Semajno

El Vikipedio, la libera enciklopedio

Semajno estas, en multaj kulturoj, tempoperiodo konsistanta el pluraj tagoj , sed pli mallonga ol monato . La semajno ofte markis intervalon inter merkattagoj a? religiaj observoj kiel la ?abato . Nun en la plej multaj landoj oni uzas semajnon de sep tagoj.

Astrologia Simbolo de Semajno

Diversaj kulturoj havis diversajn longecojn de semajno, inter kelkaj afrikaj kulturoj kies semajno estas kvar tagojn longa, ?is la praromianoj , kiuj mezuris la nundinae , na? tagoj inkluzive (ok tagoj en la semajno) inter unu merkattago kaj la sekva, kaj la praegiptoj , kies semajno havis dek tagojn. Revolucia Francio dividis la monatojn de sia kalendaro en tri decades de dek tagoj. Antikva Ateno anka? havis semajnon de dek tagoj.

La semajno en Okcident-E?razio estas sep-taga. Tio ver?ajne rezultas el la observo, ke ?iu fazo de la luno estas proksimume sep tagojn longa.

En la gregoria , islama kaj hebrea kalendaroj la semajno havas sep tagojn. Pro la internacia influo de la Okcidenta kulturo , ?ia gregoria kalendaro multe disvasti?is, tiel ke nun la sep-taga semajno estas uzata en la plej multaj landoj. En ?inio (kaj de tie en aliaj orient-aziaj landoj) oni ekuzis la sep-tagan semajnon en la 16-a jarcento per instigo de jezuitoj .

La tagoj de la semajno en la gregoria kalendaro estas: lundo , mardo , merkredo , ?a?do , vendredo , sabato , kaj diman?o . Tiuj nomoj, kun kelkaj ?an?oj, venis el la antikvaj latinaj nomoj por la tagoj, nomitaj la? la sep astroj, kiuj oniakrede ?irka?iris la Teron kiel dia?oj : Luno , Marso , Merkuro , Jupitero , Venuso , Saturno , kaj Suno - ?i du lastaj renomi?is la? la juda kaj kristana ?abatoj sed konservis siajn nomojn ekzemple en la angla kaj germana . En la portugala kaj en la greka semajntagoj ne havas nomojn, krom sabato kaj diman?o - ili estas simple la dua, tria, kvara, kvina kaj sesa semajntago.

La esperantaj nomoj de la semajntagoj venas rekte (kun la escepto de la supre menciita sabato) el la franca  : lundi, mardi, mercredi, jeudi, vendredi, samedi, dimanche .

La? internacia normo ISO 8601 la unua tago de la semajno estas lundo. Kelkaj kristanaj landoj, precipe Usono , tamen insistas, ke la unua tago de la semajno estas diman?o. Tio kondukas kvarfoje en 28 jaroj al malsama numerado de la semajnoj en jaro. En Portugallingvaj landoj, ?ar semajntagoj ne havas nomojn, ne eblas ?an?i tion, ?ar oni ne povas diri "la unua tago de semajno estas la dua tago (lundo)".

nomo latina nomo astro/dio
lundo dies lunae Luno
mardo dies martis Marso
merkredo dies mercurii Merkuro
?a?do dies jovis Jupitero
vendredo dies veneris Venuso
sabato dies saturni, sabbatus Saturno
diman?o dies solis; dies dominicalis, dies dominicus, dies domini Suno

Vidu: semajnfino , laborsemajno , kaj Gregoria kalendaro .



esperanto lundo mardo merkredo ?a?do vendredo sabato diman?o
afrikansa Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrydag Saterdag Sondag
albana e hene e marte e merkure e enjte e premte e shtune e diel
angla Monday Tuesday Wednesday Thursday Friday Saturday Sunday
araba ??????? ???????? ???????? ?????? ?????? ????? ?????
armena ??????????

(jerku?apti)
??????????

(jerek?apti)
?????????

(?orek?apti)
??????????

(hing?apti)
?????????

(urpat)
??????

(?abat)
?????

(kiraki)
belorusa панядзелак

(panjadzjelak)
а?торак

(a?torak)
серада

(sjerada)
чацьвер

(?ats'vjer)
пятн?ца

(pjatnica)
сыбота

(subota)
нядзеля

(njadzjelja)
baha'i Kamal Fidal 'Idal Istijal Istiqlal Jalal Jamal
bosna ponedeljak utorak srijeda ?etvrtak petak subota nedjelja
bretona Lun Meurzh Merc'her Yaou Gwener Sadorn Sul
bulgara понеделник

(ponedelnik)
вторник

(vtornik)
сряда

(sriada)
четвъртък

(?etvartak)
петък

(petak)
събота

(sabota)
неделя

(nedelja)
?e?a pond?li utery st?eda ?tvrtek patek sobota ned?le
?ina 星期一

(x?ngq?y?)
星期二
(x?ngq?'er)
星期三
(x?ngq?s?n)
星期四
(x?ngq?si)
星期五
(x?ngq?w?)
星期六

(x?ngq?liu)
星期日

(x?ngq?ri)
dana mandag tirsdag onsdag torsdag fredag lørdag søndag
estona esmaspaev teisipaev kolmapaev neljapaev reede laupaev puhapaev
e?ska astelehena asteartea asteazkena osteguna ostirala larunbata igandea
finna maanantai tiistai keskiviikko torstai perjantai lauantai sunnuntai
franca lundi mardi mercredi jeudi vendredi samedi dimanche
frisa Moandei Tiisdei Woansdei Tongersdei Freed Sneon Snein
germana Montag Dienstag Mittwoch Donnerstag Freitag Samstag Sonntag
greka Δευτ?ρα Τρ?τη Τετ?ρτη Π?μπτη Παρασκευ? Σ?ββατο Κυριακ?
gu?arata ?????? ??????? ?????? ??????? ???????? ?????? ??????
hebrea ??? ???

(jom ?eni)
??? ?????

(jom ?li?i)
??? ?????

(jom r'vi'i)
??? ?????

(jom ?ami?i)
??? ????

(jom ?i?i)
???

(jom ?abat)
??? ?????

(jom ri?on)
hinda ?????? ??????? ?????? ??????? ???????? ?????? ??????
hispana lunes martes miercoles jueves viernes sabado domingo
hungara hetf? kedd szerda csutortok pentek szombat vasarnap
indonezia Senin Selasa Rabu Kamis Jumat Sabtu Minggu
irlandgaela De Luan De Mairt De Ceadaoin Deardaoin De h-Aoine De Sathairn De Domhnaigh
islanda manudagur þriðjudagur miðvikudagur fimmtudagur fostudagur laugardagur sunnudagur
itala lunedi martedi mercoledi giovedi venerdi sabato domenica
japana 月曜日

(gecuj?bi)
火曜日

(kaj?bi)
水曜日

(suij?bi)
木曜日

(mokuj?bi)
金曜日

(kin'j?bi)
土曜日

(doj?bi)
日曜日
(ni?ij?bi)
jida ???????

(montik)
???????

(dinstik)
???????

(mitvo?)
??????????

(doner?tik)
????????

(frajtik)
???

(?abes)
??????

(zuntik)
kataluna dilluns dimarts dimecres dijous divendres dissabte diumenge
kimra dydd Llun dydd Mawrth dydd Mercher dydd Iau dydd Gwener dydd Sadwrn dydd Sul
korea 月曜日

(wor-yo-il)
火曜日

(hwa-yo-il)
水曜日

(su-yo-il)
木曜日

(mog-yo-il)
金曜日

(geum-yo-il)
土曜日

(to-yo-il)
日曜日

(ir-yo-il)
kornvala De Lun De Merth De Mergher De Yow De Gwener De Sadorn De Sul
kroata ponedjeljak utorak srijeda ?etvrtak petak subota nedjelja
latina Lunae dies Martis dies Mercurii dies Jovis dies Veneris dies Saturni dies Solis dies
latva pirmdiena otrdiena tre?diena ceturtdiena piektdiena sestdiena sv?tdiena
litova Pirmadienis Antradienis Tre?iadienis Ketvirtadienis Penktadienis ?e?tadienis Sekmadienis
manksa Jelhune Jemayrt Jecrean Jerdein Jeheiney Jesarn Jedoonee
maorea Mfumoraru Mfumonne Mfumotsano Yahoa Djimwa Mfumotsi Mfum?vili
nederlanda maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag
norvega mandag tirsdag onsdag torsdag fredag lørdag søndag
pola poniedziałek wtorek ?roda czwartek pi?tek sobota niedziela
portugala segunda-feira terca-feira quarta-feira quinta-feira sexta-feira sabado domingo
roman?a gliendischdis mardis mesjamna gievgia venderdis sonda dumengia
rumana luni mar?i miercuri joi vineri simb?t? duminic?
rusa понедельник

(ponedel'nik)
вторник

(vtornik)
среда

(sreda)
четверг

(?etverg)
пятница

(pjatnica)
суббота

(subbota)
воскресенье

(voskresen'je)
serba Понеде?ак Уторак Среда Четвртак Петак Субота Неде?а
skotgaela Di-Luain Di-Mairt Di-Ciadain Di-Ardaoin Di h-Aoine Di-Sathurna Di-Domhnaich
slovaka pondelok utorok streda ?tvrtok piatok sobota nede?a
slovena Ponedeljek Torek Sreda ?etrtek Petek Sobota Nedelja
svahila Jumatatu Jumanne Jumatano Alhamisi Ijumaa Jumamosi Jumapili
sveda mandag tisdag onsdag torsdag fredag lordag sondag
tagaloga Lunes Martes Miyerkules Huwebes Biyernes Sabado Linggo
taja ?????????

?an ?an
?????????

?an angkaan
??????

?an phut
???????????

?an paruhat
????????

?an suk
????????

?an sao
??????????

?an a-tit
tamila ??????? ???????? ????? ?????? ?????? ??? ??????
turka Pazartesi Salı Car?amba Per?embe Cuma Cumartesi Pazar
ukraina понед?лок

(ponedilok)
в?второк

(vivtorok)
середа

(sereda)
четвер

(?etver)
п'ятница

(p'jatnicja)
субота

(subota)
нед?ля

(nedilja)
vjetnama th? hai th? ba th? t? th? n?m th? sau th? b?y ch? nh?t