Dit artikel is gesjreve (of begos) in 't
Mestreechs
. Laes
hie
wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs omgaon.
Popmeziek
is 'n term die sleit op vaol
muziek
vaan nao d'n
Twiede Wereldoorlog
, aofhenkelek vaan de gegeve
definitie
. Vaolal weurt popmuziek geassocieerd met joonk, good verkoupend, commercieel en
modegeveuleg
. Hendeg verwant is 't begrip
populaire muziek
, wat evels neet dezelfde geveulswierde heet en ouch neet 'tzelfde beteikent.
Popmuziek
is zuver e kwalitatief begrip, wat 'n muziekstruiming en -traditie besjrijf,
populaire muziek
is veural e kwantitatief begrip, wat aongief tot bepaolde muziek bij vaol lui geleef is.
Populaire muziek: Salon en Tin Pan Alley
[
bewirk
|
bron bewerke
]
De term
populaire muziek
is al in de vreug
twintegste iew
in gebruuk, veur wat v'r allewijl deks
amusemintsmuziek
neume. 't Oontstoon vaan 'ne typischen amusemintsmuziek - geine
volksmuziek
, meh ouch geine
kunsmuziek
- is neet op einen datum vas te zette; dit is e gans geleidelek perces.
Peter Wicke
, professor in
Berlien
, wet de notie vaan populaire muziek zelfs trok te veure tot
Mozart
, es dee vaan
z'ne pa
te hure krijg "vergiss das
populare
nicht".
In de negentiende iew oontsteit 'n
sjisma
tosse muziek dee ziech mier op de
kunszinnege
doele riech en muziek dee veural veur goje verkoup en good begriepe bij 't publiek bedoeld is. Zoe roond 1850 weurt die sjeiing pas good dudelek: de kunsmuziek weurt ummer zwoerder en ambitieuzer en d'n amusemintsmuziek vervlak. De populaire muziek oet deen tied weurt deks met
salonmuziek
aongegeve, umtot de
salon
de plaots waor boe zoe'ne muziek deks kloonk. Ouch
liechte muziek
is e begrip wat me sterk met dees stijlriechting associeert. Hiel deks gong 't um stokker veur
piano
solo
, meh ouch
kamermuziek
en
leder
kaome veur; 't populair leed waort nao 't ind vaan de iew touw ummer veurnaomer. Veur lochtege werke met groeter bezetting zorgde de
operette
.
Roond 1890 kaom in de
Vereinegde Staote
'n groete industrie vaan
songs
op, die op 'n hook vaan twie
Newyorkse
straote geconcentreerd woort. Dees plaots kraog de bijnaom
Tin Pan Alley
. Ouch kaom 't Amerikaans reclaamblaad
Billboard
in deen tied veur 't iers met 'n
hitparaad
. Hei woorte decennia laank songs gesjreve in bekans ummer dezelfde vorm, door ervaore songsjrievers. De bekindste zien zoonder twievel
George Gerschwin
en
Irving Berlin
. Tot in de jaore viefteg bleve dees leedsjes oongekind populair.
Jazz, blues, rhytm & blues: De opkoms vaan zwarte muziek
[
bewirk
|
bron bewerke
]
In de jaore twinteg kraog Tin Pan Alley concurrentie in verkoupciefers vaan 'n nui soort muziek: de
jazz
. Dee waor in wieneg tied - e jaor of vieftien - vaan fiesmuziek oet de vaol zwarte sloppewieke in
New Orleans
oetgegreujd tot nationaal hitfenomeen. De Tin Pan Alley-muziek woort zwoer dedoor beinvlood en kraog vaol
blue notes
,
syncopes
en aander jazzy kinmerke. Ouch greujde de jazz zelf nao de populaire muziek touw door middel vaan de
swing
, zoetot vaan sommege artieste neet mie gezag kin weure of 't jazzy populaire muziek of commerciele jazzmuziek is.
Oet de nog vaol volksere
blues
, die vaan 't platteland gekoume waor en ouch door negers gepraktiseerd woort, waor inmiddels ouch 'ne commerciele muziek oontstande, en 'n versmelting met de jazz waor al gaw e feit. De zoe oontstande muziek had wel 't blues-sjema, meh waor soms letterlek dreimaol zoe snel en kinde 'n flinke ritmepartij. Bij de
boogie-woogie
weurt dat ritme nog door piano-basse gemaak, meh bij 'ne nuie, vocale, muziek, de
rhythm & blues
, woe-aon al gaw de
elektrische gitaar
woort touwgevoog, waor 't ritme oonmiskinbaar door de touwpassing vaan slaagwerk. En nog mie es bij de jazz jaore ieder woort deze muziek, ritmisch es 'r waor, metein met
seks
geassocieerd, en veroerdeild door 'n groete groop lui, ouch deks door de zwarte middeklasse. In de jaore veerteg bleujde deze muziek evels good, en 'nen inkele kier braok 'ne zenger nao de hitparade door. Dit lokde
Louis Jordan
, dee neet zoe expliciet seksueel waor es vaol ander rhythm & blues-zengers.
Country & western, de 'blaanke blues'
[
bewirk
|
bron bewerke
]
't Algemein beeld vaan blaanke die luusterde nao Tin Pan Alley-songs en zwarte die jazz en blues hadde is te sumpel. Zoewel de song es de jazz zien hendeg steidelek vaan karakter en de muziekcultuur op 't platteland waor vaol anders. Heibove is al geweze op de volkse aofkoms vaan de blues; wat 't groete publiek in 't interbellum es 'blues' lierde kinne waor evels 'ne sterk geciviliseerde en gecommercialiseerde vorm. Op 't platteland, boe de erm bevolking geine radio had es de stadse cultuur neet op groete sjaol doordrong, bleef de oersprunkeleke blues, e leed met sumpel gitaarbegeleiding, min of mie behawwe.
Ouch de blaanke op 't platteland hadde, nog mie es de negers, 'n ander muziekcultuur es die in de stei. Gooddeils geisoleerd vaan Tin Pan Alley oontwikkelde ze dao hun eige muziek, 'n amalgaam vaan de versjellende muziekculture die de bevolking es immigrante nao de Vereinegde Staote hadde gebrach. Belaankrieke eleminte zien Britse en Ierse volksmuziek, (Zuid-)Duitse volksmuziek en de negermuziek. Loupende de negentiende en de vreug-twintegste iew gonge dees muziekculture 'n constante wisselwerking metein aon. Bij ein vaan de ierste countrystare,
Jimmy Rogers
, huurt me dudelek de verwantsjap met de blues. Ouch huurt me haom jodele, boe-oet direk en gemekelek d'n invlood vaan Zuid-Duitse muziek trok te hure velt. 't Is daan ouch neet zjus um country es exclusief blaanke muziek te zien en evegood is de blues gein exclusief zwarte oetvinding.
Me kint beter zegke tot
countrymuziek
'nen oetvinding vaan de muziekindustrie is. Door zwarte gespaolde blues woort es
race music
in de merret gezat. Volksmuziek vaan de blaanke evels hetde
hillbilly music
of
oldtime music
. Wie bliek oet deen ierste naom, zaog de muziekindustrie ouch op deze muziek sterk neer:
hillbilly
beteikent zoevaol wie 'boerenlol'. De merret veur deze muziek laog naodrokkelek boete de stei en besloog allein de zuideleke staote. Wel maakde 't steidelek publiek in de jaore veerteg kinnes met country-echteg idioom door zingende filmstare in cojbojfilms.
Vaan rhythm & blues nao rock 'n roll: de geboorte vaan de popmuziek
[
bewirk
|
bron bewerke
]
De blanke elite veraofsjouwde de rhythm & blues, dee met de term
race music
einvoudeg es "neet veur eus soort lui" woort aofgedoon. In
1949
woort de nuie naom evels gewoen
rhythm & blues
, en toen kaom ouch lankzaam de verkoup oonder jongere op gaank. De tekste woorte lankzaamaon minder expliciet, en de muziek flirtde met Tin Pan Alley door middel vaan de
doo-wop
. De groete platecompenije evels voolte ziech neet gerope veur ziech drop te storte, zoetot 't 'n ummer lucratiever domein woort vaan nui, klein platelabels, miestal met zwarte eigenere. In de jaore viefteg kaom de doorbraok. De muziek woort ummer professioneler en get gepoliesder. Artieste raakde bekind in 't ganse land oondanks de gering (en eigelek ummer negatief) media-aondach.
Fats Domino
,
Chuck Berry
,
Bo Diddley
en
Little Richard
braoke door, noe ouch bij e blaank publiek. Gans populair woort de muziek met de blanke
Elvis Presley
, dee ziech in ing twie jaor tot staar opwerkde en daomet definitief de zwarte muziek bij de blanke vestegde. 'ne Goje twiede bij de blaanke waor
Buddy Holly
. In
1956
had d'n ouch al blanke
Bill Haley
'ne wereldhit met
Rock around the Clock
. Dit leed markeerde ouch boete de VS 't begin vaan 't popmuziektiedperk.
De muziek, tot daan touw bekind es rhythm & blues, woort noe ouch aanders geneump:
rock 'n roll
. Dit had twie reies. T'n ierste waor de term
rhythm & blues
raciaol belas en had ze associaties vaan oonfatsonlikheid. T'n twiede waor deze nuie muziek ouch e bitteke anders, door 't opnumme vaan invlode oet de
country
en traditionele Tin Pan Alley-muziek. De maot boe-in rhythm & blues, country en traditionele populaire muziek doorkloonke in de rock 'n roll versjelde vaan arties tot arties. Chuck Berry en Little Richard waore echte rhythm & blues-artieste, meh de muziek Fats Domino bestoont ieder oet verbluesde songs. Bij Elvis en Buddy Holly is de country sterker aonwezeg. In eder geval zorgde d'n invlood vaan country en song wel daoveur tot in rock 'n roll ouch ander harmonische petroene es 't
bluessjema
veurkaome.
Dit waor muziek veur alle laoge vaan de bevolking, meh wel allein veur de jongere. Veur 't iers in de historie teikende ziech 'n dudeleke sjeislien aof tosse muziek veur versjellende leeftiedsgrope. Vaanaof deen tied begos me de term
pop music
, 'n gewoen aofkorting vaan
popular music
, specifiek veur de nuie jongeremuziek te gebruke. Evels bleef es stijlriechting tot deep in de jaore zesteg
rock 'n roll
gebrukeleker.
De platemaatsjappije weigerde veurluipeg nog ziech met deze muziek bezeg te hawwe en perbeerde ander genres te popularisere, wie de
calypso
. Nao e paar jaor spronge ze evels esnog in op dees muziek, iers veurziechteg met
coverversies
vaan rockleedsjes (bev. door
Pat Boone
) en door tienerstare, e nui fenomeen. Deze gepoliesde rock woort
schlock rock
geneump. Vendaog d'n daag is dat veural nog es sjelwoord in gebruuk. De Tin Pan Alley-muziek waor neet verdwene meh wel gemarginaliseerd, al bleef
Frank Sinatra
groete successe hobbe. Veur de rock 'n roll waore de hoegtijdaog nao
1958
veurbij, ouch al umtot de meiste artieste neet mier actief waore.
Roond
1960
waor de muziekindustrie daan ouch vaan de sleeg oet de jaore viefteg hersteld. In
Brill Building
aon de
Broadway
, 't nui Tin Pan Alley, woort vaol hitmuziek gesjreve. De beste en bekindste vaan de producers oet dezen tied is
Phil Spector
, die 'ne gans eige
sound
creeerde met de versjellende meidegrope die heer produceerde. Aon de Amerikaanse weskos oontstoont intosse de
surf
, die o.a. de
Beach Boys
voortbrach. Al deze populair muziek verspreide ziech euver gans Amerika en Wes-
Europa
, woe euveral bandsjes vaan jong jonges oontstoonte.
In
Groet-Brittannie
woort de
skiffle
populair, 'n muziekstiel boevaan de instrumenten door de speulers zelf inein woorte gezet. Dees bandsjes speulde ummer de Amerikaanse muziek. In
Londe
oontstoont 'n bleujende blues-scene, dewijl in
Liverpool
de populair leedsjes vaol gecoverd woorte, met e typisch, kinmerkend geluud wat me de
Merseybeat
neump. Oet Londe kaomde de
Rolling Stones
, oet Liverpool de
Beatles
. Veural de Beatles vereuverde in recordtied de Britse merret, meh in
1964
kaome hun plaote ouch in de VS in de winkels.
De British Invasion: muzikaal revoluties in de jaore zesteg
[
bewirk
|
bron bewerke
]
De Beatles veroorzaakde in de VS 'n oongekind succes. Op e zeker memint waor de hitparade vaan plaots ein tot en met vief door de Beatles bezet. Tegeliek woorte de Rolling Stone icone vaan d'n
alternatieve muziek
. Dit twievoudeg succes vaan Britse bands in Amerika neump me de
British Invasion
. Bei maakde veur de res vaan de jaore zesteg veur e good deil 't verloup vaan de popmuziek oet. In Groet-Brittannie kaome bovedeen ouch nog de bluesgitaris
Eric Clapton
en de groop
The Who
op, die ouch 'ne zwoere stumpel op de popmuziek zouwe duie.
Toch kaome ouch in de VS hiel groete naome op, wie
Bob Dylan
, 'ne proteszenger met folky leedsjes dee 't geziech woort vaan alle protesterende jongere, d'n hiel innovatieve gitaris
Jimi Hendrix
, de
Beach Boys
(zuug bove) en de experimenteel acts
Frank Zappa
en
Velvet Underground
. Laanksem woort in de loup vaan 't decennium de muziek get kunszinneger: de tekste gonge neet ummer mier euver de
leefde
, de structure woorte aanders, de leedsjes woorte langer, me gong vervreemdende gelude gebroeke etc. E belangriek punt dao-in vormde de
elpee
Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band
vaan de Beatles, dewijl ouch de
Doors
, met hunne
psychedelische muziek
, ziech op dat punt verdeenstelek maakde.
De
Monkees
, e bandsje gevormp in e tv-programma, waore 't Amerikaans antwoord op de Beatles, altans dat waor de bedoeling. In de oontwikkeling vaan de popmuziek zien ze veurnaom umtot dit concep later deks gekopieerd zouw weure.
Jaore zeveteg: de naodaog vaan de klassieke rock en de opkoms vaan nui genres
[
bewirk
|
bron bewerke
]
De ierste rockmuzikante waore lui gewees die wieneg of gein muziek koste leze. Roond 1970 waor popmuziek evels allaank 't domein vaan zelfbewosde jongere, die deks genoog wel gestudeerd hadde. Dees jongere wouwe de popmuziek op e hoeger nivo bringe door ze te laote voldoen aon ideale vaan de
klassieke muziek
. Dit woort de symfonische rock of
progrock
. De leedsjes woorte ummer lenger, 't aontal gebruukde akkoorde gong fors umhoeg en de
synthesizer
woort - ofwel bij gebrek aon
orkeste
ofwel veur nui geluudseffekte - vaolvuldeg touwgepas.
Yes
,
Electric Light Orchestra
,
Emerson, Lake and Palmer
en
Led Zeppelin
zien dao veurbeelde vaan.
Oongeveer tegliek kaom de hardrock op. In zekere zin is dit 'ne verzaomelnaom veur alle helle rockmuziek, meh sinds bands ziech dao op gonge riechte kraog 't zien eige kinmerke. 't Genre hong get tege de progrock aon, meh de pionere, wie
AC/DC
,
Black Sabbath
en
Motorhead
, riechde ziech veural op veurbeelde wie Jimi Hendrix en Eric Clapton, op de geelectrificeerde blues. Al gaw zouw de 'ne bepaolde vorm vaan de hardrock, bekind es
heavy metal
, oetgreuje tot e genre op ziech met 'ne hiel herkinbare sound en vaol subgenres. In de jaore tachteg zouwe hardrock en metal populair blieve, en ziech ummer mier op 't zwarte storte: d'n doed, de
hel
en d'n
duvel
, oorlog etc.
Es reactie oontstoont e genre vaan rock met vaol uterlek vertoen: de
glamrock
. De muziek bestoont oet korte, oongecompliceerde leedsjes en de naodrok laog op de show: vaol glitter en 'n oetgesproke androgien uterlek. Icone waore beveurbeeld
The Osmonds
, meh ouch minder op tieners en hitsucces geriechte acts vertegenwoordegde de muziek, wie
David Bowie
en
T-Rex
.
Queen
had wel 't imago vaan de glamrock meh waor muzikaal gecompliceerder, deks wie progrock.
De symfonische rock waor gecompliceerd en deur, vaanwege de composities en de instruminte, en daodoor ummer slechter bereikbaar veur de gemiddelde amateur. Daotege es reactie oontstoont in New York de
new wave
, die alle kinmerke vaan d'n awwe rock 'n roll had: korte leedsjes, drei
akkoorde
en e sumpel instrumentarium. Al gaw sloog deze muziek euver nao Groet-Brittannie, woe de
Sex Pistols
met hunne provocatieve helle muziek vaol succes hadde. De tekste waore deks rouw en de muziek oongepolies. Punk woort steivas geassocieerd met de arbeiersklasse, en loupende de jaore tachteg woort de muziek ummer mie 't domein vaan zoewel extreem-linkse es extreem-rechse grope.
'ne Nuie zwarte muziek: funk en soul
[
bewirk
|
bron bewerke
]
Wie de rock door de blaanke waor geambrasseerd beteikende dat neet 't ind vaan typisch zwarte muziek. In de jaore zesteg kaom de term
soul
in gebruuk, veur get typisch zwarts, zoonder tot me dao 'n definitie aon gaof. Kinmerke waore de expressief meneer vaan zinge en de sterken
afterbeat
. De soulstijl woort, zeker in de jaore zestig, sterk geassocieerd met 't plaotelabel
Motown
vaan de (zwarte) producer
Berry Gordy
. In de jaore zeveteg greujde de snelle vorm vaan dee soul oet tot de
funk
: 'ne muziek met sterke ritme-accinte op de zwakke beats (de twiede en veerde) die paradoxaal zjus de spanning moste legke op de ierste tel. Funk is ouch de naom veur dit ritmepatroen, oftewel
groove
. Vaol succes had
James Brown
. Later, in de jaore tachteg, kaom
Prince
es veurnaome funk-arties op.
De term
soul
bleef veur lankzaamer muziek met 'n soortgelieke groove in gebroek.
Ouch in de zwatte scene oontwikkelde ziech de
disco
, die ziech oondersjeide door 'n hiel aander groove es de funk: op eder tel vaan de maot 'ne
beat
. Dees muziek waor allein bedoeld veur op te danse, en had, aanders es de jazz, rock en funk veur ziech, gein of wieneg seksueel connotaties. Deze muziek woort iers nog, nao de stad
Philadelphia
, de
Philly sound
geneump, meh gong al snel disco heite, umtot de muziek deks in
disco
's gedrejd woort en dao oetindelek gong euverhierse. De beats vaan de muziek woorte door 'ne
drumcomputer
geproduceerd, meh veur de res maakde me euver 't algemeint wieneg gebruuk vaan elektronica; 't inheure vaan gans
orkeste
waor neet oongewoen. Al snel oontstoonte hiel vaol acts die commercielen disco gonge make, en d'n disco kraog dit etiket ferm opgeplek. Disco waor 'ne muziek vaan
producers
, neet in de leste plaots door de ingewikkelde "gelierde" arrangeminte. Groete naome waore de
Bee Gees
, de
Village People
,
Donna Summer
,
ABBA
,
the Jackson Five
en
Boney M.
Bij al dees acts waor 'n groete tot hiel groete rol veur 'n intelligente productie en de betrokke producente zien eigelek allemaol nao d'n discotied succesvol gebleve. In
1979
kaom 'n actie vaan rock-gezinde
deejays
op gaank, die me
Disco Sucks
neumde. Op
12 juli
vaan dat jaor hoolte ze in e honkbalstadion 'n protesbijeinkoms, de
Disco Demolition Night
, boebij 'n does met disco-plate tot oontploffing gebrach woort.
Op de pojnhoupe vaan de disco oontstoonte de
house
en de
techno
, es sterk elektronische underground-muzieksoorte. De artieste haolde vaol inspiratie oet de
Duitse
groop
Kraftwerk
. 'ne Pioneer in d'n disco met elektronische instruminte waor d'n Italiaanse producer
Giorgio Moroder
, dee zoewel zelf experimenteel tracks maakde es leedsjes veur andere produceerde (beveurbeeld veur Donna Summer).
Jaore tachteg: de synthesizer en de superstare
[
bewirk
|
bron bewerke
]
Synthipop: de twiede Britse Invasie
[
bewirk
|
bron bewerke
]
In Groet-Brittannie oontstoont 'ne kleine stroum vaan nui popmuzikante die neet contint waore met de muziek wie ze bestoont. Zie wouwe ziech riechte op nui geluie in de popmuziek en maakde daoveur gebruuk vaan de synthesizer, die noe vaan 'nen have studio tot e haandzaam formaot verkleind waor. Al waore de meugelekhede beperk (me kos mer ein stum tegeliek speule, beveurbeeld), toch lokden 't hun met twie synthesizers en 'ne drumcomputer 'n alternatief veur de rockband te creere. 't Mies succesvol waor
Depeche Mode
dao-in. Deze nuie muziek, al stoont ze nog in de kindersjeun, bleek ouch in de VS aon te sloon. Dit neump me de
Second British Invasion
. De popmuziek woort metein dedoor veranderd en eve leek 't of de electronica de gitare veur 1990 zouw oetreuje.
Rap: 'ne nuie zwarte muziek vaan de straot
[
bewirk
|
bron bewerke
]
Al ind jaore zeveteg oontstoont in New York de
rap
, dee basaol bestoont oet beats vaan 'nen drumcomputer en 'n gesproke teks debove. Eventueel kos me de rap aonkleie met al daan neet electronische sounds. De rappers maote ziech in de jaore tachteg vaolal 't imago vaan
gangster
aon, en deks hadde ze ouch hun wortels in crimineel milieus. Dewijl de mainstream, wie
Run-DMC
, ziech bezegheelt met imagozake wie gouwe kettelkes en deur oto's oontstoont ouch 'n oonderstroum vaan radicaal zwarte, die ziech tege de regering wouwe verzette en ziech deks tot d'n
islam
bekierd hadde. E veurbeeld daovaan is
Public Enemy
.
MTV: Muziek neet mie zoonder beeld
[
bewirk
|
bron bewerke
]
Met 't filmke bij de
Bohemian Rhapsody
vaan Queen begos 'n traditie vaan film bij popmuziek, die me
videoclips
neump. Vaan promotiefilmke veur de song woort dit al gaw tot e kunswerk op ziech, en in
1981
maakde al zoevaol bands videoclips tot 'ne zender daoveur kos weure opgeriech:
MTV
. Deze zender gong de hitparaad oetzende, meh ouch alternatief muziek en interviews met artieste. Dees interviews hadde vaol invlood op de kiekende jongere, die gere hun idole wouwe naodoen.
In
1985
woort e groets muziekfestival georganiseerd door
Bob Geldoff
, naomelek
Live Aid
, wat geld mos inzamele veur erm len in
Afrika
. Dit waor 't groetste muziekfestival oets, tot in
2005
dezelfde Geldoff met
Live 8
e nog groeter spektakel opzat. Live Aid woort op MTV ootgezonde en had zoonder de visualisatie vaan de popmuziek woersjijnelek amper kinne plaotsvinde.
Groete artieste vaan bove: superstare
[
bewirk
|
bron bewerke
]
Zoe roond 1980 kaom 'n nui soort arties op: de
superstaar
. Hei-oonder versteit me in dit geval laankdoreg en meistal good gewaordeerde artieste die door de muziekindustrie tot staardom gebrach zien. 't Nuie dao-in is tot daoveur de "echte" stare oet 'n
subculturelen
oonderstroum kaome en op eige krach de top haolde, dewijl de acts vaan de muziekindustrie efemeer en oppervlakkeg waore en door de kritische, get awwere luustereer woorte aofgekaord. De superstare vaan de jaore tachteg evels koste en kinne deks ei of mier dinger hiel good en hobbe dat in hun carrier, met holp vaan de muziekindustrie, gecultiveerd. Zoe maakde
Madonna
hiel good gebruuk vaan 't nui medium
videoclip
(zuug heibove), kos
Michael Jackson
hiel good danse en waor
Prince
zelfs 'nen echten alleskinner. Al dees drei artieste levere noe nog werk aof, al zien ze neet mie de idole vaan 'n jong generatie, en bovedeen hobbe ze vaanaof 't begin d'n invlood euver de muziek es producer behawwe.
De kwalificatie "superstar" is trouwes belaangriek awwer.
Jaore negeteg en daonao: Norges mie sjerpe grenze
[
bewirk
|
bron bewerke
]
Nog ins veer beats per tel: de house en de techno breke door
[
bewirk
|
bron bewerke
]
Tege 't ind vaan de jaore tachteg, meh zeker nao 1990, weurt de house immens populair bij 't mainstream-publiek. De muziek oonstijg noe de underground-fieskes en weurt euveral in d'n disco gedrejd. Ouch huurt me ze ummer dekser boete de disco, in de hitparaad. Pioneer met house veur de mainstream is
Snap
. Dees elektronische muzieksoort liet ziech good combinere met herkinber geluud, boedoor ze hitgeveuleger is es 't robotechteg breurke techno. In Nederland oonsteit 'n vorm vaan keendvrunteleke bubblegum-house, door 't greupke
2Unlimited
(met Belzje producers), wat veur Nederland oongekinde hitsuccesse euver de ganse wereld behaolt. E dergelek geluud gif me deks met
Eurohouse
aon.
D'n techno blijf euver es underground-stijl, en vint in Europa, in 't bezoonder in Nederland, 'ne vrochbare bojem. In
Rotterdam
oontsteit dao 'n hiel extreem muzieksoort: de
gabber
, wat 'ne muzikaal oetgekleide en ummer sneldere techno inhelt. 't Hitsje
Poing
oet
1991
is dao-in 'n echte klassieker; al is 't nog neet zoe snel, 't is oongeluifelek minimalistisch vaan opzet en behaolt toch 'n hitstatus. 't Deurt tot midde jaore negeteg ietot de gabber ech tot in 't gans pop-publiek doordrink; in
1996
steit ze op haor huugdepunt. Vaol jongere perbere ziech aon de mode aon te passe. De muziek, wie extreem ouch, verkoup verrassend good. Es reactie oonsteit noe de
happy hardcore
, die veural op kinder geriech liek. Deze muziek weurt evels ouch door de
rave
-scene euvergenomme en vint dus welzeker ziene weeg nao e serjeuzer publiek.
Nao 1997 raak de gabber en daomet alle muziek met hel beats oet de mode. Roond 2000 kump de
trance
evels op, 'n muzieksoort die sterk aon 'ne get meldere house of techno deit dinke. In
2006
weurt in Wes-Europa de
jumpstyle
hiel populair; d'n helle beat vaan dit genre herinnert aon de gabberraasj, al ligk 't tempo vaol lieger.
Hardrock en grunge: De grens tosse mainstream en alternatief vervaag mie es oets
[
bewirk
|
bron bewerke
]
Wee in de jaore tachteg hardrock koch en drejde, meinde alternatieve muziek te luustere dee ziech dudelek oondersjeide vaan wat de groete massa sjoen voont. Al bestoonte wel commercieel hardrockbands (wie
Europe
en
Bon Jovi
), 't oondersjeid waor sterk. In de ierste helf vaan de jaore negeteg evels kump ouch dao verandering in, wienie drei hardrockbands met wereldhits nao 't groet publiek doorbreke. 't Zien
Nirvana
met
Smells like Teen Spirit
,
Metallica
met
Nothing Else Matters
en
Guns N' Roses
met
November Rain
. Noe waor ouch de hardrock, dee tot daan touw connotaties met ziech metdroog wie "gedrogeerd", "sjriewereg" en "e raar publiek aontrekkend", gemeingood. Bovedeen waore de leste twie songs ouch nog echte
ballads
, wat veur 't zjanre ouch al 'n echte revolutie beteikende.
Later koume ouch bands wie
Radiohead
en
Muse
op, die rock make met 'ne sterke kunszinnegen inslaag, beinvlood door de progrock (zuug bove), en daomet ouch 'n mainstreampopulariteit behaole. Dit hej neet kinne gebaore zoonder de bove besjreve oontwikkelinge. Me sprik bij dit soort bands vaan
alternatieve rock
. 't Begrip
britpop
, feitelek niks mie es 'n geografische aonduiing, weurt hei ouch sterk met geassocieerd. Ouch
indie
is e sterk verwant stijlbegrip.
Zingende modeljonges en -meidskes: Boybands en girlgroups
[
bewirk
|
bron bewerke
]
In de jaore negeteg kump 'n aonzeenlik aontal zoegeneumde
boybands
op. Dit zien bands die oet jonges bestoon, en wel jonges die dao perceis zoe veur zien oetgekoze umtot ze e sjoen uterlek en e good imago hobbe. De muziek die ze make is ballad-echteg. Ze trekke e publiek vaan doezende oetzinneg, soms hysterische jong meidskes, wat bij kritische muziekleefhobbers zoe'n grope a priori in 't oongenade liet valle. De ierste groop die aon dit profiel voldeit,
New Kids on the Block
, heet haore glorietied in de jaore tachteg, meh hun opvolgers zien actief in 't decennium daonao:
Take That
,
Boyzone
, de
Backstreet Boys
,
Westlife
en
*Nsync
.
Ouch weure meidegreupkes geformeerd. Dit fenomeen is vaol minder nui en ze zien miestens ouch neet zoe succesvol es de boybands, meh ein groop vormp hei 'n oetzoondering op: de
Spice Girls
. Die zien, al is 't ouch mer eve, hiel populair, en legke neet de groetste naodrok op e zoe aontrekkelek meugelek uterlek meh draoge get dynamisch oet, wat ze zelf
girl power
neume. Evels bliek de muziek te oppervlakkeg veur laank succes en 't groopsverband bevelt de zangeresse neet, zoetot ze oeterein goon.
Nao d'n tied vaan de Spice Girls koume solo-zengers en -zengeresse mie in de mode. Superstaardom haole
Britney Spears
en get minder
Christina Aguilera
. Opvallend is tot dees twie artieste door alle critici hiel sterk weure aofgekaord, veurnaomelek umtot 't hei um nog zoe'n jong meidskes geit en de muziek vaan
producers
kump. De formule-Britney Spears woort evels hiel frequint gekopieerd. Nao e paor jaor koume zoewel Spears als Aguilera met beter gewaordeerde muziek.
Ouch menneleke zengers bereike 'ne dergeleke status.
Robbie Williams
stap oet Take That en brik daonao gaans met hun imago um 'n bleujende solo-carrier te beginne. Ouch 'n solo-carrier begint
Justin Timberlake
, dee oet *NSync stap.
Weer 'ne zwatte dansmuziek: R&B
[
bewirk
|
bron bewerke
]
D'n term
R&B
is wezelek 'n aofkorting vaan
Rhythm and Blues
, zuug bove, meh in de loup vaan de jaore geit 't lankzaamaon gewoen veur
zwarte muziek
stoon; 't weurt daan e begrip wie
soul
. In de late jaore tachteg kump 't in gebruuk veur 'ne zwarte dansmuziek die ziech kinmerk door 'ne dansante, ostinate beat met 'n ouch al ostinaat ritmepetroen, vaol specialistisch produceerwerk en gladde, good verzorgde zaank, meistaal vaan vrouwlui. 't Imago vaan deze muziek steit soms kortbij dat vaan de rap, meh sociologisch is deze muziek gans anders: rap kump vaan de straot, R&B oet de hen vaan 'ne producer.
Bekinde R&B-acts zien
Toni Braxton
,
Destiny's Child
en de joonkgestorve
Aaliyah
, die alledrei voldoen of voldege aon 't criterium zwart, vrouw en sjoen. Later weurt de muziek ouch door blaanke zangeresse umermp: de
Sugababes
zien veur de helf wit, en ouch de latina
Jennifer Lopez
zingk R&B.
Lopez is mer ein vaan de Latiens-Amerikaanse artieste die in dezen tied doorbrik. Roond 2000 liekent dit gebeed mie es oets in de belangstelling vaan 't Amerikaans en Europees publiek te stoon. Jennifer Lopez evels liet dat Latiens elemint neet in haor muziek doorklinke: ze welt veural 'n modern, geemancipeerde zelfbewoste vrouw zien. Dit gelt neet veur
Ricky Martin
, dee met
Living la Vida Loca
'ne hit haolt. Al zien hei ouch de Latin-invlode gering, heer liet met e paor waord
Spaons
geine twievel bestoon euver zien roots. Dit is vaolzegkend: popmuziek is ummers in hoeg maote 'n zaak vaan imago. Mier Latin-invlood nog draog de Colombiaanse
Shakira
bij ziech, die ietot ze in
2001
in de westerse wereld doorbrik al jaore in
Zuid-Amerika
bekind is. Haore muziek ligk good in 't gehuur en op 't ierste gehuur dinke vaol lui metein aon bubblegumpop; es arties liet ze evels gaw zien vaol mier te kinne.
Ouch exotisch kint me
Norah Jones
neume, die 'n boete-echteleke dochter vaan
Ravi Shankar
is en in
2002
met sterk jazzy pop (die zelfs op 't jazz-label
Blue Note
weurt oetgebrach) de hitlieste bestormp en versjellende prieze krieg oetgereik. In haor spoor kump
Jamie Cullum
op, dee zelfs nog mier jazz-invlode in ziene muziek heet.
Postmodernisme en indiemeziek
[
bewirk
|
bron bewerke
]
Met de doorbraok vaan Nirvana nao de mainstreim luie vaol pophistorici allewijl 't
postmodernisme
in de popmuziek in. Al stiele zien wel oontwikkeld en alles weurt door de luustereer wel geaccepteerd. Wat nui op vreemp klink is meistal 'ne misjmasj vaan versjellende stiele. In de house weure allerlei thema's (klassieke, jazzy, populaire) gemix tot get nuits, me liet frequint e
striekkwartet
met 'ne rockband samespeule, in rap-songs weure ineins gitare gebruuk, enzoewijer. Daoneve weurt ouch vaol trokgegrepe op aw genres.
Nui is evels de opkoms vaan internet. In
2006
woort de Britse band
Arctic Monkeys
bekind es ierste arties/artiestegrop die zoonder platekontrak meziek publiceert. Dit zaw noets meugelek zien gewees zoonder internet. Naotot de Britte door edere plaotemaostjappij waore geweigerd, beslote ze hun ganse oeuvre, in de vorm vaan 'n album met de touwpasseleke titel
Whatever People Say I Am, That's What I'm Not
, op de, toen populaire, meziekgeorienteerde social-media website
MySpace
. Ze woort oonverwach populair in gans
Europa
en zelfs de
VS
. Heidoor kom de term
indiemeziek
in d'n dictionair. De ethymologie vaan de term is vaan
Californische
oersprunk, boe me
indie
gebruuk es slang veur
independent
(Ingels veur oonaofhenkelek). 't Refereert nao 't idee tot me ouch populair kin weure, en geld kin verdenene, door meziek op internet te zette zoonder e bedrief dat d'r tosse kump. Allewel 't nog vaol commercie gief in de meziekbranch heet de indiemeziek vaol veranderd. Zoe waor veur de opkoms vaan internet 't doel um 't koncert es reclame te gebruke um 'n album te kaope. Allewijl is 't aandersum. De meiste jong lui betaole neet mie veur albums mer concerte weure populairder, en 't goof nog noets zoevaol festivals in Europa es noe. Dit kin allebij d'r met te make hobbe tot 't groete gratis aonbod vaan indiemeziek (mer ouch commerciele meziek op illegaal niveau) nog noets zoe groet is gewees, boedoor de jonglui vaol mie artieste kinne en dus ouch dekser nao optreijes gaon. Indiemeziek is daan ouch neet 'n specifiek genre, al stelle vaol lui tot me 't wel 'n genre kin nomme umtot 't refereert nao 'n bepaolde periood in de meziek (naomelek dees) en door de tiedsgeveulegheid daorum vaol gemein heet in de meziek ansich. Neettemin is "indie" zoen rage woord gewore, tot vaol artieste dees stempel kriege terwijl ze eigelek via de traditionele weeg bekind zien gewore mer wel 'tzelfde pebliek trekke es riechtege indie-artieste. Deks nomp me de lui die indie prefere
hipsters
. En ouch hei is 't meuilek um 'n gooi definitie te geve aon dees lui, boete 't feit tot ze joonk zien, opgreuie met internetcultuur en deks hoeger opgeleid zien es de "mainstream", e bitsje denigrerende benaoming die me geef aon de lui die nao de staanderd-popmeziek luustere.
Indiemeziek en posmodernisme weure deks in dezelfde zin gebruuk. Ouch veur indiemeziek is 't typerend um posmodernistische meziek te make. Deks nog extremere es 't vreug posmodernisme vaan de jaore '90 en de pre-internet 21e iew, weurt hei versjillende elemente oet de meziek gebruuk die hun wortels hobbe ligke in aander genres, die in de 20e iew nog dudelek vaan mekaar waor aof te sjeije. De elemente zien meistens evels vaol genuanceerder es in 't vreug posmodernisme. Zoe is
MGMT
, ein vaan de populairdere indie-artieste, bekind um zien symphonische melodieje die vaol lieke op de jaore '60 meziek vaan
Fraankriek
, mer gebruuk 't vaolal instrumente die ind jaore '80 in de mode waore en zien tekste deks vaan 'n volgair niveau dat me leit dinke aon de jaore '90 acts wie Nirvana en
Pixies
.