한국   대만   중국   일본 
Stembol - Wikipediya
Wîkîpediya

Stembol

Bajarek Tirkiyeye
(Ji Stenbol hat beralikirin)

Stembol [1] yan ji Stenbol (bi? tirki : ?stanbul ; bi yewnani : Κωνσταντινο?πολι?; latin: Konstantinopolis) bajare heri mezin e Tirkiyeye ye ku weki navenda abori, candi u diroki ya Tirkiye ye. Bajar li ser peraven Tengava Bosporuse hatiye avakirin ku be?ek bajer li hela Ewropaye ye u be?ek din ji li hela Asyaye ye. Te texminkirin ku li Tirkiye nifusa heri zede ya kurdan li Stenbol e u nifusa bajer zedetiri 15 milyon kes e ku ji %19 ji nifusa Tirkiyeye pek tine. [2] Stenbol bajare heri qelebalix e Ewropaye ye u 15em bajare heri mezin e cihane ye.

Stembol
?stanbul? Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
?aredariyen bajaren mezin en Tirkiyeye, former capital, megacity, bajare heri mezin, bajare berave, bajare mezin u bajare kevnare? Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
?stanbul? Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Stembol li ser nex?eye
Map
Koordinat: 41°0′36″Bk 28°57′37″Rh ? / ? 41.01000°Bk 28.96028°Rh ? / 41.01000; 28.96028
Parzemin Ewropa , Asya  Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Dewlet Tirkiye
Li be?a idari
  • Stembol (parezgeh) (1923?)? Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Paytexta
Dema avabune 29 gulan 1453? Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Idari
????aredar Ekrem ?mamo?lu (2019?)? Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Qada ruerde
???Gi?ti 5343?km 2 (2063?sq?mi)
Bilindahi
100?m (300?ft)
Nifus
15.462.452 (2020)? Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Dem
Koda telefone 212, 216? Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Plakaya erebeye 34? Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Malper
biguhere ?-? Wikidaneye biguhere Belge

Bajer weki Bizans (bi yewnani: Βυζ?ντιον, Bizansyon ) di sedsala 7an e b.z. de ji aliye ni?tecihen yewnani yen ji Megara ve hatiye avakirin. [3] Di sala 330 p.z. de, imparatore Romaye Konstantine Mezin bajer wek paytexta xwe ya imparatoriye radigihine u pe?i nave bajer weke Romaya Nu (bi yewnani: Ν?α ??μη, Nea Rhom?; bi latini: Nova Roma) binav dike u pi?tre ji bajer weke Konstantinopolis binav dike. [4] Di sala 1930an de nave bajer bi fermi hatiye guherandin u bajer weke (bi tirki) ?stanbol hatiye binavkirin. Nave ?stanbul ji nave ku xwemaliyen yewnani bajer ku li bajer kirine ji nave ε?? τ?ν Π?λιν bi romani: eis t?n Polin; 'bajar' hatiye wergirtin. [4] Bajer ji aliye kurdan ve weki Stembol u hinek caran ji weki Stenbol te binavkirin.

Bajer neziki 1600 salan weki paytexta imperatoriye xizmet kiriye ev imperatori ne: di dema imperatoriyen Roma/Bizanse (330-1204), Latini (1204-1261), Bizansiya Dereng (1261-1453) u Osmani (1453-1922). [5] Bajar bi mezinahi u bandora xwe mezin dibe u di dawiye de dibe yek ji bajaren giringen li ser Reya Ipeke u yek ji bajaren heri giring en diroke. Bajar beri veguhertina we ji bo keleha islami pi?ti Hilwe?ina Konstantinopolise di sala 1453an de bi taybeti pi?ti ku di sala 1517an de dibe cihe xilafeta osmani di dema Roma/Bizanse de di pe?kevtina xiristiyantiye de rolek sereke dilize u malavaniya car ji heft encumenen yekem en ekomeniki dike. Di sala 1923an de, pi?ti ?ere Serxwebuna Tirkiye, Enqere li ?una wi Stenbol buye paytexta Komara Tirkiye ya nu avabuyi.

biguhere

Bi berfirehbuna bajer re Stembol li 39 navceyan hatiye dabe?kirin.

Li hela Ewropaye

Li hela Asyaye

Dirok

biguhere

Bajer di sedsala 7an beri zayine bi nave Byzantion ji aliye yewnanan ve hatiye ava kirin. Berhemen neolitik en ku di destpeka sedsala 21an de ji hela arkeologan ve hatine kif? kirin, destni?an dikin ku nivgirava Stenbole ji hezarsala 6em e b.z. ve ji aliye mirovan ve hatiye bi cih kirin. [6] Ev bi cih buna destpeke ku bi belavbuna ?ore?a Neolitik ve ji Rojhilata Nezik berbi Ewropaye ve ku ji bo Ewropaye giring bu, beri ku ji hela bilindbuna asta ave ve binav dibe neziki hezar sal dewam kiriye. [7] Yekemin bicih buna mirovan a li aliye Asyaye , Gire Fikirtepe ye ku ji Serdema Kalkolitik be ma ye ku berhemen cihware ji salen 5500 heta 3500 b.z. ye. [8] Li aliye Ewropi, neziki xala nivgirave (Sarayburnu), di destpeka hezarsala 1e b.z. de cihwarek trakyayi heye. Niviskaren nujen cihware bi toponima trakyayi Ligos ve gire didin ku ji hela Pliny Elder ve weki navek bere ya cihe Bizanse hatiye destni?an kirin. [9] [10]

Diroka bajer dema ku ni?tecihen yewnani ji Megara Bizans li aliye Ewropi ye Bosporus ava dikin, bi taybeti li dora 660 b.z. dest pe dike. [11] Ni?tecihan akropolek li teni?ta Kevana Zerin li cihe ni?tecihen destpeke yen Trakyaye ava kirin u aboriya bajare nu ge? kirin. [12] Bajar di destpeka sedsala 5an b.z. de serdemek kurt a desthilatdariya farisan derbas dike le yewnaniyan bajer di dema ?eren Yewnani u Persan de ji nu ve ji deste farisan derxist. [13] Beri ku bizansiyan di sala 355 b.z. de serxwebuna xwe bi dest bixe, bajer weki be?ek ji Yekitiya Atinaye u ?ungire we u be?ek ji Yekitiya Duyemin a Atinaye bu. Bajer demek direj bi romayiyan re hevalbend bu ku Bizans di sala 73e b.z. de bi fermi buye be?ek ji Imperatoriya Romaye. Biryara Bizanse ya ku aligire Romi Pescennius Nijer li diji imperator Septimius Severus bu je re dibe sedema zirarek mezin ku di dawiya sala 195an de teslim dibe u di du salen dorpeckirina bajer de Stembol weran dibe. Pi?ti penc salan Severus dest bi ji nu ve avakirina Bizanse kir u bajar ji nu ve bi dest xist u li gori hinek hesaban di vi heyame de bajer ji aramiya xwe ya bere zedetir aram dibe.

biguhere

Dimenen ji bajer

biguhere
  •  
    Dimenek ji Stenbole u dimenek ji yek ji piren li ser Tengava Stenbole.
  •  
    Dimenek ji Taxa Levente ku navenda bazirganiye ya Stenbol e.
  •  
    Dimenek ji Birca Kecike.
  •  
    Dimenek ji Birca Galataye.
  •  
    Dimenek ji Tengava Stenbole u Pira li ser tengave.
  •  
    Dimenek ji Qesra Dolmabahceye.
  •  
    Dimenek ji Qada Taksime.

Cavkani

biguhere
  1. ^ MUHAMMED, HUSEIN (10 nisan 2013). "Stembol u dengnasiya kurmanci" . nefel.com .
  2. ^ "TU?K Kurumsal" . data.tuik.gov.tr . Roja gihi?tine 9 tebax 2023 .
  3. ^ Herrin, Judith (28 ilon 2009). Byzantium: The Surprising Life of a Medieval Empire (bi ingilizi). Princeton University Press. ISBN  978-0-691-14369-9 .
  4. ^ a b "Istanbul | History, Population, Map, & Facts | Britannica" . www.britannica.com (bi ingilizi). 7 tebax 2023 . Roja gihi?tine 9 tebax 2023 .
  5. ^ KURDOGLU, Celik (1 kanuna pa?in 1993). "Les milieux d'affaires et l'aire turque" . CEMOTI (15): 243?252. doi : 10.4000/cemoti.334 . ISSN  0764-9878 .
  6. ^ "Istanbul's ancient past unearthed" (bi ingiliziya britani). 10 kanuna pa?in 2009 . Roja gihi?tine 9 tebax 2023 .
  7. ^ "Bu ke?if tarihi de?i?tirir" . www.hurriyet.com.tr (bi tirki). 3 ciriya pe?in 2008 . Roja gihi?tine 9 tebax 2023 .
  8. ^ "REPUBLIC OF TURKEY MINISTRY OF CULTURE AND TOURISM" . web.archive.org . 12 ilon 2007. Ji orijinale hat ar?ivkirin. Roja ar?ivkirine: 12 ilon 2007 . Roja gihi?tine 9 tebax 2023 . {{ cite web }} : CS1 maint: bot: original URL status unknown ( link )
  9. ^ Janin, Raymond (1918). "L'exarchat bulgare" . Echos d'Orient . 18 (114): 266?271. doi : 10.3406/rebyz.1918.4208 . ISSN  1146-9447 .
  10. ^ "PLINY" . web.archive.org . 29 kanuna pe?in 2016. Ji orijinale hat ar?ivkirin. Roja ar?ivkirine: 29 kanuna pe?in 2016 . Roja gihi?tine 9 tebax 2023 . {{ cite web }} : CS1 maint: bot: original URL status unknown ( link )
  11. ^ Bloom, Jonathan M.; Blair, Sheila S., editor (1 kanuna pa?in 2009). "The Grove Encyclopedia of Islamic Art and Architecture" . doi : 10.1093/acref/9780195309911.001.0001 . {{ cite journal }} : Ji bo journal parametreya |journal= hewce ye ( alikari )
  12. ^ KURDOGLU, Celik (1 kanuna pa?in 1993). "Les milieux d'affaires et l'aire turque" . CEMOTI (15): 243?252. doi : 10.4000/cemoti.334 . ISSN  0764-9878 .
  13. ^ KURDOGLU, Celik (1 kanuna pa?in 1993). "Les milieux d'affaires et l'aire turque" . CEMOTI (15): 243?252. doi : 10.4000/cemoti.334 . ISSN  0764-9878 .

Giredanen derve

biguhere
  ?Li Wikimedia Commons medyayen di ware Stembol de hene.
Ji " https://ku.wikipedia.org/w/index.php?title=Stembol&oldid=1546419 " hatiye standin.