Gina Lollobrigida
(ahoskera:
?d?iːna l?llo?briːd?ida
;
Subiaco
,
1927ko
uztailaren 4a
,
Erroma
,
2023ko
urtarrilaren 16a
)
Italiako
zinema
-antzezlea zen.
[1]
Gina altzari-fabrikatzaile baten lau alabetako bat izan zen, Giovanni Lollobrigida eta haren emaztea, Giuseppina Mercuri (bere ahizpek Giuliana, Maria eta Fernanda izena zuten). Gaztaroa Italiako herri menditsu batean igaro zuten.
Bigarren Mundu Gerran,
bonbardaketak negozioa suntsitu egin zuen
Gerra
ren ondoren, familia
Erroma
ra joan zen bizitzera, eta han hasi zituen
arte
-ikasketak, batez ere
pinturari
eta
eskulturari
buruzkoak.
Opera
abeslari bihurtzearekin amesten zuen, baina bere familiak bizi zituen zailtasun ekonomikoen ondorioz, garai hartan oso ezagunak ziren fotonobelak eta
estra
lanak egin zituen
Cinecitta
estudioetan.
'Lollo' k, jendeak ezagutzen zuen bezala,
modelo
gisa lan egin zuen
moda
desfileetan, eta arrakasta handiz parte hartu zuen
edertasun
lehiaketetan. Garai hartan, italiar filmetan agertzen hasi zen paper txikietan. 1947an Miss Italia lehiaketan hirugarren postua lortu zuen. Lehiaketa
Lucia Bose
k irabazi zuen. Ekitaldi hau oso garrantzitsua izan zen aktorearen ibilbiderako, arrakastaren ateak ireki zizkion izen ona eman baitzion.
[2]
Gerard Philipe
frantziarrarekin eginiko bi filmek haren balioa erakutsi zuten. Handik aurrera, gero eta pertsonaia aberatsagoak antzeztu zituen, atzerriko zuzendariekin halaber, hala nola, Clair, Huston, Siodmak eta Dassin-ekin.
Gina Lollobrigidak
Estatu Batuetako
industrian egindako debuta ezin hobea izan zen: paper garrantzitsua izan zuen
Beat the Devil
(1953) filmean,
John Hustonek
Italian
filmatutako filmean, non
Humphrey Bogart
eta
Jennifer Jonesekin
kartela partekatu baitzuen.
Bere ospea handitu ahala, Lollobrigidak jarraitzaile gehiago lortzen zituen ≪munduko emakumerik ederrena≫ izateko. Adierazpen hori bi arrazoirengatik gertatu zen: Robert Z. Leonard-en La mujer
La donna piω bella del mondo
(1955) filmaren izenburua zen, eta Vittorio Gassmanekin lan egin zuen.Lina Cavalieri vedette soprano eta aktore zinematografikoaren bizitzari buruzkoa da filma. Lan horrekin, Ginak David de Donatello sari berria irabazi zuen, urte horretan bertan Italiako Zinema Akademiak eratua. Hurrengo filmengatik beste bi irabazi zituen.
Gina Lollobrigidak zineman izan zuen distiraren aldiak hamabost urte inguru iraun zuen, 1950eko hamarkadaren erdialdetik 70eko hamarkadaren hasiera arte.
Trapecio
(1956) filmean agerpen nabarmena egin zuen
Burt Lancaster
eta
Tony Curtisekin,
eta urte horretan bertan
Parisko
Ama Birjinaren protagonista izan zen, Victor Hugok Notre Dameren konkordunari buruz idatzitako eleberriaren egokitzapena. Film horretan Esmeralda ederra irudikatu zuen, eta Quasimodoren papera, berriz,
Anthony Quinnek.
1958an,
Salomon eta Sabako erregina
superprodukzioa filmatu zituen
Espainian
.
Tyrone Power
gizonezko protagonistaren bat-bateko heriotzak eragina izan zuen proiektu horretan. Zenbait astez filmaketa gelditu ondoren,
Yul Brynnerrek
ordeztu zuen, eta Power-ek filmatutako zatiak errepikatu egin behar izan zituen, urruneko eszena batzuk izan ezik, horiek aprobetxatu egin baitziren. Filmak ez zuen galerarik izan, Lloyd's of London enpresak, aseguru bat sinatu ondoren, 100.000 dolar ordainduz erantzun baitzuen berandutze-aste bakoitzeko; eta estreinatu ondoren,
Salomonek eta Sabako erreginak
arrakasta handia lortu zuten: 12,2 milioi euro bildu zituzten takilan, eta 5 milioi eurokoa zen aurrekontua.
Hurrengo urteak oso emankorrak izan ziren aktore italiarrarentzat. 1959an,
Frank Sinatra
eta
Paul Henreidekin
lan egin zuen
Never So Few
-en (filmaketa horretan affaire bat izan omen zuen Sinatrarekin), eta
La ley
ere filmatu zuen
Yves Montand
frantsesarekin. 1961ean,
Desnuda frente al mundo
egin zuen, Anthony Franciosarekin eta
Ernest Borgninerekin
, eta film ezagunenetako bat,
Cuando llegue septiembre
(Tuya irailean), Rock Hudsonekin. Haren bidez, Henrietta Award saria irabazi zuen, Urrezko Globoen sari berezia.
1965ean, Strange Bedfellows-en Rock Hudson-ekin lan egin zuen berriro (
birentzako gela
). 1962an
Pauline Bonaparteren
papera egin zuen
Venus inperialean
(Stephen Boydekin
batera), eta paper horrekin irabazi zuen Donatelloren David bigarren saria. 1964an Sean Conneryrekin filmatu zuen
Woman of Straw
thrillerra (Laztozko emakumea), eta 1966an Alec Guinnessekin lan egin zuen
Hotel Paradiso
filmean. Urte horretan bertan, prostituta bat interpretatu zuen
Cervantes
filmean, Espainiako idazle famatuari buruz. Horst Buchholz,
Jose Ferrer
,
Paco Rabal
eta
Fernando Rey
rekin lan egin zuen Vincent Shermanen zuzendaritzapean.
1968an,
Shelley Winters
, Phil Silvers eta
Telly Savalas
lagun zituela, Ginak
Buona Sera
filmeko paper nagusia antzeztu zuen,
Campbell
andrea. Film horren argumentuak
Mamma Mia!
musikala inspiratuko zuen hamarkada batzuk geroago, eta gero zinemara eramango zuen. Film honekin hirugarren Donatelloren David-a eskuratu zuen
Hollywooden arrakasta handia izan zuen arren, Gina ez zen inoiz
Oscar sarietarako
hautagai izan, baina haren ospearen adierazgarri da Billy Wilderri
The Apartment
filmagatik zuzendaritza onenaren saria emateko aukeratu zutela, Oscar sarien hirugarren zeremonian (1961).
70eko hamarkadaren hasieran, bere film-karrerak beherantz egin zen, nahiz eta
Bob Hope
eta
David Nivenekin
bi komedia filmatu zituen. Agerraldi batzuk baino ez zituen egin, produkzio txikitan, oro har. Espainiako zinemarekin harremanak izan zituen: 1971n Eugenio Martinen spaghetti western bat filmatu zuen,
El hombre de Rio Malo,
James Mason
eta
Lee van Cleef-ekin
batera, eta 1973an
Ez nuen arrosarik aurkitu amarentzat,
Rovira-Beletarena,
Danielle Darrieuxekin
batera. Hamarkada aurrera zihoala, zinemako jarduera murriztu egin zen, argazkilari eta eskultore gisa zuen fazetari ekin zion berriro.
Telebistari dagokionez, 1972an
Luigi Comencinik
zuzendutako
Las aventura de Pinocho
telesailean parte hartu zuen.
Garai hartan, prentsako argazkilari-karrera arrakastatsua izatera iritsi zen. Besteak beste,
Paul Newman,
Audrey Hepburn
,
Salvador Dali
eta Alemania Federaleko futbol-selekzioaren argazkiak atera zituen, eta kazetaritza-elkarrizketa esklusiboa izan zuen
Fidel Castrorekin
. 1973an, Gina Lollobrigidaren lan-bilduma bat argitaratu zen Italia Mian.
Arte munduko beste interes batzuk ere izan zituen, eskulturan barne. 1978an, Vina del Mar-eko XIX. Nazioarteko Kanta Jaialdian epaimahaiko kide zela helduaroko bere edertasuna erakutsi zuen.
1984an itzuli zen Gina Lollobrigida Estatu Batuetako telebista-pantailetara, Francesca Giobertiren paperean
Falcon Cresteko
zenbait kapitulutan. Ia 60 urte zituela, sasoi bikaina erakutsi zuen: telesaileko eszena batean
Tarantella
dantzatu zuen, eta protagonista ez zen aktore onenaren Urrezko Globo baterako izendatu zuten.
Egia esan, laugarren denboraldiko atal gehienak Sophia Lorenen ordezkapen azkar batean geratuko ziren, Francescaren papererako lehen hautaketa jada hitzartua baitzen. Hala ere, Sophiaren azken orduko ezezkoa eta, pertsonaiak nahitaez italiarra izan behar zuenez (telesaileko familia protagonistaren sorlekua), ekoizleek negoziazio azkarrak egin zituzten Lollobrigidarekin. Hala ere, Gina pertsonaia finko gisa sartu izanaren berri eman arren eta laugarren denboraldirako prestatu zitzaion arropazaindegia handia izan arren ('Dinastiako' Alexis Carringtonen zuzeneko lehian), bost ataletan baino ez zuen parte hartu. Are gehiago, bere pertsonaia agertzen den seigarren atalean, aireportura azkar bidaltzean, limusine baten barruan baino ez du egiten, Richardek harekin elkarrizketak izan arren, Francescako pertsonaia isilik dago, estrak interpretatzen zuela ez argitzeko, Ginak egun batzuk lehenago utzi baitzuen set-a.
1986an,
Vacaciones en el mar
(The Love Boat) telesail ezagunaren bi ataletan hartu zuen parte. 90eko hamarkadan agerraldi txiki batzuk egin zituen.
1999an politikan sartu zen, baina ez zen emaitza onik lortu,
Europako Parlamenturako
hauteskundeetan, ez baitzuen eskuratu Italiari esleitutako 87 idazpenetatik bakar bat ere. Kosmetika- eta moda-enpresetan ere karguak izan zituen. Antzeztokietatik aldenduta, 1997an egin zuen azken filmea.
2000ko apirilean bere baieztapen hauek argitaratu ziren
Parade Magazinen
Pintura eta eskultura ikasi nituen eskolan, eta aktorea egin nintzen akats baten ondorioz... Maitale asko eta asko izan ditut. Oso nekatuta nago. Maitale gehiegi izan ditut bizitza osoan.
- 1990ean, American Society of Photographers-en ASP International Award saria jaso zuen, argazkigintzan egindako ibilbideagatik.
- 1996. urtean David de Donatello sari berezia irabazi zuen, bere ibilbideagatik. Hamar urte geroago beste David de Donatello sari bat jaso zuen
- 2006an David de Donatello sari bat jaso zuen berriz ere.
- 1999ko urriaren 16an, Gina Lollobrigida Nekazaritzarako eta Elikadurarako Nazio Batuen Erakundearen (FAO) borondate oneko enbaxadore izendatu zuten.
- 2018ko otsailean, 90 urte zituela, Hollywoodeko Ospearen Pasealekuan bere izena zeraman izar batekin omendu zuten aktorea.
2006-13: Ezkontzaren iragarkia eta iruzur egitea
[
aldatu
|
aldatu iturburu kodea
]
2006ko urrian, 79 urte zituela, Ginak Espainiako HOLA bihotzeko aldizkariari azaldu zion garai hartan 45 urte zituen Francisco Javier Rigau eta Rafols enpresaburu espainiarrarekin izandako harremana, eta urte horren amaieran ezkontzeko asmoa.
[3]
Urte askoz lehenagotik ezagutzen zirela gaineratu zuen, 1984an jai batean aurkitu baitziren, eta gero hitzorduak izan zituztela ezkutuan, nahiz eta iturri askok zalantzan jarri zuten baieztapen hori, Rigauren adin laburragatik.
[4]
Ezkontza 2006ko abenduaren 6rako ezarri zen, hedabideek behin eta berriz egindako presioagatik, baina gero eten egin zen eta harremana hautsi, kazetarien jazarpenak zaildu egiten zuelako.
2013ko urtarrilean, aktorearen eta Rigauren arteko harremanaren berri izan zen berriro, Rigauk iruzur susmagarri bat argitu zuenean: Bartzelonako ezkontza zibil bat antzeztu zuen Rigauk (Gina izeneko iruzurti batek lagunduta). Hain plan xelebrearekin, Rigauk (akusazioak egiazkoak badira) aktorearen oinordeko izatea lortu nahi zuen.
[5]
Hainbat komunikabidek azaltzen zutenez, urte batzuk lehenago Rigauk lortu zuen Lollobrigidak ezkontza formalizatzen zuten paper batzuk sinatzea (engainuz) edo, gutxienez, oinordekotzeko ahalmen batzuk. 2014ko maiatzaren 9an, aktoreak Bartzelonako epaitegi batera joan zen lekukotza ematera. Han berretsi zuen ez duela inoiz ezkontza-loturarik formalizatu Rigaurekin, eta proba kaligrafikoak egiteko eskatu zuen.
2021ean, semeak gerra bat hasi zuen diruagatik, adieraziz amak "ahalmen handirik ez zuela" zuen ondare izugarria eramateko. 2022ko abuztuan, 95 urte zituela, Ginak iragarri zuen Italiako hauteskundeetara aurkeztuko zela sistemaren aurkako alderdi baten ordezkari. Irailaren 25eko hauteskundeetan, Senatuan eserleku bat bilatu zuen aktoreak, eztabaidan soilik aritzen diren eta inora iristen ez diren politikariez nazkatuta dagoela ziurtatuz eta
Gandhi
bere inspirazioa zela azalduz.
2023ko
ilbeltzaren
16an hil zen, aurreko urteko irailean
femurra
hautsi zuela-eta ospitaleratuta zegoelarik.
- Italia mia
, 1973, argazkien bilduma.
- Wonder of Innocence
, 1994, argazkien bilduma.
- Sculptures
, 2003.
Urtea
|
Filma
|
Pertsonaia
|
Oharrak
|
1972
|
Le avventure di Pinocchio
|
Maitagarri bat
|
|
1984
|
Falcon Crest
|
Francesca Gioberti
|
|
1985
|
Deceptions
|
|
|
1988
|
Woman of Rome
|
Adrianaren ama
|
|
1996
|
Una donna in fuga
|
|
|
- Italia mia
, 1973, argazki bilduma
Italian
zehar
- The Philippines
, 1976, argazki bilduma
Filipinetan
zehar zehar
- Wonder of Innocence
, 1994, argazki-liburua
- Sculptures
, 2003