|
|
?i tiu artikolo estis proponita por la
forigo de la elstara statuso
.
Se vi volas esprimi vian opinion rilate al la konveneco de tiu propono, bonvolu alskribi vian opinion en la
baloto
. Kiam la baloto pri tiu ?i artikolo estos fini?inta, bonvolu forigi ?i tiun ?ablonon el la artikolo. Plibonigoj estas bonvenataj.
|
Kolektebla karto de ludisto de la 19a jarcento.
Basbalo
, a?
bazopilkado
, estas teama
sekurhavena sporto
el na? partioj en kiuj du teamoj prenas sian vicon inter frapi per batilo pilkon lan?itan de la oponanta teamo kaj defendi la frapitajn pilkojn. La ludon inicias
lan?ulo
de la defendanta teamo, kiu lan?as pilkon, kiun klopodas frapi membro de la batanta teamo. La celo por la
ofensiva
(batanta) teamo estas frapi la pilkon, kiu permesas al ili avanci kontra?horlo?e ?irka? la kvar bazojn por gajni poentojn, nome ≪kurojn≫. La celo de la
defensiva
(defendanta) teamo estas malebligi
batantojn
sukcese avanci ?irka? la bazojn. Kuron estas markita kiam bazkuranto la?regule avancas ?irka? la bazojn re al kie li komencis kiel batanto, t.e
hejmplato
. Gajnas la teamo kiu markis pli da kuroj post na? partioj.
Batanto de la
New York Yankees
kaj ricevulo de la
Boston Red Sox
.
Ludo el la
Cantigas de Santa Maria
, ?irka? 1280, kun lan?o de pilko, farpo ?in kaj konkurencoj kun aliaj por rekapti ?in.
La evoluo de basbalo el pli malnovaj sekurhavenaj sportoj estas malfacile klarigebla precize. Franca manuskripto el 1344 enhavas bildon de klerikuloj plenumante ludon, eble
soule
, kun simila?oj al basbalo.
[1]
Anka? aliaj malnovaj francaj ludoj kiaj
theque
, la
balle au baton
, kaj la
balle empoisonnee
aperas tie rakontitaj.
[2]
Estas interkonsento ke nuntempa basbalo estas rezulto de disvolvi?o el malmova Nordamerika ludo nomita
rounders
, populara en Granda Britio kaj Irlando.
Baseball Before We Knew It: A Search for the Roots of the Game
(2005), far David Block, sugestas ke tiu ludo havas sian originon en Anglio; ?usa malkovrita historia pruvaro subtenas tiun aserton. Block argumentas ke
rounders
kaj prabasbalo estis fakte kolektiva nomo ampleksante regionajn variantojn de la ludo, kaj ke la plej rektaj prabasbaloj estas la anglaj ludoj
stulbalo
kaj "tut-ball".
[3]
Delonge oni supozis ke anka?
kriketo
devenas el tiuj ludoj, kvankam pruvoj malkovritaj en frua 2009 sugestas, ke kriketo povintus esti importita al Anglio el
Flandrio
.
[4]
La plej frue konata referenco al basbalo estas mencio en brita libro de 1744 nome
A Little Pretty Pocket-Book
, far John Newbery. ?i enhavas priskribon de "base-ball" kaj bildon de ludejan kampon simila al tiu de la aktuala ludo ? kvankam triangulan, kontraste al la nuntempe diamanta formo, formon kun fostoj anstata? grundo-nivelaj bazoj.
[5]
David Block malkovris ke la unua registrita ludo sub la nomo "Bass-Ball" okazis en 1749 en Surrey, kaj tiu montris la Princon de Kimrio kiel ludanto.
[6]
William Bray, angla advokato, registris basbalan ludon dum Paska Lundo de 1755 en
Guildford
,
Surrey
.
[7]
Tiu frua formo de la ludo estis ?ajne alportita en Kanadon fare de anglaj enmigrintoj. Anka?
rounders
estis alportita al Usono fare de kanadanoj, britoj kaj irlandanoj. La unue konita referenco en Usono pri basbalo aperas en urba le?o de 1791 en Pittsfield,
Masa?useco
, kiu malpermesis ?in ludi ?e la nova municipa kunsidejo.
[8]
?irka? 1796, versio de la ludo estis sufi?e bone konata ?ar meritis mencion en tiama germanlingva lernolibro. Kiel priskribita de Johann Gutsmuths, "
englische Base-ball
" konsistis el konkurenco inter du teamoj, en kiuj "la batanto havas tri ?ancojn frapi la pilkon disde hejmplako." Nur unu klopodo estis postulita por retiri bazon.
[9]
Alexander Cartwright, patro de la moderna basbalo.
Komence de la
1830-aj jaroj
, estis informoj pri vario de nekodigitaj pilkobataj ludoj agnoskeblaj kiel fruaj formoj de basbalo luditaj tra Nordameriko. Tiuj ludoj estis ofte referencataj surloke kiel "
town ball
", sed oni uzis anka? aliajn nomojn kiaj "
round-ball
" kaj "
base-ball
".
[10]
Inter la plej fruaj ekzemploj por ricevi detalan priskribon okazis en Beachville,
Ontario
en 1838, kvankam farite kvin jardekoj
ex post facto
en letero el helpanto al la gazeto
Sporting Life
. Estis menciitaj multaj simila?oj kun la moderna basbalo, kaj kelkaj esencaj diferencoj, ekz-e tiu ludo havis kvin bazojn (a?
byes
).
[11]
Iame amplekse akceptita historio estis tiu pri generalo Abner Doubleday inventinte basbalon en Cooperstown,
Novjorkio
en 1839. Tiu, tamen, estis definitive dispruvita per sport-historiistoj.
[12]
En 1845, Alexander Cartwright, membro de la novjorka
Knickerbocker Club
, kondukis al la kodigo de la tiel nomitaj "Reguloj Knickerbocker".
[13]
Tiuj reguloj faciligis la uzadon de pli malgranda, pli forta pilko ol tiuj anta?e pli komunaj. Kelkaj aliaj reguloj alportis la ludon de la
Knickerbockers
pli proksimen al moderna basbalo.
[14]
Kvankam estas informoj ke la New York
Knickerbockers
ludis mat?ojn en 1845, la konkurenco delonge agnoskita kiel la unue oficiale registrita basbala ludo en Usono okazis la 19an de Junio 1846 en
Hoboken (Nov-?erzejo)
: la "
New York Nine
" venkis super la Knickerbockers, 23?1.
[15]
Kun la kodo Knickerbocker kiel bazo, la reguloj de moderna basbalo plue evoluis la?longe de la venonta jarcent-duono.
[16]
Tiele oni povas resumi ke basbalo evoluis en Usono meze de la 19-a jarcento el la angla ludo
rounders
. La unue fondita asocio estis la "
New York Knickerbockers
" en
1845
. Ili skizis anka? la unuajn skribitajn regulojn. Tiuj donis nur ekzemplon pri decidoj en debatitaj kaj oftaj okazoj dubaj. Basbalo estis ludata komence en la nordoriento kaj meza okcidento de Usono; balda? poste ?e la okcidenta marbordo. Intereson la ludo vekis en la sudaj federaciaj ?tatoj nur en la 20-a jarcento.
En la mezo de la 1850-aj jaroj, basbala frenezo frapis la
novjorkan metropolan areon
.
[17]
?irka? 1856, lokaj gazetoj estis referencante al basbalo kiel "nacia hobio" a? "nacia ludo."
[18]
Unu jaron poste, dekses areoj kluboj formis la unuan reg-asocion de la sporto, nome
National Association of Base Ball Players
(Nacia Asocio de Basbalistoj). En 1858 en Corona,
Kvinzo
,
Novjorko
, ?e la Fashion Race Course, okazis la unuaj ludoj de basbalo por ?ar?i akcepton. La ludoj, kiuj okazis inter la steluloj de
Broklino
, kiel la ludantoj el la Brooklyn Atlantics, Excelsior de Broklino, Putnams kaj Eckford de Broklino, kaj el All Stars de Novjorko (
Manhatano
), kiel la ludantoj el la novjorkaj Knickerbockers, Gothams (anta?uloj de la
San Francisco Giants
), Eagles kaj Empire, estas komune konsiderataj kiel la unuaj stelulaj basbalaj ludoj.
[19]
[20]
[21]
En 1863, la organizo malakceptis kaptadon de pilko en la unua refrapo. Kvar jarojn poste, ?i malpermesis la partoprenon de
afrik-usonanoj
.
[22]
La komerca kapablo de la ludo komencis disvolvi?i: la unua profesia teamo (?iuj estis pagitaj ludistoj sen amatoroj) estis la
Cincinnati Reds
(Sinsineti-aj Ru?oj) kun jara lukro de 11.000
dolaroj
? fondita la 1-an de junio en
1869
. Kaj ili estis nevenkitaj kontra? teamaro miksa de duonprofesiuloj kaj amatoroj.
[23]
La unua profesia ligo, nome
National Association of Professional Base Ball Players
(Nacia Asocio de Profesiaj Basballudistoj), kio da?ris el 1871 al 1875; fakuloj disputas ties statuson kiel ?efa ligo.
[24]
La
Baltimoraj Orioloj
de la Nacia Ligo, 1896.
La
National League
(Nacia Ligo) fondi?is en
1876
, enhavante teamojn el
Cincinnati
,
?ikago
,
Bostono
,
Sankta-Luizo
,
Hartford
,
Louisville
,
Nov-Jorko
kaj
Filadelfio
, en Novjorko. Hodia? sole la
Cincinnati Reds
kaj
Chicago Cubs
estas partoprenantoj de NL el la fondintaj teamoj. Kiel la plej survivanta ?efa ligo, la Nacia Ligo estas foje referencata kiel la "senior circuit."
[25]
Kelkaj aliaj ?efaj ligoj formi?is kaj malsukcesis. En 1884, afrik-usonano Moses Walker (kaj dum mallonge, anka? lia frato Welday) ludis en unu el tiuj, nome
American Association
.
[26]
Vundo finigis la ?efan ligan karieron de Walker, kaj ?irka? la komenco de la 1890-aj jaroj, ?entelmana interkonsento en la formo de basbala rasbariero efektive baris la nigrulajn ludistojn el la blankul-posedataj profesiaj ligoj, kaj ?efaj kaj minoraj.
[27]
Profesiaj Negro-ligoj formi?is, sed tuj vanui?is. Kelkaj sendependaj afrik-usonaj teamoj sukcesis por elmontrado.
[28]
Anka? en 1884, supermana lan?ado estis akceptita.
[29]
En 1887,
softbalo
, la? la nomo de interna basbalo a? interna-eksterna, estis inventita kiel vintra versio de parenca ludo.
[30]
Virtuale ?iuj el la modernaj basbalaj reguloj estis validaj ?irka? 1893; la lasta ?efa ?an?o ? kalkulo de fa?laj pilkoj kiel kaptozono ? estis instituciita en 1901.
[29]
La unua sukcesa koresponda?o de la Nacia Ligo, nome la
American League
(Usona Ligo), kiu evoluis al konkurenca asocio el la minora
Western League
(Okcidenta Ligo), estis fondita tiun jaron 1901.
[31]
La du ligoj, ?iu enhavanta ok teamojn, estis rivaloj kiuj konkurencis por la plej bonaj ludistoj, ofte malrespekte la rivalajn kontraktojn kaj enga?i?e al akraj juraj disputoj.
[32]
Amba? ligoj validas ?is hodia? kiel la
Major Leagues
(
Grandaj Ligoj
). La plej grandaj herooj de Major Leagues estas honoritaj en
Baseball Hall of Fame
(Basbala Halo de Famuloj), kiu trovi?as en Cooperstown.
La ?ampiona teamo de la NL nome la
New York Giants
, 1913.
Batalpa?zo estis eventuale establita, kio kondukis al la Nacia Interkonsento de 1903. Tiu pakto formaligis rilatojn kaj inter la du ?efaj ligoj kaj inter ili kaj la Nacia Asocio de Profesiaj Basballigoj, reprezente plej el la minoraj profesiaj ligoj.
[33]
La
Monda Serio
, kontra?starante la du ?efajn ligo?ampionojn unu kontra? alia, estis ina?gurita tiun a?tunon, kvankam sen klara ?efliga sankcio: La
Bostonanoj
de la Usona Ligo venkis super la
Pittsburgh Pirates
de la Nacia Ligo.
[34]
La venontan jaron, la serio ne okazis, ?ar la ?ampiono de la Nacia Ligo nome la
New York Giants
, estre de John McGraw, malakceptis agnoski la statuson de la ?efa ligo de la Usona Ligo kaj de ties ?ampiono.
[35]
En 1905, la
Giants
estis denove ?ampionoj de la Nacia Ligo kaj la teama administrado bremsi?is, konduke al la establado de la Monda Serio kiel la ?efa ?iujara evento el la ?efaj ligoj.
[36]
La
Monda Serio
(angle,
World Series
) estas la ?iujara ?ampioniga turniro de la nordamerika profesia plejaltnivela basbala teamaro (?efliga Basbalo; angle
Major League Baseball
). Unu teamo el ?iu el la du "?efaj ligoj" ? la
Amerika Ligo
kaj la
Nacia Ligo
? partoprenas serion de kvar ?is sep ludoj. La unua teamo, kiu atingas kvaran venkon, gajnas la premion, kiu nomi?as "Commissioner's Trophy" (Trofeo de la Komisiito). La Mondan Serion oni establis en la jaro 1903. Anta? 1969, la plej sukcesa teamo (la? venkoj-malvenkoj) en ?iu ligo pluiris al la Monda Serio. Ekde tiu jaro, la ligoj aran?as ?ampionigan serion por decidi la ?ampionan teamon de la ligo, kaj la venkintaj teamoj el tiuj serioj kunluktas en la Monda Serio. ?is 2015 inkluzive, okazis 111 Mondaj Serioj; la Amerika Ligo gajnis 64-foje kaj la Nacia Ligo 47-foje. La serio komenci?as en oktobro (kaj kelkfoje etendi?as en novembron), pro kio oni donas al ?i la kromnomon "Fall Classic" ("A?tuna Klasika?o").
La ok konspirantoj de la "Chicago Black Sox".
Dum la profesia basbalo i?is pli kaj pli profita, ludistoj ofte okazigis plendojn kontra? la posedantoj pri aferoj pri kontrolo kaj egaleca distribuado de la enspezoj. Dum la komencaj jardekoj de la ?efaj ligoj, ludistoj de variaj teamoj foje klopodis labor?an?i, kiuj ?iam malsukcesis kiam iliaj laborpostenoj estis sufi?e minacitaj. ?enerale, la striktaj reguloj de la basbalaj kontraktoj kaj la rezervaj kla?zoj, kiuj ligis la ludistojn al iliaj teamoj e? kiel iliaj kontraktoj estis finigitaj, tendencis teni aktivajn la ludistojn.
[37]
Motivite pro malpla?o al la partikulare avara posedanto Charles Comiskey kaj pro la krompagoj de la ludistoj, realaj kaj promesitaj, membroj de la
Chicago White Sox
konspiris al la mat?aran?o en la Monda serio de
1919
. La skandalo de la
Black Sox
kondukis al la formado de nova Nacia Komisio de basbalo kiu estris la du ?efajn ligojn kune.
[38]
La unua ?efa liga basbala komisiisto, nome
Kenesaw Mountain Landis
, estis elektita en 1920. Tiun jaron okazis anka? la fondo de la Negro Nacia Ligo (1920?1931); nome unua grava Negro ligo, ?i funkciis ?is 1931. Dum parto de la 1920aj jaroj, ?i estis aligita de la Orienta Kolorligo.
[39]
Du japanaj ludantoj de la basbala teamo de Tokjo, Japanio, en ?aseda Universitato, en 1921.
Profesia basbalo estis ludita en nordorientaj urboj kun granda lo?antaro de enmigrantoj; ili donis fortan subtenon al la nova sporto. La katolikaj irlandanoj dominis en la fino de la 19a jarcento, enhavante unu trionon a? plie el la ludistoj kaj multajn el la steluloj kaj administrantoj.
[40]
Historiisto Jerrold Casway argumentas ke:
|
 | | ?
Basbalo por irlandaj knaboj estis trarekto al la Usona revo kaj mem-indulga gloro kaj fortuno. Meze de la 1880-aj jaroj tiuj junaj irlandanoj dominis la sporton kaj popularigis ludostilon kiu estis terminigita ekscite, kura?a, kaj spontanea... Ed Delahanty personigis la emocian, ekscitan, spektanto-favoritan, nome Casey-at-the-bat, Irlanda batulo. La alloga vira atleto kiu estas esperita kiel vivanta tiom kiom li ludis.
[41]
”
|
|
Jackie Robinson
en 1945, en la epoko de la
Kansas City Royals
.
La MLB estis, de sia komenco ?is 1947, segregaciita, same kiel tiama usona socio ?enerale.
Nur en
1947
kura?is trarompi la
koloran barilon
la mana?ero de
Brooklyn Dodgers
,
Branch Rickey
. Li donis pozicion al
Jackie Robinson
en sia teamo. Robinson devis elteni, en la unuaj jaroj, la plej gravajn rasismajn kondutojn de la kontra?uloj, spektantoj, kaj e? siaj teamanoj. Honore al li, la
?erza
numero
42
estas hodia? uzebla por neniu en basbala teamo.
La mana?eroj de la konkuraj teamoj rimarkis, ke ekzistas multaj talentoj en la ≪Nigrulaj Ligoj≫ kaj ?is la mezo de la 1950-aj jaroj, ?iu teamo akceptis jam la nigrajn ludistojn. Tiel ili anka? certigis por si la nigrajn spektantojn kaj fanatikulojn.
Afgana knabino ludanta basbalon en A?gusto 2002.
Basbalo validas ne nur en
Usono
kiel
nacia sporto
, sed en multaj mezamerikaj kaj orientaziaj landoj kiel
Meksiko
,
Porto-Riko
,
Kubo
,
Dominika Respubliko
,
Venezuelo
,
Japanio
kaj
Tajvano
. En E?ropo ?i estas populara en
Italio
kaj en
Nederlando
.
Mat?o de la teamo
Pericos de Puebla
, apartenantaj al la
Meksika Ligo de Basbalo
.
La ludo estas ekde
1992
anka? dis?iplino en la
Olimpiko
. ?ar la naciaj ludoj okazas de printempo ?is a?tuno seninterrompe, la plej bonaj ludistoj de la mondo ne povas partopreni en la Olimpiko. Pro tio proponas multaj
IOK (IOC)
-anoj ekde 2012 anstata? basbalo
rugbeon
kiel olimpikan disciplinon.
La Internacia Basbola Federacio ("International Baseball Federation") laboras kun MLB pri realigo de vera mond?ampioneco de la naciaj teamoj, la? ekzemplo de la
futbala
mond?ampioneco. ?i eble okazus ekde 2005 a? 2006.
La
Internacia Basbalo kaj Softbalo-Konfederacio
a?
Monda Konfederacio de Basbalo kaj Softbalo
(
angle
World Baseball Softball Confederation
, mallongigita?
WBSC
;
france
Confederation internationale de baseball et softball
) estas la
internacia sportfederacio
kiu administras basbalon kaj
molbalon
. Fondite en
2013
de la unio de la Internacia Basbalo-Federacio (IBAF) kaj la Internacia Softbalo-Federacio (ISF). ?ia ?efsidejo estas en
La?zano
,
Svislando
En la lastaj jarcentoj, basbalo perdis spektantojn en Usono post la dua mondmilito kaj tiujn gajnis la
usona piedpilko
kaj en la lastaj jardekoj anka?
korbopilko
. La ripetaj strikoj je pli granda, enorma lukro kaj la netravideblaj agadoj de la kluboposedantoj tre dama?is la ima?on de la basbalo en la 1990-aj jaroj. Spite al ?io, la ludo estas ankora? tre populara kaj havas fanatikularon.
Avanta?o de basbalo estas, ke dum unu ludjaro okazas multe pli da ludoj ol en aliaj sportospecoj, nome 162 ludoj, tiel la enirprezoj povas esti relative malaltaj.
Danke al la ?eesto de usonaj trupoj en Germanio post la dua mondmilito, la ludo aperis jam tre frue kaj oni fondis la unuan asocion “Frankfurt Juniors” en
1949
. En Germanio estas pli ol 30.000 aktivaj ludantoj.
La plej konataj profesiaj ligoj en
Usono
estas organizitaj en la Granda Basbala Ligo (
Major League Baseball
), akronime MLB (post la angla). Sub tio trovi?as la Eta Ligo (
Minor League Baseball
), same profesia ligo, kies teamoj kunlaboras kun teamo el "Major League".
Basbalo debutis en la
olimpiaj ludoj
en 1904, kaj i?is oficiala Olimpia sporto en la
Somera Olimpiko 1992
. Tiu evento estis laste ludita en la
Somera Olimpiko 2008
en Pekino kaj
Suda Koreio
akiris la
ormedalon
. En 2016 oni konfirmis ke Basbalo revenos por la ludoj de 2020 en
Tokio
. Olimpia basbalo estas regata de la Internacia Basbala Federacio (IBAF).
Stadiono de teamo "
Yankees
" en
Novjorko
.
Tipa basbala ludkampo formas kvaroncirklon, kies rektaj randoj validas kiel fa?laj linioj kaj longas inter 90 kaj 120 metroj.
Fenway Park
, hejmo de la
Boston Red Sox
. La Green Monster (Verda Monstro) estas videbla trans la ludejo maldekstre.
La plimulto de la agoj okazas en la interna kampo, sur kvadrato ?e la pinto de la kvaroncirklo - 90
futojn
(?. 27 m) for de la pinto -, kies angulojn markas la 3 bazoj kaj hejmplato. La kvar bazoj situas ortaj inter si formintaj kvadraton ?irka? la interna kampo. La bazoj estas kvadrataj, blankaj kaj relative ebenaj gumaj
kusenoj
, kiuj ankras sin en la tero. Hejmplato estas blanka, kvinangula dura gumoplato en formo de
pentagono
, kies "tegmenta pinto" pintas for de la interna kampo.
La resto de la ludkampo nomi?as ekstera kampo.
Meze de la enkampo trovi?as la
lan?ula holmo
kun longe rektangula plato. La lan?ulo komencigas la ludadon per lan?o de la pilko hejmplaten, kiu trovi?as 60 futojn (?. 18 m) for.
Roy Halladay, lan?ulo, en 2010.
?iu partio ampleksas du duonojn, dum kiuj amba? teamoj havas ?ancon jen bati jen defendi. La defensiva teamo (en la ludkampo) konsistas el na? pozicioj:
lan?ulo
,
ricevulo
, 1-a, 2-a, kaj 3-a bazuloj,
kurt-stopulo
, liva, centra, kaj dekstra kampuloj.
Dum la ludo oni povas iam ajn anstata?i la ludantojn, sed la anstata?ita ludanto ne rajtos reveni en la ludon, same kiel en
futbalo
, malsame kiel en
korbopilko
.
David Ortiz
, batanto, atendante la lan?on, apud ricevulo kaj arbitraciisto.
Batanto klopodas pu?bati la lan?on.
Batanto svingas.
Centre de la ludo staras la duopo de la batanto de la ofensiva teamo kaj lan?ulo de la defensiva. Ludantoj de la ofensiva teamo prenas sian vicon bati la? fiksita ordo determinita anta? la komenco de la mat?o. Batanto klopodas frapi la pilkon ?is unu el kvar kondi?oj estas plenumitaj: 1. la lan?ulo sukcesas trifoje trafi la zonon por bonaj lan?oj, a?
trafoj
, sen frapo de la batanto (t.e.
retirita per trafoj
); 2. la lan?ulo lan?as kvar
mistrafojn
(t.e.
bazo per mistrafoj
); 3. la lan?ulo frapas la batanton per la pilko mem (t.e.
frapita de lan?ulo); 4. la batanto batas la pilkon en la ludkampon kaj esti?as kuranto ? se li sukcese atingas almena? unu bazon, nur tiam estas la bato nomita
frapo
. Se la pilkon la defensiva teamo liveras al devigita bazo anta? alveno de kuranto, tiu estas
retirita
, se post la kuranto, tiu estas
sekura
.
Kurt-stopulo
klopodas retiri bazkuranton.
Valida pilko (
fair ball
), fa?la pilko (
foul ball
) a? morta pilko (
dead ball
)
[
redakti
|
redakti fonton
]
Bazkuranto replon?as al la unua bazo.
Valida pilko
estas tiu forbatita pilko kiu en la
valida teritorio
(kampo ene de la flankaj linioj) tu?as unuafoje la grundon. Se ?i venas en la enkampon, ?i ne povas traruli en
malvalidan teritorion
, anta? ol ?i trovi?as malanta? la unua a? tria bazo. Se la pilko trafas en forkampo "valide" la grundon kaj poste trarulas al
malvalida teritorio
, ?i estas
valida pilko
.
Se forbatita pilko tu?as la grundon transe de la
fa?la linio
(flankaj linioj) a? rulas el la enkampo, ?i i?as
malvalida pilko
. La ludo estas interrompita je voko "fa?la pilko" ("foul ball") de la ludju?isto, poste ?iu agado estas malvalidaj ?is la voko "ludu pilkon" ( "play ball").
Fa?la pilko
ka?zas ?e forbatanto "strike". Se li havas jam du malbatojn (
strikes
), tiam oni ne kalkulas per
malvalida pilko
. La pilko kaptita el la aero ka?zas "flyout", sendepende ?u ?i estis kaptita super valida a? malvalida teritorio. Tio signifas, ke la batanto estas "out" kaj la ludo pluda?ras.
Morta pilko
esti?as, se la pilko forlasas la stadionon, ekz. pro mis?eto. Oni komprenas sub tio surfacon, kiu ne estas ludebla ? ekz. tribunoj, areo malanta? la forkampa barilo a? krombenkoj de la ludantoj. La du teamoj kaj la ludju?isto povas interkonsenti pri pliaj linioj kaj mortpilka teritorio (
dead ball territories
). Se la forbatita pilko ekzemple saltas trans la forkampan barilon, tio estas "ground-rule double". La forbatanto rajtas iri je la dua bazo kaj ?iu kuranto du bazojn anta?en.
Morta pilko
estas anka?, se kuranton trafas forbatita pilko en la valida teritorio (
fair territory
). La trafita kuranto tiukaze i?as
out
, la forbatanto rajti?as je la unua bazo.
Rickey Henderson ?telas la trian bazon en 1988.
Kuranto ?iam povas provi la sekvan bazon "?teli", tio estas alkuri, e? se la pilko de forbatanto estis neperfekte forbatita ("base stealing"). Tipa okazo estas, se la ?etanto jam eksvingis, ?ar tio estas jam ne interrompebla movo. La kuranto provas, despli alproksimi?i al la bazo, kiam la kaptanto (kiu dumtempe kaptis ?eton de ?etanto) la pilkon povas tien ?eti.
Por faciligi la bazo-?telon ("base stealing") kaj mallongigi la kurendan vojon, la kuranto ofte alproksimi?as kelkajn pa?ojn anta? la bato (
lead off
). Se la ?etanto pensas, ke kuranto jam troige a?dacis, li povas ?eti la pilkon al la konvena bazulo anstata? al forbatanto (
pick off
); se tiu tu?as kun la pilko engante la kuranton, anta? ol li atingas la bazon, li
o?t
-igas la kuranton.
La ludo estas ?enerale gvidata de 2 ?is 4 ludju?istoj, kiujn oni nomas
umpire
. La ?ef-ludju?isto staras ?iam malanta? la Hejma Bazo. Se gvidas nur unu-du ludju?istoj, ili devas ?iam alkuri tiun bazon, kie ?ajnas decido pri "safe" a? "out".
La poentumisto (
scorekeeper
) protokolas ?erande de la ludkampo ?iun agon kaj ludokazojn sur anta?preparita formularo, la poentofolio (
scoresheet
). Surbaze de tiuj notoj, oni faras multajn
statistikojn
, kiuj donas informojn pri ludforto de la teamoj kaj la unuopaj ludistoj. Similajn statistika?ojn ?atas basbal-fanatikuloj, sed tiuj ne havas signifon pri venko a? malvenko.
Pilko.
La
pilko
havas diametron de ?irka? 9 cm, kio estas iom pli granda ol tenispilko. ?i estas produktita el du pecoj da blankaj ledaj ?eloj, kiuj estas kunkudritaj per ru?aj fadenoj. ?i ne entenas aeron, sed interne korka?on kaj ekstere dense vinditajn fadenojn. Pro tiuj ecoj la pilko estas malmola.
Kvar batiloj kun historiaj signifoj.
Basbalbatilo
konsistas el ligno a? aluminio. En la profesia ligo oni rajtas uzi nur lignajn batilojn, la amatoroj rajtas nur uzi tiujn el aluminio.
?iu defensiva ludanto portas ledan ganton, kiu ebligas la facilan kaj sendoloran kapton de la pilko per reto inter la dikfingro kaj montrofingro. Modernaj, remburitaj, gantoj aperis nur post la uzado de maldika ledoganto. Komence oni ne uzis gantojn.
La kapta ganto de la unua bazulo estas pli granda ol tiu por aliaj pozicioj.
La batisto portas paron da maldikaj ledaj gantoj por eviti veziketojn sur la fingroj kaj certigi pli bonan tenon dum svingo de la batilo.
Batanto kaj, eventuale, bazkuranto portas plastan kaskon, por protekto kontra? okazebla kolizio (basbalo ne estas
kontaktsporto
. Amba?, unu, a? neniun orelon povas protekti la portanto de la kasko, la? la komforto de ?ia portanto.
Ricevulo.
La ricevulo portas, adicie al kasko, anka? kradmaskon, pro plusan dan?ero de pilko trafanta lian kapon a? viza?on. Lia ekipa?o konsistas el ankora? pli granda kaj grave remburita, senfingra ganto, kiraso,
suspensorio
, kaj kruro?eloj.
- ↑
Block (2005), pp. 106?108.
- ↑
Block (2005), pp. 71?72, 75, 89, 147?149, 150, 160, kaj postaj.
- ↑
Block (2005), pp. 86, 87, 111?113, 118?121, 135?138, 144, 160; Rader (2008), p. 7.
- ↑
Mason, Chris (2009-03-02). "Cricket 'Was Invented in Belgium'". BBC News. Arkivita el la originalo la 2an de Marto 2, 2009.
[1]
Alirita la 14an de Julio 2017.
- ↑
Block (2005), pp. 139, 140, 151, 164, 178, 179, et seq.; Hellier, Cathy.
"Mr. Newbery's Little Pretty Pocket-Book"
. Colonial Williamsburg Foundation.
[2]
Alirita la 14an de Julio 2017 en Wikisource eldono de A Little Pretty Pocket-Book.
- ↑
"Why isn't baseball more popular in the UK?". BBC News. 2013-07-26.
[3]
Alirita la 14an de Julio 2017.
- ↑
"Major League Baseball Told: Your Sport Is British, Not American".
The Daily Telegraph
. Londono. 11a de Septembro, 2008.
[4]
Alirita la 14an de Julio 2017.
- ↑
Block (2005), pp. 58, 160, 300, 307, 310; Miller, Doug (2a de A?gusto, 2005). "Pittsfield: Small City, Big Baseball Town". Major League Baseball.
[5]
Arkivigite je
2017-07-09 per la retarkivo
Wayback Machine
Alirita la 14an de Julio 2017.
- ↑
Block (2005), pp. 67?75, 181; Gutsmuths citita: p. 86.
- ↑
Block (2005), pp. 4?5, 11?15, 25, 33, 59?61, et. seq.
- ↑
Sullivan (1997), pp. 9?11.
- ↑
Block (2005), pp. xiv?xix, 15?18, 32?38, 42?47, et seq.; Rader (2008), pp. 7, 93?94.
- ↑
Sullivan (1997), p. 292.
- ↑
Block (2005), p. 84; Koppett (2004), p. 2; Rader (2008), p. 8; Sullivan (1997), p. 10.
- ↑
Sullivan (1997), pp. 32, 80, 95.
- ↑
Tygiel (2000), pp. 8?14; Rader (2008), pp. 71?72.
- ↑
Rader (2008), pp. 9, 10.
- ↑
Tygiel (2000), p. 6.
- ↑
1858 Fashion Course Game Trophy Baseball, Robert Edwards Auctions, 2005 "Archived copy". Arkivita el la originalo en la 13a de Majo, 2013.
[6]
Alirita la 14an de Julio 2017
- ↑
"The 1858 Fashion Race Course Baseball Match". baseballalmanac.com.
[7]
Alirita la 14an de Julio 2017
- ↑
All Star Games of 1858 "Archived copy". Arkivita el la originalo en la 16a de Oktobro, 2013.
[8]
Alirita la 14an de Julio 2017
- ↑
Rader (2008), p. 27; Sullivan (1997), pp. 68, 69.
- ↑
Sullivan (1997), pp. 43, 73.
- ↑
Sullivan (1997), p. 83?87.
- ↑
Sullivan (1997), pp. 83, 130, 243.
- ↑
Zoss (2004), p. 136.
- ↑
Zoss (2004), p. 102.
- ↑
Sullivan (1997), p. 115.
- ↑
29,0
29,1
Rader (2008), p. 71.
- ↑
Heaphy, Leslie, "Women Playing Hardball", in
Baseball and Philosophy: Thinking Outside the Batter's Box
, eld. Eric Bronson (Open Court, 2004), pp. 246?256: p. 247.
- ↑
Sullivan (1997), pp. 243?246.
- ↑
Sullivan (1997), p. 13.
- ↑
Rader (2008), p. 110; Zimbalist (2006), p. 22. Vidu
National Agreement for the Government of Professional Base Ball Clubs
. roadsidephotos.sabr.org. Alirita 2009-01-29.
- ↑
Sullivan (1997), pp. 13?16.
- ↑
Sullivan (1997), pp. 141?150; Sullivan (1998), pp. 8?10.
- ↑
Koppett (2004), p. 99.
- ↑
Burk (2001), pp. 56, 100, 102, 103, 113, 143, 147, 170, kaj postaj; Powers (2003), pp. 17?21, 27, 83, 121, 122, 160?164, 177; Rader (2008), pp. 60?71.
- ↑
Powers (2003), pp. 39, 47, 48.
- ↑
Burgos (2007), pp. 117, 118.
- ↑
David L. Fleitz,
The Irish in Baseball: An Early History
(2009)
- ↑
Jerrold Casway,
Ed Delahanty in the Emerald Age of Baseball
(2004) p. x
- Bradbury, J.C. The Baseball Economist: The Real Game Exposed (Dutton, 2007).
ISBN 0-525-94993-3
- Block, David (2005). Baseball Before We Knew It: A Search for the Roots of the Game. University of Nebraska Press.
ISBN 0-8032-6255-8
. OCLC 70261798.
- Burgos, Adrian (2007). Playing America's Game: Baseball, Latinos, and the Color Line. University of California Press.
ISBN 0-520-25143-1
. OCLC 81150202.
- Burk, Robert F. (2001). Never Just a Game: Players, Owners, and American Baseball to 1920. University of North Carolina Press.
ISBN 0-8078-4961-8
. OCLC 28183874.
- Dickson, Paul. The Dickson Baseball Dictionary, 3d ed. (W. W. Norton, 2009).
ISBN 0-393-06681-9
- Elias, Robert (2010) The Empire Strikes Out: How Baseball Sold U.S. Foreign Policy and Promoted the American Way Abroad. New York: The New Press.
ISBN 978-1-59558-195-2
- Elliott, Bob. The Northern Game: Baseball the Canadian Way (Sport Classic, 2005).
ISBN 1-894963-40-7
- Euchner, Charles. The Last Nine Innings: Inside the Real Game Fans Never See (Sourcebooks, 2007).
ISBN 1-4022-0579-1
- Fitts, Robert K. Remembering Japanese Baseball: An Oral History of the Game (Southern Illinois University Press, 2005).
ISBN 0-8093-2629-9
- Gutkind, Lee. The Best Seat in Baseball, But You Have to Stand: The Game as Umpires See It (Southern Illinois University Press, 1999).
ISBN 978-0-8093-2195-7
- Gillette, Gary, and Pete Palmer (eld.). The ESPN Baseball Encyclopedia, 5th ed. (Sterling, 2008).
ISBN 1-4027-6051-5
- James, Bill. The New Bill James Historical Baseball Abstract, rev. ed. (Simon and Schuster, 2003).
ISBN 0-7432-2722-0
- James, Bill. The Bill James Handbook 2009 (ACTA, 2008).
ISBN 0-87946-367-8
- Koppett, Leonard (2004). Koppett's Concise History of Major League Baseball. Carroll & Graf.
ISBN 0-7867-1286-4
. OCLC 54674804.
- Mahony, Phillip, Baseball Explained (McFarland Books, 2014)
ISBN 978-0-7864-7964-1
.
- Powers, Albert Theodore (2003). The Business of Baseball. McFarland.
ISBN 0-7864-1426-X
. OCLC 50866929.
- Rader, Benjamin G. (2008). Baseball: A History of America's Game (3a eld.). University of Illinois Press.
ISBN 0-252-07550-1
. OCLC 176980876.
- Sullivan, Dean (eld.) (1997). Early Innings: A Documentary History of Baseball, 1825?1908. University of Nebraska Press.
ISBN 0-8032-9244-9
. OCLC 36258074.
- Tygiel, Jules (2000). Past Time: Baseball as History. Oxford University Press.
ISBN 0-19-508958-8
. OCLC 42290019.
- Zimbalist, Andrew (2007). In the Best Interests of Baseball?: The Revolutionary Reign of Bud Selig. John Wiley & Sons.
ISBN 0-470-12824-0
. OCLC 62796332.
 Elstara artikolo
|
?i tiu artikolo estis je la
nekonata dato
akceptita en la liston de
elstaraj artikoloj
.
|
| Olimpikaj sportoj
|
|---|
| Someraj
|
Arkpafado
?
Atletiko
?
Badmintono
?
Bazopilkado
/
Softbalo
?
Biciklado
(
voja
,
traka
,
transterena biciklado
, BMX liberstila, BMX vetkura) ?
Boksado
?
Hokeo
?
Flugpilkado
(hala,
pla?a
) ?
Futbalo
?
Gimnastiko
(
Arta gimnastiko
,
Ritma gimnastiko
,
Trampolina gimnastiko
) ?
Golfo
?
Halterlevado
?
?udo
?
Kajakado-Kanuado
(
mallongdistanca kurumo
,
slalomo
) ?
Karateo
?
Korbopilkado
?
Lukto
?
Manpilkado
?
Moderna pentatlono
?
Na?ado
(
Sporta na?ado
,
Plon?ado
,
Sinkrona na?ado
,
Akvopilkado
, Maratona na?ado) ?
Pafado
?
Rajdado
?
Remado
?
Rugbeo
?
Rultabulado
?
Skermo
?
Sporta grimpado
?
Surfado
?
Tabloteniso
?
Tekvondo
?
Teniso
?
Triatlono
?
Velado
|
|---|
| Vintraj
|
|
|---|
|