Kodi?i ISO: 178 / COG / CG; Dominju tal-Internet: .cg; Kodi?i tat-telefon: +242; Prefiss tar-Radju: TNA-TNZ; Kodi?i IOC: CGO; Sħubija: AU, OIF, NU, ASA, G-77, MPNOAL, OPEC.
L-ewwel ikkolonizzat mill-Bolo, il-Kongo aktar tard kien ikkolonizzat minn gruppi Bantu li okkupaw ukoll partijiet tal-Angola, il-Gabon, u r-Repubblika Demokratika tal-Kongo tal-lum, li jiffurmaw il-ba?i ta 'affinitajiet u rivalitajiet etni?i bejn dawk l-istati. Diversi renji Bantu?partikolarment il- Kongo, Loango, u Teke con Liki?ingħaqdu ma' rabtiet kummer?jali li wasslu għall- Ba?ir tax- Xmara Kongo.
L-ewwel kuntatti mal-Ewropej ?ew fis-seklu 15,8 u r-relazzjonijiet kummer?jali ?ew stabbiliti malajr mar-renji, kummer? skjavi maqbuda fl-intern. I?-?ona kostali kienet sors ewlieni għall-kummer? transatlantiku tal-iskjavi, u meta dak il-kummer? intemm fil-bidu tas-seklu 19, ir-renji Bantu telgħu għall-poter.
Kienet ipproklamata kolonja Fran?i?a fl-1891, i?da l-Fran?i?i kienu pre?enti fil-pajji? sa mill-1880.8 Filwaqt li kienet kolonja ta'
Franza
, kienet tagħmel parti mill-Afrika Ekwatorjali Fran?i?a taħt l-isem tal-Kongo Fran?i? (biex tiddistingwiha mill-Bel?jan). Kongo, issa r-Repubblika Demokratika tal-Kongo). Ilu indipendenti mill-15 ta' Awwissu 19608, huwa l-ewwel president tiegħu Fulbert Youlou, li kien sfurzat iħalli l-Gvern fl-1963, meta ħa l-kariga Alphonse Massamba-Debat, li fl-1964 waqqaf partit Marxista, adotta ekonomija ppjanata, so?jalista. ba?i. Imbagħad beda "Pjan ta' Ħames Snin", li wassal għall-espansjoni tal-agrikoltura u l-industrija.
It-tensjoni bejn il-Gvern u l-militar ?diedet, u fl-1968, l-armata għamlet kolp ta' stat immexxi minn Marien Ngouabi, li ħa l-poter. F'Di?embru 1969, il-president ħabbar ir-Repubblika Popolari l-?dida, matul is-solennita tal-"Partit Laburista Kongoli?", li l-president tiegħu kien Ngouabi u kellu kumitat ?entrali magħmul minn 30 membru. F'Jannar 1970, il-pajji? ingħata l-isem ?did ta' Repubblika Popolari tal-Kongo, billi adotta bħala simboli nazzjonali bandiera ħamra, martell u min?el, emblemati?i tal-pajji?i so?jalisti. Il-Kongo kkonsolida r-re?im Marxista tiegħu, u baqa' l-ewwel pajji? komunista Afrikan. Fl-istess sena, l-armata waqqfet attentat ta' kolp ta' stat kontra l-president, immexxi mill-eks logutenent Pierre Xitonga, e?ekutaw lill-konspiraturi kollha, ħlief lill-ex ministru tad-difensur, Augustin Poignet, li rnexxielu jaħrab. Approfittaw minn din is-sitwazzjoni, bdew tindif ?enerali ta' dawk kollha suspettati li huma anti-gvern.
Wara għexieren ta' snin ta' politika mqallba u retorika Marxista-Leninista, u wara l-kollass tal-Unjoni Sovjetika, il-Kongo lesta tran?izzjoni għal demokrazija b'ħafna partiti b'elezzjonijiet f'Awwissu 1992. Madankollu, seħħet gwerra ?ivili bejn ?unju 1997 u Di?embru 1999 ?iet mi??ielda bejn il-forzi ta?-?ew? kandidati presidenzjali, Denis Sassou-Nguesso u Pascal Lissouba. Il-gwerra ntemmet bl-inva?joni ta' truppi minn pajji?i ?irien u l-installazzjoni ta' Sassou-Nguesso fil-poter, li għadu fil-kariga sal-lum.
Ir-Repubblika tal-Kongo għandha re?im presidenzjali. Fl-2009, Denis Sassou-Nguesso ?ie elett mill-?did bħala president, li ilu jokkupa l-kariga mingħajr interruzzjoni mill-1997. Il-kariga ta' Prim Ministru ?iet ikkan?ellata f'Settembru 2009, wara l-elezzjonijiet presidenzjali. L-aħħar li ?amm din il-po?izzjoni kien Isidore Mvouba. Din re?għet ?iet restawrata fl-2016, okkupata minn Mejju 2021 minn Anatole Collinet Makosso.
Sa mill-bidu tad-disgħinijiet, ir-Repubblika tal-Kongo kellha sistema politika b'ħafna partiti, għalkemm din is-sistema issa hija ddominata mill-President Sassou-Nguesso; peress li ma hemmx kompetizzjoni reali fl-elezzjonijiet presidenzjali, huwa ?amm il-mandat tiegħu. Il-Partit Laburista Kongoli? (mill-Fran?i?: Parti Congolais du Travail) flimkien ma' partiti oħra i?għar, jappo??jaw lil Sassou-Nguesso.
Internazzjonalment, ir-re?im ta' Sassou-Nguesso kien milqut minn allegazzjonijiet ta' korruzzjoni minkejja t-tentattivi tiegħu biex ji??ensurahom. Investigazzjoni Fran?i?a sabet aktar minn 110 kont bankarju u għexieren ta' proprjetajiet lussu?i fi Franza f'ismu. Sassou-Nguesso iddenunzja l-investigazzjonijiet bħala parti??jani, u sejħilhom "razzisti" u "kolonjali".
Ir-repubblika hija su??essivament suddivi?a f'10 Dipartimenti, 86 Distrett u 6 Komuni. Id-distrett ta 'Brazzaville ma jappartjeni għal ebda re?jun, u mill-2004 il-belt ta' Pointe-Noire hija distrett indipendenti. Ir-re?juni huma:
- Bouenza: il-kapitali Madingou.
- Cuvette: kapital Owando.
- Cuvette-Oeste: Ewo kapital.
- Kouilou: Kapitali hindu.
- Lekoumou: Sibiti kapital.
- Likouala: kapital Impfondo.
- Niari: Kapitali Loubomo.
- Plateaux: Kapitali ta' Djambala.
- Pool: kapitali Kinkala.
- Sangha: kapitali Ouesso
- Dawn ir-re?juni huma suddivi?i f'46 distrett.
Ir-Repubblika tal-Kongo tinsab fuq il-kosta Atlantika tal-Afrika ?entrali.
Hija mdawwar fit-tramuntana mar-Repubblika ?entru-Afrikana u l-Kamerun, fil-punent mal-Gabon, fin-nofsinhar mal-Angola (permezz tal-enklavi Cabinda), u fin-nofsinhar u lvant mar-Repubblika Demokratika tal-Kongo.
Il-pajji? għandu kosta relattivament skarsa, li hija dar għat-tieni l-akbar belt tal-pajji?, Pointe-Noire. Min-naħa l-oħra, it-territorji fit-Tramuntana ta' Brazzaville, il-kapitali, huma ddominati minn meded kbar ta' ?ungla. F’dan is-sens, ta' min jenfasizza l-istat ta' Impfondo, l-uniku wieħed kompletament dominat mill-?ungla. Brazzaville tinsab fuq ix-xtut tal-punent tax-Xmara Kongo, filwaqt li Kinshasa, il-kapitali tar-Repubblika Demokratika tal-Kongo, tinsab fuq ix-xtut tal-Lvant tax-xmara.
L-iktar belt importanti tal-?ungla tal-pajji? hija Ouesso.
Minħabba li l-pajji? jinsab fuq l-ekwatur, il-klima hija konsistenti matul is-sena kollha, b’temperatura medja ta’ 24 °C matul il-jum, u bejn 16 °C u 19 °C bil-lejl.
Il-medja tax-xita hija ta' 1,100 millimetru matul is-sena, filwaqt li fin-Nofsinhar tal-wied tax-Xmara Kouilou-Niari, fi?-?entru tal-pajji?, taqbe? l-2,000 millimetru fis-sena. L-ista?un niexef huwa minn ?unju sa Awwissu, u hemm ?ew? perjodi ta' niedja, bejn Marzu u Mejju, u bejn Settembru u Novembru.
It-tramuntana tal-pajji? hija mgħottija minn foresti dellija, li minnha l-WWF tiddistingwi ?ew? ekore?juni:
- Il-?ungla tal-pjanura tal-Majjistral tal-Kongo lejn il-majjistral
- Il-?ungla swampy tal-Punent tal-Kongo lejn il-grigal.
Min-naħa l-oħra, fin-nofsinhar hemm:
Il-mu?ajk tal-?ungla-savana tal-Punent tal-Kongo, interrott mill-ekore?jun tal-foresti tropikali tal-artijiet baxxi tal-Majjistral tal-Kongo li ssemma qabel.
Il-foresta kostali ekwatorjali tal-Atlantiku li tinsab ħdejn il-kosta.
Ir-Repubblika tal-Kongo hija pajji? li qed ji?viluppa. L-ekonomija Kongoli?a hija bba?ata prin?ipalment fuq l-agrikoltura ta' sussistenza u l-arti?janat, kif ukoll industrija dipendenti ħafna fuq l-idrokarburi. Ħafna mill-popolazzjoni tgħix mill-agrikoltura. Madankollu, l-ekonomija tal-pajji? tiddependi wkoll fuq l-esportazzjoni ta' ?ejt, injam, potassa, ?ingu, uranju, ram, fosfat, gass naturali. Il-munita hija l-Afrika ?entrali CFA Franc (FCFA).
I?-?ew? pilastri tal-esportazzjoni huma l-injam u ?-?ejt. L-injam jirrappre?enta parti importanti mill-esportazzjonijiet tal-Kongo: kawba, okoume, limba, e??. L-attivita industrijali hija l-produzzjoni ta' o??etti tal-konsumatur bħal tabakk, siment, tessuti, sapun, likur, ?raben, e??. Il-gvern Kongoli? iffirma ftehim biex jikri 200,000 ettaru ta' art lill-bdiewa tal-Afrika t’Isfel biex inaqqsu d-dipendenza tagħhom fuq l-importazzjoni.
Ir-ri?orsi ta?-?ejt tal-Kongo huma ?estiti mill-Kumpanija Nazzjonali ta?-?ejt tal-Kongo, immexxija mill-2008 minn Denis Gokana. Mill-1976, ir-raffinar ta?-?ejt sar f'Point-Noire, il-kapital ekonomiku tal-Kongo, fejn huma pprovduti 90% tad-dħul tal-istat u l-istess valur tal-esportazzjonijiet. Din l-attivita ta?-?ejt tagħmel il-port tagħha wieħed mill-aktar importanti fl-Afrika kollha.
Skont stimi tal-2014, il-popolazzjoni tar-Repubblika tal-Kongo kienet tammonta għal 4,662,446 abitant.27 B'dan, il-pajji? huwa kkaratterizzat minn densita baxxa ta' popolazzjoni, li hija wkoll 85% ikkon?entrata fi?-?oni urbani tal-Lbi? ( nofs il-pajji? popolazzjoni tgħix biss bejn i?-?ew?t ibliet il-kbar, Brazzaville u Pointe-Noire, li tikkaw?a li l-per?entwali tal-popolazzjoni urbana li tirrisjedi fil-pajji? tkun għolja), u tħalli l-bqija tat-territorju prattikament di?abitata u okkupata mill-?ungla ekwatorjali. It-tkabbir demografiku huwa 2.6% fis-sena u etnikament huwa kkaratterizzat mill-predominanza tal-grupp etniku Kongo li jirrappre?enta 50% tal-popolazzjoni, segwit mill-grupp etniku Sangha b'20%, Mbochi 12%, il-Bateke 17%, Ewropej u oħrajn. 3%.28? Fl-2012, l-istennija tal-għomor mat-twelid kienet 52 sena.27? Fl-istess sena, mill-akbar bliet, ħamsa biss qab?u l-50,000 abitant: Brazzaville (1,557,533), Pointe-Noire (822,850), Dolisie (86,433). ), Nkayi (76,491) u Kindamba (61,304).29
50% tal-Kongoli jirrikorru għal twemmin tradizzjonali jew gruppi etni?i, hemm 15-il grupp ewlieni ta' Bantu u aktar minn 70 sottogrupp. Is-27% l-oħra huma magħmulin minn 56% Insara Kattoli?i, 15% Protestanti oħra u 2% Musulmani biss.
Il-lingwa uffi?jali tal-Kongo hija l-Fran?i? u l-lingwi nazzjonali huma Lingala u Kituba (krejol tal-lingwa Kikongo), barra minn hekk huma mitkellma aktar minn 60 djalett u lingwa oħra, li jenfasizzaw Yombe b'347,723 kelliem u Portugi? b'bilkemm. 600.
L-u?u tal-Fran?i?, minkejja r-rikonoxximent uffi?jali tiegħu, huwa fil-minoranza u huwa prin?ipalment limitat għall-ambjent urban, spe?jalment l-akbar ?ew? bliet fil-pajji?, Brazzaville u Pointe-Noire.
Il-kultura tar-Repubblika tal-Kongo għandha l-għeruq tagħha fil-kontribuzzjonijiet tal-popli Loango, Bakongo u Teke li abitaw i?-?ona attwalment okkupata mir-Repubblika. Wara l-wasla tal-Portugi?i fis-seklu 15, ir-renji kostali bbenefikaw aktar mill-kummer? tal-iskjavi mill-popli interni, li għalihom il-kummer? i??enera taqlib kbir. Meta aktar tard i?-?ona ?iet taħt il-ħakma Fran?i?a matul is-seklu 19, il-kumpaniji kienu qed imexxu sistemi ta' xogħol koer?ittiv abbu?iv bi??ejjed biex xokk lill-pubbliku Fran?i?, u għalhekk l-esploratur Savorgnan de Brazza intbagħat jinvestiga.
L-edukazzjoni pubblika hija b'xejn u obbligatorja esklussivament għal dawk taħt is-16-il sena, i?da fil-prattika hija differenti ħafna.Ir-rata ta' re?istrazzjoni primarja kienet ta' 44% fl-2005, li kienet ferm inqas mid-79% fl-1991, l-aktar minħabba l-PGD investit fl-2005. edukazzjoni.?Studenti li jtemmu sitt snin tal-iskola primarja u seba’ snin tal-iskola sekondarja jaqilgħu diploma.
L-Universita Marien Ngouabi hija l-unika waħda pubblika fil-pajji?, toffri korsijiet fil-medi?ina, il-li?i u su??etti oħra. Fl-universita, l-istudenti jiksbu diploma wara tliet snin tal-kors u master's wara erbgħa.
L-infrastruttura tal-edukazzjoni ?iet degradata serjament minħabba l-kri?i ekonomika u politika li sofra l-pajji?, il-bi??a l-kbira tal-iskejjel m’għandhomx si??ijiet għall-istudenti tagħhom, u jkollhom ipo??u mal-art.
Fl-2012, fl-istatistika dinjija dwar il-liberta tal-istampa stabbilita kull sena minn Reporters Without Borders, po??iet lir-Repubblika tal-Kongo fid-90 post minn total ta' 179 pajji?,32 u kkwalifikaha bħala pajji? fejn il-?urnali?mu qed jesperjenza “sitwazzjoni delikata. ". .
L-aktar sportiv magħruf fil-pajji? huwa l-plejer tal-basketball Serge Ibaka, li bħalissa jilgħab mal-Milwaukee Bucks tal-NBA.
It-tim tal-futbol Kongoli? huwa kkontrollat ??mill-Federazzjoni tal-futbol tal-Kongo u marbut mal-CAF u l-FIFA. Qatt ma kkwalifikat għal Tazza tad-Dinja tal-Futbol, ??i?da l-akbar kisba tagħha fl-storja tagħha kienet ir-rebħ tat-Tazza Afrikana tan-Nazzjonijiet 1972. Fi ħdan il-pajji?, hemm l-Ewwel Divi?joni Kongoli?a, li twaqqfet fl-1961 u l-aktar tim rebbieħ huwa l-Etoile du Congo bi 11-il titlu.
Il-poplu Abanko jgħix fin-Nofsinhar tar-Repubblika tal-Kongo, madwar il-kapitali tagħha Brazzaville. L-ekonomija tradizzjonali tagħha hija bba?ata fuq l-agrikoltura u l-bhejjem ta' sussistenza. Huma jisfruttaw i?-?ejt tal-palm.
Xmara Kongo
Bejn is-sekli 13 u 14, l-influwenza Bantu fi?-?ona ħolqot diversi renji, u enfasizzaw dik tal-Kongo. Il-Bantu ?abu ekonomija bba?ata fuq l-agrikoltura in?ipjenti, il-?bir u l-ka??a selva??a. Huwa stmat li huma ddominaw ir-re?jun madwar l-ewwel millennju AD. ?ew mill-?ungla umda fuq il-fruntiera bejn il-Kamerun u n-Ni?erja. L-espansjoni tagħha seħħet fi gruppi ?għar bħall-Abanko, li stabbilixxew f'artijiet aktar fin-nofsinhar. Fil-ka? tal-Abanko fuq is-sezzjoni tan-nofs t'isfel tax-Xmara Kongo.?
Fl-era pre-kolonjali, ir-re?jun fin-Nofsinhar tar-Repubblika tal-Kongo tal-lum u l-artijiet tal-fruntieri kontinwi tal-Angola u r-Repubblika Demokratika tal-Kongo kienu ?entri tal-kummer? tal-skjavi ddominati mir-renju Bateke. Attivita li wettqu biex jinnegozjaw u jfornu l-Ingli? u l-Fran?i?.
Il-popolazzjonijiet lokali rre?istu l-attakki kolonjalisti Portugi?i tal-1482, meta ppruvaw jokkupaw it-territorji tagħhom fil-bokka tax-Xmara Kongo, taħt il-kmand ta' Diogo Cao.
Il-Portugi?i ?ammew tentattivi ta' kolonizzazzjoni fi?-?ona permezz ta' missjonijiet ta' evan?elizzazzjoni, kummer? u aktar tard bi spedizzjonijiet militari.2 Fl-aħħar tas-seklu 19, il-kummer? tal-skjavi ?ie sostitwit bl-isfruttament tal-gomma u ta?-?ejt tal-palm. Attivita li interessat il-kolonjali?mu Fran?i?.
I?-?oni residenzjali tal-poplu Abanko jinsabu fid-dipartiment ta’ Pool, ?ona re?entement ikkolonizzata fl-1880s mill-forzi Fran?i?i taħt il-kmand ta’ Savorgnan de Brazza. L-inva?joni Fran?i?a dde?imat il-popli indi?eni ta?-?ona, huwa stmat li bejn l-1880 u l-ewwel kwart tas-seklu 20, ?ew? terzi tal-abitanti ?ew maqtula.
Il-poplu Abanko sar parti mir-Repubblika tal-Kongo bħala pajji? indipendenti fil-15 ta’ Awwissu, 1960.
-
Bandiera
-
Il-Kongo Fran?i? fl-1911.
-
Il-Kongo Fran?i? darba kien jinkludi ?-?ona tal-Kongo, il-Gabon u l-Ubangi-Chari (il-lum ir-Repubblika ?entru-Afrikana).
Il-Kongo Fran?i? (mill-Fran?i?: Congo francais) kien l-isem tal-kolonja Fran?i?a ori?inarjament stabbilita fi?-?ona issa okkupata mir-Repubblika tal-Kongo, il-Gabon, u r-Repubblika ?entru-Afrikana. Beda fl-1880 bħala protettorat, u l-fruntieri tiegħu ma' Cabinda, Kamerun, u l-Istat Ħieles tal-Kongo ?ew stabbiliti b'diversi trattati matul l-għaxar snin li ?ejjin.
Il-Kongo Fran?i? kien maqsum temporanjament bejn il-Gabon u Moyen-Congo (il-Kongo Nofsani) fl-1906, qabel ma re?għu ngħaqdu bħala l-Afrika Ekwatorjali Fran?i?a fl-1910, f'tentattiv biex tikkopja s-su??ess relattiv tal-Afrika tal-Punent Fran?i?a.
Ir-Repubblika moderna tal-Kongo hija meqjusa bħala l-istat su??essur tal-Kongo Fran?i?, għandha fruntieri prattikament identi?i, u wiret drittijiet ta' sovranita u indipendenza minn Franza permezz tax-xoljiment tal-Afrika Ekwatorjali Fran?i?a fl-aħħar tas-snin ħamsin.
Il-Kongo Fran?i? beda fi Brazzaville fl-10 ta' Settembru, 1880 bħala protettorat fuq in-nies Bateke tul ix-xatt tat-tramuntana tax-Xmara Kongo.1 It-trattat ?ie ffirmat bejn ir-Re Iloo I u Pierre Savorgnan ta' Brazza; Iloo I miet fl-istess sena li ?iet iffirmata, i?da t-termini tat-trattat ?ew ratifikati mir-re?ina tiegħu Ngalifourou. ?ie stabbilit formalment bħala l-Kongo Fran?i? fit-30 ta' Novembru, 1882, u kkonfermat fil-Konferenza ta’ Berlin tal-1884-1885. Il-fruntieri tagħha ma' Cabinda, il-Kamerun u l-Istat Ħieles tal-Kongo ?ew stabbiliti permezz ta' trattati matul l-għaxar snin ta' wara. Il-pjan biex ti?i ?viluppata l-kolonja kien li jingħataw kon?essjonijiet kbar lil madwar tletin kumpanija Fran?i?a. Huma ngħataw meded kbar ta' art bil- wegħda li kienu se ji?u ?viluppati. Dan l-i?vilupp kien limitat u ffukat prin?ipalment fuq l-estrazzjoni tal-avorju, tal-gomma u tal-injam. Dawn l-operazzjonijiet spiss kienu jinvolvu brutalita kbira u kwa?i jasar tan-nies tal-lokal.
Anke b'dawn il-mi?uri, il-bi??a l-kbira tal-kumpaniji tilfu l-flus. Tu??ana biss għamlu profitt. Ħafna mill-ishma vasti tal-kumpaniji kienu je?istu biss fuq il-karta u prattikament ma kellhom ebda pre?enza fuq il-post fl-Afrika.
Il-Kongo Fran?i? ?ieli kien magħruf bħala l-Gabon-Kongo il-Gabon ?ie mi?jud formalment miegħu fl-1891,1 ?ie msemmi uffi?jalment il-Kongo Nofsani (Fran?i?: Moyen-Congo) fl-1903, isseparat temporanjament mill-Gabon fl-1906, u mbagħad re?a' ngħaqad bħala. Afrika Ekwatorjali Fran?i?a fl-1910 f'tentattiv biex jimitaw is-su??ess relattiv tal-Afrika tal-Punent Fran?i?a.
Fl-1911 it-Trattat Marokk-Kongo ta parti mit-territorju lill-?ermanja għal ?bokk fuq ix-Xmara Kongo. Din l-art, magħrufa bħala Neukamerun, ?iet lura uffi?jalment minn Franza wara l-Ewwel Gwerra Dinjija.
Studju tal-1906 imsejjaħ The Colonial Expansion of the French Congo (bil-Fran?i?: L'Expansion coloniale au Congo francais), ?ie ppubblikat flimkien mal-Wirja Kolonjali Fran?i?a f'Marsilja Fl-1925 l-istoriku, so?jologu u Pan-Afrikanista Afrikan W. E. B. Du Bois. kiteb "Batouala jpo??iha: "Fil-fond tal-Kongo Fran?i? issib l-istess sfruttament ta 'nies suwed bħal fil-Kongo Bel?jan jew l-Afrika tal-Punent Brittanika."
Il-pjan ta' ?vilupp tal-kolonja kien ba?ikament ibba?at fuq l-għoti ta' kon?essjonijiet enormi lil xi tletin kumpanija Fran?i?a, li ngħataw ammonti kbar ta' art bl-impenn li huma għandhom jieħdu ħsieb l-i?vilupp tagħha. Dan il-mudell ta' ?vilupp kien limitat, f'termini ?enerali, għall-isfruttament ta' ri?orsi bħall-avorju, il-gomma u l-injam. Dawn l-attivitajiet spiss kienu jinvolvu jasar u brutalita lejn il-popolazzjoni indi?ena.
Din li ?ejja hija l-lista ta' kumpaniji li lilhom l-Imperu Fran?i? ta kon?essjonijiet ta' sfruttament fil-Kongo Fran?i?. Id-daqs ta' tali kon?essjonijiet espress f'kilometri kwadri huwa indikat fil-parentesi.
- Societe agricole et commerciale de du Bas-Ogooue, (1.200)
- Societe brettone du Congo, (2.000)
- Compagnie du Bavili-M'Banio, (2.800)
- Societe de l'Ogooue-N'Gouine, (3.350)
- Societe coloniale du Baniembe, (3.600)
- Compagnie franco-congolaise de la Sangha, (3.800)
- Societe de la K'Keni et N'Keme, (3.950)
- Societe des factoreries de N'Ddjole, (4.200)
- Compagnie de la Sangha, (5.300)
- Societe de la Sangha equatoriale, (5490)
- Societe commerciale coloniale de la Mambere-Sangha, (5.600)
- Societe commerciale et agricole de la Kadei-Sangha, (6.500)
- Compagnie francaise de l'Oubanghi-Ombella, (7.000)
- Compagnie de la Haute-N'Gounie, (7.100)
- Societe de l'Ekela-Sangha, (7.800)
- Compagnie de la Mobaye, (8.000)
- Societe de l'Ongomo, (8.200)
- Societe de l'Afrique francaise, (9.350)
- Compagnie commerciale de Colonisation du Congo francais, (12.400)
- Societe de la Kadei-Sangha, (12.900)
- Societe de la Haut-Sangha, (13.050)
- Compagnie agricole et coloniale et industrielle de la Lefini, (13.700)
- Compagnie de la N'Goko Ouesso, (14.000)
- Compagnie du Kouango francais, (15.000)
- Societe de l'Ibenga, (15.000)
- Compagnie du Kouango-Oubanghi, (15.300)
- Societe des etablissments Gratry M'Poko, (16.500)
- Compagnie generale du Fernand Vaz, (17.300)
- Compagnie des produits de la Sangha Lipa-Ouesso, (18.000)
- Societe de la Sette Cama, (19.000)
- Societe agricole et commerciale de l'Alima, (20.200)
- Compagnie francaise du Congo occidental, (21.700)
- Compagnie des Caoutchoucs et produits de la Lobay, (32.400)
- Societe de l'Afrique equatorial, (33.850)
- Compagnie francaise du Haut-Congo, (36.000)
- Compagnie francaise du Congo, (43.000)
- Societe commerciale, industrielle, et agricole, du Haut-Ogooue, (104.000)
- Societe des Sultanats du Haut-Oubanghi, (140.000)
Kapitali: Brazzaville; Entita: territorju Fran?i? barrani ta' Franza; Territorju: Afrika Ekwatorjali Fran?i?a; Lingwa Uffi?jali: Fran?i?; Lingwa oħra: Kikongo; Munita: Franc Afrikan Ekwatorjali Fran?i?; Perjodu Storiku: Imperjali?mu ?did, Stabbilit-1880, Maħlul-1960; Forma ta' Gvern: Kolonja taħt il-ħakma Fran?i?a; Membru tal-Imperu kolonjali Fran?i?.
L-Afrika Ekwatorjali Fran?i?a (bil-Fran?i?: Afrique-Equatoriale francaise, AEF) kienet il-federazzjoni tal-possedimenti kolonjali Fran?i?i fl-Afrika ?entrali, li ti??ebbed mix-Xmara Kongo sad-De?ert tas-Saħara.
Imwaqqfa fl-1910, il-federazzjoni kien fiha erba' territorji: Gabon, Nofsani tal-Kongo (il-lum ir-Repubblika tal-Kongo), Ubangi-Chari (il-lum ir-Repubblika ?entru-Afrikana), u ?-?ad, għalkemm dan tal-aħħar baqa' territorju separat sal-1920. gvern ?enerali kien ibba?at fi Brazzaville, b'delegazzjonijiet f'kull territorju.
Matul it-Tieni Gwerra Dinjija l-federazzjoni ngħaqdet mal-Forzi Fran?i?i Ħieles f'Awwissu 1940, u saret i?-?entru tal-attivitajiet tagħha fl-Afrika.
Taħt ir-Raba' Repubblika Fran?i?a, il-federazzjoni kellha rappre?entanza fil-parlament.
Fl-aħħarnett, l-Afrika Ekwatorjali Fran?i?a ?iet xolta f'Settembru 1958, meta t-territorji vvutaw biex isiru awtonomi fi ħdan il-komunita Fran?i?a. Fl-1959, ir-repubbliki l-?odda ffurmaw asso?jazzjoni provvi?orja msejħa l-Unjoni tar-Repubbliki ?entrali Afrikani, qabel ma saru indipendenti għal kollox f'Awwissu tal-1960.
Kapitali: Brazzaville; Entita: Territorju Barrani ta' Franza; Lingwa Uffi?jali: Fran?i?; Lingwi Oħra: Fang, Kikongo u lingwi Bantu oħra; sango, Għarbi, e??.; Munita: Franc Afrikan Ekwatorjali Fran?i?; Perjodu Storiku: Imperjali?mu ?did: Imwaqqfa-15 ta' Jannar, 1910, Maħlul-Settembru mill-1958; Forma ta' Gvern: Federazzjoni taħt il-ħakma Fran?i?a; Membru tal-Imperu kolonjali Fran?i?.
-
Bandiera
-
Post tal-Renju ta' Loango
-
Qorti ta' Loango
-
Loango Man, in?i?joni tas-seklu 18
-
Belt ta' Mbanza Loango
-
Il-Ma-Loango, il-prim ministru, il-gwardja tal-unur tiegħu u vja??atur Fran?i?
Ir-Renju ta' Loango kien stat Afrikan prekolonjali, li jinsab f’re?jun kbir li llum huwa parti minn Cabinda (l-Angola), ir-Repubblika tal-Kongo, ir-Repubblika Demokratika tal-Kongo u l-Gabon, mis-seklu 15 sad-19. Matul l-eqqel tiegħu, fis-seklu 17, huwa esti? minn Mayombe fit-tramuntana, kwa?i sal-bokka tax-Xmara Kongo. L-abitanti tagħha tkellmu djalett tat-Tramuntana tal-lingwa Kikongo, u?ata wkoll fir-Renju tal-Kongo.
L-ori?ini tar-renju huma konfu?i. L-eqdem kumpless li nstab fir-re?jun huwa dak ta' Madingo Kayes, li fil-passat di?a kien insedjament, mingħajr dejta dwar l-i?vilupp sussegwenti tiegħu.
Loango ma jissemmiex u lanqas ma jidher fir-rekords tal-ewwel esploraturi tar-re?jun. Ma tissemmax ukoll fost it-titli tar-Re Afonso I tar-Renju tal-Kongo fl-1535, għalkemm Kakongo u Ngoyo, il-?irien tan-Nofsinhar tiegħu, huma. L-ewwel dokumenti li baqgħu ħajjin, miktuba madwar l-1580, jirrelataw kif Loango kien kien parti mill-Kongo fil-passat, i?da f’xi punt kien sar sempli?i alleat u ħabib ta’ dan l-istat. Kitbiet aktar dettaljati, mi?bura minn esploraturi Olandi?i fl-1630, jispjegaw li Loango kien ori?inarjament parti minn Kakongo, li huwa stess kien parti mill-Kongo, u li ddikjara lilu nnifsu indipendenti f'madwar 1550.
Ftit hu magħruf dwar il-belt ta 'Mbanza Loango, minbarra li kienet waħda mill-ibliet l-aktar avvanzati fl-Afrika, li l-ekonomija tagħha kienet ibba?ata fil-bi??a l-kbira fuq l-iskjavitu matul is-snin 80 It-tnaqqis tal-belt jibda bl-abolizzjoni tal-iskjavitu u t-tmiem tal-iskjavi kummer? lejn l-Amerika, fejn kienu sejrin ħafna mill-iskjavi li nbiegħu.
XVII seklu Moe Poaty, issaltan taħt l-isem Kamangou fil-bidu tas-seklu 17
Ngouli N'kama Loembe
N'gangue M'voumbe Niambi
seklu XVIII
N'gangue M'voumbe Nombom, miet fl-1766
N'gangue M'voumbe Makosso issaltan mill-1773 sal-1787.
seklu XIX
N'gangue M'voumbe Makosso Ma Nombo
N'gangue M'voumbe Makosso Ma N'Sangou issaltan mill-1840 sal-1885
Moe Pratt
N'gangue M'voumbe Loembe Lou N'kambissi, isaltan taħt l-isem ta' M'voudoukousala (1900).
seklu għoxrin
Moe Loembe Lou N'Gombi.
Moe Loembe
N'gangue M'voumbe Tchiboukili, li kien isaltan taħt l-isem ta' Moe Poaty II,
Moe "Kata Matou" 1923 - 1926. Huwa ?ie mke??i mill-amministrazzjoni kolonjali.
Moe Poaty III, N'gangue M'voumbe Oussangueme, issaltan mill-1931 sal-1975
Moe Taty Ier
Kapitali: Buali (jew Mbanza Loango); Entita: Renju Afrikan; Lingwa Uffi?jali: Kikongo; Storja: Stabbilit-c. 1550, Okkupata minn Franza wara l-Konferenza ta' Berlin tal-1883; Forma ta' Gvern: Monarkija.