U?aq huquqları Konvensiyası
(
ing.
Convention on the Rights of the Child
) ? 20 noyabr 1989-cu ild?
BMT
-nin Ba? Assambleyası t?r?find?n q?bul edilmi?dir.
U?aq huquqları Konvensiyası ? BMT t?r?find?n q?bul edilmi? bir sazi? olaraq, dunyanın h?r bir yerind? ya?ayan u?aqlara konvensiya il? mu?yy?n edilmi? huquqları t?min edir. Konvensiya u?aqların ya?aması v? inki?afı ucun z?ruri olan minimum standartları mu?yy?n edir. Konvensiyanın ratifikasiya etmi? butun dovl?tl?r bu ohd?likl?ri yerin? yetirm?lidirl?r. Onlar daimi xususi t??kil edilmi? U?aq Huquqları Komit?sin? hesabat v? h?yata kecirdikl?ri butun i?l?r haqda m?lumat verirl?r.
Bu Konvensiya u?aqların huquqlarını t?min ed?n birinci universal kodeksdir. O, u?aq huquqlarına dair butun m?s?l?l?ri bir s?n?dd? c?ml??dirib.
Konvensiya u?aqların
iqtisadi
,
sosial
, m?d?ni v? h?tta
siyasi huquqlara
malik olmasını vur?ulayır. ?sas?n u?aq huquqlarının qeyri-formal t?dris prosesi vasit?si il? oyr?dilm?si ucun yazılmasına baxmayaraq, bu v?sait cox asanlıqla v? muv?ff?qiyy?tl? m?kt?bl?rd? d? istfiad? edil? bil?r. Bu v?saitd?n istifad? ed?r?k v? oz yaradıcılıq qabiliyy?tinizi ?lav? ed?r?k siz t?dris prosesini lazımi istiqam?t? yon?ld? bil?rsiniz. Giri? hiss?d?n sonra siz Konvensiya t?r?find?n qorunan huquqların bolunduyu 4 kateqoriya il? yaxından tanı? olacaqsınız.
U?aq huquqları Konvensiyası 54
madd?d?n
ibar?tdir. Onların h?r biri ayrı-ayrı huquqlar haqda m?lumat verir. Butun huquqlar 4 kateqoriyaya bolun? bil?r:
- ?nki?af huquqları
? bu huquqlar u?aqların oz potensiallarının tam inki?afına olan ehtiyaclarını t?min edir. Bura, m?s?l?n, t?hsil almaq, oynamaq v? istirah?t etm?k, m?d?ni t?dbirl?r? c?lb edilm? v? i?tirak etm?, m?lumat ?ld? etm?k, azad fikir v? din huquqları aiddir.
- Mudafi? huquqları
? bu huquqlar u?aqları muxt?lif nov zorakılıq v? istismardan qorumalıdır. Bu huquqlar, m?s?l?n, qacqın u?aqlara qay?ının gost?rilm?si, zorakılıq, c?zalandırma, h?rbi munaqi??l?r? c?lb edilm?, u?aq ?m?yinin istismarı, narkotik madd?l?rin istifad?si v? istismar kimi m?s?l?l?ri ?hat? edir.
- ??tirak huquqları
? bu huquqlar u?aqlara ya?adıqları c?miyy?td? f?al i?tirak etm?y? imkan yaradır. Bunlar azad fikir soyl?m?k, onların h?yatlarına t?sir gost?r?n hallarda oz sozl?rini dem?k, birl??m?k v? assosiasiyalar ?m?l? g?tirm?kdir. U?aqların bacarıqları inki?af ed?rk?n onların c?miyy?td? f?al i?tirakı v? bunun ucun imkanları daha da artır. Bu da m?suliyy?tli v?t?nda? kimi yeti?m?kd? onlara yardım ed?c?k.
- Ya?amaq huquqları
? bunlara u?aqların ya?amaq v? bunun ucun lazımi t?l?batları t?min etm?k huquqları aiddir; h?mcinin adekvat ya?ayı? standartları, qida v? tibbi xidm?t? malik olmaq kimi huquqlar da bura aiddir.
