Norvegien

Bokmal : Artikkel 1: Alle mennesker er født frie og med samme menneskeverd og menneskerettigheter. De er utstyrt med fornuft og samvittighet og bør handle mot hverandre i brorskapets and.
Nynorsk : Artikkel 1: Alle menneske er fødde til fridom og med same menneskeverd og menneskerettar. Dei har fatt fornuft og samvit og skal leve med kvarandre som brør.

Mapa

Lo carro lengouistico du norvegien en Eropa de Bise .

changier

Lo norvegien [nor.ve.????] ^{[
N 1
]}^,^[
2
] ( norsk [n??k] , [n??k] ou ben [n??sk] en norvegien) est na lengoua germanica parlaye en Norvege qu’at por racena historica lo viely norroues , empleye des lo Moyen Ajo en Scandinavia . Lo viely norroues est asse-ben lo devantier dret du danoues et du suedoues modernos et pues il at egzercie na porta sensibla sus lo viely anglles por formar l’ anglles ^[
3
] ; en France, il at aprovisiona u viely normand doux-tres pieces de vocabulero.

Lo norvegien d’ora presente por de vere un mouel de dialectos que se diferencont atant entre lor que lo danoues ou lo suedoues s’en diferencont. Egziste doux estandards concurrents a l’ecrit (parier a l’ORB qu’est mas qu’un estandard ecrit por l’ arpetan , la prononciacion locala change d’apres los dialectos) :

lo bokmal (a la letra ≪ lengoua des levros ≫ ─ prononcie [?buːk.moːl] , heretier du riksmal (a la letra ≪ lengoua du reyomo ≫ ─ prononcie [?r??ks.moːl] ) cen vot dere du norvego-danoues/dano-norvegien ( norsk-dansk/dansk-norsk ) fet pendent lo long temps de dominacion danouesa ;
lo nynorsk (≪ novelo-norvegien ≫ ─ prononcie [?n?ː.n??k] , [?n?ːn.??sk] , heretier du landsmal (a la letra ≪ lengoua de les campagnes ≫ ou ben ≪ lengoua nacionala ≫ ─ prononcie [l?ns.moː?] , [l?ns.moːl] ), qu’una varianta moderna pas oficiela decrita ples ≪ pura ≫ mas ≪ radicala ≫ est derivaye, lo høgnorsk (≪ hiot norvegien ≫ prononcie [?hø?ː?.n??k] ) ples procho du viely norroues (et oposaye a la premiere reforma de 1917).

Celes doves normes ecrites sont construites, yona (lo bokmal) qu’est ples proche des dialectos parlas dedens lo sud-este (region d’Oslo), l’otra (lo nynorsk) qu’est ples proche des dialectos parlas sus la couta cuchientenche (la ≪ Norvege des fiords ≫). Sont empleyees (ren qu’a l’ecrit) ples ou muens d’apres cel vesenajo.

Egzemplos [ changier | changier lo texto sorsa ]

Vocabulero [ changier | changier lo texto sorsa ]

Arpetan	Norvegien bokmal	Prononciacion en AFE
terra	jord	[juːr] , [juː?] , [juː?]
ciel	himmel	[?h?mː?l]
egoua	vann	[??nː]
fue	brann	[b??nː]
homo	mann	[m?nː]
femela, fena	kvinne	[?k??nː?]
megier	spise	[?spiːs?]
bere	drikke	[?dr?kː?]
grant, gros	stor	[stuː?]
petiot	liten	[liːtn]
nuet	natt	[n?tː]
jorn	dag	[d?ː?]

Egzemplos litereros [ changier | changier lo texto sorsa ]

Riksmal
- Jeg gik ind gjennem skogen, jeg begyndte a røres til tarer og var henrykt, jeg sa hele tiden: Gud i himlen at jeg skulde komme hit igjen ! Knut Hamsun , Under høststjærnen , 1906.
- (Rentre dedens lo bouesc, me bete a etre emociona a les larmes et plen de ravissement, cessavo pas de repetar : Dio du ciel, fa que pouesso revegnir ique !) Knut Hamsun, Desot l’etela d’oton , 1906.
Bokmal
- Jeg skal fortelle deg noe du ikke vet. Minst to tredjeparter av de som gifter seg ødelegger sitt og motpartens liv. Arthur Omre , Hun, den første ; 1957.
- (Te vuel dere quarque-ren que te sas pas. A muens los doux tiers de celos que se mariont demolessont lor via et cela de lor partenero.) Arthur Omre, El, la premiere , 1957.
Nynorsk
- Eg blir reddare kvar gong, trur eg, for det blir farlegare kvar gong. Hege sit i kjøkkenet og er ikkje det minste redd. Ikkje redd noken ting. Tarjei Vesaas , Fuglane , 1957.
- (J’e a tos los cops ples pouere, creyo, perce qu’o est chaque cop ples dangerox. Hege est assietaye dedens la cusena et at pas pouere du tot. El at gins de pouere.) Tarjei Vesaas, Los usels, 1957.