Avstriya m?kt?bi
(eyni zamanda psixoloji m?kt?b, Vyana m?kt?bi) ? bazar qiym?t mexanizminin ozunu t??kil ed?n gucunun rolunu vur?ulayaraq, marjinalizm c?rciv?sind? iqtisadi n?z?riyy?nin bir istiqam?tidir.
Bu yana?ma, insan davranı?ının mur?kk?bliyi v? bazarların davamlı d?yi??n t?bi?ti iqtisadiyyatda riyazi modell??dirm?ni son d?r?c? c?tinl??dirir (mumkun deyils?). Bu v?ziyy?td?, iqtisadi siyas?t sah?sind? s?rb?st iqtisadiyyat (laissez-faire), iqtisadi liberalizm v? libertarizm prinsipl?ri ?sasdır. Avstriya m?kt?binin ardıcılları bazar i?tirakcıları (iqtisadi subyektl?r) t?r?find?n ba?lanmı? muqavil?l?rin azadlı?ının qorunması v? ?m?liyyatlara mudaxil? edilm?m?sini (xususil? dovl?t t?r?find?n) mudafi? edirl?r.
Avstriya m?kt?binin
xususiyy?tl?ri
[1]
:
- riyazi t?dqiqat metodlarının istifad?sind?n imtina;
- subyektivlik m?kt?bin dem?k olar ki, butun numay?nd?l?rinin xarakterik bir xususiyy?ti kimi;
- istehlakcı davranı?ının psixoloji xususiyy?tl?rinin oyr?nilm?sin? vur?u;
- makroiqtisadi probleml?r oyr?nil?rk?n kapitalın qurulu?una v? sonuncusunun muv?qq?ti d?yi?k?nliyin? vur?u.
Avstriyalı iqtisadcılar, insan f?aliyy?tinin f?rdl?r noqteyi-n?z?rind?n t?hlili kimi xarakteriz? etdikl?ri metodoloji f?rdiliy? sadiq qalırlar. Avstriya m?kt?binin iqtisadcıları, m?nalı bir iqtisadi n?z?riyy? qurma?ın yegan? yolunu insan f?aliyy?tinin ?sas prinsipl?rind?n m?ntiqi olaraq cıxarmaq oldu?unu iddia ed?r?k bel? bir metodu
praksiologiya
adlandırdılar. Bundan ?lav?, t?bii t?crub?l?rd?n tez-tez iqtisadi axının davamcıları t?r?find?n istifad? olunsa da, "avstriyalılar" iqtisadi modell?rin eksperimental sına?ının dem?k olar ki, mumkun olmadı?ını gost?rirl?r, cunki insanların normal iqtisadi f?aliyy?ti ? iqtisadi t?dqiqat movzusu suni ??raitd? t?krarlana bilm?z.
- birinci n?sil ?
Karl Menger
(1840?1921) (banis),
Teodor Hertzka
(1845?1924), v? dig?rl?ri.
- ikinci n?sil ?
Oygen fon Bem-Baverk
(1851?1914),
Fridrix fon Vizer
(1851?1926),
Oygen fon Filippsberq
[de]
(1858?1917)
[2]
,
Emil Zaks
(1845?1927);
- ucuncu n?sil ?
Ludviq fon Mizes
(1881?1973),
Karl ?lezinqer
(1889?1938), X. Mayer (1879?1955),
Rixard fon ?triql
(1891?1942), Leo ?lli (d. Zenfeld) (1888?1952),
Bendjamin Anderson
(1886?1949),
Frenk Fetter
(1863?1949);
- dorduncu n?sil ?
Fridrix fon Hayek
(1899?1992),
Oskar Morqen?tern
(1902?1977),
Fritz Maxlup
(1902?1983),
Paul Rozen?teyn-Rodan
(1902?1985),
Qottfrid fon Haberler
(1900?1995),
Henri Hezlitt
(1894?1993),
Fridrix Lutz
(1901?1975),
Feliks Kaufman
(1895?1949);
- be?inci n?sil ?
Murrey Rotbard
(1926?1995),
?srael Kirzner
(d. 1930),
Ludviq Lahmann
(1906?1990),
Corc ?ekl
(1903?1992);
- altıncı n?sil ?
Hans-Herman Xoppe
(d. 1949),
Yorq Qvido Hulsman
(d. 1966),
Xesus Uerta de Soto
(d. 1956), Kris Koyne (Chris Coyne), Stiven Horvitz (Steven Horwitz, d. 1964),
Piter Lison
, Frederik Sote (Frederic Sautet),
Rocer Harrison
(d. 1944) v? dig?rl?ri.
Goru?l?ri il? mu?yy?n d?r?c?d? ?laq?li, ancaq Avstriya m?kt?binin aliml?ri il? tamamil? ?laq?li olmayan m??hur iqtisadcılar
Yozef ?umpeter
(1883?1950)
[1]
[3]
[4]
,
Con Beyts Klark
(1847?1938)
[5]
v?
Maks Otte
(d. 1964).
Avstriya m?kt?bi, adını Karl Menger, Oygen fon Bem-Baverk v? Ludviq fon Mizes daxil olmaqla qurucuları v? erk?n t?r?fdarlarının kokl?rind?n goturur. XX ?srin gork?mli Avstriya iqtisadcıları arasında Henri Hazlitt, Murrey Rotbard v?
Nobel mukafatı laureatı
Fridrix fon Hayek d? var.
Klassik iqtisadi
n?z?riyy?, ?m?yin d?y?ri onun istehsalına s?rf olunan ?m?k miqdarı il? t?yin olundu?u
d?y?rin ?m?k n?z?riyy?sin?
?saslanırdı (
ing.
Labor theory of value
). Ancaq XIX ?srin sonunda iqtisadcıların diqq?ti marjinal fayda n?z?riyy?sin? yon?ldi. Avstriya m?kt?bi 1870-ci ill?rd?ki marginal inqilabın uc m?nb?yind?n biri idi v? ?sas tohf? iqtisadiyyata subyektivist yana?ma idi.
1871
-ci ild? n??r olunan Karl Mengerin ?qtisadiyyatın ?sasları (
ing.
Principles of Economics
) kitabı bu istiqam?tin inki?afı ucun katalizator olmu?dur. Menger ?trafında geni? marjinalizm meyli c?rciv?sind? "Psixoloji M?kt?bi", "Vyana M?kt?bi" v? ya "Avstriya M?kt?bi" adlanan daha dar bir m?kt?b formala?dı. Bundan sonra Tor?tayn Veblen, ?qtisadi Elmin Oncul Konsepsiyaları (1900) adlı ?s?rind? Alfred Mar?allın ardıcıllarının obyektivist ?n?n?sind?ki
marjinalizmi
d?y?r ucun subyektivist yana?ma oldu?unu iddia ed?n Avstriya m?kt?binin marjinalizmind?n ayırmaq ucun "
neoklasik iqtisadiyyat
" terminini xususi olaraq t?qdim etdi.
Avstriya m?kt?bi,
XX ?srin
birinci yarısında iqtisadi du?unc?nin t?sirli bir qolu olaraq qaldı v? bir mudd?t iqtisadi m?kanın ayrılmaz hiss?si kimi q?bul edildi. ?qtisadi du?unc?nin inki?afına verdiyi tohf? neoklassik d?y?r n?z?riyy?sini (
ing.
subjective theory of value
, subyektiv d?y?r n?z?riyy?si daxil olmaqla), h?mcinin iqtisadi hesablama problemini v? iqtisadiyyatda m?rk?zi planla?dırmanın mumkunsuzluyunu d?rk edir.
- ↑
1
2
Автономов В. С.
Австрийская школа и её представители.
Arxivl??dirilib
2008-01-24 at the
Wayback Machine
? В кн.:
Австрийская школа в политической экономии: К. Менгер, Е. Бём-Баверк, Ф. Визер
: Пер. с нем. / Предисл., коммент., сост. В. С. Автономова. ? М.:
Экономика
, 1992. ? (Экон. наследие.)
- ↑
Хайек, Фридрих Судьбы либерализма. Глава 1. Австрийская школа теоретической экономики // Московский Либертариум.
Библиотечка Либертариума
Arxivl??dirilib
2009-03-22 at the
Wayback Machine
.
- ↑
Клейн П.
Введение //
Хайек Ф.
Судьбы либерализма в XX веке. ? М.:
ИРИСЭН
,
Мысль
; Челябинск:
Социум
, 2009. ? С. 11. Этот сборник является переводом IV тома из Собрания сочинений Хайека ≪The
Fortunes of Liberalism: Essays on Austrian Economics and the Ideal of Freedom
≫ (edited by Peter G. Klein. ? Chicago: The University of Chicago Press, 1992. ? 287 p.).
- ↑
Хайек Ф.
Йозеф Шумпетер (1883?1950) //
Хайек Ф.
Указ.соч., с. 195. Чуть ниже Ф. Хайек указывает, что первая [немецкоязычная] книга была написана в менгеровской традиции, однако взгляды Й. Шумпетера в дальнейшем кардинально изменились (≪были отброшены≫) и книга так и не была переведена на английский язык.
- ↑
Хайек Ф.
Джон Бейтс Кларк (1847?1938) //
Хайек Ф.
Указ.соч., с. 51.
- К. Менгер.
Основания политической экономии. В кн.:
Австрийская школа в политической экономии: К. Менгер, Е. Бём-Баверк, Ф. Визер
: Пер. с нем. / Предисл., коммент., сост. В. С. Автономова. ?
М.
:
Экономика
, 1992. ? (Экон. наследие.) ?
ISBN 5-282-01471-8
.
- Визер Ф.
Теория общественного хозяйства (избр. гл.) ? В кн.:
Австрийская школа в политической экономии: К. Менгер, Е. Бём-Баверк, Ф. Визер
: Пер. с нем. / Предисл., коммент., сост. В. С. Автономова. ? М.: Экономика, 1992. ? (Экон. наследие.) ?
ISBN 5-282-01471-8
.
- Мизес Л.
Либерализм в классической традиции. ? М.:
Социум
; Экономика, 2001. ? 239 с.
- Мизес Л.
Социализм. ? М.: ≪Catallaxy≫, 1994.
- Мизес Л.
Теория и история: Интерпретация социально-экономической эволюции. ? М.: Юнити-Дана, 2001. ? 295 с.
- Мизес Л.
Человеческая деятельность: Трактат по экономической теории / 2-е испр. изд. ? Челябинск:
Социум
, 2005. ? 878 с ?
ISBN 5-901901-29-0
.
- Хайек Ф.
Индивидуализм и экономический порядок. ? М.: Изограф, 2000. ? 256 с.
- Avstriya m?kt?bi
//
Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона
: В 86 томах (82 т. и 4 доп.).
СПб.
. 1890?1907.
- Автономов, Владимир Сергеевич
Австрийская школа и её представители.
? В кн.:
Австрийская школа в политической экономии: К. Менгер, Е. Бём-Баверк, Ф. Визер
: Пер. с нем. / Предисл., коммент., сост. В. С. Автономова. ? М.: Экономика, 1992. ? (Экон. наследие.) ?
ISBN 5-282-01471-8
.
- Антонович Ю. Н.
Австрийская теория капитала и капитальных благ // Посткризисный мир: глобализация, многополярность, модернизация, институты: материалы Международной научно-практической конференции (Ростов-на-Дону, 20-22 мая 2010 г.): в 3 т. Т. 1 / Под ред. А. Ю. Архипова, Ю. М. Осипова, В. А. Алешина, В. Н. Овчинникова.-
М.
: Вузовская книга, 2010. ? С. 87-98. ? ISBN 978-5-9502-0573-6.
- Блауг М.
Австрийская теория капитала и процента // Экономическая мысль в ретроспективе.
М.
: Дело (издательство). 1994 [Economic Theory in Retrospect]. 461?526.
ISBN
5-86461-151-4
.
- Блюмин, Израиль Григорьевич.
Австрийская школа //
Критика буржуазной политической экономии: В 3 томах
. I. Субъективная школа в буржуазной политической экономии (
3 200 nus.
).
М.
: Наука (издательство). 1962. 70?151.
- Бухарин, Николай Иванович
Политическая экономия рантье: теория ценности и прибыли австрийской школы
- Кэллахан Дж.
Экономика для обычных людей: Основы австрийской экономической школы. ? Челябинск: Социум, 2006.
- Туган-Барановский, Михаил Иванович.
Австрийская школа //
Очерки из новейшей истории политической экономии: (Смит, Мальтус, Рикардо, Сисмонди, историческая школа, катедер-социалисты, австрийская школа, Оуэн, Сен-Симон, Фурье, Прудон, Родбертус, Маркс)
.
СПб.
: Изд. журнала ≪Мир божий≫. 1903. 206?224.
- Уэрта де Сото Х.
Австрийская экономическая школа: Рынок и предпринимательское творчество. ? Челябинск: Социум , 2007. ? 202 с. ? (Серия ≪Австрийская школа≫. Вып. 1). ?
ISBN 978-5-901901-69-4
.