| Tjan?ino
|
|
|
|
|
| provinco-ranga urbo ? havenurbo ? nacia centra urbo ? urbego ?
urbo
? megaurbo ? Economic and Technological Development Zones
|
| Administrado
|
| Statuso
|
Urbo
|
| Lando
|
?inio
|
| Regiono
|
Norda ?inio
|
| Provinco
|
Municipo
Tianjin 天津
|
| Fondita
|
?. 340 A.K.
|
|
|---|
| Po?tkodo
|
30000 ?is 30900
|
| A?tokodo
|
津A,B, C,D, E, F,G ,H, J, K
津E (Taksio)
|
| Telefonkodo
|
+86 (0)22
|
| En TTT
|
Oficiala retejo
[+]
|
| Politiko
|
| Urbestro
|
Huang Xingguo (???)
|
| Demografio
|
| Lo?antaro
|
12 281 600 lo?. en 2 009
|
| Lo?denso
|
1 044,4 lo?./km²
|
| Geografio
|
| Koordinatoj
|
39°08′04.49″N
117°11′06.35″O
? / ?
39.1345806°N
,
117.1850972°O
/
39.1345806; 117.1850972
(
Tjan?ino
)
(mapo)
Koordinatoj
:
39°08′04.49″N
117°11′06.35″O
? / ?
39.1345806°N
,
117.1850972°O
/
39.1345806; 117.1850972
(
Tjan?ino
)
(mapo)
|
| Alto
|
5 m
|
| Areo
|
11760 km²
?ablono:Informkesto urbo/zorgado/numero
|
| Horzono
|
UTC
+8
|
|
 Loko de Tianjin Urbo de ?inio
|
|
|
|
|
| Alia projekto
|
 Vikimedia Komunejo
Tianjin
[+]
|
|
Pejza?o de Tianjin
Tjan?ino
(
?ine
天津
,
pinjine
:
Ti?nj?n
[tjan?in]
a?skulti
? ≪?iela vadejo≫) estas grava havena urbo en
?inio
. ?ia ISO 3166-2 kodo estas CN-TJ.
Tjan?ino estas unu el kvar sendependaj urboj de ?inio, tio signifas ke ?i respondecas rekte al la centra registaro en la ?efurbo
Pekino
kaj do havas la saman statuson kiel provinco.
En la teritorio de la kerna urbo lo?as 3.761.272 homoj, en la urbo plus la ?irka?urba zono 6.354.345, kaj en la tuta administra regiono 10.409.230 (stato komenco de 2006). El ili 9,4 milionoj estas da?raj lo?antoj kaj 1 miliono dumtempaj lo?antoj kun limigita restadpermeso.
La urbo estas la industria, trafika kaj kultura centro de la regiono, havas universitatojn, altlernejojn, muzeojn kaj reprezentajn konstrua?ojn. Krom la kerna urbo, la regiono ne estas unueca urbega zono, sed plejparte havas urbetan kaj vila?an strukturon kaj tial kompareblas al eta provinco. Historie la urbo estis la centro de la eksa ?ina provinco
?ili
.
Tjan?ino situas en la nordo de ?inio, sudoriente de
Pekino
kvin metrojn super marnivelo, en la loko de kunfluo de la rivero
Haj He
kaj la
imperiestra kanalo
. La regiono limas al la teritorio de la urbo Pekino kaj al la provinco
Hebejo
.
La administra regiono havas areon de 11.943 kvadrataj kilometroj. El tio 167,8 kvadrataj kilometroj (1,4 procentoj) konsistigas la geografian kernan urbon - kaj 11.775,2 kvadrataj kilometroj (98,6 procentoj) konsistigas anta?urbojn kun urbeta kaj vila?a strukturo.
La distanco al la urbocentro de Tjan?ino al tiu de Pekino estas 120 kilometroj. La golfo de Bohaj trovi?as 50 kilometrojn oriente de Tjan?ino. Tra la urbo kaj direkte al tiu golfo fluas la rivero Haj He.
La administra regiono de la urbo entute havas amplekson de 186 kilometroj norde-sude kaj 101 kilometroj oriente-okcidente.
La plej grandaj lo?lokoj de la administra regiono estas la? stato de la unua de januaro 2005: Tjan?ino kun 3.766.207 lo?antoj,
Tanggu
535.298 lo?antoj,
Hangu
208.369 lo?antoj,
Gangdong
139.225 lo?antoj,
Yangliuqing
76.387 lo?antoj,
Xianshuigu
74.028 lo?antoj kaj
Yangcun
kun 63.756 lo?antoj.
La "granda
ebena?o
" en la nordo de ?inio, en kiu situas Tjan?ino, formi?is per la deltoj de la nord?iniaj riveroj, alfluantaj de la okcidentaj montaroj al la
pacifika oceano
. La? klimato - la someroj estas varmegaj kaj humidaj, la vintroj frostaj, sekaj kaj karakterizitaj de polvo?tormoj - la ebena?o simila al la apudaj montaroj. La teritorioj relative ofte havas tertremojn - ka?zo por tio estas la
hindia
subkontinento, kiu da?re malrapide (kun rapideco de proksimume 4 centimetroj po jaro) ?ovi?as norden en la
e?razian
kontinenton.
La administra regiono de Tjan?ino - centre la geografia kerna urbo kun la distrikto Heping
Dum julio 1976 en
Tang?an
, 120 kilometrojn oriente de Tjan?ino, okazis la plej severa tertremo de la 20-a jarcento. La? la
ri?tera skalo
pri tertremoj ?i havis la fortecon 8,2. La? oficialaj statistiko de la registaro de ?inio, tiam mortis 242.419 personoj, sed kelkaj fakuloj taksas, ke temis pri preska? 800.000 mortintoj, el ili 25.000 en Tjan?ino. La tertremo grave dama?is amason da konstrua?oj en ?iuj urboj de la regiono.
La administra regiono de la sendependa urbo Tjan?ino dividi?as al 18 distriktoj - 15 urbaj kaj 3 malurbaj. La teritorio de la kerna urbo konsistas el ses urbaj distriktoj:
Heping
(和平? Heping Q?),
Hexi
(河西? Hex? Q?),
Hebei
(河北? Heb?i Q?),
Nankai
(南?? Nank?i Q?),
Hedong
(河?? Hed?ng Q?) kaj
Hongqiao
(??? H?ngqiao Q?).
Tri distriktoj situas ?e la marbordo en la anta?urboj kaj neurbaj ?irka?aj teritorioj:
Tanggu
(塘沽? Tangg? Q?),
Hangu
(?沽? Hang? Q?) kaj
Dagang
(大港? Dag?ng Q?).
Ses pliaj distriktoj trovi?as for de la marbordo en la anta?urboj kaj neurbaj ?irka?aj regionoj:
Jinnan
(津南? J?nnan Q?),
Dongli
(??? D?ngli Q?),
Xiqing
(西?? X?q?ng Q?),
Bei?en
(北辰? B?ichen Q?),
Baodi
(??? B?od? Q?) kaj
Wuqing (武?? W?q?ng Q?).
La tri malurbaj distriktoj same trovi?as ekster la kerna urbo:
Ji
(?? Ji Xian),
Jinghai
(?海? Jingh?i Xian) kaj
Ninghe
(?河? Ninghe Xian).
Matsu-Templo
La historio de Tjan?ino de fi?ista vila?o al moderna komerca metropolo ampleksas multajn jarcentojn kaj proksime ligi?as al la historio de
Pekino
. Inter la 11-a kaj 14-a jarcentoj Tjan?ino estis eta mara haveno, kiu gravis kiel grenstokejo. Poste, kiam anta?e sendependaj regnoj en la sudo de ?inio konkeri?is, la urbo estis transporta haveno por la impostoj kaj kromaj dona?oj de tiuj regnoj al la ?efurbo de ?inio. Dum la
Juan-Dinastio
fine preti?is la imperiestra kanalo, kiu tu?as la urbon.
Sian nomon la urbo ricevis de la imperiestro ?udi dum la fruaj jaroj de la
Ming-Dinastio
(1368-1644). Dum tiu tempo ?i ekhavis sian privilegian rolon de haveno por la ?efurbo kaj i?is fortikita urbo. Pli poste, dum la
Qing-Dinastio
(1644-1911), ?i i?is floranta centro aparte por la varo salo.
Banka konstrua?o el la 19-a jarcento en la kvartalo Ma?angdao
Dum la 19-a jarcento la okcidente?ropaj potencoj kun fortaj mararmeaj ekinteresi?is pri la urbo. Sub preteksto - ?inaj soldatoj estis atakintaj britan ?ipon - ili deklaris militon al ?inio. La kanonaj ?ipoj de la e?roanoj garantiis venkon, kaj dum la "paco de Tjan?ino" de junio 1858 la e?ropanoj ekhavis la rajton malfermi novajn koloniejojn sur la kontinenta parto de ?inio. El tiuj koloniejoj ili organizis komercadon kaj vendis
opion
. Sola koncedo de la e?ropanoj estis la retiri?o de la brita armeo el Tjan?ino kaj el la fortika?o Dagukuo, 60 kilometrojn sude de la urbo. ?inio sekve rifuzis apliki la kontrakton. Reage al tiu rifuzo, la brita armeo dum la jaro 1858 komencis novan atakon - komenci?is la dua fazo de la "dua opia milito". Nur post "puna ekspedicio" de la brita armeo dum 1860 al la ?efurba regiono, dum kiu interalie detrui?is la Malnova Somera Palaco en
Pekino
, princo
Gong
kiel reprezentanto de la ?ina imperiestro
Xianfeng
, kiu estis fu?inta al
Man?urio
, akceptis la kontraktajn kondi?ojn. Dum aldona "Koncesio de Pekino" la e?ropanoj e? ricevis pluajn rajtojn, ekzemple la uzadon de la haveno de Tjan?ino, kaj ?inio devis cedi teritoriojn al Britio kaj Rusio.
La e?ropaj koloniejoj en Tjan?ino la?longe de la rivero
Haj He
estis fermitaj e?ropaj
enklavoj
. La francoj konstruigis elegantajn kastelojn kaj turojn, la germanoj
bavar
-stilajn vilaojn. ?inoj ne rajtis aliri la teritoriojn, krom se ili estis servistoj kaj havis specialajn pasportojn.
la unua tramo de la urbo dum 1906
Tjan?ino dum 1930
La tensio inter la loka lo?antaro kaj la okupantaj e?ropanoj mal?ar?i?is dum la jaro 1870, kiam amaso da lokuloj atakis orfejon prizorgitan de francoj kaj en la kredo, ke ?inaj infanoj estus ?telitaj kaj tien transportitaj, mortigis la francajn mona?inojn kaj pastrojn tien laborantajn. Rezulte 20 ?inoj estis senkapigitaj kaj la urba prefekto senpostenigita.
Kvankam Tjan?ino fakte estis protektejo de la e?ropaj armeoj, la urbo i?is la dua plej grava havena kaj komunika centro en ?inio. Je la fino de la 19-a jarcento Tjan?ino estis internacie grava komerca centro.
Kiel centro de la sekreta rezisto al la e?ropanoj la urbo dum la ribelo de 1900 denove malpaci?is. Granda parto de la malnova urbocentro kaj la antikva urba muro detrui?is dum la ribelo, sed balda? poste novaj konstrua?oj en e?ropa stilo staris tie. Fine la e?ropanoj detruigis anka? la reston de la urbaj muroj kaj de la malnova ?ina kvartalo, por havi pli bonana kontrolon pri la loka lo?antaro. Inter 1900 kaj 1909 la urbo administri?is fare de internacia komisiono, en kiu reprezenti?is la potencoj, kiuj havis koloniejojn en Tjan?ino:
Rusio
,
Britio
,
Francio
,
Belgio
,
Japanio
,
Italio
,
A?strio-Hungario
kaj la
Germana Regno
. Dum la jaro 1906 malfermi?is la unua trama linio kaj dum 1927 Tjan?ino ekhavis la statuson de sendependa urbo.
Dum 1937 la japana armeo komence de la Dua Milito inter Japanio kaj ?inio okupis la urbon kaj komencis konstrui militan havenon. La japana okupo da?ris ?is 1945, kiam la usona armeo transprenis la regadon. Dum 1946 la perforto de ?ininoj fare de usonaj soldatoj ribeligis la lokan lo?antaron, kaj dum 1947 la usona armeo forlasis la urbon.
turdomo en la urboparto
Heping
Komunismaj ?inaj soldatoj okupis la urbon dum januaro 1949. Post la komunisti?o Tjan?ino unue restis sendependa urbo je provinca nivelo, dum 1958 i?is ?efurbo de la provinco Hebejo kaj dum 1967 i?is sendependa urbo je ?tata nivelo.
La tertremo de 1976 mortigis multajn homojn kaj detruis multajn urbajn konstrua?ojn. La ekonomio de la urbo post la ?tata ?inia ekonomia reformo de 1978 konstante kreskas, kaj granda parto de la lo?antaro ekonomie bonfartas.
La plej grandaj problemoj, kiun alfrontas la urbo nuntempe, estas la amasa almigro de homoj el la kamparo, la aera malpurigo pri malmodernaj fabrikoj, kaj la da?re kreskanta trafiko, kiu kontribuas al la malbona aera kvalito kaj preska? kolapsigas la urbon. Tamen anka? sociaj problemoj ekreaperas, kiujn la komunistoj opiniis malaperintaj post 1949: senlaboreco, drogomisuzo kaj prostituo grave kreskas.
Dum la urba lo?antaro duobli?is inter 1950 kaj 1990, ?i ekde tiam restis relative konstanta. En la kerna urbo 3.791.472 homoj havas sian oficialan unuan lo?lokon. 22.595 lo?antoj vivas po kvadrata kilometro.
El la 9.848.731 lo?antoj de la tuta areo de Tjan?ino, kiujn nombris la
plebiscito
de la jaro 2000, 97,29 procenta?oj estis Han-?inoj, 1,75 procenta?oj muslimaj Hui-?inoj, 0,57 procenta?oj man?uroj, 0,12 procenta?oj mongoloj kaj 0,11 procenta?oj koreoj. Inter la 56 naciecoj oficiale rekonitaj en ?inio nur 4 ne estas reprezentataj en la urbo.
La sekva tabelo montras la evoluon de la nombro de lo?antoj de la kerna urbo post 1860:
a?to?oseo
en Tjan?ino
| Jaro
|
lo?antoj
|
| 1860
|
300.000
|
| 1896
|
600.000
|
| 1911
|
750.000
|
| 1920
|
800.000
|
| 1923
|
900.000
|
| 1936
|
1.081.000
|
| 1939
|
1.223.000
|
| 1948
|
1.686.000
|
|
| Jaro
|
lo?antoj
|
| 1953
|
1.714.354
|
| 1957
|
2.049.200
|
| 1970
|
2.291.000
|
| 1982
|
3.272.725
|
| 1990
|
3.693.938
|
| 1995
|
3.687.081
|
| 2000
|
3.771.900
|
| 2005
|
3.766.207
|
|
La urbo havas multnombrajn teatrojn, operejojn kaj koncertejojn. Inter ili estas la Teatro de Popola Arto, kiu malfermi?is dum 1951, la Teatro de Opero kaj Danca Dramo, kiu ekzistas ekde 1959, kaj la Tjan?ina Teatro de
Pekina Opero
, kiu laboras ekde 1995.
Anka? la "Guangdonga domo de gildoj", teatro kun sidlokoj por 700 ?is 800 spektantoj, montras Pekinajn Operojn. La domo ekestis dum la komenco de la
Dinastio Qing
(1644-1911) kaj konstrui?is el ligno, kun tri ?efaj lignaj kolonoj, kiuj poe fabriki?is el arbo de 50 metroj da alteco. Pluraj teagroj estas la Teatro de Grandaj Operoj, la Teatro de Kanto kaj Danco kaj la ?tata Pupa Teatro.
Tanggu
La Arta Muzeo, impona malnova konstrua?o, gastigas kolekton de tradiciaj ?inaj pentra?oj, drakoj, novjaraj presa?oj kaj argilaj figuretoj.
La nova Muzeo pri Scienco kaj Tekniko havas multajn ekspona?ojn pri natursciencaj fenomenoj. Kromaj fokusoj estas akupunkturo, fiziologio kaj astronomio.
Sudokcidente de la urbocentro giganta memorejo informas pri
Zhou Enlai
, konata filo de la urbo, kiu ekde 1949 estis la unua prezidento de la komunisma ?inio.
La
Tjan?ina Fremdlingva Universitato
TFLU
Tjan?ino disponas pri multnombraj universitatoj, alt- kaj faklernejoj, esploraj centroj kaj bibliotekoj. El inter la plej gravaj edukejoj de la urbo estas la Universitato de Tjan?ino (南?大?), kiu malfermi?is dum 1919, kaj la Universitato pri Teknologio de Tjan?ino (天津理工大?), kiu malfermi?is dum 1960.
Pluraj universitatoj de la urbo estas la Universitato pri Civila Aviado de ?inio (中?民用航空?院), la
Tjan?ina Fremdlingva Universitato
(TFLU, 天津外???院), la Medicina Universitato (天津?科大?) kaj la "Normala Universitato" de Tjan?ino.