Nobelova nagrada za hemiju

S Wikipedije, slobodne enciklopedije
Nobelova nagrada za hemiju
Zlatna medalja sa dubljom slikom čovjeka s bradom koji je profilom okrenut u lijevu stranu. Sa lijeve strane čovjeka je tekst "Alfr •"onda "NOBEL", a na desnoj strani, tekst (manji) "NAT •" onda "MDCCCXXXIII" gore, a zatim (manje) "OB •" onda "MDCCCXCVI" ispod.
Otkri?a u oblasti hemije
Lokacija Stockholm , ?vedska
U organizaciji ?vedska kraljevska akademija nauka
Prvi put dodijeljena 1901.
Slu?beni veb-sajt www .nobelprize .org /prizes /chemistry /

Nobelova nagrada za hemiju ( ?vedski : Nobelpriset i kemi ) je godi?nja nagrada koju dodjeljuje ?vedska kraljevska akademija nauka nau?nicima iz razli?itih oblasti hemije. Jedna je od pet Nobelovih nagrada koju je 1895. godine ustanovio ?vedski nau?nik i inovator Alfred Nobel za izuzetne doprinose u hemiji, fizici, knji?evnosti, fiziologiji ili medicini kao i dostignu?a na uspostavljanju mira u svijetu. Sredstva za nagrade se ispla?uju iz Nobelovog fonda a nagrade dodjeljuje ?vedska kraljevska akademija nauka na prijedlog Nobelovog komiteta za hemiju, koji se sastoji od pet ?lanova koje je izabrala Akademija. Nagrada se dodjeljuje u Stockholmu , na godi?njoj ceremoniji koja se odr?ava 10. decembra, na godi?njicu smrti utemeljitelja nagrade.

Prva Nobelova nagrada za hemiju dodijeljena je 1901. holandskom hemi?aru Jacobus Henricus van 't Hoffu za otkrivanja zakona hemijske dinamike i osmotskog pritiska u rastvorima . Od 1901. do 2018. godine, nagrada je dodijeljena za ukupno 180 osoba. [1] Britanski biohemi?ar Frederick Sanger je jedina osoba koja je dvostruki dobitnik Nobelove nagrade za hemiju (1958. i 1980).

Dobitnici nagrade za 2018. godinu su nau?nici Frances Arnold , George P. Smith i Gregory Winter .

Nagrade [ uredi | uredi izvor ]

Dobitnici Nobelove nagrade za hemiju dobivaju zlatnu medalju, diplomu sa citatom i određenu sumu novca. [2]

Nobelove medalje [ uredi | uredi izvor ]

Medalje koje se dodjeljuju laureatima se kuju u ?vedskoj kovnici Myntverket [3] kao i norve?koj kovnici od 1902. godine. Ove medalje su registrovane kao za?titni znaci Nobelove fondacije. Svaka medalja ima sliku Alfreda Nobela u lijevom profilu na spoljnoj, prednjoj strani medalje. Medalje Nobelove nagrade za fiziku, hemiju, fiziologiju ili medicinu i knji?evnost imaju identi?ne prednje strane, na kojoj je prikazana sliku Alfreda Nobela i godine njegovog rođenja odnosno smrti (1833-1896). Nobelov portret se takođe pojavljuje na prednjoj strani Nobelove nagrade za mir i Medalje Nobelove nagradu za ekonomiju, ali sa izmjenjenim dizajnom. [4] [5] Izgled poleđine medalje varira u zavisnosti od institucije koja dodjeljuje nagradu. Zadnja strana medalje Nobelove nagrade za hemiju i fiziku su istog dizajna. [6]

Diplome [ uredi | uredi izvor ]

Laureatima Nobelove nagrade diplomu direktno uru?uje ?vedski kralj. Svaka diploma je jedinstveno dizajnirana od strane nagrađenih institucija za dobitnika nagrade. Diploma sadr?i sliku i ime laureata a uglavnom sadr?i i citat vezan za doprinos laureata. [7]

Nov?ana nagrada [ uredi | uredi izvor ]

Na ceremoniji dodjele nagrada, dobitniku se uru?uje dokument koji ukazuje na iznos nagrade. Iznos nov?ane naknade mo?e se razlikovati iz godine u godinu, na osnovu sredstava koja su dostupna od Nobelove fondacije. Na primjer, 2009. godine ukupan iznos nov?anih sredstava iznosio je 10 miliona ?vedskih kruna (SEK) [8] dok je 2012. godine fond nagrada iznosio 8 miliona kruna. [9] Ako u određenoj kategoriji ima dva laureata, nagrada se ravnomjerno podijeli na dva dijela, ali ako ih ima tri, komisija za dodjelu mo?e odlu?iti da li da svi laureati dobiju isti iznos nagrade ili da polovinu nov?anog iznosa dodjeli jednom laureatu a po ?etvrtinu preostala dva laureata. [10] [11] [12] [13]

Laureati [ uredi | uredi izvor ]

Glavni ?lanak: Spisak dobitnika Nobelove nagrade za hemiju

Također pogledajte [ uredi | uredi izvor ]

Reference [ uredi | uredi izvor ]

  1. ^ "Facts on the Nobel Prize in Chemistry" . nobelprize.org . Pristupljeno 10. 12. 2018 .
  2. ^ Tom Rivers (10. 12. 2009). "2009 Nobel Laureates Receive Their Honors | Europe| English" . .voanews.com . Pristupljeno 15. 1. 2010 .
  3. ^ "Medalj ? ett traditionellt hantverk" (jezik: Swedish). Myntverket. Arhivirano s originala , 18. 12. 2007 . Pristupljeno 15. 12. 2007 . CS1 odr?avanje: nepoznati jezik ( link )
  4. ^ "The Nobel Prize for Peace" Arhivirano 16. 9. 2009. na Wayback Machine , "Linus Pauling: Awards, Honors, and Medals", Linus Pauling and The Nature of the Chemical Bond: A Documentary History , the The Valley Library, Oregon State University. Pristupljeno 10. decembra 2018.
  5. ^ "The Nobel Medals" . Ceptualinstitute.com. Arhivirano s originala , 19. 12. 2007 . Pristupljeno 10. 12. 2018 .
  6. ^ "Nobel Prize for Chemistry. Front and back images of the medal. 1954" Arhivirano 12. 8. 2011. na Wayback Machine , "Source: Photo by Eric Arnold. Ava Helen and Linus Pauling Papers. Honors and Awards, 1954h2.1", "All Documents and Media: Pictures and Illustrations", Linus Pauling and The Nature of the Chemical Bond: A Documentary History , the The Valley Library, Oregon State University. Pristupljeno 10. decembra 2018.
  7. ^ "The Nobel Diplomas" . Nobelprize.org . Pristupljeno 10. 12. 2018 .
  8. ^ "The Nobel Prize Amounts" . Nobelprize.org . Pristupljeno 10. 12. 2018 .
  9. ^ "Nobel prize amounts to be cut 20% in 2012" . CNN. 11. 6. 2012. Arhivirano s originala , 9. 7. 2012.
  10. ^ Sample, Ian (5. 10. 2009). "Nobel prize for medicine shared by scientists for work on ageing and cancer | Science | guardian.co.uk" . London: Guardian . Pristupljeno 10. 12. 2018 .
  11. ^ Ian Sample, Science correspondent (7. 10. 2008). "Three share Nobel prize for physics | Science | guardian.co.uk" . London: Guardian . Pristupljeno 10. 12. 2018 .
  12. ^ David Landes. "Americans claim Nobel economics prize ? The Local" . Thelocal.se . Pristupljeno 10. 12. 2018 .
  13. ^ "The 2009 Nobel Prize in Physics ? Press Release" . Nobelprize.org. 6. 10. 2009 . Pristupljeno 10. 12. 2018 .

Vanjski linkovi [ uredi | uredi izvor ]

Preuzeto iz " https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Nobelova_nagrada_za_hemiju&oldid=3561026 "