Ази

**Ази**
Нутаг дэвсгэр	44,579,000 км²
Х?н ам	4,164,252,000
Нягтшил	89 х?н / км²
Хувь хэсэг	Дорнод Ази ; З??н ?мн?д Ази ; ?мн?д Ази ; ?рн?д Ази ; Умард Ази
Улс орон	б?рэн эрхт 48 улс
Чанад нутаг	б?гд 3
Тоогдоог?й орон	б?гд 6
	Газар газрын хэл
	араб , ; бенгал , ; бирм ; вьетнам , ; жава , малай , ; марати , панжаби\|панжаб , ; перс ; орос , ; солонгос , тамил , ; турк , тэл?г? , ; хинди , хятад , ; япон , монгол г.м
Цагийн б?с	UTC+2 - UTC+12
Интернетийн домэйн хаяг	.asia
Олны хот	Токио ; С??л ; Мумбай ; Дели ; Шанхай ; Карачи ; Бээжин ; Жакарта ; Хонконг ; Тегеран ; Бангкок

Ази дэлхийн хамгийн том газар нутаг, хамгийн олон х?нтэй тив юм. Дэлхийн б?мб?рцгийн дорнод болон умард хагаст гадаргуугийн 8.7%, хуурай газрын 30%-ийг эзлэн оршиж байна. Ази тивд х?н т?р?лхтний 60 хувь болсон 4.4 тэрбум х?н аж т?р?н сууж байна. Ази тивд олон улсад х?лээн з?вш??р?гдс?н 50 улс байдаг.

Ази тив Европ тивтэй холбоотой б?г??д Евразийн эх газар хэмээнэ. Тэгээд Ази, Европын хил хязгаарыг хэд хэдэн янзаар зурдаг. Дийлэнх олонхын ?здэгээр баруун тал нь Улаан тэнгис , Суэцийн суваг , Хар тэнгис , Кавказын нуруу , Каспийн тэнгис , Урал гол , Уралын нуруугаар зурдаг. З??н тал нь Номхон далай х?рч, ?мн?д талаараа Энэтхэгийн далай , умард талаараа Умард м?с?н далайд тулдаг.

Ази тив эртний т??хтэй, эртний соёлтой, яс ?ндэс, хэл соёл, т?р засгийн уламжлал олон янз, байгалийн тогтоц ?в?рм?ц, газар газарт харилцан адилг?й байна.

Газар з?й [ засварлах | кодоор засварлах ]

Талбай:	44,579,000 км² (арлуудыг багтаасан) ^[1]
Арлуудын талбай:	2001 мян. км²
Далайн т?вшнээс дээших дундаж ?нд?р:	960 метр
Далайн т?вшнээс хамгийн ?нд?р цэг:	8848 метр ( Жомолунгма у.)
Далайн т?вшнээс хамгийн нам доор цэг:	?405 метр ( С?н?с?н тэнгисийн мандал)
Туйлын умард цэг:	Челюскин хошуу 77° 43' х.?. 104° 18' з.у.
Туйлын ?мн?д цэг:	Пиай хошуу 1° 16' х.?. 103° 30' з.у.
Туйлын ?рн?д цэг:	Баба хошуу 39° 29' х.?. 26° 04' з.у.
Туйлын дорнод цэг:	Дежнёвын хошуу 66° 05' х.?. 169° 40' з.у.
Азийн газар з?йн т?в цэгийн ойрх хот:	Эрх?? , Кызыл

Б?счлэл, улс орон [ засварлах | кодоор засварлах ]

Азийн б?счлэл: Баруун Ази, Т?в Ази, Умард Ази, ?мн?д Ази, З??н Ази, З??н ?мн?д Ази

Б?с, улсын далбаа , улсын нэр	Газар нутгийн хэмжээ (км²)	Х?н амын тоо (2018)
Хятад Хятад ^[2]	9,584,492	1,427,647,786
Казахстан Казахстан ^[3]	2,724,927	18,319,618
Киргиз Киргиз	198,500	6,304,030
Тажикистан Тажикистан	143,100	9,100,835
Туркменистан Туркменистан	488,100	5,850,901
Узбекистан Узбекистан	447,400	32,476,244
Хонконг Хонконг ^[4]	1,092	7,500,700
Макао Макао ^[5]	25	696,100
Япон Япон	377,835	127,202,192
Тайвань Тайвань ^[6]	35,980	23,726,460
Умард Солонгос Умард Солонгос	120,540	25,549,604
?мн?д Солонгос	98,480	51,171,706
Монгол Улс Монгол	1,565,000	3,170,216
Орос ^[7]	17,075,400	145,734,038
Бруней Бруней	5,770	428,963
Мьянмар Мьянмар	676,578	53,708,320
Камбож ^[8]	181,035	16,249,792
З??н Тимор ^[9]	15,007	1,267,974
Индонез ^[10]	1,919,440	267,670,543
Лаос	236,800	7,061,507
Малайз	329,847	31,528,033
Филиппин	300,000	106,651,394
Сингапур	704	5,757,499
Тайланд	514,000	69,428,453
Вьетнам	331,690	95,545,962
Афганистан	647,500	37,171,921
Бангладеш	147,570	161,376,708
Бутан	38,394	754,388
Энэтхэг ^[11]	3,287,263	1,352,642,280
Мальдив	300	515,696
Балба	147,181	28,095,714
Пакистан	803,940	211,103,000
Шри Ланка	65,610	21,228,763
Армени Армени ^[12]	29,743	2,951,745
Азербайжан ^[13]	46,870	9,949,537
Бахрейн	665	1,569,446
Кипр ^[14]	9,250	1,189,265
Г?рж ^[15]	69,700	4,002,942
Ирак	437,072	38,433,600
Иран	1,648,195	81,800,188
Израил Израил	20,770	8,381,516
Йордан	92,300	9,965,318
Кувейт	17,820	4,137,312
Ливан	10,452	6,859,408
Оман	212,460	4,829,473
Палестин	6,257	4,862,979
Катар	11,437	2,781,682
Саудын Араб	1,960,582	33,702,756
Сири	185,180	16,945,057
Турк ^[16]	783,562	82,340,088
Арабын Нэгдсэн Эмират Улс	82,880	9,630,959
Йемен	527,970	28,498,683
Нийт	43,810,582	4,560,667,108

Тайлбар : Египет -н хэсэг ( Синайн хойг ) нь газар з?йн хувьд Баруун Азид байрлана.

Лавлах бичиг [ засварлах | кодоор засварлах ]

↑ National Geographic Family Reference Atlas of the World . Washington, D.C.: National Geographic Society (U.S.). 2006. p. 264.
↑ Хонконг , Макао болон Тайвань ороог?й болно.
↑ Казахстан нь Т?в Ази , Европт оршино.
↑ Хонконг нь Хятадын тусгай захиргааны б?с юм.
↑ Макао нь Хонконгийн хамт Хятадын тусгай захиргааны б?с юм.
↑ Энэ улс нь Тайвань аралд орших, тусгаар тогтносон байдал нь эргэлзээтэй улс юм. Хятадын Тайбэй гэж нэрлэгдэх нь олон.
↑ Орос улсын нутаг дэвсгэр нь Ази ба Европ тивд оршино.
↑ General Population Census of Cambodia 2008 - Provisional population totals, National Institute of Statistics, Ministry of Planning, released 3rd September, 2008
↑ East Timor is often considered a transcontinental country in Southeastern Asia and Oceania .
↑ Indonesia is often considered a transcontinental country in Southeastern Asia and Oceania ; figures do not include Irian Jaya and Maluku Islands , frequently reckoned in Oceania ( Melanesia / Australasia ).
↑ Includes Jammu and Kashmir , a contested territory among India, Pakistan , and the PRC .
↑ Армени нь Баруун Азид орших ч, т??х болон улс т?рийн хувьд Европтой ил?? холбоотой.
↑ Азербайжан нь газар нутгийн хувьд Баруун Ази ба Европд оршдог.
↑ Кипр нь Газар дундын тэнгисийн з??н сав орчимд байрлах ба т??х болон улс т?рийн хувьд Европтой холбоотой юм. Гэсэн ч Н?Б Кипр-г баруу Ази хэмээн тооцдог.
↑ Г?рж нь Баруун Ази, З??н Европд байрлана.
↑ Турк нь Ази болон Европд оршдог, х?н амын 90 хувь нь лалын шашинтай Азийн улс боловч, Олимпын хороодод Европын улс гэж явдаг. Европын Холбоонд нэрээ дэвш??лээд буй.

[NG264-1] National Geographic Family Reference Atlas of the World . Washington, D.C.: National Geographic Society (U.S.). 2006. p. 264.

[2] Хонконг , Макао болон Тайвань ороог?й болно.

[3] Казахстан нь Т?в Ази , Европт оршино.

[4] Хонконг нь Хятадын тусгай захиргааны б?с юм.

[5] Макао нь Хонконгийн хамт Хятадын тусгай захиргааны б?с юм.

[6] Энэ улс нь Тайвань аралд орших, тусгаар тогтносон байдал нь эргэлзээтэй улс юм. Хятадын Тайбэй гэж нэрлэгдэх нь олон.

[7] Орос улсын нутаг дэвсгэр нь Ази ба Европ тивд оршино.

[8] General Population Census of Cambodia 2008 - Provisional population totals, National Institute of Statistics, Ministry of Planning, released 3rd September, 2008

[9] East Timor is often considered a transcontinental country in Southeastern Asia and Oceania .

[10] Indonesia is often considered a transcontinental country in Southeastern Asia and Oceania ; figures do not include Irian Jaya and Maluku Islands , frequently reckoned in Oceania ( Melanesia / Australasia ).

[11] Includes Jammu and Kashmir , a contested territory among India, Pakistan , and the PRC .

[12] Армени нь Баруун Азид орших ч, т??х болон улс т?рийн хувьд Европтой ил?? холбоотой.

[13] Азербайжан нь газар нутгийн хувьд Баруун Ази ба Европд оршдог.

[14] Кипр нь Газар дундын тэнгисийн з??н сав орчимд байрлах ба т??х болон улс т?рийн хувьд Европтой холбоотой юм. Гэсэн ч Н?Б Кипр-г баруу Ази хэмээн тооцдог.

[15] Г?рж нь Баруун Ази, З??н Европд байрлана.

[16] Турк нь Ази болон Европд оршдог, х?н амын 90 хувь нь лалын шашинтай Азийн улс боловч, Олимпын хороодод Европын улс гэж явдаг. Европын Холбоонд нэрээ дэвш??лээд буй.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]