Burrhus Frederic Skinner
(
20. mars
1904
?
18. agust
1990
) var
bandariskur
salfræðingur
sem oft er talinn upphafsmaður rottækrar
atferlishyggju
. Kenningar hans hofðu mikil ahrif a
salfræði
a
20. old
en voru mjog gagnryndar fyrir miðja old, meðal annars vegna þess að aðferðir hans þottu omannuðlegar, en mikilvægi hans hefur aukist a siðari timum, til dæmis innan
hugfræði
.
Skinner fæddist i smabænum
Susquehanna
i
Bandarikjunum
. Eftir að skolagongu hans lauk akvað Skinner að gerast rithofundur en skrifaði litið. Hann starfaði sem afgreiðslumaður i bokabuð þar sem hann komst m.a. i kynni við
salfræðikenningar
Pavlovs
og
Watsons
. 24 ara skraði hann sig i framhaldsnam i salfræði við
Harvard-haskola
.
Skinner bjo til svokallað
Skinnerbur
þar sem hann gat mælt viðbrogð
rotta
. Þar komst hann að þvi að hegðun rottanna stjornaðist af afleiðingum sinum. I framhaldinu setti Skinner fram kenninguna um
virka skilyrðingu
. Skinner fekk svo rannsoknarstyrk og gat þannig einbeitt ser að rannsoknum sinum. Þær birti hann arið
1938
i bok sinni
Hegðun lifvera
(en:
The Behavior of Organisms
).
Þegar Skinner var 32 ara fekk hann starf sem kennari i
Minnesota
. I
Heimsstyrjoldinni siðari
vann hann að rannsoknum a þvi hvernig ætti að fa dufur til að stjorna flugskeytum. Þeim rannsoknum var hætt vegna þess að herinn for að einbeita ser að
ratsjam
, en Skinner helt þo afram rannsoknum sinum a dufum.
Arið
1948
var Skinner boðin staða við Harvard þar sem hann helt fyrirlestra fyrir nynema. Fyrirlestrarnir voru siðan gefnir ut i bokinni
Science and Human Behavior
arið
1953
. Af honum er sogð su saga að dag einn arið
1953
hafi hann farið með dottur sinni i skolann til að fylgjast með henni i
stærðfræðitima
(það var feðradagur). Þar sa hann að aðferðir kennarans brutu i baga við nanast allar kenningar Skinners um arangursrikt nam. I
virkri skilyrðingu
ræðst hegðunin af afleiðingum sinum. Umbuna verður fyrir retta hegðun en hundsa ranga hegðun. I skolanum voru viðbrogð við þvi sem nemendur gerðu aftur a moti handahofskennd, að mati Skinners. Sumir nemendur lærðu hratt og spændu i gegnum verkefni, sumir skildu litið og gatu ekki leyst verkefnin. Þar sem kennarinn þurfti að hafa umsjon með tuttugu til þrjatiu nemendum gat hann ekki fylgt þeim ollum og nemendurnir fengu svorin seint, jafnvel ekki fyrr en næsta dag.
Skinner hof að einbeita ser að þvi hvernig menn læra og hvernig best væri að kenna þeim. Þremur arum siðar hafði hann buið til
forrit
þar sem verkefni voru butuð niður eftir getu folks og forritið liktist helst kennara sem hlyddi einum nemanda yfir i einu, sem virtist augljos framfor fra þrjatiu manna bekk. I byrjun voru gefnar visbendingar sem smam saman fækkaði eftir þvi sem namsefnið þyngdist. Rannsoknir hans voktu mikla athygli en vegna skorts a peningum, og serstaklega vegna vanþroaðrar tolvutækni, naði það ekki mikilli utbreiðslu. Arið
1968
, sama ar og Skinner gaf ut bok um nam, var framleiðslu efnisins hætt.
A siðari arum sneri Skinner ser að heimspekilegri vangaveltum og hann var virkur i ræðu og riti allt þar til hann lest.
Ahrif Skinners voru mikil og hann er einn af frægustu salfræðingum 20. aldar. Hann hafði mikil ahrif a salfræðina og atti sinn þatt i að beina sjonum þeirra fra salaraflskenningum og fra hinu dularfulla innra salarlifi þess tima og i att að þvi mælanlega: Hegðun mannsins.
Hugmyndir Skinners og annarra
atferlissinna
voru nær allsraðandi i salfræði a fyrri hluta 20. aldar. Um miðbik aldarinnar foru þo að heyrast gagnrynisraddir.
Malfræðingurinn
Noam Chomsky
er liklega einn þekktasti gagnrynandi Skinners. Hann taldi að logmal atferlissinna gætu ekki skyrt hvernig folk lærði tungumal, og væru þvi ekki nægjanleg til að skyra allt mannlegt nam. Þessi atburður er oft talinn marka upphaf annarrar stefnu innan salfræðinnar,
hugfræðinnar
.