Nga Wikipedia, enciklopedia e lire
1°26′24″S
15°33′22″E
/
1.44°S 15.556°E
/
-1.44; 15.556
Republique du Congo
|
|
Moto Kombetare
: Unite, Travail, Progres
(
Frg.
: Bashkimi, Puna, Progresi)
|
|
|
Republika e Kongos
(
frengjisht
:
Republique du Congo
, kongo:
Repubilika ya Kongo
, lingala:
Republiki ya Kongo
), e njohur edhe si
Kongoja
ose
Kongo
,
Kongoja e Vogel
,
Kongo-Brazzaville
, eshte vend i pavarur ne Afriken qendrore. Kufizohet ne perendim dhe veriperendim me
Gabonin
, ne veriperendim me
Kamerunin
, ne veri me
Afriken Qendrore
, si dhe pergjate lumit Kongo ne lindje dhe ne jug me
Republiken Demokratike te Kongos
dhe me eksklaven e Angoles, Kabinda. Ka dalje ne
Oqeanin Atlantik
permes Gjirit te Ginese ne perendim. Ka siperfaqe prej 342 mije kilometrash katrore dhe popullsi prej gati 3,7 milion banoresh. Brazzaville eshte kryeqyteti i vendit.
Ish-koloni franceze e njohur si rajoni i Kongos se Mesme, vendi u shpall shtet i pavarur me 1960 me emrin zyrtar Republika e Kongos. Pas nje grusht shteti me 1963, ne Kongo u vendos rendi marksist dhe nga viti 1970 deri me 1992, vendi njihej si Republika Popullore e Kongos. Me 1992, u mbajten zgjedhje demokratike, por kontestimi i tyre coi nje vit me vone ne lufte civile.
[1]
Ish-kryetari marksist Denis Sassou-Nguesso u rikthye ne pushtet me 1997, por konflikti vazhdoi deri me 2003, duke shkaktuar krize humanitare qe vazhdon edhe sot.
[2]
Ne jug te vendit, mbeten disa grupe te armatosura te njohura si ninxhat, te cilat akoma nuk i jane dorezuar qeverise.
[1]
Kongoja ishte dikur nder eksportuesit me te medhenj te naftes ne Afrike, por viteve te fundit ka shenuar renie te dukshme te prodhimit.
[2]
70 perqind e popullsise jeton ne varferi. Qeveria eshte akuzuar per korrupsion ne shkalle te larte, per cfare me 2006 iu vonua nje pakete ndihme nga Fondi Monetar Nderkombetar.
[1]
Autoritetet jane akuzuar edhe per tregtimin e diamanteve te luftes, te cilet nxirren ne miniera nen kushte mizore ose sigurohen permes konflikteve te armatosura.
[1]
Nga Atdhe Bali edhe GJIZA ma mir mos ta kallxomi klasen se na marin ftyren