Норвеги

Норвегийн Хаант Улс

Бусад албан ёсны нэр

*Kongeriket Norge* ( Б?кмол )
*Kongeriket Noreg* ( Нюнорск )
*Norgga gonagasriika* ( Хойд Сами )
*Vuona ganagisrijkka* ( Луле-Сами )
*Noorjen gankarijhke* ( ?мн?д Сами )
*Norjan kuninkhaanvaltakunta* ( Квен )
Норвегийн Хаант Улс Бусад албан ёсны нэр Kongeriket Norge ( Б?кмол ) ; Kongeriket Noreg ( Нюнорск ) ; Norgga gonagasriika ( Хойд Сами ) ; Vuona ganagisrijkka ( Луле-Сами ) ; Noorjen gankarijhke ( ?мн?д Сами ) ; Norjan kuninkhaanvaltakunta ( Квен ) ; ;
	Т?рийн далбаа С?лд
	Т?рийн дуулал: Ja, vi elsker dette landet ; (Монгол: "Тийм ээ, бид энэ нутагтаа хайртай" ) ; Хааны дуулал : Kongesangen ; (Монгол: "Хааны Дуу" )
	?Норвеги улсын байршил?(ногоон) Европ ?(ногоон болон хар саарал)
Нийслэл ба томоохон хот	Осло ; 59°56′N 10°41′E ? / ? 59.933°N 10.683°E
Албан ёсны?хэл	Норвеги ; Сами хэл ;
Х?лээн з?вш??р?гдс?н ?ндэсний?хэл	Квен ; Цыган ; Скандинав Цыган хэл ; Норвегийн дохионы хэл ;
Угсаатны?б?лг??д (2021)	81.5% Норвегичууд? ; 18.5% Гадаад ;
Шашин (2021)	74.9% Христ 68% Норвегийн С?м ; 6.9% бусад урсгал ; ; ; 21.2% Шашинг?й ; 3.1% Ислам ; 0.8% бусад ;
Ард т?мний нэршил	Норвегичууд
Т?р засаг	Нэгдмэл парламентын ?ндсэн хуульт хаант засаг
?? Хаан	Харальд V
?? Ер?нхий Сайд	Жонас Гар Сторе
?? Стортингийн ер?нхийл?гч	Масуд Гараххани
?? Ер?нхий ш??гч	Торил Мари Эйе
Хууль тогтоох байгууллага	Стортинг
Т??х
?? Нэгдмэл улс байгуулагдсан	872
?? Норвегийн хуучин хаант улс (Оргил хэмжээ)	1263
?? Кальмарын холбоо	1397
?? Дани?Норвегийн холбоо	1524
?? Дахин байгуулагдсан	2 сарын 25, 1814
?? ?ндсэн хууль	5 сарын 17, 1814
?? Швед-Норвегийн Холбоо	11 сарын 4, 1814
?? Швед-Норвегийн холбооны задрал	6 сарын 7, 1905
Газар нутаг
??Нийт	385,207 км 2 ( 61 b )
??Усны эзлэх талбай?(%)	5.32 (2015)
Х?н ам
??2024 тооцоо	5,550,203 ( 118 )
??Нягтаршил	14.4/км 2 ( 213 )
ДНБ ( ХАЧТ )	2022?тооцоо
??Нийт	▲ $425 тэрбум ( 52 )
??Нэг х?нд ноогдох	▲ $78,128 ( 6 )
ДНБ (нэрлэсэн)	2022?тооцоо
??Нийт	▲ $504 тэрбум ( 30 )
??Нэг х?нд ноогдох	▲ $92,646 ( 3 )
ОТББИ (2020)	▼ ?25.3 ; бага
ХХИ (2022)	▲ ?0.966 ; маш ?нд?р ?·? 2
М?нг?ний нэгж	Норвеги крон (NOK)
Цагийн б?с	UTC +1 ( ТЕЦ )
??Зуны цаг?( ЗЦ )	UTC +2 ( ТЕЗЦ )
Огнооны формат	?? . сс . жжжж
Жолооны тал	баруун
Утасны томьёо	+47
Домэйн нэр	.no d
	Тус улс албан ёсны уриаг?й боловч 1814 оны Норвегийн ??сгэн байгуулагч ассамблейгаас ?гс?н тангараг нь хамгийн ойрын албан бус адилтгах з?йл гэж ?зэж болно: ; Enige og tro inntil Dovre faller ( Б?кмол ) ; Einige og tru inntil Dovre fell ( Нюнорск ) ; " Довре унах х?ртэл нэгдмэл, ?нэнч" ; Эх газар, Свальбард ба Ян Майеныг багтаасан. (Б?рэлдэх??н газар нутгийг тооцохг?й бол Норвеги нь дэлхийд газар нутгаараа 67-д орно.) ; Энэ хувьд эх газар, Свальбард болон Ян Майеныг тооцсон болно. М?с?н голыг "хуурай газраар" тооцсон. ; Дахин хоёр домэйнийг ?гс?н боловч ашиглагддагг?й: .sj (Свальбард ба Ян Майен); .bv ( Бувье арал ). ;

Норвеги ( норв. Norge ( Б?кмол ) ба Noreg ( Нюнорск )) буюу албан ёсоор Норвегийн Хант Улс нь Умард Европ дахь Скандинавын хойгийн баруун эргийг эзлэн орших, ?ндсэн хуульт хаант засагт улс юм. Хуурай газар дахь хилийн ихэнх нь Шведтэй байх б?г??д, з??н хязгаар нь ?мн? талаараа Финланд , з??н талаараа Оросын Холбооны Улстай хиллэдэг. Хойд тэнгис дэх усан хилээр баруун талаараа Нэгдсэн Вант Улс , Фарерын арлууд , Скагерракын хоолойгоор ?мн? талаараа Дани улстай хиллэдэг. Тус улсын Атлантын далай болон Баренцын тэнгисийн эрэг нь фьордуудаараа алдартай.

1920 -иод онд Норвеги нь Ян Майеныг нэгтгэж, Умард м?с?н далай дахь Свальбардын ольтриг буюу Шпицбергенийг Шпицбергений гэрээ ёсоор эзэмших болсон юм. М?н туйл орчмын Бувье арал , Петр I арал , К?йн Модын газар нь Норвегийн хамааралтай нутаг дэвсгэр боловч албан ёсоор тус улсад харьяалагддагг?й. Антарктид дахь К?йн Модын газар нь бусад улсаар х?лээн з?вш??р?гд??г?й байгаа.

Дэлхийн хоёрдугаар дайнаас хойш Норвеги нь эдийн засгийн хурдацтай ?с?лтийн ?р д?нд дэлхийн хамгийн чинээлэг орнуудын нэг болжээ. Норвеги нь дэлхийд газрын тосны экспортоороо 4-т орох ^[18] б?г??д газрын тос олборлолт нь тус улсын ДНБ -ий д?р?вний нэгийг б?рд??лдэг. ^[19]

М?н Норвеги нь байгалийн хий , усны эрчим х?ч , загас , ой, эрдэс бодисын арвин баялагтай улс болно. 2006 оны байдлаар далайн х?нсний экспортоор дэлхийд Хятадын дараа 2-т бичигдэж байна. ^[20] Т??нчлэн х?нсний, усан онгоцны, химийн, олборлох, меттал боловсруулах, загас агнуур, цаасны аж ?йлдвэр ?нд?р х?гжс?н.

Тус улс нь 2001-2006 онуудад х?ний х?гжлийн индексээрээ дэлхийд тэрг??лсэн б?г??д 2007, 2008 онуудад Исландтай тэрг??н байрыг хуваан эзэлж байна. 2007 оны Олон улсын энхтайвны индексээр ч дэлхийн хамгийн тайван орноор шалгарсан аж. ^[21] Норвеги нь НАТО -г ??сгэн байгуулсан анхны 12 орнуудын нэг юм.

Норвегийн хаан ? Харальд V (1991 оноос), Ер?нхий сайд ? Йонас Гар Стёре (2021 оноос).

Норвеги улс 11 фюльке (аймаг) -т хуваагддаг б?г??д фюльке буюу аймаг нь 356 муниципалитет (сум) хуваагдаж задардаг байна.

Норвегийн нийслэл- Осло хот.

Норвеги НАТО гиш??н, Скандинавын паспорын холбоо болон Шенгений б?сэд ордог байна.

Х?н ам

5,265,158 х?н амтай (2016 оны 7-р сарын тооцоогоор) Норвеги улс нь Европын хамгийн бага х?н амтай орнуудын нэг юм. Х?н амын нягтрал 16 х?н/км². Гэсэн хэдий ч х?н амын тархалт жигд бус байдаг байна.

Нийт х?н амын 80?% гаруй нь Норвегийн ?мн?д, Баруун болон З??н хэсэгт оршин суудаг.

Нийслэл Осло-гоос бусад х?н ам ихтэй хотууд: -Берген, Тронхейм, Ставангер, Кристиансанн, Фредрикстад, Тромсё болон Драммен юм.

Норвегийн нийгэм угсаатны хувьд т??хэндээ нэгэн т?рлийн байсан. 1980-аад он гэхэд х?н амын х?н ам з?йн х?гшр?лтийн эдийн засгийн с?р?г ?р дагаврыг сааруулахын тулд Норвегид цагаачлалын либерал нээлттэй бодлого баримталсан. 20-р зууны с??лч, 21-р зууны эхэн ?ед хоцрогдсон Африк, Ази, Европ, Латин Америкийн орнуудаас д?рвэгсэд, цагаачид Норвеги руу идэвхтэй н??ж эхэлсэн. Ийнх?? 2021 оны байдлаар Норвеги нь угсаатны соёл, шашин ш?тлэг, арьс ?нг?, ?ндэсний олон янз байдал б?хий ?ндэстэн дамнасан улс болсон юм. 2020 оны байдлаар Норвегийн х?н амын 75.2% нь норвеги угсаатнууд, 1,333,620 х?н (24.8%) нь цагаачид болон тэдний ?р удам (эхний ?еийн цагаачид, эсвэл нэг эсвэл хоёр эцэг эх нь гадаад гаралтай) байжээ.

Тэмдэглэл

↑ Бичгийн хувилбар: Б?кмол болон Нюнорск
↑ Хойд , Луле , болон ?мн?д хувилбарууд
↑ Нутгийн уугуул Саамчууд , болон Еврей , Аялагчид , Ойн Финч??д , Цыган , болон Квен зэрэг ц??нхийн б?лг??дийг багтаасан.
↑ 2012 оны ?ндсэн хуулийн нэмэлт ??рчл?лт??р Эвангелийн-Лютеран шашин нь т?рийн нийтийн шашин байсан. ^[8]

Эшлэл

↑ Иш татахад гарсан алдаа: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named LanguageCouncilSami
↑ "Minoritetssprak" . Sprakradet .
↑ "Immigrants and their children as of 1 January 2020" . Statistics Norway. 9 March 2020 . Retrieved 26 December 2020 .
↑ "Immigrants and Norwegian-born to immigrant parents" . Statistics Norway. 9 March 2021 . Retrieved 30 March 2021 .
↑ kirkedepartementet, Fornyings-, administrasjons- og (16 June 2006). "Samer" . Regjeringen.no .
↑ inkluderingsdepartementet, Arbeids- og (16 June 2006). "Nasjonale minoriteter" . Regjeringen.no .
↑ "05183: Immigrants and Norwegian-born to immigrant parents, by sex and country background 1970 ? 2021-PX-Web SSB" . SSB . ^{[
permanent dead link
]}
↑ "The Constitution of Norway, Article 16 (English translation, published by the Norwegian Parliament)" (PDF) . Archived from the original (PDF) on 8 September 2015.
↑ Church of Norway Statistics Norway 15 June 2021
↑ Members of religious and life stance communities outside the Church of Norway, by religion/life stance. Statistics Norway 27 September 2021
↑ "The Re-establishing of a Norwegian State" . regjeringen.no . 5 July 2020.
↑ ^12.0 ^12.1 "Arealstatistics for Norway 2019" . Kartverket, mapping directory for Norway. 20 December 2019. Archived from the original on 8 June 2019 . Retrieved 1 March 2020 .
↑ "Surface water and surface water change" . Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) . Retrieved 11 October 2020 .
↑ "Population, 2024-01-01" (in англи). Statistics Norway. 1 January 2024 . Retrieved 2024-02-26 .
↑ ^15.0 ^15.1 ^15.2 ^15.3 "World Economic Outlook Database, October 2022" . IMF.org . International Monetary Fund . October 2022 . Retrieved 1 December 2022 .
↑ "Gini coefficient of equivalised disposable income ? EU-SILC survey" . ec.europa.eu . Eurostat . Retrieved 22 June 2022 .
↑ "2022 Human Development Index Ranking" (in англи). United Nations Development Programme. 2023-03-13 . Retrieved 2024-03-16 .
↑ "CIA?? The World Factbook?? Rank Order?? Oil?? exports" . Cia.gov. 2009-02-10. Archived from the original on 2013-03-09 . Retrieved 3 сарын 9 . {{ cite web }}: Check date values in: |accessdate= ( help ) ; Unknown parameter |accessyear= ignored ( |access-date= suggested) ( help )
↑ "UPDATE 1-Statistics Norway raises '07 GDP outlook, cuts '08" . Uk.reuters.com. 2007-09-06 . Retrieved 3 сарын 9 . {{ cite web }}: Check date values in: |accessdate= ( help ) ; Unknown parameter |accessyear= ignored ( |access-date= suggested) ( help )
↑ "FAO Globefish global trends 2006" . Archived from the original on 2017-10-10 . Retrieved 3 сарын 9 . {{ cite web }}: Check date values in: |accessdate= ( help ) ; Unknown parameter |accessyear= ignored ( |access-date= suggested) ( help )
↑ "World Norway rated most peaceful nation" . BBC News. 2007-05-30 . Retrieved 3 сарын 9 . {{ cite web }}: Check date values in: |accessdate= ( help ) ; Unknown parameter |accessyear= ignored ( |access-date= suggested) ( help )

[1] Бичгийн хувилбар: Б?кмол болон Нюнорск

[3] Хойд , Луле , болон ?мн?д хувилбарууд

[5] Нутгийн уугуул Саамчууд , болон Еврей , Аялагчид , Ойн Финч??д , Цыган , болон Квен зэрэг ц??нхийн б?лг??дийг багтаасан.

[12] 2012 оны ?ндсэн хуулийн нэмэлт ??рчл?лт??р Эвангелийн-Лютеран шашин нь т?рийн нийтийн шашин байсан. ^[8]

[LanguageCouncilSami-2] Иш татахад гарсан алдаа: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named LanguageCouncilSami

[min-4] "Minoritetssprak" . Sprakradet .

[immigrant_population_2020_detailed-6] "Immigrants and their children as of 1 January 2020" . Statistics Norway. 9 March 2020 . Retrieved 26 December 2020 .

[immigrant_population_2020-7] "Immigrants and Norwegian-born to immigrant parents" . Statistics Norway. 9 March 2021 . Retrieved 30 March 2021 .

[8] rkedepartementet, Fornyings-, administrasjons- og (16 June 2006). "Samer" . Regjeringen.no .

[9] uderingsdepartementet, Arbeids- og (16 June 2006). "Nasjonale minoriteter" . Regjeringen.no .

[ReferenceA-10] "05183: Immigrants and Norwegian-born to immigrant parents, by sex and country background 1970 ? 2021-PX-Web SSB" . SSB . ^{[
permanent dead link
]}

[11] "The Constitution of Norway, Article 16 (English translation, published by the Norwegian Parliament)" (PDF) . Archived from the original (PDF) on 8 September 2015.

[stat2021statechurch-13] Church of Norway Statistics Norway 15 June 2021

[stat2021other-14] Members of religious and life stance communities outside the Church of Norway, by religion/life stance. Statistics Norway 27 September 2021

[15] "The Re-establishing of a Norwegian State" . regjeringen.no . 5 July 2020.

[kart_2019-16] 12.0 ^12.1 "Arealstatistics for Norway 2019" . Kartverket, mapping directory for Norway. 20 December 2019. Archived from the original on 8 June 2019 . Retrieved 1 March 2020 .

[17] "Surface water and surface water change" . Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) . Retrieved 11 October 2020 .

[ssbf-18] "Population, 2024-01-01" (in англи). Statistics Norway. 1 January 2024 . Retrieved 2024-02-26 .

[imf2-19] 15.0 ^15.1 ^15.2 ^15.3 "World Economic Outlook Database, October 2022" . IMF.org . International Monetary Fund . October 2022 . Retrieved 1 December 2022 .

[eurogini-20] "Gini coefficient of equivalised disposable income ? EU-SILC survey" . ec.europa.eu . Eurostat . Retrieved 22 June 2022 .

[UNDP2023-21] "2022 Human Development Index Ranking" (in англи). United Nations Development Programme. 2023-03-13 . Retrieved 2024-03-16 .

[22] "CIA?? The World Factbook?? Rank Order?? Oil?? exports" . Cia.gov. 2009-02-10. Archived from the original on 2013-03-09 . Retrieved 3 сарын 9 . {{ cite web }}: Check date values in: |accessdate= ( help ) ; Unknown parameter |accessyear= ignored ( |access-date= suggested) ( help )

[23] "UPDATE 1-Statistics Norway raises '07 GDP outlook, cuts '08" . Uk.reuters.com. 2007-09-06 . Retrieved 3 сарын 9 . {{ cite web }}: Check date values in: |accessdate= ( help ) ; Unknown parameter |accessyear= ignored ( |access-date= suggested) ( help )

[24] "FAO Globefish global trends 2006" . Archived from the original on 2017-10-10 . Retrieved 3 сарын 9 . {{ cite web }}: Check date values in: |accessdate= ( help ) ; Unknown parameter |accessyear= ignored ( |access-date= suggested) ( help )

[25] "World Norway rated most peaceful nation" . BBC News. 2007-05-30 . Retrieved 3 сарын 9 . {{ cite web }}: Check date values in: |accessdate= ( help ) ; Unknown parameter |accessyear= ignored ( |access-date= suggested) ( help )

[note 1]

[1]

[note 2]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[note 3]

[9]

[10]

[note 4]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[8]

Норвегийн Хаант Улс Бусад албан ёсны нэр Kongeriket Norge ( Б?кмол ) Kongeriket Noreg ( Нюнорск ) Norgga gonagasriika ( Хойд Сами ) Vuona ganagisrijkka ( Луле-Сами ) Noorjen gankarijhke ( ?мн?д Сами ) Norjan kuninkhaanvaltakunta ( Квен )
Т?рийн далбаа С?лд
Т?рийн дуулал: Ja, vi elsker dette landet (Монгол: "Тийм ээ, бид энэ нутагтаа хайртай" ) Хааны дуулал : Kongesangen (Монгол: "Хааны Дуу" )
Дэлхийн б?мб?рц?г Европын газрын зураг ?Норвеги улсын байршил?(ногоон) Европ ?(ногоон болон хар саарал)
Нийслэл ба томоохон хот	Осло 59°56′N 10°41′E ? / ? 59.933°N 10.683°E ? / 59.933; 10.683
Албан ёсны?хэл	Норвеги ^{[note 1]} Сами хэл ^[1]^{[note 2]}
Х?лээн з?вш??р?гдс?н ?ндэсний?хэл	Квен Цыган Скандинав Цыган хэл ^[2] Норвегийн дохионы хэл
Угсаатны?б?лг??д (2021) ^[3]^[4]^[5]^[6]^[7]	81.5% Норвегичууд? ^{[note 3]} 18.5% Гадаад
Шашин (2021) ^[9]^[10]	74.9% Христ 68% Норвегийн С?м ^{[note 4]} 6.9% бусад урсгал 21.2% Шашинг?й 3.1% Ислам 0.8% бусад
Ард т?мний нэршил	Норвегичууд
Т?р засаг	Нэгдмэл парламентын ?ндсэн хуульт хаант засаг

?? Хаан	Харальд V
?? Ер?нхий Сайд	Жонас Гар Сторе
?? Стортингийн ер?нхийл?гч	Масуд Гараххани
?? Ер?нхий ш??гч	Торил Мари Эйе

Хууль тогтоох байгууллага	Стортинг
Т??х

?? Нэгдмэл улс байгуулагдсан	872
?? Норвегийн хуучин хаант улс (Оргил хэмжээ)	1263
?? Кальмарын холбоо	1397
?? Дани?Норвегийн холбоо	1524
?? Дахин байгуулагдсан ^[11]	2 сарын 25, 1814
?? ?ндсэн хууль	5 сарын 17, 1814
?? Швед-Норвегийн Холбоо	11 сарын 4, 1814
?? Швед-Норвегийн холбооны задрал	6 сарын 7, 1905

Газар нутаг
??Нийт	385,207 км ²^[12] ( 61 ^b)
??Усны эзлэх талбай?(%)	5.32 (2015) ^[13]
Х?н ам
??2024 тооцоо	5,550,203 ^[14] ( 118 )
??Нягтаршил	14.4/км ² ( 213 )
ДНБ ( ХАЧТ )	2022?тооцоо
??Нийт	▲ $425 тэрбум ^[15] ( 52 )
??Нэг х?нд ноогдох	▲ $78,128 ^[15] ( 6 )
ДНБ (нэрлэсэн)	2022?тооцоо
??Нийт	▲ $504 тэрбум ^[15] ( 30 )
??Нэг х?нд ноогдох	▲ $92,646 ^[15] ( 3 )
ОТББИ (2020)	?25.3 ^[16] бага
ХХИ (2022)	▲ ?0.966 ^[17] маш ?нд?р ?·? 2
М?нг?ний нэгж	Норвеги крон (NOK)
Цагийн б?с	UTC +1 ( ТЕЦ )
??Зуны цаг?( ЗЦ )	UTC +2 ( ТЕЗЦ )
Огнооны формат	?? . сс . жжжж
Жолооны тал	баруун
Утасны томьёо	+47
Домэйн нэр	.no ^d
Тус улс албан ёсны уриаг?й боловч 1814 оны Норвегийн ??сгэн байгуулагч ассамблейгаас ?гс?н тангараг нь хамгийн ойрын албан бус адилтгах з?йл гэж ?зэж болно: Enige og tro inntil Dovre faller ( Б?кмол ) Einige og tru inntil Dovre fell ( Нюнорск ) " Довре унах х?ртэл нэгдмэл, ?нэнч" Эх газар, Свальбард ба Ян Майеныг багтаасан. ^[12] (Б?рэлдэх??н газар нутгийг тооцохг?й бол Норвеги нь дэлхийд газар нутгаараа 67-д орно.) Энэ хувьд эх газар, Свальбард болон Ян Майеныг тооцсон болно. М?с?н голыг "хуурай газраар" тооцсон. Дахин хоёр домэйнийг ?гс?н боловч ашиглагддагг?й: .sj (Свальбард ба Ян Майен); .bv ( Бувье арал ).