1974.

Godine :

?? | ? | 1970. | 1971. | 1972. | 1973. | 1974. | 1975. | 1976. | 1977. | 1978. | ? | ??

Decenije :

? | 1940-e | 1950-e | 1960-e | 1970-e | 1980-e | 1990-e | 2000-e | ?

Vijekovi :

? | 19. vijek | 20. vijek | 21. vijek | ?

Događaji [ uredi | uredi izvor ]

Sukob između lidera SKJ i filozofa ? " praksisovaca " u Zagrebu i Beogradu (osam profesora s Filozofskog fakulteta), naro?ito u prvih pet mjeseci godine ^[1] Ukinuta i Kor?ulanska ljetna ?kola i zabranjen ?asopis Praxis .
Ameri?ka firma Westinghouse odabrana za gradnju nuklearke u Kr?kom (projekat vrijedan 518 miliona dolara, najve?i ikad finansiran ameri?kim i evropskim novcem, tj. kreditima) ^[1].
?ah : Jugoslavija druga na turniru u Nici, Ljubomir Ljubojevi? osvojio turnir u Las Palmasu.
Praizveden “Radovan III” sa Zoranom Radmilovi?em u glavnoj ulozi.
Miodrag Bulatovi? objavio “Ljude sa ?etiri prsta”, roman o emigrantskom podzemlju.
"Pegaz" ? novosadska revija za historiju i teoriju stripa .
Izmi?ljena Rubikova kocka .

Januar [ uredi | uredi izvor ]

1. januar ? 7. mart ? Trodnevni radna sedmica u Velikoj Britaniji, usljed nesta?ice uglja prouzrokovanog rudarskim ?trajkom.
januar ? EI Ni? po?ela proizvodnju TV aparata u boji ("Spektar kolor specijal").
ca. 6. januar ? Igor Mandi? i Mirko Bo?i? napustili uredni?tvo zagreba?kog ?asopisa "Oko", protive?i se preno?enju sovjetskih stavova u diskusiji o konzumerizmu u Jugoslaviji
8. januar ? Ustavna komisija SFRJ nakon javne rasprave pripremila kona?ni nacrt Ustava (22. 1. predstavljen Vije?u naroda).

Februar [ uredi | uredi izvor ]

1. februar ? U po?aru u 25-spratnoj poslovnoj zgradi "Joelma" u Sao Paulu ( Brazil ) poginulo je 189 osoba
12. februar ? Jugoslavija , Mađarska i ?ehoslova?ka potpisali sporazum o gradnji Jadranskog naftovoda .
13. februar ? Aleksandar Sol?enjicin proteran iz SSSR i oduzeto mu dr?avljanstvo.
februar ? Prebjegli ?ehoslova?ki general Jan ?ejna tvrdi da postoji "Plan Polarka", koji predviđa upad Var?avskog pakta u Jugoslaviju preko Austrije , u slu?aju nereda poslije Titove smrti. ^[1]^[2]. Jugoslavenski mediji kasnije to uglavnom nazivaju la?ima.
19. ? 22. februar ? Aziz Had?ihasanovi? u "Oslobođenju" upozorava na muslimanski nacionalizam , podjednako opasan kao srpski i hrvatski ^[3].
21. februar ? Skup?tina SFRJ donijela novi Ustav koji je bio na snazi do raspada dr?ave, najdu?i ustav na svijetu. Savezna skup?tina dvodomna, sa delegatskim umjesto poslani?kog sistema. Predsjedni?tvo SFRJ ima 8 ?lanova (po jedan iz 6 republika i 2 pokrajine) i Tito kao Predsjednik Republike. Formirane autonomne pokrajine Vojvodina i Kosovo .
Narednih dana i novi ustavi republika i pokrajina ? ove druge ranije imale statute, istovremeno su dio Srbije i konstitutivni dijelovi federacije, imaju zakonodavnu, izvr?nu i sudsku vlast.
22. februar ? Pakistan priznao nezavisnost Banglade?a (biv?i Isto?ni Pakistan, nezavisnost progla?ena 1971 ).
24. februar ? Osnovan Mostarski teatar mladih .
27. februar ? Po?elo 13. svjetsko prvenstvo u biatlonu u mu?koj konkurenciji, u sovjetskom gradu Minsku ;
28. februar ? Izbori u UK dovode do smjene na ?elu vlade: laburista Harold Willson je opet na ?elu vlade (njegova partija nema apsolutnu ve?inu ? Hung parliament ).

Mart [ uredi | uredi izvor ]

1 ? 8. mart ? Delegacija SKJ na ?elu sa Kirom Gligorovim u zvani?noj posjeti Sjevernoj Koreji ^[4].
2. mart ? Posljednji voz "?iro" na uskotra?noj pruzi U?ice ? Vi?egrad .
3. mart ? U dotad najte?oj nesre?i u historiji civilnog zrakoplovstva, poginulo je svih 346 osoba u turskom putni?kom avionu DC-10 , koji se sru?io blizu Pariza .
8. mart ? U Parizu otvoren aerodrom Charles de Gaulle .
8. mart ? U Conakryju , Gvineja , zaklju?en ugovor o osnivanju Međunarodne boksitne asocijacije ? Jugoslavija jedna od ?lanica.
18. mart ? Kraj Naftne krize zapo?ete 1973 ., ve?ina OPEC -ovih zemalja prekida 5-mjese?ni embargo protiv SAD , Evrope i Japana .
21. ? 30. mart ? Grupa B svjetskog ?ampionata u hokeju na ledu u Ljubljani , SAD prve, Jugoslavija druga.
29. mart ? U Kini otkrivena Vojska od terakote .
mart ? maj ? Izbori delegata za skup?tine na raznim nivoima u SFRJ.

April [ uredi | uredi izvor ]

6. april ? Pjesma Evrovizije : Legendarna pobjeda ?vedske grupe " ABBA " sa pjesmom Waterloo , jugoslavenska Korni grupa je 12. sa "Mojom generacijom".
7. april ? "Barski kongres" pro- ibeovske "Komunisti?ke partije Jugoslavije" ? milicija pohapsila u?esnike (osuđeni u septembru).
22. april ? Zavr?ena " Beograđanka " ("Palata Beograd"), velika robna ku?a u centru glavnog grada Jugoslavije.
22. april ? Osnovana Akademija umjetnosti u Novom Sadu.
24. april ? Stephen King objavio prvi roman pod svojim imenom ? Carrie .
25. april ? Nenasilna " Revolucija karanfila " u Portugalu ? okon?ano 48 godina diktature Salazara pa Kaetana .

Maj [ uredi | uredi izvor ]

7. maj ? Njema?ki kancelar Willy Brandt podnio ostavku.
15. maj ? Konstituisanje nove, dvodomne, Savezne skup?tine SFRJ, Kiro Gligorov izabran za njenog predsjednika.
16. maj ? Josip Broz Tito progla?en za do?ivotnog predsjednika Socijalisti?ke Federativne Republike Jugoslavije .
17. maj ? D?emal Bijedi? ponovo izabran za saveznog premijera ( Savezno izvr?no vije?e ).
18. maj ? Indija detonira prvu nuklearnu bombu ? ?esta nacija na svijetu s takvom mogu?no??u.
27. ? 30. maj ? Deseti kongres SKJ , Tito izabran za do?ivotnog predsjednika SKJ ("bez ograni?enja mandata"). Centralni komitet sa 166 ?lanova, Predsjedni?tvo CK (39 ?lanova), 12-?lani Izvr?ni komitet (sekretar Stane Dolanc ). Srpskog kadra Mijalka Todorovi?a nema među najvi?im partijskim funkcionerima ^[1].
maj ? Predstavljena prva generacija Volkswagen Golfa .

Juni [ uredi | uredi izvor ]

7. juni ? Pu?tena u rad zemaljska satelitska stanica u Prilikama kod Ivanjice .
13. juni ? 7. juli ? Svjetsko prvenstvo u nogometu 1974. , u Zapadnoj Njema?koj . Doma?ini u finalu porazili Holandiju 2-1. Jugoslavija pro?la u drugi (također grupni) krug, gdje je izgubila sve utakmice (retrospektivno 7. mjesto).
18. juni ? Jugoslavija pobijedila Zair sa 9-0 u prvom krugu takmi?enja.
30. juni ? ?uveni ruski baletski igra? Mihail Bari?njikov napustio tokom turneje po Kanadi ansambl baleta Bolj?oj teatra i ostao da ?ivi na Zapadu.

Juli [ uredi | uredi izvor ]

1. juli ? Umro argentinski predsjednik Juan Peron , nasljeđuje ga supruga Isabel .
15. juli ? Grupa oficira gr?ke narodnosti u kiparskoj Nacionalnoj gardi, pristalice pripajanja Kipra Gr?koj , izvr?ili vojni udar zbaciv?i sa vlasti predsjednika arhiepiskopa Makariosa . Vlast je preuzeo Nikos Sampson a Makarios privremeno napu?ta Kipar .
19. juli ? ?panski diktator Francisko Franco zbog bolesti je privremeno predao vlast princu Juanu Carlosu (do 2. septembra).
20. juli ? (Prva) Turska invazija Kipra .
23. juli ? Gr?ka vojna vlada pozvala Konstantina Karamanlisa da se vrati iz izbjegli?tva u Parizu i formira vladu. To je bio kraj sedmogodi?nje vladavine vojne hunte u Gr?koj.
27. juli ? Watergate : Sudski komitet Predstavni?kog doma SAD odobrio prvi ?lan za opoziv predsjednika Nixona : ometanje pravde (u tri sljede?a dana i za zloupotrebu vlasti i nepo?tovanje Kongresa).
28. juli ? Otvoren Njego?ev mauzolej na Lov?enu , rad Ivana Me?trovi?a .

August [ uredi | uredi izvor ]

5. august ? Bijela ku?a objavila Smoking Gun snimku, koja pokazuje da je Nixon od po?etka u?estvovao u zata?kavanju provale u Watergate.
8. august ? Richard Nixon objavio da podnosi ostavku.
9. august ? Gerald Ford je novi predsjednik SAD (jedini koji nije u?estvovao na predsjedni?kim izborima).
14. august ? Nakon prekida u pregovorima sa kiparskom stranom, Turska preduzima drugu invaziju Kipra u kojoj zauzima 37% ostrva.
30. august ? ?eljezni?ka katastrofa u Zagrebu , ekspresni voz Beograd - Dortmund isko?io iz tra?nica, poginulo 153 ljudi.

Septembar [ uredi | uredi izvor ]

8. septembar ? TWA Flight 841 pao u Jonsko more, oboren bombom ? prvi poznati slu?aj samoubila?ke misije.
10. septembar ? Portugal priznao nezavisnost Gvineje Bisau (progla?ena prethodne godine).
12. septembar ? Vojna hunta Derg zbacila Haila Selasija , cara Etiopije .
23. septembar ? BBC zapo?inje servis Ceefax ( teletekst ).

Oktobar [ uredi | uredi izvor ]

9. oktobar ? ?vicarska zrakoplovna tvrtka Swiss Air prevezla je na jug stotine hiljada lastavica kako bi ih spasila od nenadane rane hladno?e.
20. oktobar ? Povodom 30-godi?njice oslobođenja, predsjednik Tito odlikovao Beograd Ordenom narodnog heroja .
30. oktobar ? Boks -me? The Rumble in the Jungle u Kin?asi ? Muhammad Ali porazio George Foremana .
oktobar ? Osuđeni dr. đuro đurovi? i Zagorka Stojanovi? "?etni?ki zaverenici" ^[1].

Novembar [ uredi | uredi izvor ]

12. novembar ? Ju?na Afrika suspendovana iz Generalne skup?tine UN zbog politike aparthejda .
14. novembar ? Beograd zbog financijskih te?ko?a odustao od organizacije Univerzijade , koja je trebala biti odr?ana u septembru 1975 . (tada je odr?ana u Rimu, a u Beogradu tek 2009 , u međuvremenu u Zagrebu 1987 ).
18. novembar ? Prvi album Bijelog dugmeta ? Kad bi' bio bijelo dugme .
19. novembar ? Narodna skup?tina Srbije odobrila amandmane kojim je pove?ana kontrola nad univerzitetima i nastavnim osobljem (pogođeni profesori sa Filozofskog fakulteta) ^[1].
21 ? 23. novembar ? Deveti kongres Saveza socijalisti?ke omladine Jugoslavije .
22. novembar
- Po?elo suđenje 15-?lanoj "usta?koj teroristi?koj grupi" u Zadru . ^[1]
- Palestinska oslobodila?ka organizacija dobila status posmatra?a u UN -u.
24. novembar ? Otkriven skelet Lucy , pripadnice vrste Australopithecus afarensis .
25. novembar ? U Velikoj Britaniji van zakona stavljena teroristi?ka Irska republikanska armija , ?etiri dana poslije podmetanja eksploziva u dva puba u Birminghamu i pogibije 21 osobe.
27. novembar ? Emitirana prva emisija za djecu iz ciklusa Kocka, kocka, kockica .

Decembar [ uredi | uredi izvor ]

7. decembar ? Kiparski predsjednik arhiepiskop Makarios III trijumfalno je do?ekan na Kipru koji je napustio 15. jula 1974. poslije dr?avnog udara . Prevrat na Kipru organizovali su gr?ki oficiri , ali nisu uspjeli da zadr?e vlast .
8. decembar ? Grci su na referendumu velikom ve?inom glasali za republiku , a protiv restauracije monarhije .
25. decembar ? Ciklon gotovo uni?tio australijski grad Darvin .