Узбэк?стан лац. Uzbekistan O‘zbekiston Respublikasi
Сьцяг Герб
Дзяржа?ны г?мн : ≪ Дзяржа?ны г?мн Узбэк?стану ≫
Аф?цыйная мова	узбэцкая
Стал?ца	Ташкент
Найбуйнейшы горад	Ташкент
Форма к?раваньня В.а. прэзыдэнта Прэм’ер-м?н?стар	Прэзыдэнцкая рэспубл?ка Ша?кат М?рз?яе? Ша?кат М?рз?яе?
Плошча  ? агульная  ? адсотак вады	56 месца ? сьвеце 447 400 км² 4,9
Насельн?цтва  ? агульнае ( 2009 )  ? шчыльнасьць	45 месца ? сьвеце 27 606 007 61,4/км²
СУП  ? агульны ( 2008 )  ? на душу насельн?цтва	74 месца ? сьвеце $71,618 млрд $2634
Валюта	Узбэцк? сом ( UZS )
Часавы пас	UZT ( UTC +5)
Незалежнасьць ? ад СССР	1 верасьня 1991 году
Дамэн верхняга ?зро?ню	.uz
Тэлефонны код	+998

Узбэк?стан ( па-?збэцку : O‘zbekiston ), аф?цыйны назо? Рэспубл?ка ?збэк?стан ( O‘zbekiston Respublikasi ) ? анкля?ная дзяржава ? цэнтральнай частцы Сярэдняй Аз?? . Мяжуе на по?начы ? захадзе з Казахстанам , на по?дн? з Туркмэн?станам ? А?ган?станам , на ?сходзе з Таджык?станам ? Кыргыстанам .

Г?сторыя [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Узбэк?стан атрыма? незалежнасьць у 1991 годзе. Дэклярацыя аб незалежнасьц? прынятая 31 жн??ня 1991 году.

Унутраная пал?тыка [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Паводле Канстытуцы?, Узбэк?стан ? сьвецкая дэмакратычная дзяржава. Галава дзяржавы ? прэзыдэнт. Заканада?чы орган ? Ал?й Мажл?с , як? дзел?цца на Н?жнюю, або Заканада?чую, палату ? Верхнюю, або Сэнат.

У 2005 годзе ? асяродзьдз? к?ра?н?цтва ?збэк?стану абвастрылася барацьба за ?ладу. У Ташкенце распа?сюдз?л?ся чутк? аб хваробе прэзыдэнта ?слама Карымава ? аб гатовасьц? яго найбл?жэйшага асяродзьдзя пачаць змаганьне за яго ≪спадчыну≫.

До?г? час асно?най апорай рэжыму л?чыл?ся М?н?стэрства ?нутраных справа? (м?н?стар Зак?р Алмата? ) ? Служба нацыянальнай бясьпек? (Рустам ?наята?). У 2005 годзе, аднак, Алмата? сышо? з пал?тычнай сцэны ? не?забаве пасьля падушэньня андыжанскага па?станьня ?слам Карыма? выве? унутраныя войск? з падпарадкаваньня МУС, перада?шы ?х СНБ. Зак?р Алмата? выеха? у Нямеччыну на лячэньне, а ? сьнежн? 2005 году, ? сувяз? з пагрозай судовага перасьледу, вярну?ся на радз?му ? сышо? на пэнс?ю. Гэта парушыла балянс с?лавых структур ? падвыс?ла ?разьл?васьць прэзыдэнта ? тым больш, што, па адной з ная?ных вэрс?я?, андыжанск?я падзе? был? справакаваныя адной з канкуруючых спэцслужба?.

Вонкавая пал?тыка [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Яшчэ зь лета 2005 году ?слам Карыма? ста? усё часьцей выказвацца пра неабходнасьць стварэньня м?жнародных с?ла? хуткага рэагаваньня, як?я бы можна была б выкарысто?ваць для падушэньня анты?радавых выступа? у той ц? ?ншай кра?не. Менав?та гэтая думка лягла ? аснову дамовы аб ха?русьн?цк?х стасунках, падп?санай у кастрычн?ку 2005 году Расеяй ? ?збэк?станам.

Узбэцк?я ?лады таксама выступ?л? з праектам стварэньня м?жнародных ≪антырэвалюцыйных≫-карных с?ла? на постсавецкай прасторы ? рамках АДКБ . Рыхтуючыся да ?ступу ? гэтую арган?зацыю, Узбэк?стан падрыхтава? пакет прапанова? па яе ?дасканаленьн?, уключаючы стварэньне ? яе рамках выведвальнай ? контарвыведн?цкай структура?, а таксама распрацо?ку мэхан?зма?, як?я б дазвалял? АДКБ даваць дзяржавам Цэнтральнай Аз?? гаранты? ?нутранай бясьпек?.

Дачыненьн? зь Беларусьсю [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Асно?ны артыкул: Беларуска-?збэцк?я дачыненьн?

21 студзеня 1993 году ?рады Беларус? ? ?збэк?стану ?сталявал? дыпляматычныя дачыненьн? ? заключыл? Пагадненьне ≪Аб гандлёвых дачыненьнях≫. 1 жн??ня 2019 году падп?сал? м?журавадае Пагадненьне ≪Аб узаемным заахвочваньн? ? ахове ?кладаньня?≫.

Геаграф?я [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Адм?н?страцыйна-тэрытарыяльна ?збэк?стан падзяляецца на 1 а?таномную рэспубл?ку ( respublika ) ? Каракалпакстан , 1 горад ( shahar ) ? Ташкент ? 12 в?лаята? ( viloyatlar , у ад. л. ? viloyat ) ? Андыжанск? в?лаят , Бухарск? в?лаят , Фэрганск? в?лаят , Джызацк? в?лаят , Харэзмск? в?лаят , Наманганск? в?лаят , Нава?ск? в?лаят , Кашкадар’?нск? в?лаят , Самаркандзк? в?лаят , Сырдар’?нск? в?лаят , Сурхандар’?нск? в?лаят , Ташкенцк? в?лаят .

Асно?ныя гарады: Андыжан , Бухара , Газл? , Каракуль , Каршы , Каканд , Нава? , Наманган , Нукус , Самарканд , Ташкент , Тэрмэз , Ургенч , Учкудук , Фэргана .

Эканом?ка [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

У структуры СУП значная вага сельскай гаспадарк? ? 38%, на прамысловасьць прыходз?цца 26%, на сфэру паслуг ? 36%. У 2004 годзе СУП вырас на 4,4%. ?нфляцыя працягвае расьц? з-за нядосыць высокай акты?насьц? эканом?к? пры яе вял?кшым патэнцыяле ? недастатковых рынках збыту высокатэхналяг?чнай прадукцы?.

Найважнейшай сельскагаспадарчай прадукцыяй Узбэк?стану, апроч баво?ны, зья?ляюцца садав?на , гародн?на ? збожжа (пшан?ца, рыс ? кукуруза).

Кра?на займае другое месца ? сьвеце па экспарце баво?ны . Таксама ?збэк?стан экспартуе золата , м?нэральныя ?гнаеньн? , мэталы , прадукцыю тэкстыльнай ? харчовай прамысловасьц?, а?тамаб?л?. ?мпартуе пераважна прамысловае абсталяваньне ? тэхн?ку, а таксама прадукты харчаваньня, мэталы ? х?м?кал??. Аб’ём экспарту ? 2004 скла? 3,7 млрд даляра? ЗША, ?мпарту ? 2,8 млрд дал.

Узровень беспрацо?я па аф?цыйных дадзеных складае 0,6%, (па ацэнках м?жнародных незалежных экспэрта? ? 20%). Значная частка працо?най нелегальнай м?грацы? прыходз?цца на Расею. 44% працаздольнага насельн?цтва занятыя ? сельскай гаспадарцы, у прамысловасьц? ? 20%, у сфэры паслуг ? 36%.

Асно?ным энэргетычным рэсурсам зья?ляецца прыродны газ ? вугаль .

Дэмаграф?я [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

37% ? гарадзкое, 63% ? сельскае.

Рэл?г?я [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Верн?к? пераважна мусульмане  ? сун?ты . Ёсьць правасла?ныя , катал?к? , адвэнтысты , юдэ? , будысты .

Культура [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Грамадзкае жыцьцё [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Ва ?збэк?стане шырока распа?сюджаны суседзк?я грамады ? махальл? . На ?х ускладзеныя абавязк? па арган?зацы? ?сяго па?сядзённага жыцьця м?крараёну або к?шлака. Сьвяты ? таксама ?х клопат, бо мала як?м бацькам пад с?лу без староньняй дапамог? наладз?ць, напрыклад, вясельле  ? на гэтую ?рачыстасьць тут запрашаюць па некальк? сотня? чалавек. У сучасным Узбэк?стане махальля прызнаная адм?н?страцыйнай адз?нкай ? зь л?ку махальл? ?ладам? прызначаецца хак?м?ятам ? к?ра?н?к махальл?, адказны за ?сё, што адбываецца ? ёй.

Сьвяты [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Нацыянальнае сьвята: Дзень Незалежнасьц? ? 1 верасьня.

Вонкавыя спасылк? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]