San-Tome v? Prinsipi
Republica Democratica de Sao Tome e Principe
Bayraq [d] Gerb [d]
Unidade, Disciplina, Trabalho , Unity, Discipline, Labour , Единство, дисциплина, труд , Undod, Disgyblaeth a Llafur
Himn:  Umumi Must?qillik
Tarixi
? Must?qillik	12 iyul 1975
R?smi dill?ri	portuqal dili
Paytaxt	San Tome
?dar?etm? forması	Prezident Respublikası
Prezident	Carlos Vila Nova [ X.2021~ ]
Ba? nazir	Patrice Trovoada [ XI.2022~ ]
Sah?si
? Umumi	1.001 km²
? Su sah?si (%)	0
?halisi
? ?hali	190.428 [1] n?f?r
? Siyahıyaalma (2012)	178.739 [2] n?f.
?  Sıxlıq	65 n?f./km²
UDM ( AQP )
? Umumi	402 milyon  dollar  ( 218-ci )
? Adamba?ına	1.612 [3]   dollar  ( 140-cı )
Valyuta	San-Tome v? Prinsipi dobrası
?nternet domeni	.st
ISO kodu	ST
BOK kodu	STP
Telefon kodu	+239
Saat qur?aqları	UTC±0
N?qliyyatın yonu	sa? [d] [4]
Vikianbarda ?laq?li mediafayllar

San-Tome v? Prinsipi ( port . Sao-Tome e Principe ) v? ya r?smi adı il? San-Tome v? Prinsipi Demokratik Respublikası ( port . Republica Democratica de Sao Tome e Principe) ? M?rk?zi Afrikada ada dovl?ti . San-Tome v? Prinsipi Qvineya korf?zind? yerl???n iki adadan San-Tome v? Prinsipi adalarından ibar?tdir. Ada-dovl?t Qabondan 225 km ?imal-q?rbd? yerl??ir. Paytaxtı v? ?n boyuk ??h?ri San-Tome , umumi sah?si 1,001 kvadrat kilometr, ?halisinin sayı 210 min n?f?rd?n coxdur. San-Tome v? Prinsipi Afrika qit?sind? Sey?el adalarından sonra ?n kicik dovl?tdir. yerl??ir. XV ?srd?n Portuqaliyanın must?ml?k?si olan bu kicik arxipelaq 1975-ci ilin iyulun 12-d? istiqlaiyy?tini qazanmı?dır.

San-Tome v? Prinsipi ada dovl?tidir v? adaların umumi sahil uzunlu?u 209 km-dir. San-Tome v? Prinsipi Sey?eld?n sonra Afrika qit?sinin ?n kicik ikinci olk?sidir. Olk? 2 adadan ibar?tdir v? bu adalar Ekvatoriyal Qvineyaya aid olan Bioko v? Annobon adaları arasında yerl??ir. Bu iki ada arasındakı m?saf? 150 ??km-dir.

Olk?nin ?sas adası sayılan San Tome adası bu iki adanın ?n da?lıq olandır. Bu adanın uzunlu?u 48 km, eni is? 32 km-dir v? sah?si 859 km²-dir. Adanın v? eyni zamanda olk?nin d? ?n yuks?k noqt?si 2.024 m il? Pico de Sao Tome da?ıdır. Adalar olk?sinin dig?r adası olan Prinsipi adası is? 20 km uzunlu?a v? 10 km en? malikdir, adanın umumi sah?si 136 km²-dir. Bu adanın ?n yuks?k noqt?si is? 927 m Pico di Principe da?ıdır.

San Tome adasının ?n c?nub ucu Ekvator x?ttind? yalnız iki km uza?ında yerl??ir, bu adaya m?xsus olan kicik bir ada olan Rolas adası Ekvator x?ttinin uz?rind? yerl??ir.

Olk? ?halisinin boyuk bir ?ks?riyy?ti paytaxt San Tomed? ya?amaqdadır.

San-Tome v? Prinsipi ?halisinin boyuk ?s?riyy?ti g?nc ibar?t olub, 2014-cu ilin t?xmini m?lumatlarına gor? ?halinin 63,3 %-i 0-24 ya? aralı?ındadır. Olk?nin yalnız 2,9 %-i 65 ya? v? yuxarı olanlar t??kil edir. < ref name = CIA / >

0-14 ya?:  % 43.5 ( ki?i 42,170 / qadın 40,750 )
15 -24 Ya?:  % 19.8 ( ki?i 19,085 / qadın 18,573 )
25 -54 Ya?:  % 30.3 ( ki?i 28,232 / qadın 29,410 )
55 -64 Ya?:  % 3.5 ( ki?i 3,010 / qadın 3,612 )
65 Ya? v? yuxarı:  % 2.9 ( ki?i 2,523 / qadın 3,063 )

San-Tome v? Prinsipid? ya?ayan qruplar ic?risind? olk?nin yerli xalqı il? xususil? Portuqaliyalıların daxil oldu?u a? Avropalıların bir yer? g?lm?si il? ortaya cıxan qrupdur. Mestico olaraq adlandırılan m?l?z qrupundan ba?qa Angolares, Forros, Servicais, Tongas olaraq adlandırılan qruplar da olk? d? ya?amaqdadır. Bu qrupların xaricind? ?ks?riyy?tini Portuqaliyalıların meydana g?tirdiyi Avropalılar v? bir coxunu cinlil?r il? Makauluların meydana g?tirdiyi Asiyalı da olk?d? ya?ayır.

• Angolares: 1540-ci ild? ya?anan bir g?mi q?zasında h?yatda qalaraq adaya yerl???n Angolalı qulların soyundan g?l?n v? dolanı?ı?ını balıqcılıq il? t?min ed?n qrup.
• Forros: Quldarlı?ın qada?an edilm?si il? s?rb?st buraxılan qulların soyundan g?l?nl?rin meydana g?tirdiyi qrup.
• Servicais: Anqola , Mozambik v? Ya?ıl Burun Adalarından muqavil? il? i?ci olaraq adaya g?l?n v? ya?ayan qrup.
• Tongas: Muqavil? il? i?ci olaraq adaya g?l?nl?rin bu adada do?ulan u?aqlarının meydana g?tirdiyi qrup.

Olk?nin r?smi dili Portuqal dilidir v? bu dild?n ?halinin 98,4 %-i t?r?find?n istifad? edilm?kd?dir. R?smi dild?n na?qa olk? daxilind? qarı?ıq dild?n d? istifad? edilir. Portuqal il? Bantu dil ail?sin? m?nsub dill?rin qarı?ı?ı il? ortaya cıxan KREOLE dill?ri d? mu?yy?n bir qrup t?r?find?n istifad? edilm?kd?dir.

San-Tome v? Prinsipi Portuqal dilinin r?smi dil olaraq istifad? edildiyi ?n kicik olk?dir.

San-Tome v? Prinsipid? hakim olan din xristianlıq dinidir. Buna gor? ?halinin 55,7 %-i xristianlıq ad?tl?rin? uy?un olaraq h?yatını ya?ayırlar. Bu ?halinin az qala hamısını katolik m?zh?bin? m?nsub xristianlar t??kil edir. Bundan ba?qa 4,1 %-lik bir qrupu da Adventist inancına gor? ya?ayır. ?halinin gerid? qalan qisimi is? f?rqli dinl?r? gor? h?yatını davam etdirm?kd?dir.

1975-ci ild? must?qilliyinin qazandıqdan sonra ticar?t baxımdan bir ?h?miyy?t? sahib olmayan ada olk?si kakao ticar?tin? asılı bir ??kild? iqtisadiyyatını qurmu?dur. 2010-cu ildin m?lumatlarına gor? olk?nin ixracatının 80 %-i kakao t??kil edir v? olk?d? ?kinciliy? yararlı torpaqlarının 80 %-d? kakao ?kilir. Xususil? son ill?rd? ya?anan quraqlı?a gor? kakao qiym?tl?rind?ki du?ub-qalxmalar kakao ixracından bu q?d?r asılı olan ada olk?sin? problem yaradır.

Kakaodan ba?qa kokos, palma a?acı toxumu, darcın, istiot, q?hv?, banan, papaya v? paxla kimi k?nd t?s?rrufatı m?hsulları ?kilm?kd?dir. Ada daxilind? i?l?dil?n balıq fermaları il? birlikd? ev heyvanı yeti?dirilm?si d? olk? iqtisadiyyatına qatqı verir.

?xrac olunan kakao v? q?hv?nin ?v?zin? olk?y? ?rzaq v? yanacaq g?tirilir. Respublika Afrikanın ?n kasıb dovl?tl?rd?n birisi sayılır, t?s?rrufatı xarici kom?kd?n cox asılıdır.

Ada sahill?rind? olan neft yataqları olk?nin iqtisadiyyatı ucun g?l?c?kd? ?h?miyy?tli qatqı t?min ed?c?yi planla?dırılır ancaq indiki vaxtda bu sah?d? h?l? ir?lil?yi? yoxdur. 1990-cı ill?rd? geoloqlar adanın altında v? ?trafında 11 milyard barrel neftin oldu?u acıqlamı?dırlar v? bu ??rhl?r istinad?n olk? Kara Bruney , ?kinci Kuveyt adları il? anılmı?tır. Olk? offshore neft imtiyazlık i?l?rinin satı?ı s?b?bi il? Nigeriya il? birlikd? i?l?tdiyi Joint Development Zone (JDZ) satı?larından 40% ?ld? etdiyi halda, qalan 60% Nigeriya t?r?find?n alınır.

Olk? iqtisadiyyatının ?n ?h?miyy?tli ixracat m?hsullarını kakao , q?hv? v? palma a?acı ya?ı t??kil edir. Olk?nin 2013-cu ilin m?lumatlarına gor? ixracat etdiyi ilk be? olk? bu ??kild?dir:

Hollandiya 30.5 %
Belcika 20.4 %
?spaniya 9.8 %
Nigeriya 7.4 %
Turkiy? 7.3 %

Olk? iqtisadiyyatının ?n ?h?miyy?tli idxal m?hsullarını ma?ın v? avadanlıqları, elektron m?hsullar, qida m?hsulları v? neft m?hsulları t??kil edir. Olk?nin 2013 m?lumatlarına gor? idxal etdiyi ilk uc olk? bu ??kild?dir:

Portuqaliya 9.8 %
Qabon 7.4 %
Cin 7.3 %

1. ↑ "www.cia.gov" . 2015-09-18 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2016-05-31 .
2. ↑ "STP resmi sayım sonucları" (PDF) . 2016-03-03 tarixind? arxivl??dirilib (PDF) . ?stifad? tarixi: 2016-05-31 .
3. ↑ "www.imf.org" . 2021-10-18 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2016-05-31 .
4. ↑ http://chartsbin.com/view/edr .