5 сарын 4

5 сарын 4 нь Григорийн тооллын жилийн 124 дахь ( ?нд?р жил бол 125 дэх) ?д?р юм. М?н он дуустал 241 ?д?р ?лдэж байна.

Онцлох ?йл явдал [ засварлах | кодоор засварлах ]

1415 - Жон Уайклифф, Ян Хус нарыг Констансын з?вл?л??р хэлэлцэн шашны тэрс ?зэлтэн гэж цолложээ.
1436 - Тухайн ?еийн Кальмарын холбооны хаан Эрикийн эсрэг Шведийн босогчдыг тэрг??лэгч Энгельбрект Энгельбректссоны амь насыг хороов.
1471 - Сарнайн дайн: Английн хаан IV Эдуардын цэрэг Тьюкесбюригийн тулаанд Уэльсийн ханх??г хороож, ялалт байгуулжээ.
1493 - Шинэ тутам нээн илр??лсэн Хойд Америк тивийг эзлэхээр санал з?р?лдс?н Испани болон Португали улсыг санал бодлоо нэгтгэн хуваан захирахыг Ромын пап VI Александер уриалав.
1626 - Голландын нэрт аялагч Петер Минуит Хойд Америкийн нэгэн шинэ газрыг нээн илр??лж Шинэ Нидерланд хэмээн нэрийджээ. Энэ нь одоогийн АНУ-ын Нью-Йорк хотын Манхеттэн д??рэг байсан юм.
1686 - Филиппин улсад Илаганы тойрог байгуулагдав.
1776 - Роуд Айленд Английн хаан III Жоржийн титэм захирагдахг?й, тусгаар улс гэж эсэрг??цсэн Америкийн анхны колони болжээ.
1799 - Англи-Мисорын д?р?вд?гээр дайн: Серингапатамын тулаанд Английн цэрг??д ялалт байгуулж Султан Типу британийн цэрг??дийн гарт алагдав. Улмаар Мисорын хаант улсыг Британийн армийн генерал Жорж Харрис захирахаар болжээ. Мисор нь одоогийн Энэтхэг улсын нутагт оршин тогтнож байсан улс юм.
1814 - Францын цэргийн нэрт жанжин, эзэн хаан Наполеон Бонапартыг Элба арал руу ц?л?х??р Портоферрайо аралд авчрав.
- Испанийн эзэн хаан VII Фердинанд хуульд ??рчл?лт оруулан хэмжээг?й эрх дарх эдлэхээр болжээ.
1865 - Америкийн Эх газрын холбооны Алабама, Миссиссипи, З??н Луйзана мужууд Холбооны армид бууж ?г?в.
1871 - АНУ-ын Бейсболын спортын хамгийн анхны лиг Индиана мужийн Форт Вейн хотод эхэлжээ.
1886 - АНУ-ын Чикаго хотод х?д?лм?рийн орчинг сайжруулах, цалин хангамж нэмэгд??лэх цугласан олныг цагдаагийн газар х?ч хэрэглэн тараасны улмаас найман х?н амиа алдаж, 60 гаруй х?н шархаджээ.
1904 - Панамын сувгийн барилгын ажлыг АНУ эхл??лэв.
1910 - Канадын тэнгисийн цэргийн х?ч байгуулагджээ.
1912 - Италийн арми Грекийн мэдэлд байсан Роуд арлыг эзлэв.
1919 - Тавдугаар сарын 4-ний х?д?лг??н: Хятадын нийслэл Бээжин хотын Тианьаньмений талбайд Версалийн тунхагт элсэн орсныг эсэрг??цэн оюутан залуус жагсаал зохион байгуулжээ. Учир нь Версалийн гэрээний дагуу Шандонг мужийг Японы талд шилж??лэхээр болоод байсан юм.
1926 - Их Британид цалин х?лс нэмэгд??лэх, ажиллах н?хцлийг сайжруулах зорилготой б?х нийтийн ажил хаялт эхлэв.
1932 - Америкийн зартай дээрэмчин Аль Капон татвараас зайлсхийсэн хэргээр 11 жилийн хорих ял сонсчээ.
1942 - Дэлхийн хоёрдугаар дайн - Сувдан эргийн тулаан эхлэв. АНУ-ын нисэх х?чин болон тэнгисийн цэргийн х?чин Соломоны арлууд улсын Тулаги аралд хяналтаа тогтоогоод байсан Японы цэргийн х?чний эсрэг тулалдахаар болсон юм.
1945 - Дэлхийн хоёрдугаар дайн - Британийн арми Германы Хамбург хотод байрлах Нойенгаммын б??н??р хорих лагерийг ч?л??лжээ.
- Дэлхийн хоёрдугаар дайн - Германы баруун-хойд хэсэгт орших Люнбургийн талд Нацистын Германы Вермахтын б?х анги нэгтгэл бууж ?г?в.
1946 - АНУ-ын тэнгисийн цэргийн х?чний анги нэгтэл Алькатразын холбооны хорих ангид ??ссэн хоёр ?дрийн бослогыг дарахаар цэргийн ажиллагаа зохион байгуулав. Ажиллагааны ?еэр таван х?н амиа алджээ.
1949 - Италийн х?лб?мб?гийн Торино клубийн б?х тамирчин онгоцны ослоор амиа алдав.
1953 - Америкийн нэрт зохиолч Эрнест Хемингуэй алдарт "?вг?н тэнгис хоёр" зохиолоороо Пулитцерийн шагнал х?ртжээ.
1959 - Америкийн х?гжмийн урлагийн дээд шагнал "Гремми"-гийн шагнал гардуулах ёслолын ажиллагаа анх удаагаа зохион байгуулагдав.
1961 - АНУ-ын тэнгисийн цэрэг Малкольм Росс, Виктор Пратнер нар агаарын б?мб?л?г?нд сууж ?нд?рт ниссэн дээд амжилтыг шинэчлэн тогтоов. Тэд агаарын б?мб?л?гтэй 34.6 метрийн ?нд?рт гарчээ.
1970 - Вьетнамын дайн : Кентийн их сургуулийн оюутнууд АНУ-ын засаг захиргаа ?мн?д Вьетнамын хамт Камбож улсад цэргийн ажиллагаа явуулах болсныг эсэрг??цэж жагсаал зохион байгуулав. Уг жагсаалыг АНУ-ын Охайо мужийн ?ндэсний аюулаас хамгаалахын цэрг??д х?ч хэрэглэн тараасны улмаас зэвсэгг?й д?рв?н оюутан амиа алдаж, найман оюутан шархаджээ.
1972 - Канад улсад х?рээлэн буй орчныг хамгаалах зорилготой "Don't Make a Wave Committee" х?д?лг??н "Greenpeace Foundation" болж нэрээ ??рчл?в.
1978 - Анголын ?мн?д хэсэгт орших Кассинга мужид орогнож байсан Баруун?мн?д африкийн ардын холбооны цэргийн баазад ?мн?д Африкийн зэвсэгт х?чин халдаж 600 гаруй х?н амиа алджээ.
1979 - Нэрт улст?рч Маргарет Тетчэр Их Британийн Ер?нхий сайдаар томилогдсон анхны эмэгтэй улст?рч болов.
1982 - Фолклендын дайн: Аргентинийн тал алсын тусгалтай пуужин харваж Британийн армийн "Шеффильд" б?мб?гд?гч х?лгийг устгав.
1988 - АНУ-ын Невада мужийн Хендерсон хотод орших сансар судлалын Шаттл х?т?лб?рийн шатахуун хадгалаж байсан агуулах дээр уулын чулуу нурж 100 сая ам.долларын хохирол учирчээ.
1989 - Цагаан ордны т?л??л?гч??р ажиллаж байсан Оливер Нортын хэргийг давж заалдах шатны ш??х дахин хэлэлцэж гурван хэрэгт холбоотой гэж ?зэн, ес?н гэмт хэргээс цагаатгажээ.
1990 - ЗХУ Латвийн нутагт хяналтаа чангатгасны дараа Латвийн эрх баригчид ЗХУ-аас салан тусгаарлаж байгаагаа тунхаглав.
1994 - Израйлийн Ер?нхий сайд Итцнак Рабин, Палестинийн ч?л??л?х холбооны тэрг??н Яссер Арафат нар энхийн гэрээнд гарын ?сэг зурав. Ингэснээр хоёр тал Газын зурваст Израйль, Жеричо тосгонд Палестиний тал хяналтаа тогтоохыг х?лээн з?вш??рс?н юм.
1998 - АНУ-ын Калифорни мужийн Сакраменто хотын холбооны ш??гч "Унабомбер" гэж алдаршсан Теодор Кашинскид олныг хамарсан хорлоон с?йтгэх ажиллагаа зохион байгуулсан гэж ?зэн б?х насаар нь хорих ялыг д?рв?н удаа оноожээ. Т??нд прокурорууд цаазаар авах ял т?л?вл??д байсан юм.
2000 - Их Британийн нийслэл Лондон хотын анхны захирагчаар Кен Ливингстон сонгогджээ. Их Британийн парламент Лондон хотыг тусдаа засаг захиргааны нэгж гэж хуульчилсан юм.
2014 - Кенийн нийслэл Найроби хотод автобусанд суурилуулсан тэсрэх б?мб?г дэлбэрч гурван х?н амиа алдан, 62 х?н гэмтэж, бэртжээ.

Мэндэлсэн алдартнууд [ засварлах | кодоор засварлах ]

1008 - Францын хаан I Анри (1060 онд нас барсан)
1654 - Хятадын эзэн хаан Канши (1722 онд нас барсан)
1655 - Италийн х?гжим урлаач, Т?г?лд?р хуурыг зохион б?тээгч Бартоломе Кристофори (1731 онд нас барсан)
1825 - Хувьсалын онолыг дэмжигч, Английн биологич Томас Хенри Хаксли (1895 онд нас барсан)
1907 - Нью-Йорк хотын балетын театрыг ?ндэслэлцсэн Линкольн Кристайн (1996 онд нас барсан)
1908 - олимпийн х?рэл медальт Германы 10 т?р?лтийн тамирчин Вольрад Эберль (1949 онд нас барсан)
1914 - Японы мэргэжлийн с?мо б?хийн 39 дэх их аварга Маедаяма Эйгоро (1971 онд нас барсан)
1918 - Японы 64 дэх Ер?нхий сайд Танака Какуей (1993 онд нас барсан)
1928 - Египетийн д?р?в дэх Ер?нхийл?гч Хосни Мубарак
1929 - "БАФТА" наадмын гурав, "Алтан б?мб?рц?г" хоёр, Академийн наадам, Греммийн х?гжмийн наадам, Тони наадам, Эмми наадмын нэг удаагийн шагналт, б?х цаг ?еийн дэлгэцийн 10 шилдэг ж?жигчний нэг, Холливудын алтан ?еийн нэрт т?л??л?л Одри Хепб?рн (1993 онд нас барсан)
1952 - "Дэлхийн мисс" тэмцээний 1972 оны ялагч Австралийн мисс Белинда Грийн
1957 - Олимп, дэлхийн аварга Канадын цаначин Кети Крайнер
1981 - Камеруны х?лб?мб?гч Эрик Жемба-Жемба
1982 - Олимпийн хошой м?нг?н медальт, Дэлхийн аварга Австрийн усанд сэлэгч Маркус Роган
1985 - Бразилийн х?лб?мб?гч Фернандиньо
1986 - Америкийн сагсанб?мб?гч Жорж Хилл
1987 - Испанийн х?лб?мб?гч Ческ Фабрегас
1988 - Бельгийн х?лб?мб?гч Раджа Наингголан
1989 - Олимпийн аварга, тив, дэлхийн хошой аварга Унгарын усанд сэлэгч Даниел Жюрта
- Гольфийн д?рв?н мэргэжлийн тэмцээнд т?р??лсэн Британийн нэрт гольфч Рори МаклРой
1992 - Амеикийн сагсанб?мб?гч Виктор Оладипо

Нас барсан алдартнууд [ засварлах | кодоор засварлах ]

1436 - Шведийн ?ндэсний баатар Энгельбрект Энгельбректссон (1390 онд т?рс?н)
1938 - Ж?до б?хийн спортыг ?ндэслэгч Жигоро Кано (1860 онд т?рс?н)
- Нобелийн шагналт Германы зохиолч Карл фон Оссиецки (1889 онд т?рс?н)
1972 - Нобелийн шагналт Америкийн химич Эдуард Калвин Кендалл (1886 онд т?рс?н)
1980 - Югославын анхны Ер?нхийл?гч, Фильд маршал Жозип Броз Тито (1892 онд т?рс?н)
2008 - Шарсан т?мсний "Принглес" брендийг ?ндэслэгч Фред Баур (1918 онд т?рс?н)
2013 - Нобелийн шагналт Бельгийн биохимич Кристиан де Дюв (1917 онд т?рс?н)
2014 - Т?в Африкийн б?гд найрамдах улсын Ер?нхий сайд Жеан-Поль Нгупанде (1948 онд нас барсан)