Dizze
list fan Nederlanske koloanjen
befettet gebieten dy't ea yn hannen west hawwe fan Nederlanske hannelsmaatskippijen sa as de
Feriene Eastyndyske Kompanjy
(VOC) en de
Westyndyske Kompanjy
(WIC), en ek koloanjen fan it
Keninkryk fan de Nederlannen
.
Nij-Nederlan
(
Latyn
:
Nova Belgica
of
Novum Belgium
), is de namme fan it eardere Nederlansk gebiet tusken de 38 en 45 graden fan de eastkust fan de
Feriene Steaten
fan no, sunt
1614
. Der leit no
New York
, eartydsk Nij-Amsterdam neamd, en stifte yn
1625
. De provinsje Nij-Nederaan waard stifte yn
1624
en opeaske as it gebiet tusken de 38e en 42e breedtegraad. By de
Frede fan Westminster (1674)
op
10 novimber
1674
waard it gebiet lykwols foar altyd oerdroegen oan de Ingelsen dy't it
New York
neamden nei de
Hartoch fan York
.
Yn de rin fan de tiid hawwe de eilannen ferskate kearen yn hannen west fan oare Jeropeeske mogendheden en hawwe se - yn wikseljende gearstallingen - ferskillende bestjoersfoarmen kend. Oan dy koloniale status kaam in ein doe't op
15 desimber
1954
it
Statut foar it Keninkryk fan de Nederlannen
nei acht jier underhanneljen undertekene waard troch
Nederlan
,
Suriname
en de Nederlanske Antillen.
*
Honduras
:
De earste kolonisaasje barde sunt 1650 troch de Britten. Yn de
Twadde Ingelske Oarloch
waard Suriname yn
1667
troch
Abraham Crijnssen
ferovere op de Ingelsen. By de
Frede fan Breda
seagen de Nederlanners ynearsten of fan it weromjaan fan de troch de Britten ynnomde
Nederlanske
koloanje
Nij-Nederlan
; op harren beurt easken de Ingelsen net fuortendaliks dat Suriname untromme wurde soe. Yn 1975 waard Suriname unofhinklik.
Guyana is in feite underdiel fan in grutter gebiet dat Guiana neamd waard - nei it pleatslik Yndiaansk foar "lan fan in protte wetters". It Guyana fan no, bestie yn de
17e iuw
en
18e ie
ut de trije Nederlanske koloanjen Essequibo,
Demerara
en
Berbice
. Nei de napoleontyske krigen waarden dy koloanjen by it
Kongres fan Wenen
yn
1815
offisjeel oerdroegen oan it
Feriene Keninkryk
. Dy trije koloanjen waarden yn 1831 gearfoege ta
Britsk Guyana
. Guyana waard soms as ien koloanje mei Nederlansk Suriname sjoen en in skoftke as Fransk-Guyana, dat ek troch de Nederlanners ferovere waard.
- Senegal
- Portudal
- Rufisque
- Joal
- Goree
/eilan Goeree (1617-1663 / 1664-1677)
(De kust wie besiedde mei Nederlanske hannelsposten)
- Gana
: Nederlanske forten
- Fort Amsterdam (Gana)
(under Cormantin) (1665 - 1721 / 1785 - 1867 troch ferdrach mei Ingelan)
- Fort Apollonia
(16.-1768 / 1868-1872) (Kaap Apollonia (Benyin))
- Fort Batenstein
(under Butri)(1656 - 1665 / 166..-1872)
- Cape Coast Castle
- Cabo Corco of Oguaa (Sweedske namme: Carolusborg of Carlsborg) (16 april 1659- maaie 1659/ 22 apr. 1663 - 3 maaie 1664
- Fort Conraadsburg, Fort de Veer (1810/1811), **Fort Naglas (1828), Fort Java (1828), Fort Scomarus (1828), Fort **Batenstein (1828). (28/9 augustus 1637 - 6 april 1872)
- Fort Crevecoeur (Ussher Town (
Akkra
)) (1649-1782/ 1786-1868)
- Fort Elise Carthago (1650)
- Fort Goede Hoop, (1667 of 1705/06 fort - 1782/1785 - 1867/68)
- Fort Hollandia
1725 fort - 1814/1815 oerjun/1687* - 1698/1711 - 1712/1732 - 1804 oerjun
- Fort by Kpone: (1697 - Apr. 1700 / 1706 - ?)
- Fort Leydsaamneyd (of Patience, under Apam) (1697/1698 - 1782/ 1785-1868)
- Fort Metaal Kruis, under Dixcove (1868 - 1872)
- Fort Nassau
, under Mouri (16240 (1598 of 1611 / 12 - 1664/1665 - 1782/1785 - 1867 troch ferdrach mei Ingelan)
- Fort Oranje
, under Sekondi(1640 of 1670/75 - 1872)
- Fort Ruychaver (Jul./Aug. 1654 - 1659)
- Fort Santo Antonio de Axim (feb. 1642 - 1664 / 1665 - 1872)
- Fort Elmina
(haadplak)
- San Sebastian, under Shama (1637 - 1664 / 1664 - 1872)
- Fort Singelenburgh, under Keta (? - 1737)
- Fort Vredenburgh, under Komenda (1688 fort - 1782 / 1785 - 1872)
- Fort Witsenn, under Takoradi
- Sekondi (1782 - 1785)
- Fort Komenda (1868 - 1872)
- Cong (Cong-hichte): - 1659 oerjun
- Anomabu (1640-1652)
- Egya:(1647 - ? / 1663 - 1664)
- Kumase (1837-1842 / 1848-1853 / 1859-1869)
- Petit Popo of Popo / (Anecho of Aneho) (1731 - 1760)
- Benyn
:
- Grut Popo (1680 - ?)
- Ouidah (1670er jierren of 1687 / 1702 - 1724 of 1726)
- Jaquim of Jakri (Godomey) Fort Zelandia (1726 - 1734)
- Offra (1675 - 1691)
- Appa of Ardra (1732 - 1736)
- Save (1660-?.)
- Allada (1660-?.)
- Nigeria
:
- Benyn
(1705 - 1736)
- Badagri (1737 - 1748)
- Epe (1732 - 1755)
- Het
Kongogebiet:
- Loango (Boary) (1648 oant en mei 1686 en fan 1721 oant en mei 1726)
- Ngoyo or G'oy
- Angoala
:
- Sao Paulo de Luanda (
Luanda
)
- Fort Aardenburgh (26 aug. 1641- 21/24 aug. 1648) nei Portugal
- Sao Felipe de Benguela
: (sept. 1641- 1648) nei Portugal
- Pinda of Mpinda (Soyo):(1648) nei Portugal
- Ensandeira eilan
- Fort Mols, Cambamba (1643-1648)
- Malemba (Malembo) (1641-1648)
- Cabinda
(1641-1648)
Op
6 april
1652
stifte
Jan fan Riebeeck
fanwege de
VOC
in ferfarskingsstasjon by
Kaap de Goede Hope
. VOC-skippen underweis nei
Nederlansk-Ynje
koene der farsk wetter, griente en fruit ynslaan.
It fersterke stasjon groeide rillegau ut ta in Nederlanske koloanje, hoewol't de VOC it kolonisearjen fan gebieten fernean hie.
Yn
Kaapsted
en omkriten dogge in protte gebouwen en plaknammen oan dy tiid tinken. Yn
1806
komt de
Kaapkoloanje
yn
Britske
hannen. (
Transvaal
en de
Oranje Frijsteat
binne letter troch de Voortrekkers,
Afrikaners
, Boer(s)en (neisieten fan Nederlanske kolonisten) stifte.)
- Iran
(Perzje):
(VOC hannelsposten of inkeld in fort)
Suratte
1616 oant en mei 1795
Malabar
:
(Sudwestkust fan Ynje)
Kust fan Koromandel
:
(Easkust fan Ynje)
De
Portugezen
besetten it yn de
16e iuw
, de
Nederlanners
yn
1656
.
1796
waard it ferovere troch de
Britten
, dy't der yn
1802
in
kroankoloanje
fan makken. Neiteam fan underdanen fan dy koloniale grutmachten wenje der noch en wurde
Burgher
neamd.
- Banglades
(de Bengalen) :
- Pipely (1635-..)
- Hougli/Chinsura (fanof 1635)
- Baleshwar(Bellasoor), (fanof 1676)
- Murshidabad
- Dhaka
- Birma
:
- Mrohaung, no Arakan (1625-1665)
- Siriangh (1635-1679)
- Ava
(1635-1679)
- Martaban (1660)
- Pegu
- Martavaan
- Arakan
- Baungdwet
- Tailan
(
Siam
):
- Ayutthaya (1613 - 1767)
- Patani (Pattani) (1602 - 1623)
- Singora (Songkhla) (1607 - 1623)
- Ligor (Ligoor- Nakhon Si Thammarat) (?-1756)
- Oedjang Salang (Phuket)
- Bangkok, Pakhus Amsterdam
- Maleizje
:
- Malakka
(Maleisysk skiereilan)
- (gebieten fan Borneo, der wie gjin sekuer bepaalde grins tusken it Maleizje en Yndoneezje fan no.)
- Singapore
- Yndoneezje
(Nederlansk Eastynje) (1602-1949*/1963*)
:
Nederlansk-Ynje
wie in Nederlanske koloanje dat it gebiet omfieme wat no
Yndoneezje
is. De Nederlanske besittingen stamme fan de
VOC
, dy't under oaren op
Java
en yn de
Molukken
in oantal eilannen, steden en gebieten besiet. Nei de opheffing fan de VOC yn
1798
giene dy besittingen oer op de doetiidske
Bataafske Republyk
. Nei
1800
waarden de gebieten offisjeel Nederlansk-Ynje. Dy namme waard lykwols yn de dokuminten fan de VOC ut de jierren
1620
-
1622
al tsjin as
Nederlandsch-India
.
Nederlansk Nij-Guinea
(no:
Papoea
, provinsje fan Yndoneezje) wie fan
1949
oant
1962
in oerseesk gebietsdiel fan Nederlan. Foar dy tiid wie it in diel fan
Nederlansk-Ynje
; by it oerdragen fan de soevereiniteit oan Yndoneezje hold Nederlan Nij-Guinea. It Nederlansk belied yn Nij Guinea waard bot bepaald troch de ferhalding mei Yndoneezje. Oan de iene kant woe men Nij Guinea bruke om ynfloed yn de regio te halden; oan de oare kant woe men Nij-Guinea ta untjouwing bringe en de
Papoea
-befolking emansipearje en sadwaande bwize dat Nederlan as koloniale mogenheid net faald hie.
- Fietnam
(Tonkin/Annam):
- Tonkin
(1636 - 1699)
- Hoi An (1636 - 1741)
- Sina
:
- Kanton
- Xiamen
- Hainan
- Macau
- Austraalje
(Nij-Hollan) (gjin kolonisaasje) (untdekt yn 1606)
- Tasmanie
(fan Diemenslan) (untdekt yn 1642)
Yn Oseaanje wienen gjin wichtige koloanjes. Tasmaanje, Austraalje,
Nij-Seelan
en oare eilannen binne wol troch Nederlanners untdutsen en besocht.