Kregin a ra ar c’hantved I ^an d'ar 1an Genver 1 hag e echu d'an 31 Kerzu 100 .

Darvoudou [ kemman | kemman ar vammenn ]

• Mont a ra poblans Roma en tu all d'ar milion a dud.
• Treuztiriadegou bras er bed a-bezh.
• Nerin a ra ar sektennou undouegezhour a c’hortoz pe a embann eo degouezhet ar Mesiaz . Anavazout a reer 42 anezho da nebeutan.
• Skrivan a ra feizidi ar C’hrist an avielou .

Afrika [ kemman | kemman ar vammenn ]

• Treuztiriadegou ar poblou Bantou .
• En Etiopia , betek treuzou an oadvezh kristen, ez implijer reizhiadou skrivan kensonennek-rik sabeek pe mineek kreisteiz Arabia o tont eus al lizherenneg fenikek evit skrivan engravaduriou war vein. Goude e emdro ar skritur betek an III ^e kantved war-du lizherennou-red ma stager arouezennou bihan evit merkan ar vogalennou. Emdrein a ra ar yezh eus he zu ivez ha graet e vo Gez eus an doare-skrivan-se diwar anv an Agezaded , unan eus ar poblou pennan staliet en Etiopia.
• Poblet eo Enez Madagaskar gant Pigmeed deuet eus Afrika (ar Vazimbaed kevrinus). Dilestret o defe Indoneziz war an enez e-tro derou an oadvezh kristen goude bezan hedet aod reter Afrika. Er mare-se e vefe bet degaset ganto plant dianav war an enez betek neuze, evel an ignam , ar bananez hag ar C’hraon-kokoz .
• Peuraloubin a ra ar Romaned bro ar C’haramaed ( Djerma ) e-tro derou ar I ^an kantved.

Amerika [ kemman | kemman ar vammenn ]

• Treuztiriadegou ar poblou Arawak war-du an Antilhez ( Mor Karib ).
• Sevenadur an Ipioutak e kornog Alaska (1-900). Mont a ra da get implij ar prierezh, ar c’hleuzeuriou, ar plakennou-maen hag ar rikou hemolc’hin ar balumed . Treuztiriadegou mareadek etre argoad (goanv) hag arvor ar meurvor Atlantel (hanv) evit chaseal bronneged mor bihan.
• Sevenadur Inuited ar meurvor Habask e su Alaska (1-1600). Ostilhou war blakennou maen, bazalt hag eskern. Kleuzeuriou eoul e maen. Hemolc’h ar bronneged mor ha pesketa (eoged).
• Prantad ar Farderien panerou II e mervent Norzhamerika (1-500). Keriadennou a stroll betek unnek ti kelc’hiek, sanket al leur anezho un tammig, savet war lein tornaodou a-us d'ar plaenennou ster ma c’hounezer maiz . Dastumet e vez c’hoazh an darn vrasan eus ar plant magus.
• Dont a ra war wel sevenaduriou kemplezh war aod hanternoz ar meurvor Habask ; artizanelezh war goad.
• Mestr eo ar Voched , brudet evit o labour war an aour hag ar prierezh , war norzh arvor Perou .

Sina [ kemman | kemman ar vammenn ]

• 9  : Goude da Wang Mang kemer ar galloud, e sav emsavadegou da-heul an chenchamantou degaset er vro.
• 25  : Distro an Haned en o c’harg dre un diskennad eus an tiegezh Liu, GuangWu di .
• 42 ha 43  : Moustret eo emsavadeg ar C’hoarezed Trung gant ar jeneral Ma Yuan .

Azia Greiz [ kemman | kemman ar vammenn ]

• Kas a ra ar marc’hadour makedonat Maes Titianos e gannaded war-eeun eus Siria war-du Sina dre hent an Tarim .
• Tenzor Begram , Kapisa gozh en ( Afghanistan ) war Hent ar seiz ( I ^an - IV ^e ), dizoloet e 1938 e div sanailh bet mogeriet : lakennou Sina, plakennou ivor , delwennou hag irc’hier eus India , listri alabastr , delwennou arem , pezhiou gwer ha poueziou eus mentelou roman eus an diazad kreizdouarel.

Gevret Azia [ kemman | kemman ar vammenn ]

• E Kambodja eus ar I ^an d'ar VI ^vet kantved e astenn ar Funan , ur rouantelezh indianekaet diazezet war delta ha red kreiz ar Mekong , he beli war su Indezsina dre he galloud milourel hag armerzhel. Darempredou politikel ha sevenadurel zo etrezi, Sina hag India .
• Kreizenn voudaek Peitkhano , e kreiz Birmania (eus ar I ^an d'ar V ^vet kantved ). En em astenn a ra ker war 800 ha, kelc’hiet eo gant ur vogeriad vrikennou poazh zo teir dor enni. Kavet ez eus bet eno dilerc’hiou ouzhpenn 100 danframm brikennou : beziou e jarlou, savaduriou brikennek implijet evit ar velestradurezh, ar relijion pe al lidou, manati henvel ouzh re su India, gronnet gant daou stoupa . E bambouz pe koad eo savet an darn vrasan eus an tiez annez.
• Mojenn javanat Aji Saka  : ur prins deuet eus India a zesk ar skritur da bobl Java , un tamm steredoniezh hag ar gronologiezh .

India [ kemman | kemman ar vammenn ]

• Treuztiriadegou ar poblou Kushan ( Kusana ) adal Azia Greiz . Mestr int war ar Gandhara hag ar Panjab hag aloubin a reont traonienn ar Ganga betek Pataliputra .
• Stalian a ra an Andhraed (tierniezh Satavahana ) o galloud e norzh an Dekkan e-tro Pratisthana ( Paithan ).
• Savidigezh ar rouantelezh c’halloudek Kola e penn pellan su an tiriad.
• Treuztiriadegou poblou India war-du gevred Azia hag Indonezia , ha krouidigezh rouantelezhiou indezat en Indezsina hag e Malaysia . 20 000 a dud o dije divroet eus Kalinga betek Java .
• Reizhiadou doura astennidik e Sri Lanka .
• Savidigezh ar Purana ( I ^an kantved - V ^vet kantved ).

Europa [ kemman | kemman ar vammenn ]

• 43  :
  • Kregin a ra ar Romaned d'en em stalian e Su Enez Preden .
  • Derou aloubidigezh Arvorig gant ar Romaned.
• 66  :
  • Emsavadeg Jude a-enep an alouber roman. Aloubet eo Jeruzalem gant al lejionou roman. Dismantret ha preizhet eo ar ger ha distrujet eo an Templ . Kroazstaget eo miliadou a Yuzevien .
  • Emsavadeg e Galia (Vindex) hag e Jude .
• Delwennou koad lakaet da ouestl e mammennou ar Saena . Gwisket int gant kapenn dibar ar C'halianed pe gant an dro-c'houzoug hengounel. Talvezout a ra eien ar Saena hag ar Chamalieres da santual ma lakaer kantadou a ouestlou kizellet e koad, bravigou , pezhiou moneiz , koshoc’h eget an aloubidigezh roman peurliesan. Derc’hel a ra ar poblou galian-ha-roman d'ul lid a sav da oadvezh an arem (an Tena).
• Sujan a ra ar Chated , staliet en Hessen ar Cherusked e dibenn ar c’hantved.
• Oadvezh an houarn roman e Skandinavia (1-400). Divroan a ra war-du ar su pobladou germanek evel ar Gimbred (Kimbri) en Himmerland ( Danmark ) hag an Deutoned ( Teutones , deuet eus Thy e Danmark ). En em stalian a ra an Daned , deuet eus su Sveden e Danmark e-pad oadvezh an houarn roman.
  • Skoulman a ra Skandinaviz, dre veur a hanterour, liammou kenwerzhel troc’h-didroc’h gant bed ar Romaned (traezou a orin roman e beziou). Eskemm a reer ivez sklaved (merc’hed ha paotred) ha ler. Moarvat ez eus bet c’hoariet ur roll hanterour pouezus gant Friziz dre ar Roen met hentou all zo posupl ivez dre an Danav , Bohemia ( Markomaned ) pe adal Gotland dre an Elba , an Oder pe ar Vistul . Un hent a gas d'ar Mor Du dija, dre ar steriou hag al lennou rusian.
• En em stalian a ra Finniz Estonia e su Finland .
• Bered Krankmartenkogen e Laponia Greiz (1-200). Beziou korfou losket merket gant steudadou mein tric’hornek. Aspadennou aberzhiou loened.
• Hervez Jordanes , istorour got eus ar VI ^vet kantved , e treuz ar C’hoted , genidik eus Sveden , ar Mor Baltel evit en em stalian war c’hlannou ar Vistul . En III ^e kantved e tivroont war-du ar su hag adkavet e vezont e genou an Danav war vord ar Mor Du .
• Menegin a ra Plinius an Henan pobl ar Weneted zo staliet war riblou ar Vistul betek ≪ pleg-mor ar Weneted ≫ (mor Baltel). Tacitus ne oar ket re ha ret eo o renkan e-touez ar C’hermaned pe ar Sarmated , rak tennan a ra o boaziou d'an div bobl-man.
• Gouzout a ra Plinius an Henan ( 23 - 79 ) eus hent ar goularz a ya eus Carnutum war an Danav betek ar Mor Baltel. Kontan a ra e kasas Neron ur marc’heg roman da ≪ bro ar goularz ≫ hag e teuas heman en-dro da Roma .

Roma [ kemman | kemman ar vammenn ]

• Tierniezh ar Flavianed ( 69 / 96 ).

Oseania [ kemman | kemman ar vammenn ]

• Treuztiriadegou ar poblou polinezian a-dreuz Oseania.

Reter-nesan hag ar bed arab [ kemman | kemman ar vammenn ]

Judea [ kemman | kemman ar vammenn ]

• Sellet a reer e penn-kentan ouzh ar Gristeniezh evel ouzh ur sektenn yuzev kaset war-raok gant diskibled veur. En em ledan a ra fonnus e-touez ar yuzevien helenekaet a selle ouzh Jezus Krist evel ouzh ar salver (Yeshua en hebraeg ), ar Mesiaz , gortozet ha kemennet gant an diouganou. Koulskoude e teu a-benn ar relijion nevez-se da wriziennan kalz krenvoc’h en-dro da Roma ha da Europa eget e Judea hec’h-unan ma oa ar yuzevegezh ur relijion undoueel kozh-kozh zo arsavet krenv a-enep d'ar relijion nevez evit derc’hel d'ar giziou hengounel.
• Er I ^an kantved ez a tud a orin gresian d'ober an darn vrasan eus poblans Judea ; yuzevien eo an drederenn anezhi hag un nebeud Arabed ha Nabateed zo ivez.
• E-kerzh ar c’hantved e teu an traou da stegnan da vat ; despoted zo eus gouarnourien Judea ha kas a reont ar Yuzevien d'en em sevel. Yuzevien trelatet, ar Zeloted a grog gant un emsavadeg feuls. Friket int e 70 gant an Impalaer Vespasian ha goude gant e vab Titus . Adpreizhet eo Jeruzalem ha distrujet an Templ en-dro. E 74 e rank Krenvlec’h Masada kodianan; fin zo d'an emsavadeg.

Tud dibar [ kemman | kemman ar vammenn ]

• Neron ( Antiom , 37 - Roma , 68 ), impalaer roman ( 54 - 68 ).