Ayyur (amtiweg)

Si Wikipedia, tasanayt tilellit.
Ayyur
Annay
Amaccaq ?er tegnit 385 000,5 km, 356 565 km d 406 464 km
Azal amaskad ?12,74
Itezzi ?ef Tagnit
Yettusemma ?ef Tafat
Timezzit
Aceffalu 405 500 km
Afafuk 363 300 km
Agellus azen-gejdan n tmezzit 384 400 km
Annfal amezzay 0,0567
Tallit tamezzayt 27,321661 ass
Tallit tanmugrit 29,530589 ass
Annuz amezzay 5,145 °
Tasengama
Aqqa? 1 737,1 km
Akdu 3 476,2 km
Tigni 0,00125
Tajumma 37 930 000 km²
Able? 21 968 000 000 m³
Takura 73,4767 Yg
Tane??i 3,344 g/cm³
Ta??elt tasemdayt 95 K
390 K
Asafet (Albidu) 0,136
Azemz n ubeddi d unulfu 4 527 million years BCE

Ayyur ( azamul-is : ☾) d ayyur agaman amyiwen n tegnit [tamawt 1] akken iga da?en d ayyur ameqqran wis 5 deg unagraw anafuk . Anda yettumeggez d ayyur agaman ameqqran yakk deg unagraw anafuk deg wayen yerzan able?-is s wassa? ?er wemtiweg i ye??afar , anda akdu-ines yettawa? ar uku? (¼) n wekdu n tegnit, ma d takura-ines tga 1 ?ef 81 (1/81) n tkura n tegnit, yerna yettumeggez d ayyur wis 2 deg tne??i seld n wayyur n Io . Ayyur n tegnit yettwassen s tuzzya-ines tamtawant d umtiweg-is (tagnit) anda i d-isbanay yiwen n wudem deg yal tikkelt, d?a udem yettwaskaden seg wayyur yifrir s tama n ibu?kanen yudren, yemmullsen. Tama ayi tezga-d gar n isawnen n yiclem akalan amzik yettfejjijen yakk d tikucin timacka?in yeflalen. Akken i tella tamawt d akken ayyur n tegnit iga d tafekka yettfejjijen yakk s wa?as deg igenni n tegnit seld n tfukt ?as akken tajumma-ines d tamsullest s wa?as, anda ila (is?a) u?ul am tiregt.

Ayyur d tafekka tagennawt tamyiwent ?ef wacu yedda wemdan s yi?arren-is, anda ?as akken ahil n Luna n tiddukla n Suvyit illa d amenzu i wakken ad ismures deg tuww?a ?er wayyur s temseddut tamalunt ur neddim ara imsallunen deg useggas n 1959 , maca d ahil n Apollo n Nasa iy ssaw?en ad yessedru inig s tu?dadin tilsanin yebdan s tu?dadt talsant tamezwarut tamezzayt ?ef wayyur (tu?dadt n Apollo 8 deg useggas n 1968 ), sin akin ?efrent 6 n yinigen ilsanen ?er wayyur gar n iseggasen n 1969 d 1972 - anda inig amezwaru deg-sen d Apollo 11 deg useggas n 1969 -. Inigen-nni wwin-d deg tu?alin-nsen azal n 380 kg n yi?ra n wayyur yettusxedmen i tigzi temhazt asnaklan i yi?uran d unulfu n wayyur, yakk d tigzi n temsukt tagensant n wayyur d tesnakalt n wayyur . Maca seld n usmures n wahil n Apollo 17 deg useggas n 1972, ur d-llin ara yinigen ?er wayyur anagar s temseddutin war imsallunen, tuget n yinigen-a llan-tt-d s tmesdullunin ye??afaren Nasa ( Marikan ) ne? n Lunuxud 1 ( tiddukla n Suvyit ). Ma seg 2004, Marikan, Lhend, Yapan, Ccinwa yakk d tnegga tamalunt n Uruppa uznent timseddutin timallunin ?er tmezzit n wayyur anda i ttekkant yakk deg usentem n tilin n waman deg wayyur deg imedwan utliyen.

Asile? d unulfu n wayyur [ ?reg | ?reg a?balu ]

A?as n te?ra i d-ittwassumren i ussegzi n usile? d unulfu n wayyur send n 4.527 ± 0.010 n imelyaren n iseggasen, yiwet seg turdiwin ayi teqqar-d d akken ayyur yennebra-d seg yiclem n tegnit s usrag n tdusi tamerwelmast ?ef tallit n 30 alamma d 50 n imelyan n iseggasen n usile? n unagraw anafuk i d-issuturen asebrin asiman meqqren i tegnit. D?a taldayt tessawe? ad tessers ayyur i d-innulfan deg ukala ara ad issutren asehri meqqren deg wadad agennaw n tegnit i wsencef n tfasa i d-immugen s usrag n wuggug n wayyur d tukkit-is, [1] i wakken ad ittwasile? wayyur d tegnit deg wegra akunnran agejdan. D acu kan necta ur d-issegzay ara asni??er n wuzzal seg wayyur. Yerna turda ayi ur tezmir ara ad tessegzu imir u?mir meqqren n unagraw n wayyur-tagnit.

Ayyur deg yidles [ ?reg | ?reg a?balu ]

Afrari n wayyur deg tegnawt n yi? tamallast d wallus-is alugan n talliyin iga-y-as s te?zi n wakud d talliyin asemdu adelsan s wazal-is ama deg tutlayin, deg teswaswt tanayyurt , deg t?uri yakk d yimyayen n zik i d-ittwasgensen deg ikucen n wayyur am Xunsu deg t?erma n Mi?ra d ?ang deg t?erma n icinwiyen yakk d Mama quilla deg t?erma n Inka

Medden d wayyur [ ?reg | ?reg a?balu ]

Ayyur sseqdacen-t seg zik medden akken ad ?esben ayyuren n useggas n wayyur (am Yinselmen d Yicinwaten). Arma i d asmi i d-yennulfa utiliskup , deg lqern wis 17, i bdan yemdanen ttwalin ??ifa n tidet n wakal n wayyur. Deg Yulyu n 1969, imdanen rsen i tikkelt tamezwarut ?ef Wayyur, yerna kemmlen rezzun fell-as arma d 1972.

"D acerki? amezzyan i umdan, d acerki? ameqqran i talsa!"


Tucc?a n temsis?elt: Des balises <ref> existent pour un groupe nomme ≪?tamawt?≫, mais aucune balise <references group="tamawt"/> correspondante n’a ete trouvee

  1. Tucc?a n temsis?elt: Balise <ref> incorrecte?: aucun texte n’a ete fourni pour les references nommees BotM