Vanuatuko Errepublika
|
---|
Ripablik blong Vanuatu
Republic of Vanuatu
Republique de Vanuatu
|
Ereserkia
:
Yumi, Yumi, Yumi
|
Goiburua:
“Long God yumi stanap”
("Jainkoarekin gaude")
|
|
Kokapena munduan
Uhartediaren mapa
|
|
Hiriburua
| Port Vila
17°44′0″S 168°19′0″E
|
---|
Azalera
| 12.190 km² (
157.
)
|
---|
Punturik altuena
| Tabwemasana
|
---|
Punturik sakonena
| Ozeano Barea
(0 m)
|
---|
Kontinentea
| Uharteetako Ozeania
|
---|
Mugakideak
| Australia
|
---|
|
Vanuatuko presidentea
| Nikenike Vurobaravu
(en)
|
---|
Prime Minister of Vanuatu
(en)
| Bob Loughman
(en)
|
---|
Legebiltzarra
| Parliament of Vanuatu
(en)
|
---|
Harreman diplomatikoak
| Ikusi mapa Wikidatan
|
---|
Zeren kide
| |
---|
|
Biztanleria
| 300.019
(2020)
23.775 (2017)
|
---|
Dentsitatea
| 24,61 bizt/km²
(
188.
)
|
---|
Hizkuntza ofizialak
| |
---|
Erabilitako hizkuntzak
|
ikusi
- ingeles
,
ingeles
,
Bislama
,
frantses
,
Rerep
(en)
,
Daakaka
(en)
,
Southeast Ambrym
(en)
,
North Tanna
(en)
,
Aulua
(en)
,
Erromanga
(en)
,
Lemerig
(en)
,
Tamambo
(en)
,
Lamenu
(en)
,
Vao
(en)
,
Ninde
(en)
,
Vinmavis
(en)
,
Katbol
(en)
,
Nahavaq
(en)
,
Malfaxal
(en)
,
Aneityum
(en)
,
Mwotlap
(en)
,
Tangoa
(en)
,
Bieria
(en)
,
Saa
(en)
,
Nafsan
(en)
,
Botovro
(en)
,
Tape
(en)
,
Araki
(en)
,
Apma
(en)
,
Akei
(en)
,
North Ambrym
(en)
,
West Ambae
(en)
,
East Ambae
(en)
,
Ande
(en)
,
Nasarian
(en)
,
Kiai
(en)
,
Axamb
(en)
,
Southwest Tanna
(en)
,
Nokuku
(en)
,
Big Nambas
(en)
,
Bierebo
(en)
,
Orkon
(en)
,
Baetora
(en)
,
Dixon Reef
(en)
,
Unua
(en)
,
Vures
(en)
,
Piamatsina
(en)
,
Vera'a
(en)
,
North Efate
(en)
,
Butmas
(en)
,
Burmbar
(en)
,
Polonombauk
(en)
,
Futuna-Aniwa
(en)
,
Whitesands
(en)
,
Raga
(en)
,
Eton
(en)
,
Dorig
(en)
,
Emae
(en)
,
Toksiki
(en)
,
Ngen
(en)
,
Mavea
(en)
,
Hiw
(en)
,
Tolomako
(en)
,
Paamese
(en)
,
Sowa
(en)
,
Ske
(en)
,
Lendamboi
(en)
,
Lingarak
(en)
,
Lewo
(en)
,
Lenakel
(en)
,
Lelepa
(en)
,
Lakon
(en)
,
Larevat
(en)
,
Lehali
(en)
,
Repanbitip
(en)
,
Kwamera
(en)
,
Koro
(en)
,
Tambotalo
(en)
,
Tasmate
(en)
,
Baki
(en)
,
Amblong
(en)
,
Lonwolwol
(en)
,
Lo-Toga
(en)
,
Tirax
(en)
,
Peterara
(en)
,
Loyop
(en)
,
Aore
(en)
,
Sungwadia
(en)
,
Tutuba
(en)
,
Maskelynes
(en)
,
Ura
(en)
,
Narango
(en)
,
Utaha
(en)
,
Mele-Fila
(en)
,
Sakao
(en)
,
Malua Bay
(en)
,
Merei-Tiale
(en)
,
Vunapu
(en)
,
Valpei
(en)
,
Mota
(en)
,
Wusi
(en)
,
Port Vato
(en)
,
Port Sandwich
(en)
,
Nume
(en)
,
Navut
(en)
,
Nethalp
(en)
,
Makura
(en)
,
Olrat
(en)
,
Maii
(en)
,
Mwerlap
(en)
,
Wailapa
(en)
,
Litzlitz
(en)
,
Northeast Malakula
(en)
eta
Merei
(en)
|
---|
Ezkontzeko adina
| genero guztiak
: 21
|
---|
Emankortasun-tasa
| 3,347
(2014)
|
---|
Eskolaratu gabeko umeak
| 12.208
(2015)
|
---|
Bizi-itxaropena
| 72,133
(2016)
|
---|
Giniren koefizientea
| 32,3
(2019)
|
---|
Giza garapen indizea
| 0,607
(2021)
|
---|
|
BPG nominala
| 862.879.789,39016 $
(2017)
74.937.221,978315 (2016)
|
---|
BPG per capita
| 3.123 $
(2017)
210 (2016)
|
---|
BPG erosketa botere paritarioa
| 888.024.644 nazioarteko dolar
(2017)
54.096.911 (2016)
|
---|
BPG per capita EAPn
| 3.214,639 nazioarteko dolar
(2017)
130,61 (2016)
|
---|
BPGaren hazkuntza erreala
| 4 %
(2016)
|
---|
Erreserbak
| 395.101.633 $
(2017)
127.755.667 (2016)
|
---|
Inflazioa
| 2,5 %
(2016)
1 (2015)
|
---|
|
Sorrera data
:
1980ko
uztailaren 30a
|
|
Aurrezenbakia
| +678
|
---|
ISO 3166-1 alpha-2
| VU
|
---|
ISO 3166-1 alpha-3
| VUT
|
---|
Ordu eremua
| |
---|
Elektrizitatea
| 220 V. 50 Hz.
BS 1363
(en)
,
AS/NZS 3112
(en)
eta
Europlug
(en)
|
---|
Internet domeinua
| .vu
|
---|
gov.vu
|
Vanuatu
,
[1]
izen ofiziala
Vanuatuko Errepublika
(
bislamaz
:
Ripablik blong Vanuatu
;
frantsesez
:
Republique de Vanuatu
;
ingelesez
:
Republic of Vanuatu
),
Ozeaniako
uharte-estatu burujabea da, hegoaldeko
Ozeano Barean
dagoena,
Melanesiaren
bihotzean. Mendebaldean
Australia
du (1.750 kilometrora), hego-mendebaldean
Kanakia
(500 kilometrora), ekialdean
Tuvalu
,
Wallis eta Futuna
eta
Fiji
eta iparraldean
Salomon Uharteak
. 12.189 kilometro koadroko eremua hartzen du, eta
2016an
272.459 biztanle zituen.
[2]
Port Vila
da hiriburua.
James Cookek
hala izendatua,
Hebrida Berriak
izan zen haren izen
koloniala
, baina erreferentzia historikoetan besterik ez da erabiltzen gaur egun. Aldi kolonialak berezitasun bat izan zuen uhartedi honetan:
Erresuma Batuak
eta
Frantziak
batera agindu zuten
1906tik
1980an
independentzia eskuratu arte.
Uharteak bisitatu zituzten lehen europarrak
Pedro Fernandes de Queiros
nabigatzaile portugaldarra buru zuen espedizio espainiar baten parte izan ziren.
1605ean
lehorreratu zen; Espainiarentzako artxipelagoa eskatu, eta
Espiritu Santo
izena eman zion.
1880ko
hamarkadan,
Frantzia
eta
Erresuma Batua
lehian ziren koloniaren zati batengatik, eta,
1906an
,
Hebrida Berriak
(eskoziar artxipelagoari erreferentzia eginez) izenez ezagutzen zen lurraldea elkarrekin administratzea adostu zuten.
Herrialdearen gaur egungo izena
vanua
(lurra edo etxea)
[3]
?
Austronesiako
zenbait hizkuntzatan erabiltzen den terminoa
[4]
[5]
?, eta
zu
(gelditu)
[6]
hitzetatik dator. Oro har,
Vanuatu
izenak herrialde berriaren independentzia-estatusari egiten dio erreferentzia
[6]
.
Vanuatu uharte askotan, duela milaka urtetik bizi da gizakia, 2000 urte inguruan Lapita kulturako
austronesiarrek
kolonizatu ondoren
[7]
.
1606an
, Pedro Fernandes de Queiros esploratzaile portugaldarra uharteetara iritsi zen lehen europarra izan zen;
Terra Australis
era iritsi zelakoan, artxipelagoa Terra Austrialia del Espiritu Santo izenarekin bataiatu, eta kolonia bat sortu zuen: Jerusalem Berria, Espiritu Santo uhartean. Europako beste potentzia batzuk
XVIII. mendearen
amaieran hasi ziren finkatzen uharteetan: lehenik
Bougainvilleko Kondearen
esplorazioekin,
1768an
, uhartea Ziklada Handiak izenarekin berbataiatu zuen eta, ondoren,
James Cook
esploratzaile britainiarrarekin, zeinek (
Yasur sumendiaren
argi distiratsuak erakarrita) uharteak bisitatu zituen 1774ko abuztuan egindako bigarren bidaian
Hebrida Berriak
deituz. Han,
Port Resolution
sortu zuen,
Tanna uhartearen
ekialdeko muturrean dagoen herrixka.
1887an
, Hebrida Berriak frantziarren eta britainiarren arteko itsas-batzorde bat hasi zen administratzen.
1906an
,
Frantziaren
eta
Britainia Handiaren
jabekidetza ezarri zen.
Bigarren Mundu Gerran
,
Estatu Batuek
Efate eta Espiritu Santo uharteak base militar gisa erabili zituzten, eta horrek dirua ekarri zion herrialdeari, eta, batez ere, pentsatzeko modu berriak, eta Vanuaturi bere independentziarako bidea ireki zion.
1957an
, Aholku Batzordea sortu zen.
1960ko
hamarkadan,
aborigen
vanuatuarrek autogobernua eta ondorengo independentzia eskatu zituzten;
1974an
, abertzaleek Aholku Batzordea indargabetzen zuen Legebiltzarraren hautaketa irabazi zuten, eta,
1978an
, ministro buru batek zuzendutako kabinete bat sortu zen.
1974ko
martxoaren 24an
, Tannako Nazioa aldarrikatu zen. Britainiarrak eskaera hauetara irekiagoak agertu ziren bitartean, kolono frantsesak aurka agertu ziren. Azkenean, anglo-frantziar Jabekidetasunaren agintariek zapaldu zituzten aldarrikapenak, 1974ko ekainaren 29an.
1979an
, Espiritu Santo eta Tanna uharteetan eskualde-parlamentuak ezartzen zituen
Konstituzioa
aldarrikatu zen. Hurrengo urtean, Jimmy Stevensek, Na-Griamel taldeko buruak, matxinada antolatu zuen Espiritu Santo uhartean, eta Vemaranako Estatu Independentea aldarrikatu zuen. Vanuatuk
1980ko
uztailaren 30ean
lortu zuen independentzia osoa,
Walter Lini
lehen ministro zela; berak hala eskatuta,
Papua Ginea Berriko
,
Australiako
eta
Zeelanda Berriko
tropek ordena berrezarri zuten Espiritu Santon.
1981ean
,
NBEn
sartu zen, eta,
1983an
,
Lerrokatu gabeko Herrialdeen Mugimenduan
.
1984ko
otsailean
,
George Sokomanu
presidenteak uko egin zion presidentetzari zergen ordainketa atzeratzearen errudun jo ondoren, baina, hurrengo hilabetean, berriz hautatu zuten.
1985ean
, Alderdi Moderatuen Batasunak giza eskubideak eta antolaketa-eskubideak murriztea leporatu zion gobernuari.
1987ko
otsailean,
zikloi
batek
Port Vila
hiriburua suntsitu zuen, eta 50 hildako inguru eragin zituen.
1988ko
abenduan
, Lini lehen ministroaren eta Barak Soperen, Vanua'aku Pati alderdiko idazkari nagusiaren, arteko lehiek eragindako krisi politiko baten erdian, Sokomanu presidenteak
Parlamentua
desegin, eta Sope izendatu zuen bitarteko lehen ministro, baina biak atxilotu zituzten Liniren aldeko indarrek; hurrengo urtean,
Fred Timakata
hautatu zuten presidente.
1991n
, mozio parlamentario batek kargua kendu zion Liniri, eta
Donald Kalpokas
Vanua'aku Pati alderdikoa aukeratu zuen lehen ministro
irailaren 6an
, baina
Maxime Carlot Kormanek
ordezkatu zuen
abenduaren 16an
.
1996an
, Vanuatu Mobile Force talde paramilitarra gobernua kentzen saiatu zen, eta, urte horretan, Carloten kabineteak banku-iruzurra egin zuen.
1997ko
azaroan
,
Jean Marie Leye
presidenteak Legebiltzarra desegin zuen.
Azken urteotan, herrialdea ustelkeria eskandalupean egon da, eta horrek ekonomia geldiarazi du.
2008ko
irailaren 2an
egindako hauteskunde orokorren ondorioz,
Edward Natapei
izendatu zuten lehen ministro.
2015eko
martxoaren 14an
, 5. kategoriako
Pam zikloiak
herrialdea suntsitu zuen. 300 km/h-tik gorako abiadura zuten haizeteek hiriburuko etxebizitzen ehuneko laurogei suntsitu, eta dozenaka biktima utzi zituzten.
Vanuatu jatorri bolkanikoko uhartedia da, hegoaldeko
Ozeano Barean
dagoena, hego latitudeko 13° eta 21° artean, eta ekialdeko longitudeko 166° eta 171° artean. Hamahiru uharte nagusi eta 60 bat uharte txiki dira guztira, 650 kilometro luze den Y baten arabera banatuak. 65 uhartetan bizi da jendea; biztanlerik ez duten beste bi,
Matthew eta Hunter
, Frantziak beretzat eskatzen ditu.
Uharteak
goi-ordoki
garaiez eta apalez, mendi malkarrez, muino biribilez eta
koralezko
itsas-hautsiez osatuak dira.
Lurrikarak
izaten dira;
sumendi
piztuak ere daude uharte batzuetan. Mendirik garaiena,
Tabwemasana
(1877 metro), Espiritu Santon dago. Estatuak 2.500 kilometro kostalde baino gehiago dauka.
Klima ozeaniko tropikala du Vanuatuk, beroa (22-27 °C) eta hezea (2.000-3.000 mm euri). Haize erauntsiak izateko arriskua dago. Landaredia ugaria da: baso tropikala, belardiak eta, kostaldean, ur gaziko landaredia.
1606an
,
Pedro Fernandes de Queirosek
uharte handienean lur hartu eta
Terra Austrialia del Espiritu Santo
izena eman zion.
1768an
Bougainville
frantses esploratzailea iritsi zen, eta
1774an
James Cook
britainiar kapitaina, uhartedia
Hebrida Berriak
izendatu zuena.
XIX. mendearen
erdialdera, europar misiolariak eta
sandalo
salerosleak iritsi ziren, eta haien ondotik,
1868
aldera,
britainiarrak
eta
frantsesak
joan ziren
kotoia
lantzera. Bi herrialdeen arteko tirabirak zirela eta,
1906an
elkarrekin gobernatzea hitzartu zuten.
Bigarren Mundu Gerran
,
Estatu Batuetako
gudarostearen base militarra izan zen.
1980an
burujabe egin zen, Vanuatu izenarekin.
1984an
, Vanuatuko presidente zen
Ati George Sokomanuk
uko egin zion karguari, haren iritziz konstituzioak ez baitzituen babesten ez presidentea ez ministroak. Hala ere, gobernu krisiaren ondoren, hauteskundeetan parte hartzea onartu zuen.
1984ko
martxoan, presidente izendatu zuten berriz ere. Vanuatuko Garapenerako Bigarren Planaren bidez (
1987
-
1991
) nekazaritzaren garapen orekatua proposatu zen, Vanuatuko baliabide naturalez era intentsiboagoan baliatzea, giza baliabideak garatzea eta sektore pribatua indartzea. Hala ere, plan horri kalte handia egin zion
1987an
izan zen
Uma
zikloiak: 36 milioi dolarreko kalteak izan ziren eta biztanleen % 34rengan izan zuen eragina.
1988an
, Sokomanu presidentea eta
Barak Sope
politikaria (ministro ohia eta alderdiko buruzagia) saiatu ziren
Walter Lini
lehen ministroa kargutik kentzen, baina atxilotu eta espetxeratu egin zituzten.
Fred Timakata
izan zen presidente berria.
1992an
, frantsesa hizkuntza ofizialtzat hartu zen. Urte horretan bertan, gobernuak esportazioari, atzerriko inbertsioei eta nekazaritzaren erreformari eman zien lehentasuna, eta oinarrizko hezkuntza doakoa izatea onartu zuen.
1993an
, nekazaritza gai berriak lantzen hasteko plangintza bat jarri zuen gobernuak abian, baina
Betsy
zikloiak
uztaren % 30 desegin zuen.
1994an
, funtzio publikoko 4.800 langileetatik 200 kaleratzea erabaki zuen gobernuak.
1996an
,
Vanuatuko Indar Mugikorra
(VMF) talde paramilitarrak greba bat hasi zuen jaso ez zituzten soldatengatik. Talde horretako buruzagiak atxilotu zituen poliziak, baina berehala utzi zituzten libre.
1998an
,
Jean-Marie Leye
errepublikako lehendakariak gobernua desegin zuen giro politiko nahasiaren ondorioz, eta hauteskunde orokorrak deitu zituen 1998ko urtarrilaren 20rako. Hala ere, hauteskunde horiek ez ziren egun horretan egin:
Port Vilan
borroka gogorrak izan ziren, eta gobernuak larrialdi egoera ezarri behar izan zuen. Inbertsiogileek beren aurrezkiak atera zituzten aurreikuspen funtsetatik, zurrumurrua zabaldu baitzen politikoek diru hura bidegabe erabiltzen zutela. Azkenik, martxoaren 6an egin ziren hauteskundeak eta
Donald Kalpokas
izendatu zuten lehen ministro.
2002tik
aurrera hainbat gobernu izan zen, baina ustelkeria salaketagatik dimisioa eman behar izan zuten; ustelkeria eskandaluek eragina izan zuten orobat ekonomian.
2005ean
, Manaro sumendiaren erupzioagatik milaka lagun ebakuatu behar izan zituzten Aoba uhartetik.
2007ko
martxoan, liskar gogorrak izan ziren hiriburuko aldirietan, lur okupatzaileen eta lur jabeen artean: hiru lagun hil ziren, eta ehunka atxilotu eta zauritu izan zen.
Pam
zikloiak kalte larriak eragin zituen
2015eko
martxoan, eta gutxienez 44 pertsona hil ziren.
[9]
2016ko
hauteskundeetan
Charlot Salwai
hautatu zuten lehen ministro.
Vanuatu errepublika parlamentarioa da. Presidentea da estuburua, eta lehen ministroa da gobernuburua. Ganbera bakarreko legebiltzarra dago, 52 kide dituena. Legebiltzarrerako hauteskundeak lau urtetarik behin egiten dira.
[10]
Vanuatu sei probintziatan banatuta dago
1994tik
. Haien izenak probintzia bakoitzean dauden uharte nagusien hasierako letretan oinarritzen dira.
Probintzia
|
Hiriburua
|
Uharte nagusiak
|
Eremua
(km²)
|
Biztanleria
2016ko errolda
[11]
|
Malampa
|
Lakatoro
|
Ambrym
,
Malakula
,
Paama
|
2.779
|
40.928
|
Penama
|
Saratamata
|
Pentikos
,
Ambae
,
Maewo
|
1.198
|
32.543
|
Sanma
|
Luganville
|
Espiritu Santo
,
Malo
|
4.248
|
54.184
|
Shefa
|
Port Vila
|
Efate
,
Shepherd Uharteak
,
Epi
|
1.455
|
97.602
|
Tafea
|
Isangel
|
Tanna
,
Aniwa
,
Futuna
,
Erromango
,
Anatom
|
1.628
|
37.050
|
Torba
|
Sola
|
Banks
eta
Torres Islands
|
882
|
10.161
|
Vanuatu
|
Port Vila
|
|
12.190
|
272.459
|
2016an
272.459 biztanle zituen.
[2]
Adineka, honela dago banaturik biztanleria: 0-14 urte bitartekoak % 34,9 dira, 15-24 urte bitartekoak % 20, 25-54 urte bitartekoak % 35,4, 55-64 urte bitartekoak % 5,6 eta 65 urtetik gorakoak % 4,1. Bizi itxaropena 74 urtekoa da; 72,4 urtekoa gizonezkoena eta 75,7 urtekoa emakumezkoena (2018ko zenbatespenak). Biztanleriaren urteko hazkundea % 1,81 da.
[10]
Jende gehiena Efate, Espiritu Santo, Tanna eta Malakula uharteetako herrixketan bizi da.
Arrazaz
melanesiarrak
dira Vanuatuko biztanle gehienak (% 99,2),
[10]
baina txinatar, vietnamdar,
polinesiar
,
mikronesiar
eta europarrak ere daude.
200.000 biztanle pasatxo besterik ez dituela, hizkuntza aniztasuna izugarri handia dago. Hiru
hizkuntza ofizial
daude:
Horiez gain, munduko hizkuntza-dentsitaterik handiena du herrialdeak: 113 tokiko hizkuntza daude.
[12]
Denak ekialdeko ozeaniar hizkuntzak dira, azpitalde hauetan banaturik:
- hiru polinesiar hizkuntzak dira.
- bederatzi hegoaldeko Vanuatukoak.
- beste guztiak ipar eta erdialdeko Vanuatukoak.
[13]
Kristauak dira biztanle gehienak: % 90 protestanteak eta % 12,4 katolikoak. % 3,7 erlijio tradizionalen jarraitzaileak dira (
kargo kultuak
barne).
Port Vila
da hiriburu eta hiri nagusia. 51.437 biztanle zituen 2016an.
Nekazaritzan
langileen % 60 inguru aritzen da lanean.
Kokondoa
,
bananondoa
,
namea
,
manioka
,
taroa
,
ogi-zuhaitza
eta barazkiak lantzen dituzte batez ere. Kokoaren
kopra
,
kakahuetea
eta
kafea
, berriz, esportatzeko dira gehienbat. Lur gehienak frantses
kolonoen
eskuetan egon dira, eta lurra vanuatuarrei itzultzeko
1983an
egin zen legediak arazoak ekarri ditu. Uharte batzuetan behiak, txerriak eta ahuntzak hazten dira. Arrantzak ere nolabaiteko garrantzia du: hegaluzea, hegalaburra, oskoldunak eta soinberak arrantzatzen dira batez ere.
Turismoa ere garrantzi handiko diru iturria da, eta sektore hori indartzeko uharte batetik bestera doazen eta
Australiarekin
lotzen duten hegazkinak daude.
1997an
Vanuatuk hitzarmen bat izenpetu zuen
Asiako Garapenerako Bankuarekin
ekonomiaren egitura berritzeko eta sektore publikoa urritzeko helburuarekin.
- ↑
Euskaltzaindia
.
38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak.
.
- ↑
a
b
2016 Post-TC Pam Mini-Census Report.
vnso.gov.vu
(Noiz kontsultatua: 2019-11-28)
.
- ↑
(Ingelesez)
Hess, Sabine C.. (2009).
Person and Place: Ideas, Ideals and the Practice of Sociality on Vanua Lava, Vanuatu.
Berghahn Books
ISBN
978-1-84545-599-6
.
(Noiz kontsultatua: 2023-02-18)
.
- ↑
(Ingelesez)
Reuter, Thomas A.. (2002-01-31).
Custodians of the Sacred Mountains: Culture and Society in the Highlands of Bali.
University of Hawaii Press
ISBN
978-0-8248-2450-1
.
(Noiz kontsultatua: 2023-02-18)
.
- ↑
(Ingelesez)
Reuter, Thomas. (2006-10-01).
Sharing the Earth, Dividing the Land: Land and Territory in the Austronesian World.
ANU E Press
ISBN
978-1-920942-70-0
.
(Noiz kontsultatua: 2023-02-18)
.
- ↑
a
b
(Ingelesez)
Crowley, Terry. (2004-05-31).
Bislama Reference Grammar.
University of Hawaii Press
ISBN
978-0-8248-2880-6
.
(Noiz kontsultatua: 2023-02-18)
.
- ↑
John Edward Terrell,
Prehistory in the Pacific Islands: A Study of Variation in Language, Customs, and Human Biology
,
Cambridge University Press
, 1986
- ↑
(Ingelesez)
2009 National Census of Population and Housing: Summary Release.
Vanuatu National Statistics Office, .spc.int
(Noiz kontsultatua: 2019-11-29)
.
- ↑
'Pam' zikloiak kalte larriak eragin ditu Vanuatu irletan.
Berria egunkaria, 2015eko martxoak 15, CC BY-SA 4.0, berria.eus
(Noiz kontsultatua: 2019-11-28)
.
- ↑
a
b
c
The World Factbook: Vanuatu.
cia.gov
(Noiz kontsultatua: 2019-11-28)
.
- ↑
Census and Surveys.
Vanuatu National Statistics Office, web.archive.org
(Noiz kontsultatua: 2019-11-28)
.
- ↑
Alexandre Francois,
Contraintes de structures et liberte dans l'organisation du discours. Une description du mwotlap, langue oceanienne du Vanuatu
, doktorego-tesia hizkuntzalaritzan, Paris-IV-Sorbona Unibertsitatea, 1078 or., 2001, alex.francois.free.fr
- ↑
Vanuatu
, ethnologue.com
|
---|
Estatuak
| |
---|
Menpeko lurraldeak
| |
---|