En geologio , grabeno ^[1] estas depresio limigita de du paralelaj fa?ltoj . Graben estas germana por foso a? tran?eo . Germane, Graben estas uzita kaj singulare kaj plurale ^[2] .

Priskribo [ redakti | redakti fonton ]

Grabeno estas rezulto de mallevi?o de tereno produktante valon kun klara kruta deklivo je ?iu flanko. Grabenoj ofte okazas flanko-?e-flanko kun horstoj. Horstaj kaj grabenaj strukturoj estas indikoj de stre?orezistaj fortoj kaj terkrusta stre?o. Grabeno estas produktita ekde paralelaj normalaj fa?ltoj, kie la pendanta muro estas subenglitita kaj la piedmuro suprenglitita. La fa?ltoj tipe subeniras al centro de la grabeno ekde amba? flankoj. Horstoj estas paralelaj blokoj kiuj restas inter grabenoj; la limigantaj fa?ltoj de horsto tipe subeniras ekde la centra linio de horsto. Unuopa a? multipla grabeno povas rezultigi riftan valon.

Unu el la plej profundaj grabenoj kun 1 000 metroj da subenglitado estas tiu de Unzen-Monto, vulkana masivo en suda Japanujo .

Duon-grabeno [ redakti | redakti fonton ]

En multaj riftoj la grabenoj estas nesimetriaj, kun ?efa fa?lto la?longe nur unu el la limoj, kaj tiuj estas sciataj kiel duon-grabenoj. La poluseco ( direkto de la glisado ) de la ?efaj limigantaj fa?ltoj tipe alternas la?longe de la longo de la rifto. La nesimetrio de duon-grabeno forte influas la kuntektonan surfondi?on. Kompare malmulte da sedimento eniras en la duon-grabenon tra la ?efa limiganta fa?lto, kauze de la efikoj de piedmura levi?o sur la drenado-sistemoj. La escepto estas de iu ?efa kompensado en la limiganta fa?lto, kie transdon-deklivo povas provizi per grava enirpunkto. Plimulto de la sedimento eniros en la duon-grabenon sube de la senfa?lta pendant-mura flanko ( ekzemple Bajkalo-Lago ^[3] ).

Famaj grabenoj [ redakti | redakti fonton ]

• Bajkalo , Siberio , Rusujo
• Basin and Range Province ( baseno kaj montara provinco ) de sudokcidenta Nordameriko estas ekzemplo de sinsekvantaj horsto/grabeno-sistemoj, inkluzive de Valo de Morto , kun Grand-sala Valo estante la plej orienta kaj Valo Owens estante la plej okcidenta.

• Centraj Malalta?oj ( a? Midland-Valo ), Skotujo
• Granda Rifto
• Guanabara-Golfo en Rio-de-?anejro , Brazilo
• Lago Tahoe , Kalifornio kaj Nevado , Usono
• Lambert-Grabeno en Antarkto
• Malsupra Godavari-Valo en Suda Barato
• Narmado -Valo en centra Barato
• Oslo-Grabeno ?irka? Oslo , Norvegujo
• Otavo -Bone?ere-Grabeno en Ontario kaj Kebekio, Kanado
• Rifto de Rio Grande del Norte Valo en Kolorado / Nov-Meksiko / Teksaso , Usono
• Sagano-Valo ( rivero Saguenay ), Kebekio , Kanado
• Sankt-Vincento-Golfeto en Suda A?stralio , A?stralio
• Valo de Supra Rejno norde de Bazelo , Svisujo

Alia grabeno [ redakti | redakti fonton ]

• Grabeno de Republic en Republic , Va?ingtonio

Referencoj [ redakti | redakti fonton ]

Bibliografio [ redakti | redakti fonton ]

• McKnight, Tom L; Hess, Darrel. (2000) “The Internal Processes: Graben”, Physical Geography: A Landscape Appreciation . Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall, p. 417 . ISBN 0-13-020263-0 .