Opinbert plakat HM i Urugvæ.
Heimsmeistaramot landsliða i knattspyrnu karla 1930
eða
HM 1930
var haldin i
Urugvæ
dagana
13. juli
til
30. juli
. Þetta var fyrsta
heimsmeistarakeppnin
og haldin a grunni velheppnaðrar knattspyrnukeppni a
Olympiuleikunum 1924
og
1928
, þar sem Urugvæ sigraði i bæði skiptin. Þrettan þjoðir mættu til leiks og leku alls atjan leiki sem allir foru fram a þremur leikvongum i
Montevideo
. Heimamenn Urugvæ foru með sigur af holmi eftir 4:2 sigur a gronnum sinum fra
Argentinu
i urslitum.
Jules Rimet
forseti
Alþjoðaknattspyrnusambandsins
var eindreginn hvatamaður þess að stofnað yrði til Heimsmeistaramots i knattspyrnu og var það samþykkt a þingi sambandsins i
Amsterdam
sumarið 1928. Sex þjoðir sottust eftir að halda motið:
Ungverjaland
,
Italia
,
Sviþjoð
,
Holland
,
Spann
og
Suður-Amerikulandið
Urugvæ. Umsoknarlondin drogu sig eitt af oðru til baka aður en kom að næsta FIFA-þingi i
Barcelona
sumarið 1929, uns Urugvæ stoð eitt eftir.
Þrennt var talið rettlæta valið a Urugvæ. I fyrsta lagi frammistaða landsliðs þeirra a undangengnum Olympiuleikum, sem taldir voru jafngilda heimsmeistarakeppni. I oðru lagi að landið fagnaði 100 ara afmæli sinu a arinu 1930. Og i þriðja lagi að knattspyrnusamband Urugvæ bauðst til að greiða allan kostnað við motið og reisa glæsilegan leikvang vegna þess.
Valið hugnaðist þo litt ymsum Evropubuum sem sau ofsjonum yfir hinu langa ferðalagi. Afleiðingin varð su að einungis fjorar Evropuþjoðir toku þatt, sem var mun minna en buist hafði verið við. Raunar hafði ekkert evropskt lið staðfest komu sina tveimur manuðum fyrir motið og þurfti verulegan þrysting fra Jules Rimet sjalfum til að tryggja þatttoku þessarra fjogurra liða.
Þessi þrettan lond toku þatt i motinu. Sjo komu fra Suður-Ameriku, tvo fra Norður-Ameriku og fjogur fra Evropu. Eðli malsins samkvæmt toku þau oll þatt a sinu fyrsta heimsmeistaramoti.
Egyptaland
hafði boðað þatttoku sina i keppninni en vegna oveðurs a
Miðjarðarhafi
missti liðið af skipinu sem atti að flytja það til Urugvæ.
Hinn 90 þusund manna
Estadio Centenario
, þjoðarleikvangur Urugvæ enn i dag, var reistur serstaklega fyrir heimsmeistaramotið og talinn eitthvert glæsilegasta knattspyrnumannvirki i heimi. Tiu af atjan viðureignum motsins foru fram a vellinum og raunar attu leikirnir að vera enn fleiri, en framkvæmdum við leikvanginn var ekki alveg lokið þegar motið hofst. Hinir tveir leikvangarnir sem leikið var a eru
Campo Parque Central
, sem nefnist i dag
Estadio Gran Parque Central
. Hann var byggður arið 1900 og er heimavollur
Club Nacional de Football
. Þriðji vollurinn,
Estadio Pocitos
, tok einungis 1000 ahorfendur og var heimavollur
Penarol
a arunum 1921 til 1933. Hann hefur nu verið rifinn.
Leikmenn Mexiko fyrir upphafsleikinn.
Þetta var eini fjogurra liða riðill keppninnar og kom það i hlut Frakka og Mexikoa að leika opnunarleik motsins. Frakkinn
Lucien Laurent
komst a spjold sogunnar þegar hann skoraði fyrsta markið i sogu heimsmeistarakeppninnar. Argentinumenn reyndust sterkastir i riðlinum og unnu alla þrja leiki sina.
Guillermo Stabile
skoraði þrennu i sinum fyrsta landsleik, en hann varð markakongur keppninnar með atta mork.
Viðureign Frakklands og Argentinu varð soguleg fyrir þær sakir að domarinn, Almeida Rego, flautaði til leiksloka eftir 84 minutur. Eftir kroftug motmæli, þar sem fjoldi manna hafði raðist inn a vollinn attaði hann sig loks a mistokum sinum, let oryggislogreglumenn ryma vollinn og kallaði aftur fram leikmenn sem sumir hverjir voru farnir til buningsklefa. Ekkert mark var skorað i viðbotartimanum. Þratt fyrir mistokin fekk Rego að dæma fleiri leiki a motinu.
| Sæti
|
|
Lið
|
L
|
U
|
J
|
T
|
Sk
|
Fe
|
Mm
|
Stig
|
| 1
|
 |
Argentina
|
3
|
3
|
0
|
0
|
10
|
4
|
+6
|
6
|
| 2
|
 |
Sile
|
3
|
2
|
0
|
1
|
5
|
3
|
+2
|
4
|
| 3
|
 |
Frakkland
|
3
|
1
|
0
|
2
|
4
|
3
|
+1
|
2
|
| 4
|
 |
Mexiko
|
3
|
0
|
0
|
3
|
4
|
13
|
-9
|
0
|
Urslitin i riðlinum reðust i fyrsta leik þar sem Brasilia, sem talin var með sterkasta liðið, tapaði fyrir ungu liði Jugoslaviu. Vegna deilna innan knattspyrnusambands Jugoslaviu voru einungis
serbneskir
leikmenn i landsliðinu. Bolivia hafði aldrei unnið knattspyrnulandsleik fyrir motið og reyndist andstæðingunum litil fyrirstaða.
Leikur Peru og Rumeniu.
Fyrsta brottvikningin i sogu HM leit dagsins ljos i upphafsleik riðilsins þar sem Perubuinn
Placido Galindo
var rekinn utaf fyrir brot. Rumenar nyttu ser liðsmuninn og sigruðu i leik sem talinn er sa fasottasti i sogu keppninnar. Opinberar tolur herma að um 2.500 manns hafi fylgst með leiknum, en frasagnir sjonvarvotta benda til að um 300 se nær lagi. Vegna tafa a framkvæmdum við
Estadio Centenario-leikvanginn
lek Urugvæ ekki sinn fyrsta leik fyrr en a fimmta degi motsins og var það jafnframt vigsluleikur vallarins. Heimamenn reyndust ofjarlar andstæðinga sinna i riðlinum, likt og buist var við.
| Sæti
|
|
Lið
|
L
|
U
|
J
|
T
|
Sk
|
Fe
|
Mm
|
Stig
|
| 1
|
 |
Urugvæ
|
2
|
2
|
0
|
0
|
5
|
0
|
+5
|
4
|
| 2
|
 |
Rumenia
|
2
|
1
|
0
|
1
|
3
|
5
|
-2
|
2
|
| 3
|
 |
Peru
|
2
|
0
|
0
|
2
|
1
|
4
|
-3
|
0
|
Bandarikjamenn komu verulega a ovart með sannfærandi sigrum i baðum sinum leikjum. I leiknum gegn Paragvæ skoraði
Bert Patenaude
tvo mork samkvæmt leikskyrslu domara. Arið 2006 lysti FIFA þvi hins vegar yfir að þriðja mark Patenaude hefði ranglega verið eignað oðrum leikmanni. Hann telst þvi i dag hafa skorað fyrstu þrennuna i sogu heimsmeistarakeppninnar.
Argentinska landsliðið.
Baðar undanurslitaviðureignirnar reyndust afar ojafanar og lauk með 6:1 sigrum suður-amerisku liðanna. Var það mesti markamunur i undanurslitum HM allt til
motsins 2014
. Leikur Argentinu og Bandarikjanna for fram i ausandi rigningu. Jafnræði var i fyrri halfleik en i þeim seinni skildi a milli liðanna. Jugoslavar naðu forystunni i seinni viðureigninni, en Urugvæ tok fljotlega oll vold a vellinum.
Ekki var keppt um bronsverðlaun a motinu. Heimildum ber ekki saman um hvort slikt hafi staðið til, en að Jugoslavar hafi neitað að taka þatt af oanægju með domgæsluna i tapleik sinum gegn Urugvæ. Sumar heimildir herma að bæði lið hafi fengið bronsverðlaun og aðrar að Jugoslavar hafi fengið þau i motslok þar sem þeir topuðu gegn heimsmeisturunum. Arið 1986 tilkynnti FIFA hins vegar að samkvæmt utreikningum þess teldust Bandarikin hafa hlotið þriðja sætið.
Urugvæ og Argentina mættust i urslitaleik HM likt og verið hafði i
urslitaleik Olympiuleikanna
tveimur arum fyrr. Spennan var mikil milli liðanna sem birtist meðal annars i deilum um hvaða bolta skyldi nota. Varð ur að liðin logðu til knott hvort i sinum halfleik. Belgiskur domari leiksins krafðist þess að hraðskreiður
batur
yrði til taks ef hann þyrfi að flyja i leikslok.
Urugvæ skoraði fyrsta markið en Argentina naði forystunni með morkum fra Carlos Peucelle og Guillermo Stabile. Þrju mork heimamanna i siðari halfleik tryggðu þeim hins vegar sigurinn og griðarleg fagnaðarlæti brutust ut i Montevideo.
Guillermo Stabile var markakongur HM 1930.
70 mork voru skoruð af 36 leikmonnum, þar af var eitt sjalfsmark. Argentinumaðurinn Guillermo Stabile varð markahæstur með 8 mork.
- 8 mork
- 5 mork
- 4 mork
- 3 mork