Ryþmablus eða taktur og tregi (e. rhythm and blues eða skammstafað sem R&B ) er tonlistarstefna sem sameinar jazz , gospel og blus . Ryþmablus var þroað meðal blokkumanna i Bandarikjunum. Tonlistarstefnan er upprunnin a fimmta aratugnum en hun hafði verið að þroast siðan a fjorða aratugnum. ^{[1] [2] [3]}

Markhopur ryþmablus var fyrst og fremst blokkumenn i Bandarikjunum, en tonlistin hreif siðar kynsloðir af ollum kynþattum og uppruna um nanast allan heim. Upphaflega var ryþmablus byggð af minni tonlistarmonnum sem bættu djassi, gospel og blus i login sin. Tonlist þeirra var undir sterkum ahrifum fra djass og "stokk tonlist" og ennfremur gospel og blokkumanna bebop . A sjotta aratugnum fekk klassiskt ryþmablus einkenni sitt með þvi að færa sig yfir a aðrar tonlistarstefnur, svo sem djass og rokk (rokk og rol) og ma segja að það hafi verið þroað sem akveðið viðskiptaform inn i sjalft rokkið. ^{[1] [4]}

Ryþmablus er sifellt að breytast og þroast og er enn vinsælt tjaningarform i menningu blokkumanna i Bandarikjunum og samfelogum svarta nanast hvar sem er i heiminum. ^[4]

Uppruni nafnsins [ breyta | breyta frumkoða ]

Ryþmablus heitið kom upp a fimmta aratugnum i staðin fyrir hugtakið kynþattar tonlist, sem var talið niðrandi. Jerry Wexler bjo til hugtakið þegar hann var að vinna hja Billboard Magazine . A attunda aratugnum var skammstofunin R&B siðan nanast eingongu notuð sem samheiti þessarar tonlistarstefnu. ^{[4] [5] [6]}

Saga [ breyta | breyta frumkoða ]

Flæði blokkumanna i Bandarikjunum til Chicago, Detroit, New York, Los Angeles og viðar a þriðja og fjorða aratug tuttugustu aldarinnar skapaði nyja markaði fyrir djass, blus og sambærilega tonlist. Undanfari ryþmablus kom ur djass og blus heimum, sem voru að byrja að koma saman a fjorðaaratugnum. Songvarinn og pianoleikarinn Leroy Carr var fyrstur af Delta blus songvurum til að blanda jazz ahrifum og “urban” stil inn i blusinn. Fra byrjun fjorða aratugarins þar til að hann do arið 1935, var hann einn af ahrifamestu manneskjunum i blusheiminum. Louis Jordan var hins vegar mikilvægasti jazz tonlistamaðurinn i að þroa ryþmablus. Hann er sagður nanast hafa buið til "stokk blus." Eins og svo mikið af tonlist fra fimmta aratugnum, kom stokk blus ur “swing big” bandinu hans Count Basie. Jordan umbreytti “big bandinu” sinu Basie i litinn hop utsettra hljoðfæra, með glensi og grini. Jordan reð rikjum a topplistunum i tonlist snemma a fimmta aratugnum. Jordan tok upp sina tonlist hja Decca utgafufyrirtækinu. ^{[7] [8] [9] [10]}

Nyju ryþmablus flytjendur a fimmta aratugnum komu flestir fra nyjum sjalfstæðum utgafufyrirtækjunum. Mikið af þessum fyrirtækjum voru staðsett i i New York og Los Angeles. Hvert fyrirtæki atti akveðinn hlut i þroun ryþmablus hljoðsins. Utgafufyrirtækið Savoy, var eitt af mikilvægustu sjalfstæðu fyrirtækjunum. Savoy var stofnað 1942 af Herman Lubinsky, fra Newark, New Jersey. Savoy var eitt af faum utgafufyrirtækjum sem serhæfði sig i megin tonlistarstilum blokkumanna a fimmta aratugnum, bebop og ryþmablus. Los Angeles var a þessum arum miðstoð fyrir upptoku takts og blus. Fyrsta fræga ryþmablus lagið var "I wonder", sem var tekið upp af Private Cecil Gant i kjallarastudio og gefið ut arið 1944 af Gilt Edge Records, sem var skammlift utgafufyrirtæki i Los Angeles. Þegar "I wonder" for a topp Billboard vinsældarlistans, þa byrjaði fjoldi utgafufyrirtækja að gefa ut Leroy Carr-blus stil sem Gant hafði gert vinsælann. Farsælast þeirra var Modern Records, sem naði bestum arangri með T-Bone Walker. Aladdin utgafufyrirtækið gerði samning við Charles Brown, sem leiddi djass-poppið. Swingtime tok upp Lowell Fulson, sem setti saman “smooth” LA hljoð undir ahrifum fra T-Bone Walker gitar stilnum og Charles Brown songvara og pianoleikara sem siðar þroaði sinn eigin byltingarkennda stil. ^{[7] [10] [9] [8]}

Tvo mikilvægustu sjalfstæðu utgafufyrirtækin fra Los Angeles eftir heimstyrjoldina siðari voru Imperial og Specialty. Imperial var stofnað af framleiðandanum Lew Chudd arið 1945 og atti storan þatt i uppbyggingu ryþmablus og breytti m.a. asjonu þess þegar hann flutti hæfileika leit sina fra Los Angeles til New Orleans og gerði samning með Fats Domino. Domino hafði orlitið af þessum “smooth LA” stil, en hann hafði einnig sterka orku eins og Big Joe Turner. Imperial gerði einnig samning við aðra New Orleans ryþmablus flytjendur eins og Smiley Lewis og Guitar Slim. Domino var einn af fyrstu ryþmablus listamonnum sem var undir ahrifum kantry tonlistar hvitra manna. Tonlistar sagnfræðingar benda a hvita songvara eins og Elvis Presley og Carl Perkins sem frumkvoðla rokksins, en raunverulega voru það Domino og siðar Chuck Berry sem voru frumkvoðlarnir. Onnur Los Angeles utgafufyrirtæki byrjuðu að leita til New Orleans eftir nyjum hæfileikarikum listamonnum. Aladdin gerði samning við Shirley og Lee, sem attu morg fræg log a sjotta aratugnum. Art Rupe fra Specialty KimiRecords utgafufyrirtæknu i Los Angeles naði mestum arangri i New Orleans. Rupe, sem byrjaði hja Specialty arið 1946, hafði þroað litið utgafufyrirtæki , sem upphaflega gerði samninga við stokk blus hljomsveitir eins og Joe Liggins og Honeydrippers, sem og fyrrum Swingtime listamanninn Percy Mayfield. Mayfield var songvari sem fylgdi Los Angeles stilnum og hann er alitinn einn af bestu lagasmiðum þessarar aldar. A sjotta aratugnum for klassiskt ryþmablus ut fyrir sitt tonlistarsvið og yfir a aðrar tonlistarstefnur, svo sem djass og rokk og rol. Þetta var sterkur taktbundinn still sem flæddi yfir i hefðbundna blus tonlist sem a rætur að rekja til New Orleans. Fyrsta hljoðritun Mayfield fyrir Specialty kom ut arið 1950 og var "Please Send Me Someone to Love." Specialty atti marga goða smelli eins og t.d. "The Things I Used to Do” með Guitar Slim (asamt Ray Charles) sem kom ut arið 1954. En mikilvægasti flytjandi þeirra var þo Little Richard. Richard hafði gert nokkur fræg log fyrir Peacock utgafufyrirtækið i Houston, sem var i eigu Don Robey, einn af faum svortu athafnamonnunum i ryþmablus. Með Specialty þroaði Richard nyjan ofgafullan stil sem var kenndur við hann. Fyrsta smaskifa hans, "Tutti Frutti," kom ut arið 1955, þetta lag var einn af mikilvægustu þattum i sameiningu ryþmablus og rokksins. ^{[7] [10] [9] [8]}

Arið 1947 stofnaði Ahmet Ertegun Atlantic Record i New York City, en hann var mikill djass aðdaandi og sonur tyrkneska diplomata. Þetta færði geirann mikið yfir til New York City. Arið 1953 kom Jerry Wexler inn i fyrirtækið og hann asamt Ertegun leku lykilhlutverk i að koma ryþmablus a framfæri. Þeir kynntu til leiks margar af aðal songkonum ryþmablus þess tima eins og Ruth Brown og Lavern Baker. Þeir fengu lika Ray Charles i Atlantic, sem hafði verð að likja eftir Charles Brown og hjalpuðu honum að finna nyja stefnu sem myndi seinna þroast i sal tonlist. Wexler og Ertegun unnu mjog naið með Clyde McPhatter og Chuck Willis sem baðir voru mikilvægir i arangri ryþmablus a sjotta aratugnum. King Records i Cincinnati, Ohio, the Chess og Vee Jay fyrirtæki i Chicago, og Duke/Peacock Records i Houston, Texas, leku einnig mikilvæg hlutverki i utbreiðslu ryþmablus. ^{[7] [2] [9] [8]}

Einn af mikilvægustu eiginleikum ryþmablus kom fram þegar hopar byrjuðu að raddsetja i stil sem varð þekktur sem doo-wop. Sonny Til og Orioles toku forystu og nutu landshylli með ryþmablus smellinum "It's Too Soon To Know" arið 1948. Þegar rokkið varð vinsælt a sjotta aratugnum ma segja að það hafi byrjað með hvitum songvurum að syngja log eftir ryþmablus flytjendur. Þa var litill greinarmunur gerður a milli rokks og ryþmablus. A þessum timapunkti, voru topp ryþmablus flytjendur eins og Chuck Berry og Fats Domino taldir vera rokk stjornur of voru af sama sess og hvitir tonlistarmenn a borð við Bill Haley og Elvis Presley. Það var svo ekki fyrr en með tilkomu Motown fyrirbærisins og Memphis sal hljoðinu a sjounda aratugnum (hopar eins og Supremes, The Temptations, Aretha Franklin, Otis Redding) að aftur var hægt að greina stil blokkumanna fra rokkinu með þvi að kalla það ryþmablus. ^[4]

Nutima ryþmablus [ breyta | breyta frumkoða ]

A sjounda, attunda og niunda aratugnum komu fram nyir stilar af ryþmablus, þar a meðal fonk og disko. A niunda aratugnum vara hugtakið R&B skilgreint sem still samtima blokkumanna i Bandarikjunum og var um að ræða tonlist sem sameinaði þætti fra sal, fonk og popp tonlist, sem er upprunnin eftir disko þemað fjaraði ut. A seinni hluta niunda aratugarins varð hip hop og rapp betur skilgreint og morg log notuði upptokur af klassiskum ryþmablus logum.

Michael Jackson gaf ut plotuna Thriller arið 1982 og varð hun mest selda plata allra tima. Þar matti finna leifar af disko timabilinu sem hafði veruleg ahrif a nutima ryþmablus tonlist. Aðrir songvarar og songhopar eins og Patti Labelle, Luther Vandross, Prince og New Edition toku tonlistarheiminn yfir með þessum nyja stil af ryþmablus. Gladys Knight, Melba Moore og Whitney Houston motuðu einnig ryþmablus menninguna a niunda aratugnum, og sa still naut meiri vinsælda sem tonlistarhefð a tiunda aratugnum. A þeim aratug toku ryþmablus raularar eins og Keith Sweat, LeVert, Guy, Jodeci, BellBivDeVoe, ryþmablus astarlog a annað stig. Fleiri listamenn eins og til dæmis Mariah Carey, Brian McKnight, TLC, R. Kelly, Mary J. Blige og Boyz II Men kveiktu einnig ahuga a ny a klassikri sal tonlist og raddsettum logum. Afleiðingin af þessari fjolbreyttu tegund af tonlist var su að það spruttu upp fullt af nyjum undirstefnum eins og New Jack Swing, Hip-hop sal og ny sal. Ryþmablus er sifellt að breytast og mun halda afram að þroast og vera vinsæll tjaningarmati fyrir ameriska blokkumenn og samfelog blokkumanna viðast hvar i heiminum. ^[4]

Heimildir [ breyta | breyta frumkoða ]