Sumarolympiuleikarnir 1948 voru haldnir i Lundunum i Bretlandi fra 29. juli til 14. agust . Leikarnir baru þess merki hversu skammt var fra lokum seinni heimsstyrjaldarinanr . Ekki voru reist ny mannvirki, heldur notast við leikvanga sem fyrir voru. Aðstaða iþrottamanna var fabrotin og toku sum keppnislið með ser vistir að heiman vegna matarskommtunar .

Aðdragandi og skipulagning [ breyta | breyta frumkoða ]

Arið 1939 hafði verið akveðið að Olympiuleikarnir 1944 færu fram i Lundunum. Þeir fellu þo niður vegna striðsins. Miklar efasemdir voru um að Bretar hefðu burði til að halda leikanna 1948 vegna eyðileggingar striðsins og vildu ymsir að Bandarikjamonnum yrði falin framkvæmd þeirra. Georg 6. lagði hins vegar mikla aherslu a að leikarnir yrðu haldnir samkvæmt aætlun og taldi það mikilvægt til að þjoðin retti ur kutnum.

Það var ekki fyrr en i mars 1946 að Alþjoðaolympiunefndin akvað að Lundunir skyldu hysa leikana. Aðrar borgir sem sottust eftir upphefðinni voru Baltimore , Minneapolis , Los Angeles , Filadelfia og Lausanne i Sviss . Hinn skammi undirbuningstimi og erfiðleikar i kjolfar striðsins hafði talsverð ahrif a framkvæmd motsins. Þyskaland og Japan fengu ekki að keppa a þessum Olympiuleikum vegna styrjaldarinnar og Sovetrikin afþokkuðu boð um þatttoku.

Akveðið var að tendra Olympiueldinn i Olympiu i Grikklandi likt og gert hafði verið i Berlin tolf arum fyrr og hlaupa með hann a keppnisstaðinn. Hefur þessi hefð haldist upp fra þvi i tengslum við leikana.

Keppnisgreinar [ breyta | breyta frumkoða ]

Keppt var i 136 greinum. Fjoldi keppna i einstokum iþrottaflokkum er gefinn upp i sviga.

Einstakir afreksmenn [ breyta | breyta frumkoða ]

Bandarikin unnu til flestra gullverðlauna. Næstir komu Sviar og þa Frakkar .

Hollenska hlaupakonan Fanny Blankers-Koen varð hetja frjalsiþrottakeppninnar. Hun vann fern gullverðlaun i hlaupagreinum, þratt fyrir að vera þritug og tveggja barna moðir (og ofrisk af þvi þriðja eins og siðar kom i ljos). Fram að þeim tima hættu iþrottakonur undantekningarlitið keppni þegar þær hofu hjuskap.

Micheline Ostermeyer fra Frakklandi vann til gullverðlauna i kuluvarpi og kringlukasti , auk bronsverðlauna i hastokki . Auk frjalsiþrottanna var Ostermeyer einhver kunnasti pianoleikari sinnar tiðar i Frakklandi.

Finninn Tapio Rautavaara sigraði i keppni i spjotkasti . Auk þess að vera um þær mundir einn helsti iþrottagarpur Finnlands, var hann einn vinsælasti dægurlagasongvarinn i heimalandinu auk þess að leika i fjolda kvikmynda.

Bandarikjamaðurinn Bob Mathias sigraði i tugþraut . Hann var einungis sautjan ara að aldri og yngstur allra til að hljota gull i frjalsum iþrottum. Gantaðist hann sjalfur með að rett væri að fagna titlinum með þvi að byrja að raka sig! Siðar atti Mathias sæti i Fulltruadeild Bandarikjaþings fyrir Republikanaflokkinn .

Ungverjinn Karoly Takacs sigraði i skammbyssuskotkeppninni af 25 metra færi. Afrek hans vakti mikla athygli, þar sem hann missti hægri hondina i striðinu og þurfti þvi að æfa sig fra grunni i að skjota með vinstri. Edwin Vasquez fra Peru vann gullverðlaunin i 50 metra skammbyssuskotfimi. Er hann eini gullverðlaunahafinn i Olympiusogu landsins.

Tyrkneskir glimukappar hlutu sex af sextan gullverðlaunum i fjolbragðaglimukeppninni og Sviar fimm.

Finninn Veikko Huhtanen var sigursælastur fimleikamanna með fimm verðlaun, þar af þrenn gullverðlaun. Voru það flest verðlaun einstaks keppanda a leikunum. A bogahesti urðu þrir Finnar efstir og jafnir að stigum og deildu þvi með ser gullverðlaunum.

Sviar urðu Olympiumeistarar i knattspyrnu . I liði þeirra voru felagarnir Gunnar Nordahl, Gunnar Gren og Nils Liedholm. Þeir gengu skommu siðar til liðs við italska storliðið A.C. Milan .

Þatttaka Islendinga a leikunum [ breyta | breyta frumkoða ]

Islendingar sendu storan hop til keppni a leikunum i Lundunum. Tolf frjalsiþrottamenn og atta keppendur i sundi , þar af þrjar konur. Til tals kom að senda lið knattspyrnumanna en til þess kom ekki vegna agreinings innan knattspyrnuhreyfingarinnar. Þess i stað voru fjorir knattspyrnumenn sendir utan til að fylgjast með keppninni og læra af henni.

Islenskt iþrottalif var i talsverðum bloma um þessar mundir og voru sumir bestu frjalsiþrottamenn landsins i fremstu roð. Bestum arangri Islendinga naði Orn Clausen sem varð tolfti i tugþraut af 35 keppendum. Orn var aðeins nitjan ara og hafði ekki keppt aður i tugþrautinni. Tviburabroðir hans Haukur varð þrettandi i 100 metra hlaupi og i kringum tuttugasta sætið i 200 metrunum. Þa varð Oskar Jonsson fimmtandi i 800 metra hlaupi a nyju Islandsmeti .

I sundkeppninni komst Sigurður Þ. Jonsson i undanurslit i 200 metra bringusundi og hafnaði i fjortanda sæti. Var það besti arangur islenskra sundmanna i Lundunum.

Verðlaunaskipting eftir londum [ breyta | breyta frumkoða ]

Nr.	Land	Gull	Silfur	Brons	Samtals
1	Bandarikin	38	27	19	84
2	Sviþjoð	16	11	17	44
3	Frakkland	10	6	13	29
4	Ungverjaland	10	5	12	27
5	Italia	8	11	8	27
6	Finnland	8	7	5	20
7	Tyrkland	6	4	2	12
8	Tekkoslovakia	6	2	3	11
9	Sviss	5	10	5	20
10	Danmork	5	7	8	20
11	Holland	5	2	9	16
12	Bretland	3	14	6	23
13	Argentina	3	3	1	7
14	Astralia	2	6	5	13
15	Belgia	2	2	3	7
16	Egyptaland	2	2	1	5
17	Mexiko	2	1	2	5
18	Suður-Afrika	2	1	1	4
19	Noregur	1	3	3	7
20	Jamæka	1	2	0	3
21	Austurriki	1	0	3	4
22	Indland	1	0	0	1
	Peru	1	0	0	1
24	Jugoslavia	0	2	0	2
25	Kanada	0	1	2	3
26	Portugal	0	1	1	2
	Urugvæ	0	1	1	2
28	Ceylon	0	1	0	1
	Kuba	0	1	0	1
	Spann	0	1	0	1
	Trinidad og Tobago	0	1	0	1
32	Korea	0	0	2	2
	Panama	0	0	2	2
34	Brasilia	0	0	1	1
	Iran	0	0	1	1
	Polland	0	0	1	1
	Puerto Riko	0	0	1	1
Alls		138	135	138	411

Wikimedia Commons er með margmiðlunarefni sem tengist sumarolympiuleikunum 1948 .