A
Fronte Popular
foi unha historica
coalicion electoral
creada en xaneiro de 1936 polos principais partidos de esquerda de
Espana
. O 16 de febreiro logran a vitoria nas ultimas
eleccions democraticas
durante a
Segunda Republica
, antes do golpe de estado que produciria a
guerra civil
.
A coalicion de esquerda-nacionalista
[
editar
|
editar a fonte
]
A Fronte Popular de Espana, coalicion politica de republicanos de esquerda, socialistas e comunistas, ganou as eleccions celebradas o 16 de febreiro de 1936, mantendose no goberno ata o final da
guerra civil espanola
en 1939, con
Manuel Azana
como presidente da II Republica. No momento do golpe de estado a presidencia do Goberno era ocupada polo galego
Casares Quiroga
. Durante o
franquismo
seguiran mantendo a
republica espanola no exilio
.
Estaban entre outras organizacions o
PSOE
, o sindicato
UXT
, o
PCE
, o
POUM
, e os partidos republicanos
Izquierda Republicana
(IR) de
Manuel Azana
e a
Union Republicana
(UR) de
Diego Martinez Barrio
. O pacto estaba apoiado polos nacionalistas catalans como
ERC
e incluso (non explicitamente) pola central anarcosindicalista
CNT
. Con todo, moitos anarquistas que logo combaterian polo bando republicano, nas eleccions pediron a abstencion.
A coalicion entre socialistas, comunistas e nacionalistas republicanos tina un programa reformista, como a defensa das reformas sociais do primeiro goberno de 1931, que estaban sendo paralizadas ou eliminadas polo posterior goberno conservador. Tamen xurdia como resposta para pedir a liberacion dos detidos e sometidos a proceso por responsabilidades nos feitos acontecidos durante a
Revolucion de Asturias
en 1934, e ante o avance en Europa do
nazismo
de
Hitler
e o
fascismo
de
Mussolini
. Nese momento tamen en
Francia
gobernaba a
Fronte Popular Francesa
.
As eleccions do
16 de febreiro de 1936
tiveron lugar con relativa calma malia a crispacion progresiva dos anos anteriores. Mobilizaronse aproximadamente uns 34.000
gardas civis
e 17.000
gardas de asalto
que velaban pola seguridade. Os resultados, presentados o dia 20, foron:
Censo
: 13 553 710 electores
- Votantes: 9 864 783 (72%)
- Fronte Popular: 4 654 116 (34,3%)
- Fronte Nacional: 4 503 505 (33,2%)
- Centro: 400.901 (5,4%)
- PNV
: 125.714
Os principais partidos conservadores e monarquicos, aglutinaronse como resposta na
Frente Nacional
(en
Cataluna
, Fronte de Orde ou
Front d'Ordre
) liderados polo partido gobernante da
CEDA
de
Jose Maria Gil Robles
, insistian en identificar a Fronte Popular como un pacto revolucionario
bolxevique
que liquidaria a nacion fronte as disputas rexionalistas ou as influencias da nova potencia comunista, a
URSS
. Poren, un detalle pouco importante como as discrepancias de
Jose Antonio Primo de Rivera
, lider do pequeno partido
Falange Espanola
, con Gil Robles, sera transcendente no futuro.
En maio Manuel Azana e elixido presidente da Republica, pero o
PSOE
coa oposicion do socialista
Francisco Largo Caballero
, non se une o goberno malia que o apoia tepedamente, pero aumenta o conflito e o extremismo do seu discurso, ponendo contra a parede o goberno formado polos partidos republicanos entre os extremistas mais conservadores e os mais esquerdistas.
Os escanos foron repartidos da seguinte maneira:
Fronte Popular:
- PSOE: 88 deputados
- IR: 79 deputados
- UR: 34 deputados
- ERC: 22 deputados
- PCE: 14 deputados
- Accio Catalana
: 5 deputados
- ORGA
: 3 deputados
- Outros: 18 deputados
Fronte Nacional:
Partidos de centro:
Cabe destacar o grande avance do PCE, escision do PSOE anos atras, que acadara o seu primeiro deputado por
Malaga
en 1933, e que agora contaba cun gran protagonismo na Fronte Popular. Asi mesmo, foi importante a desfeita do Partido Radical do republicano
Alejandro Lerroux
polo escandalo do
estraperlo
.
O triunfo electoral da Fronte Popular, malia que tivo unha escasa marxe, gozou de gran repercusion en Espana e en gran parte de Europa. Moitos xa miraban a Espana como o primeiro enfrontamento, que logo seria a escala global, do fascismo contra as principais potencias democraticas e os emerxentes movementos revolucionarios, sobre todo o
comunismo
.
A fin do goberno republicano e o comezo da ditadura
[
editar
|
editar a fonte
]
O fracaso electoral dos conservadores, como xa pasara coa esquerda tralo seu fracaso nas eleccions de 1933, deu resultado a un doloroso fracaso e aumentou a radicalidade do discurso. Uns 15.000 afiliados nas mocidades da CEDA unense a Falanxe. Agora o novo lider dos conservadores sera o galego
Jose Calvo Sotelo
. A espiral de violencia progresiva promovida tanto polos partidos esquerdistas como por Falanxe e o seu lider
Jose Antonio Primo de Rivera
, fan que este se vexa arbitrariamente privado de inmunidade parlamentaria e detido, e as oficinas de Falanxe clausuradas. Pero isto non frea a xa caotica situacion. A violencia era agora o metodo para impor o discurso, tanto nas cidades como no rural.
En
Estremadura
o 25 de marzo uns 60.000 xornaleiros ocupan case 3.000 leiras, fartos do poder dos terratenentes e da fame. En
Navarra
os
carlistas
, protagonistas de duas guerras civis durante o seculo XIX en contra de gobernos liberais, rebelanse contra o goberno de centroesquerda pedindo un golpe de estado. Coas continuas advertencias e a ameaza dunha nova
guerra civil
, o goberno intenta illar os xenerais mais dereitistas, cun rotundo fracaso.
O 1 de maio,
Dia internacional dos traballadores
, exaltanse nos xa tradicionais desfiles dos sindicatos de esquerda discursos inflamados sobre todo por parte do novo lider do
PSOE
, alcumado o
Lenin
espanol: Largo Caballero. Durante unha das manifestacions, circulou o rumor de que unhas monxas deran caramelos envelenados a varios nenos, e grupos de exaltados responderon coa queima dun convento, ante a impotencia do goberno republicano.
O 13 de xullo de 1936
Jose Calvo Sotelo
e asasinado por un grupo de policias e pistoleiros socialistas, entre eles un gardacostas de
Indalecio Prieto
, o que precipita os plans golpistas de diversos militares e organizacions dereitistas e fai que moitos ata enton indecisos se sumen a conspiracion.
O
18 de xullo
producese o
golpe de estado
contra o goberno republicano, nun principio liderado polo xeneral
Mola
?que asinaba como ≪o Director≫?, apoiado por alguns sectores de Falanxe pese a oposicion explicita de Jose Antonio e os carlistas. Entre os xenerais golpistas estaba o xeneral galego
Francisco Franco
que posteriormente se fai co poder dos rebeldes. Co fracaso do golpe de estado na maior parte do pais, e o apoio imprescindible das potencias fascistas europeas iniciase a ultima
guerra civil espanola
. Coa division das distintas organizacions moderadas e esquerdistas, enfrontadas acotio entre si e a ausencia de axuda por parte do resto de nacions democraticas ante o temor, logo real, de provocar a
segunda guerra mundial
, o goberno electo democraticamente debe abandonar o pais apos a fin da guerra en abril de 1939. Franco, nunha longa
ditadura
persoal, instalase no poder ata a sua morte en novembro de 1975.
|
|---|
| Cronoloxia
| |
|---|
| Organizacions politicas
| |
|---|
| Implicacion estranxeira
| |
|---|
| Outros
| |
|---|