Simbolismo
estas literatura movado kiu aperis en
Francio
en la malfrua
19-a jarcento
, kaj kiu, kontraste al
realismo
kaj
naturalismo
, estas karakterizita per idealismaj trajtoj, estas direktita kontra?
pozitivismo
kaj strebas al novaj horizontoj por idea kaj literaturo evoluo.
Jean Moreas
en
Un Manifeste litteraire
(
Literatura manifesto
,
1886
) difinis tiun novan
stilon
≪Malamiko de
instruado
, de
deklamado
, de malvera
sensemeco
, de
objektiva priskribado
≫. La
simbolisma poezio
baraktas por “vesti la
Ideon
per senseca
formo
”. La
simbolisma literaturo
enhavas metafizikan
intencojn
, klopodas uzi la literaturan lingvon kiel
sciigilo
; pro tio ?i trempi?as per
mistero
kaj
mistikismo
. ?i klopodas trovi kion
Charles Baudelaire
, elstara
poeto
de tiu
movado
, nomis “
korespondoj
”, kvaza? sekretaj similecoj inter la sensa kaj la
spirita mondoj
. Por tio estas uzataj estetikaj iloj, kiel la
sinestezio
kaj la
persona simbolo
.
La
simbolisma movado
reagas kontra? la spirito materialisma kaj la
pragmatismo
de la
industria socio
, pledante la
internan ser?adon kaj la universalan
veron
kaj por tio estas uzataj la
revoj
kiuj, danke al
Sigmund Freud
, jam estas konsiderataj ne nur kiel nerealaj
bildoj
, sed kiel periloj de realesprimado.
La
simbolismo
ne povis disvolvi?i kiel unueca stilo, pro tio ?i estas malfacile priskribebla. Temas pli precize pri unuigo de malsimilaj personaj stiloj. Ekzemple en
pentrado
oni renkontas tiom malsimilaj
produktoj
kiel tiuj de
Vincent van Gogh
,
Paul Gauguin
,
Gustav Klimt
a?
Edvard Munch
. La simbolismo klini?as al kvaza? religiaj a? mistikaj sintenoj.
Fantazio
,
intimeco
kaj troa
subjetiveco
anstata?as la ambician
objektivecon
de anta?aj
artistoj
. La simbolismaj verkistoj, kiel
Charles Baudelaire
, reagis kontra? la troiga
naturalismo
de
romanisto
Emile Zola
.
La prafondintoj de tiu skolo estis la usona poeto
Edgar Allan Poe
, kiu tiom influis super Charles Baudelaire kaj la francoj
Arthur Rimbaud
kaj
Paul Verlaine
, anka? nomitaj "
malbenitaj poetoj
". La plej elstara estis
Stephane Mallarme
(
1842
-
1898
), kiu kreis hermetikan lingvon, proksima al la malnova hispana
kulteranismo
(Verlaine legis kaj miris
Luis de Gongora
) kaj al la
angla sintakso
. Ne tiom elstaraj estis
Auguste Villiers de l'Isle-Adam
(
1838
-
1889
),
Prosper Merimee
(
1803
-
1870
), pli konata kiel
rakontisto
,
Gerard de Nerval
, (
1808
-
1855
),
Joris-Karl Huysmans
(
1848
-
1907
), pli konata kiel verkisto de skolo dekadencisma,
Albert Samain
(
1858
-
1900
),
Remy de Gourmont
(
1858
-
1915
),
Alfred Jarry
(
1873
-
1907
), kreinto de la
Patafiziko
kaj pli grava kiel
teatroverkisto
kaj kiel praulo de la literaturo de
avangardo
,
Gustave Kahn
(1859-1936), Jules Laforgue (1860-1887), la unua uzanto de la
libera verso
,
Maurice Maeterlinck
(
1862
-
1949
), kiu fondis la simbolisman teatron,
Stuart Merrill
(
1863
-
1915
),
Albert Mockel
(
1866
-
1945
),
Jean Moreas
(
1856
-
1910
),
Henri de Regnier
(
1864
-
1936
),
Adolphe Rette
(
1863
-
1930
),
Paul Valery
(
1871
-
1945
), kiu ?an?is el simbolismo al la intelektigita pura
poezio
, la belgo
Emile Verhaeren
(
1855
-
1916
), anka?
rakontisto
, kaj
Francis Viele-Griffin
(
1863
-
1937
),inter multaj aliaj. Anka? en aliaj
landoj
la simbolismo disvasti?is: en
Rusio
ekzemple estis disvastigita de
Aleksandro Blok
; en
Svedio
, la dramaturgo
August Strindberg
estis sufi?e simbolisma, en
Brazilo
, estis grandaj simbolismaj poetoj kiel
Cruz e Souza
kaj en la mondo kaj hispana kaj hispanamerikana populari?is pere de la
Modernismo
.
Hispana kaj hispanamerika simbolisma literaturo
[
redakti
|
redakti fonton
]
La simbolisma literaturo hispanamerika kaj hispana, kun kelkaj gravaj prauloj kiel
Gustavo Adolfo Becquer
kaj
Salvador Rueda
, enmiksi?is en pli ?enerala movado konata kiel
Modernismo
kiu ekis en
Hispanameriko
. Estis simbolismo jam en la kubanoj
Julian del Casal
kaj
Jose Marti
, en la kolombiano
Jose Asuncion Silva
, en la meksikano
Manuel Gutierrez Najera
kaj en aliaj
hispanamerikaj verkistoj
de la epoko posta al
romantikismo
;
Ruben Dario
, grava disvastiginto de la Modernismo en
Hispanio
, absorbis kaj montris ?in. Uzis la simbolismon
Antonio Machado
kaj
Manuel Machado
,
Juan Ramon Jimenez
kaj
Francisco Villaespesa
inter la plej gravaj. En Hispanameriko la simbolismo trovi?as en la argentino
Leopoldo Lugones
, en
Julio Herrera y Reissig
, en
Ricardo Jaimes Freyre
,
Amado Nervo
,
Salvador Diaz Miron
, la kolombiano
Guillermo Valencia
,
Jose Maria Eguren
kaj en multaj aliaj
modernismaj verkistoj
.
Oni povus citi du hispanajn poetojn ne apartenantaj al sama skolo, nome
Antonio Machado
kaj
Federico Garcia Lorca
. La unua ekverkis komence de la
20-a jarcento
, do en la epoko kiam simbolismo kaj modernismo furoris kaj en
Hispanio
kaj en la tuta
E?ropo
; la dua apartenas al pli juna
generacio
nome en Hispanio "
generacio de la 27-a
", tio estas homoj kiuj naski?is kiam Machado ekverkis kaj ekverkis ?irka? la
20-aj jaroj
. Machado ekzemple uzas du oftajn personajn simbolojn, nome la
vespero
kaj la
fonto
. La vespero ?e Machado per sia malhelaj kaj brilaj
koloroj
simbolas la finon de la
tago
, do la
nokto
, la
revo
, la
dormo
, la
nerealo
, ktp. La fonto ?iam el?pruci?as kaj sonas konstante, simbolas la vivon kaj la tempopason ?iam sen?ese.
Federico Garcia Lorca
uzas pli ampleksan simbolan repertuaron ekzemple en sia
verko
"
Cigana Romancaro
" (esperantigita) nome la
?evaloj
-
simboloj
de la
vivo
kaj la
energio
-, la
metaloj
-simboloj de la
morto
kaj
mortigo
-, la
luno
, la
akvo
, la
rivero
, ktp.