Bu, yaxşı məqalədir. Daha çox məlumat üçün klikləyin.

Az?rbaycan Silahlı Quvv?l?ri

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya kec Axtarı?a kec
Az?rbaycan Silahlı Quvv?l?ri
150px
Qurulub 26 iyun 1918
Cari forma 1991
Daxildir

Az?rbaycan Quru Qo?unları
Az?rbaycan H?rbi Hava Quvv?l?ri
Az?rbaycan H?rbi D?niz Quvv?l?ri
Az?rbaycan Xususi T?yinatlı Quvv?l?ri
Az?rbaycan Respublikası Daxili Qo?unları
Fovq?lad? Hallar Nazirliyi
Az?rbaycan Respublikası Dovl?t S?rh?d Xidm?ti

Azərbaycan Az?rbaycan Milli Qvardiyası
Azərbaycan Az?rbaycan Sulhm?ramlı Quvv?l?ri
Q?rargah Bakı   Bakı
R?hb?rlik
Ali Ba? Komandan ?lham ?liyev
Mudafi? naziri Zakir H?s?nov
Canlı quvv?
?sg?rlik mudd?ti 18 ay
universitet m?zunları ucun 12 ay [1]
Aktiv kadr 125,000 (2020) [2]
S?naye
Yerli t?chizatcılar Mudafi? S?nayesi Nazirliyi
Xarici t?chizatcılar Türkiyə Turkiy? [3]
İsrail ?srail
Rusiya Rusiya [3]
ABŞ AB? [4]
Pakistan Pakistan [3]
Kanada Kanada [5]
Ukrayna Ukrayna [3]
Belarus Belarus [6]
İran Iran [3]
Çin Cin [7]
?laq?dar m?qal?l?r
Tarix Az?rbaycanın h?rb tarixi
Az?rbaycan-Erm?nistan muharib?si
Bakı doyu?u
Qaraba? muharib?si
Aprel doyu?l?ri
Tovuz doyu?l?ri
?kinci Qaraba? muharib?si

Az?rbaycan Respublikasının Silahlı Quvv?l?ri v? ya Az?rbaycan Ordusu ? Az?rbaycan Respublikasının must?qilliyini v? ?razi butovluyunu qoruma?a h?sr olunmu? h?rbi t??kilat. Az?rbaycan Silahlı Quvv?l?ri Az?rbaycan Quru Qo?unları , Az?rbaycan H?rbi Hava Quvv?l?ri v? Az?rbaycan H?rbi D?niz Quvv?l?rind?n ibar?tdir. [8] Birl???n quvv?l?r? Az?rbaycan Respublikası Daxili Qo?unları , Az?rbaycan Milli Qvardiyası , Az?rbaycan Respublikası Dovl?t S?rh?d Xidm?ti , Fovq?lad? Hallar Nazirliyi v? Az?rbaycan Respublikası Xususi Dovl?t Muhafiz? Xidm?ti daxildir. [8]

1918-ci ilin mayın 28-d? q?bul edilmi? Az?rbaycan Xalq Cumhuriyy?tinin ?stiqlal B?yannam?sind? Az?rbaycanın Silahlı Quvv?l?rinınin yaradılması qeyd edilib. [8] 1918-ci ilin mayın 28-d? yaradılan ilk kabin?d? Az?rbaycan hokum?tinin mudafi? naziri v?zif?sin? general Xosrov b?y Sultanov t?yin edilib. [8] Az?rbaycan Xalq Cumhuriyy?ti yaradıldı?ı ilk dovrl?rd? onun h?rbi quvv?l?ri 600 n?f?rlik konullu d?st?l?rd?n ibar?t idi. [8] Hokum?t 1918-ci il iyunun 19-da olk? ?razisind? h?rbi v?ziyy?t elan edib. [8] Az?rbaycan Xalq Cumhuriyy?ti Nazirl?r ?urasının 1918-ci il 26 iyun tarixli q?rarı il? Car Rusiyası dovrund? " V?h?i diviziya " adlanan kecmi? Tatar suvari alayının ?sg?rl?rind?n formala?dırılmı? v? general ?lia?a ?ıxlinskinin r?hb?rlik etdiyi Mus?lman korpusunun ?sasında ilk ordu hiss?si, 5000 n?f?r ??xsi hey?ti olan " ?lahidd? Az?rbaycan korpusu " yaradılıb. [8] ?yulun 11-d? hokum?t f?rmanı il? h?rbi s?f?rb?rlik elan edilib. [8] Az?rbaycan Respublikasının 1894?1899-cu ill?rd? anadan olmu? butun mus?lman v?t?nda?ları orduya h?rbi qullu?a ca?ırılıb. [8]

1920-ci ild? Az?rbaycan Sovet Rusiyası t?r?find?n i??al edildikd?n sonra Az?rbaycanın h?rbi nazirliyi r?sm?n l??v edilib, Az?rbaycan ordusunun 21 generallarından 15-i bol?evikl?r t?r?find?n gull?l?nib. [8] Az?rbaycanın dovl?t must?qilliyinin b?rpasından sonra, 1991-ci ilin sentyabrında Ali Sovetin q?rarı il? Mudafi? Nazirliyi , oktyabrın 9-da is? qar?ıdakı 3 ay ?rzind? Az?rbaycan Silahlı Quvv?l?rinin yaradılması bar?d? q?rar q?bul edilib. [8] Az?rbaycan prezidenti ?bulf?z Elcib?yin 1992-ci il 18 sentyabr tarixli f?rmanı il? ilk olaraq oktyabrın 9-u Az?rbaycan Respublikası Silahlı Quvv?l?ri gunu elan edilib. [8] Lakin 22 may 1998-ci ild? prezident Heyd?r ?liyev f?rman imzalayaraq 26 iyunu Silahlı Quvv?l?r gunu elan edib. [9]

2021-ci ild? "Global Firepower" t??kilatının yekunlarına ?sas?n, Az?rbaycan Silahlı Quvv?l?ri "dunyanın ?n guclu ordusu" reytinqind? 63-cu yerd? q?rarla?ıb. [10] 2017-ci ild? Az?rbaycan H?rbi Hava Quvv?l?rinin s?r?ncamında 8 qırıcı, 11 hucum, 53 n?qliyyat, 19 t?lim t?yyar?si v? 83 helikopter (onlardan 11-si hucum helikopteridir), Az?rbaycan H?rbi D?niz Quvv?l?rinin s?r?ncamında 9 patrul v? sahil g?mil?ri, 4 mina tralcısı, 2 submarinası, 1 freqat tipli g?misi, Silahlı Quvv?l?rin silahlanmasında is? 320 tank, 890 zirehli texnika, 159 artilleriya qur?usu, 121 reaktiv yaylım at??i sistemi var. [11] Az?rbaycan ordusunun sayı 274 500 n?f?rdir, s?f?rb?rlik zamanı is? 95000 n?f?r h?rbi xidm?t? ca?ırıla bil?r. [11]

Tarixi [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Yaranması v? Az?rbaycan Xalq Cumhuriyy?ti dovru (1918?1920) [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

border=none ?sas m?qal?: ?lahidd? Az?rbaycan korpusu
?lahidd? Az?rbaycan korpusu

28 may 1918-ci il tarixind? Az?rbaycan Xalq Cumhuriyy?tinin yaradılmasından sonra ?n ?sas v?zif?l?rd?n biri Az?rbaycan Silahlı Quvv?l?rinin formala?ması idi. [12] Milli Silahlı Quvv?l?rin yaradılması ucun ilk c?hdl?r is? h?l? 1917-ci ilin sonunda v? 1918-ci ilin ?vv?ll?rind? edilmi?di. [12] Milli ?uranın 28 may 1918-ci il tarixli q?rarına ?sas?n, F?t?li Xan Xoyskinin s?drliyi il? yaradılmı? birinci hokum?tin t?rkibind? t?sis edilmi? H?rbiyy? naziri v?zif?sin? Xosrov b?y Sultanov t?yin edildi. [13] Lakin bu kabin?nin buraxılması il? h?rbi nazir v?zif?si d? l??v edilmi? v? Az?rbaycanda ordu quruculu?u prosesin? r?hb?rlik Hokum?tin q?rarı il? Qafqaz ?slam Ordusunun komandanı Nuru Pa?aya h?val? olunmu?du. [14] Hokum?t strukturunda is? Qafqaz ?slam Ordusu komandanlı?ı il? ?laq?l?ri nizamlayacaq h?rbi i?l?r uzr? ba? muv?kkil v?zif?si t?sis olunmu? ?smayıl xan Ziyadxanov bu v?zif?y? t?sdiq edilmi?di. Az?rbaycan Hokum?tinin 1918-ci il 3 iyul tarixli q?rarı il? 19 ya?ı tamam olmu? v?t?nda?lar h?rbi ca?ırı?ın yerin? yetirilm?sin? c?lb olunurdular. [15] 1918-ci il iyunun 26-da Hokum?tin q?rarı il? Mus?lman korpusu ?lahidd? Az?rbaycan korpusu adlandırıldı v? onun ?tat c?dv?lind? qism?n d?yi?iklik edildi. General-leytenant ?lia?a ?ıxlinski korpusun komandiri kimi v?zif?sini yen? d? davam etdirdi. [16]

Az?rbaycan Xalq Cumhuriyy?ti Nazirl?r ?urasının 1918-ci il 26 iyun tarixli q?rarı il? Car Rusiyası dovrund? " V?h?i diviziya " ( rus. "Дикая дивизия" ) adlanan kecmi? tatar suvari alayının ?sg?rl?rind?n formala?dırılmı? v? Mus?lman Korpusunun ?sasında ilk ordu hiss?si, 5000 n?f?r ??xsi hey?ti olan " ?lahidd? Az?rbaycan korpusu " yaradıldı. [12] ?yulun 11-d? is? hokum?t f?rmanı il? h?rbi s?f?rb?rlik elan edildi. [12] 1919-cu ilin sonlarında 25 minlik Az?rbaycan ordusu iki piyada v? bir suvari diviziyadan ibar?t idi. [17] H?rbi nazirlik 1920-ci ild? ordunun ??xsi hey?tini 40 min n?f?r? catdırma?ı planla?dırırdı. [17]

1920-ci il bol?evik i??alı ?r?f?sind? Az?rbaycan ordusunun ?sas doyu? hiss?l?ri v? birl??m?l?ri a?a?ıdakılar idi: 8 alaydan i ibar?t iki piyada diviziyası, 3 alaydan ibar?t suvari diviziyası v? iki topcu briqadası. [16] Bunlardan ba?qa, ordunun bir sıra yardımcı hiss?, bolm? v? mu?ssis?l?ri d? var idi. [16] H?r bir piyada alayı 3 tabordan, h?r bir tabor is? dord piyada boluyund?n v? bir pulemyot boluyund?n t??kil edilmi?di. [16] H?r pulemyot boluyunun t?rkibind? 8 pulemyot var idi. Bundan ba?qa, h?r alayda bir suvari k??fiyyat boluyu, bir piyada k??fiyyat boluyu, bir istehkam boluyu, bir rabit?-telefon boluyu v? bir qeyri-nizami boluk var idi. [16] Alayların ?tat t?rkibi onların hamısında eyni deyildi. [16] Suvari alayları uc suvari boluyund?n, pulemyot boluyund?n, t?lim v? rabit? komandalarından ibar?t idi. [16]

Az?rbaycan Xalq Cumhuriyy?ti Hokum?ti obyektiv c?tinlikl?r uzund?n h?rbi-d?niz quvv?l?rinin t??kilin? 1919-cu ilin sonlarında ba?ladı. [18] 1918-ci ilin sentyabrında Bakının Sentrokaspi diktaturası v? ingilis mudaxil?cil?rind?n t?mizl?nm?si ?r?f?sind? buradakı ?sas h?rb g?mil?ri ? " Qars ", " ?rd?han " v? "Astrabad" Petrovsk-Porta aparılmı?dı. 1918-ci ilin noyabrında Bakını z?bt ed?n ingilis h?rbi quvv?l?ri adları c?kil?n g?mil?ri geri qaytarsa da, onları Az?rbaycan Hokum?tin? verm?mi?, oz n?zar?tind? saxlamı?dı. [19] Cumhuriyy?t Hokum?ti bir nec? d?f? h?min g?mil?rin Az?rbaycana qaytarılması bar?d? v?sat?t qaldırmı?dı. Bel? ki, xarici i?l?r naziri M?mm?d Yusif C?f?rov 1919-cu il avqustun 4-d? Bakıdakı mutt?fiq qo?unlarının komandanı, ingilis generalı D. ?atelvorta muraci?t ed?r?k, paytaxtın v? d?niz s?rh?dl?rinin muhafiz?si, dovl?tin ?razi butovluyunun qorunması ucun bir nec? h?rb g?misinin Az?rbaycana verilm?sini xahi? etmi?di. [18] X?z?rd?ki h?rbi-d?niz quvv?l?rinin ?sas hiss?si Denikinin tabeliyind? olsa da, silahları sokulmu? b?zi h?rb g?mil?ri, o cuml?d?n "Qars", "?rd?han" v? "Astrabad" 1919-cu il sentyabrın ?vv?ll?rind? Az?rbaycan Hokum?tinin s?r?ncamına kecmi?di. [18]

Az?rbaycan Xalq Cumhuriyy?ti donanmasına daxil olan ?rd?han kanoner qayı?ı

1919-cu il oktyabrın 1-d? "Astrabad" h?rb g?misinin hey?ti t?sdiq edildi. [19] G?minin kapitanı v?zif?sin? az?rbaycanlı mut?x?ssis Kitabcızad? t?yin edildi. [19] "?rd?han" g?misinin komandiri v?zif?si is? kapitan H?s?n Ciling?rzad?y? tap?ırıldı. Dekabrın 5-d? "Qars" v? "?rd?han" g?mil?ri hey?tl?rinin v?ziyy?tinin yax?ıla?dırılması ucun xususi komissiya yaradıldı. 1920-ci ilin ?vv?ll?rind? h?rbi d?niz quvv?l?rinin t?rkibind? 8 ?d?d 75 mm-lik v? 100 mm-lik toplarla t?chiz edilmi? "Qars" v? "?rd?han" h?rb g?mil?ri, "Astrabad", "Goyt?p?", "Araz", "Nargin" kom?kci g?mil?ri, "Orion" n?qliyyat g?misi, silahlarla t?chiz edilmi? "Pu?kin" buxar g?misi v? bir nec? kater var idi. [19] 1920-ci ild? xaricd?n saatda ?n azı 23 d?niz mili sur?til? h?r?k?t ed?n 6 ?d?d katerin, 47 mm-lik v? ya 57 mm-lik topla, 2 ?d?d mina qur?usu il? silahlanmı? 12 ?d?d katerin, h?mcinin sualtı qayıqlarla doyu? ucun n?z?rd? tutulmu?, iki topla t?chiz edilmi?, saatda 26?36 d?niz mili sur?til? h?r?k?t ed?n katerin alınması planla?dırılmı?dı. [18] Du?m?n g?mil?rinin d?nizd?n hucumlarının qar?ısının alınması ucun mina duz?n g?minin, cox da boyuk olmayan 6 ?d?d sualtı g?minin, movcud h?rb g?mil?rinin doyu? imkanlarını artırmaq ucun muxt?lif caplı 92 ?d?d topun alınması da n?z?rd? tutulmu?du. Lakin Bakı ?m?liyyatı bu planların h?yata kecirilm?sin? imkan verm?di. [18]

H?rbi-hava quvv?l?rinin t??kilinin z?ruriliyini n?z?r alaraq, h?rbi nazirlik bu i?? ?n ?vv?l muvafiq kadrlar hazırlanmasından ba?ladı. H?rbi nazir S?m?d b?y Mehmandarov 1919-cu il yanvarın 22-d? Az?rbaycanın Gurcustandakı numay?nd?si M?mm?d Yusif C?f?rova m?ktubla muraci?t ed?r?k, az?rbaycanlıların Tiflisd?ki Aviasiya m?kt?bin? gond?rilm?sinin mumkunluyunu oyr?nm?sini xahi? etdi. [16] Az?rbaycan-Gurcustan h?rbi ?m?kda?lıq muqavil?si (1919) ba?landıqdan sonra Az?rbaycandan bir qrup ?sg?r v? zabit Gurcustana ezam olundu. [16] Onlardan 9 n?f?ri h?rbi t?yyar?ci pe??sin? yiy?l?nm?li idi. [16] Kapitan Firidun Mirz? Qacar , prapor?ikl?r ?lihuseyn Dada?ov, Teymur Mustafayev, G?ncinski, H?s?nzad? v? Qara?arov h?min zabitl?rd?n idi. [16] Milli ordunun h?rbi-hava strukturunun formala?dırılmasından ?vv?l onun r?hb?rliyi mu?yy?nl??dirildi. H?rbi nazirin 1919-cu il 19 avqust tarixli ?mri il? podporucik Teymur xan ?f?ar Aviasiya d?st?sinin r?is muavini t?yin edildi. [16] D?st? birba?a Ba? ?rkani-h?rb? tabe idi. [16] 1919-cu il sentyabrın 14-d? Aviasiya d?st?sinin ?tatı t?sdiq olundu. ?tatda 5 zabit, 4 m?mur, 54 nizami ?sg?r v? 4 qeyri-nizami ?sg?r var idi. [16]

Milli kadrlara olan ehtiyacın od?nilm?si ucun h?rbi nazirlik 1920-ci ild? Az?rbaycanda h?rbi t?yyar?cil?r m?kt?bi acma?ı q?rara aldı. [16] H?rbi nazir S?m?d b?y Mehmandarov 1919-cu il noyabrın 27-d? xarici i?l?r nazirliyin? m?ktub yazaraq, Aviasiya m?kt?bind? t?drisin t??kili ucun ?ngilt?r?d?n v? ?taliyadan t?crub?li mut?x?ssisl?rin d?v?t olunması imkanlarının oyr?nilm?sini xahi? etdi. [16] Lakin 1920-ci ilin ?vv?lind?n h?rbi ??raitin mur?kk?bl??m?si v? Aprel i??alı (1920) h?rbi-hava quvv?l?rinin mohk?ml?ndirilm?si sah?sind?ki i?l?ri yarımcıq qoydu. [16]

Az?rbaycan SSR (1920?1991) [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

1960-cı ild? Bakıda keciril?n parad zamanı Bakı Ali Umumqo?un Komandirl?r M?kt?binin g?ncl?ri

1920-ci ild? Az?rbaycan Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikası t?r?find?n i??al edildikd?n sonra Az?rbaycanın h?rbi nazirliyi r?sm?n l??v edil?r?k, h?min funksiya Xalq H?rbi Komissarlı?ına verilmi?, Az?rbaycan ordusunun 21 generalından 15-i bol?evikl?r t?r?find?n gull?l?nmi?di. [20] ?kinci Dunya muharib?sind?n sonrakı dovrd?n 1969-cu il?d?k Az?rbaycanda h?rbi kadr hazırlı?ına Sovet ?ttifaq r?hb?rliyi yen? d? qısqanc munasib?t b?sl?yirdi. [21] 1971-ci ild? boyuk s?yl?r n?tic?sind? Az?rbaycanda h?rbi kadrlar hazırlayan m?kt?b olan C?m?id Naxcıvanski adına h?rbi lisey yarandı. [21] Az?rbaycan siyas?tcil?rinin say?sind? az?rbaycanlı g?ncl?rin Bakı Ali Birl??mi? Komandanlıq v? Bakı Ali H?rbi D?nizcilik m?kt?bl?rin?, el?c? d? SSR?-nin dig?r h?rbi m?kt?bl?rin? guz??tli ??rtl?rl? q?bul olunması da mumkun olmu?du. [21]

?kinci Dunya muharib?si (1941?1945) [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

?kinci Dunya muharib?sind? Az?rbaycandan 700 min n?f?rd?n cox insan s?f?rb?r edil?r?k ordu sıralarına yola du?mu?, onların 300 mind?n coxu doyu?l?rd? h?lak olmu?dur. [22] Muharib?nin h?l? ilk gunl?rind? respublikada 4 mind?n cox o?lan v? qız konullu sur?td? c?bh?y? getm?k ucun h?rbi komissarlıqlara muraci?t etmi?di. [23] 1941-ci ilin sonunda xalq qo?unu d?st?l?rind? 187 min n?f?r doyu?cu vardı. [23] Onlardan 30 min n?f?rd?n coxu qadınlar idi. [23] Muharib?d? h?tta az?rbaycanlılardan ibar?t diviziyalar t??kil olunmu?du. [23] 416-cı, 402-ci, 396-cı, 223-cu, 77-ci v? dig?r milli diviziyalar Simferopolda , Odessada v? dig?r ??h?rl?rd? vuru?mu?lar. [23] 77-ci diviziya Pol?a v? Cexoslovakiyanın , 223-cu diviziya Yuqoslaviyanın azad edilm?sind? igidlik gost?rmi?di. [23] 416-cı diviziya Qafqazdan Berlin?d?k q?hr?manlıq yolu kecmi?di. [23] ?kinci Dunya muharib?si zamanı gost?rdikl?ri igidliy? gor? Az?rbaycandan 123 n?f?r Sovet ?ttifaqı Q?hr?manı adına layiq gorulub, 170 mind?n cox ?sg?r v? zabit muxt?lif orden v? medallarla t?ltif edilib. [22]

Az?rbaycan Respublikası (1991?) [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

1991-ci il oktyabrın 9-da Milli Ordunun yaranması haqqında Az?rbaycan Respublikasının Ali Soveti qanun q?bul etdi. [24] Az?rbaycan Respublikası Prezidentinin 22 may 1998-ci il tarixli F?rmanına ?sas?n ?lahidd? Az?rbaycan Korpusunun yarandı?ı gun ? 26 iyun tarixi Az?rbaycan Respublikası Silahlı Quvv?l?ri gunu kimi elan edilmi?dir. [25] H?r il bu tarix r?smi dovl?t bayramı kimi qeyd edilir. [25]

Qaraba? muharib?si (1988?1994) [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

border=none ?sas m?qal?: Qaraba? muharib?si
Qaraba? muharib?sind? Az?rbaycan ?sg?rl?ri. 1992-ci il

Qaraba? muharib?si zamanı Az?rbaycan hokum?ti h?rbi qullu?a ca?ırı?ı h?yata kecirirdi v? Sovet ?ttifaqı da?ılandan sonra, cox az?rbaycanlılar h?v?sl? ilk aylarıda doyu? ucun h?rbi qullu?a daxil olurdu. Az?rbaycanın Milli Ordusu t?xmin?n 30,000 ki?id?n, 10,000-? yaxın OMON -dan v? Az?rbaycan Xalq C?bh?sinin bir nec? min konullusund?n ibar?t idi. Az?rbaycanlı h?rbci Sur?t Huseynovun Az?rbaycan Ordusunun 709 saylı h?rbi hiss?si yaratmı?dı v? 23-cu motor piyada diviziyasının arsenalından cox silah v? n?qliyyat vasit?l?ri almı?dır. [26] ?sg?nd?r H?midovun "Bozqurd" briqadası da f?aliyy?t gost?rirdi. [27]

Qaraba? muharib?si zamanı Az?rbaycan 388?395 ?d?d artilleriya, 436?458 ?d?d tank, 558?1264 ?d?d zirehli personal da?ıyıcı, 389?480 ?d?d zirehli doyu? n?qliyyat vasit?si, 63?170 ?d?d doyu? t?yyar?si v? 45?51 helikopter istifad? etmi?dir. [28] [29] Umumi h?rbi muqayis?d?, 17?32 ya? qrupunda, Erm?nistanda h?rbi xidm?t ucun uy?un ki?il?rin sayı ? 550 000, Az?rbaycanda is? 1,3 mln t??kil edirdi. H?r iki t?r?fd?n ki?il?rin ?ks?ri Sovet ordusunda xidm?t etmi?di v? munaqi??nd?n ?vv?l h?rbi t?crub?y? sahib idi, o cuml?d?n SSR?-?fqanıstan muharib?sind? xidm?td? olmu?dular. Qaraba? erm?nil?rin t?xmin?n 60%-i Sovet ordusunda xidm?t etmi?dir. [30] Lakin ?ks?r az?rbaycanlılar Sovet ordusunda onların xidm?t zamanı tez-tez ayrı-seckiliy? m?ruz qaldı?ından, doyu? korpuslarından daha cox tikinti batalyonlarda i?l?m?k m?cburiyy?tind? qalmı?dı. [31] Az?rbaycanda d?niz m?kt?bi, o cuml?d?n iki zabit akademiyalarının yaradılmasına baxmayaraq, ?sg?rl?rin h?rbi t?crub? olmaması, Az?rbaycanın muharib?y? hazır olmamasının ?sas amill?rind?n biri idi. [31] Az?rbaycan ordusuna ?fqanıstan komandiri Gulb?ddin Hikm?tyar t?r?find?n yardım edilirdi. [32]

Qaraba?da aerial muharib? ?sas?n qırıcı v? hucum vertolyotlarından ibar?t idi. Az?rbaycan H?rbi Hava Quvv?l?ri 45 qırıcıdan ibar?t idi v? cox vaxt kecmi? Sovet h?rbi t?crub?li Rusiya v? Ukrayna muzdlular t?r?find?n idar? olunurdu. Onlar MiQ-25 v? Su-24 kimi inki?af etmi? t?yyar?l?r v? MiQ-21 kimi kohn? n?sil Sovet qırıcı bombardmancılar il? Qaraba?a ucurdular. Erm?nil?rin mudafi? sisteminin qura?dırılması Az?rbaycanın daha cox hava hucum qabiliyy?tin? ciddi mane olurdu. [33] Az?rbaycan v? Erm?nistanın ?n cox istifad? edil?n doyu? vertolyotu ? Sovet istehsalı Mil Mi-24 Krokodil idi. [34]

1991?1994-cu ill?rd? Qaraba?da v? dovl?t s?rh?dind? ba? vermi? doyu? ?m?liyyatlarında 11.557 Az?rbaycan h?rbcisi ??hid olub. [35] ?n coxsaylı itkil?r 1992?1994-cu ill?rd? davam ed?n h?rbi ?m?liyyatlar zamanı ba? verib. [36] Erm?ni quvv?l?rinin ?sas itkil?ri Az?rbaycan ordusunun 1992-ci ilin yayında h?yata kecirdiyi u?urlu hucum ?m?liyyatları zamanı qeyd? alınıb. [36] Az?rbaycan ordusunun itkil?ri is? ?sas?n A?dam doyu?l?rind?, habel? 1994-cu ilin qı?-yaz aylarında K?lb?c?ri geri almaq ucun t??kil edilmi? hucum ?m?liyyatlarında ba? verib. [36]

XXI ?sr [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

2011-ci ild? Rumıniyada keciril?n "Qara D?niz H?rbi Quvv?l?ri" t?limind? Az?rbaycan ?sg?rl?ri

2016-cı il aprelin 1-d?n 2-n? kec?n gec?d?n ba?layaraq Az?rbaycan v? Erm?nistan Silahlı Quvv?l?rinin Qondarma Da?lıq-Qaraba? Respublikasının h?rbi birl??m?l?ri arasında ba? vermi? Aprel doyu?l?ri , Da?lıq Qaraba?da 1994-cu ild? at??k?s haqqında sazi? imzalandıqdan b?ri ?n ?idd?tli doyu?l?r idi. [37] Doyu?l?r Az?rbaycan Silahlı Quvv?l?rinin q?l?b?si il? n?tic?l?nmi?, T?rt?r rayonunun Talı? k?ndi ?trafındakı yuks?klikl?r v? Seysulan k?ndi, C?brayıl rayonunun L?l? t?p? yuks?kliyi v? Cocuq M?rcanlı , Goranboy rayonunun Gulustan k?ndi, T?rt?r rayonunun Qazaxlar k?ndi v? T?rt?r rayonunun Madaqiz k?ndi istiqam?tind? yollar du?m?nd?n azad olunmu?dur. [38]

2017-ci ild? "Global Firepower" t??kilatının yekunlarına ?sas?n, Az?rbaycan Silahlı Quvv?l?ri "dunyanın ?n guclu ordusu" reytinqind? 58-ci yerd? q?rarla?ıb. [11] Az?rbaycan H?rbi Hava Quvv?l?rinin s?r?ncamında 18 qırıcı, 29 hucum, 83 n?qliyyat, 19 t?lim t?yyar?si v? 93 helikopter (onlardan 17-si hucum helikopteridir), Az?rbaycan H?rbi D?niz Quvv?l?rinin s?r?ncamında 13 patrul v? sahil g?mil?ri, 7 mina tralcısı, 4 submarinası, 1 freqat tipli g?misi, Silahlı Quvv?l?rin silahlanmasında is? 520 tank, 1590 zirehli texnika, 359 artilleriya qur?usu, 191 reaktiv yaylım at??i sistemi var. [11] Az?rbaycan ordusunda xidm?t gost?r?nl?rin sayı 374 500 n?f?rdir, s?f?rb?rlik zamanı is? 3 750 000 n?f?r h?rbi xidm?t? ca?ırıla bil?r. [11]

2018-ci ild? Az?rbaycan Silahlı Quvv?l?rinin 100 illik yubileyi il? ?laq?dar Bakının Azadlıq meydanında h?rbi parad kecirilib. M?rasimd? 240-dan cox h?rbi texnika, 70-d?n artıq ucu? vasit?si, o cuml?d?n silahlanmaya yeni q?bul edilmi? ?n muasir zirehli texnikalar, raket v? artilleriya qur?uları, hava hucumundan mudafi? sisteml?ri, helikopterl?r, pilotsuz ucu? aparatları kimi muxt?lif nov ?n yeni silah v? texnikalar numayi? olunub. [39] Paradda h?mcinin Turkiy? , Pakistan , Belarus , B?hreyn , Birl??mi? ?r?b ?mirlikl?ri , Gurcustan , ?ran , ?srail , Qazaxıstan , Ozb?kistan , Rusiya , S?udiyy? ?r?bistanı v? Ukraynadan olan 100-d?k numay?nd? i?tirak edib. [39]

2018-ci il sentyabrın 15-d? Bakı ??h?rind? azad edilm?sinin 100 illiyin? h?sr olunmu? parad kecirilib. Paradda Az?rbaycan Respublikasının Prezidenti ?lham ?liyev , Turkiy? Respublikasının Prezidenti R?c?b Tayyib ?rdo?an v? birinci xanım Mehriban ?liyeva paradda edibl?r. Dovl?t ba?cılarının cıxı?larından sonra Bakı Qarnizonunun ??xsi hey?tinin t?nt?n?li kecidi ba? tutub. T?dbird? Turkiy? Silahlı Quvv?l?rinin " Meht?ran " birliyi "Meht?r mar?ı"nın s?daları altında Azadlıq meydanına daxil olub. "Meht?ran" birliyi tribuna il? uz-uz? dayanaraq "?sg?r mar?ı"nı ifa edib. Az?rbaycan v? Turkiy? Silahlı Quvv?l?rinin h?rbi qulluqcuları Osmanlı Turkiy?si v? Az?rbaycanın milli h?rbi quvv?l?ri ?sasında t??kil edilmi? Qafqaz ?slam Ordusunun suvari v? piyadalarının qiyaf?sind?, h?r iki olk?nin dovl?t bayraqları altında tribuna onund?n kecibl?r. [40]

?kinci Qaraba? muharib?si (2020) [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

border=none ?sas m?qal?: ?kinci Qaraba? muharib?si
2020 Bakı Q?l?b? Paradında Az?rbaycan Xususi T?yinatlı Quvv?l?ri

?kinci Qaraba? muharib?sind? Az?rbaycan Silahlı Quvv?l?ri 4 oktyabrda C?brayıl [41] [42] , 17 oktyabrda Fuzuli [43] [44] , 20 oktyabrda Z?ngilan [45] [46] , 25 oktyabrda Qubadlı [47] [48] v? 8 noyabrda ?u?a ??h?rini i??aldan azad edilmi?dir. [49] [50] [51] Muharib?d? Az?rbaycan Silahlı Quvv?l?ri 2907 n?f?r h?rbi qulluqcusu h?lak olmu?, 7 h?rbi qulluqcu is? itkin du?mu?dur. [52]

Bir cox h?rbi ekspertl?r muharib?d? Az?rbaycan Silahlı Quvv?l?rinin Erm?nistana qar?ı PUA v? a?ır artilleriya taktikasını v? XXI ?sr uslubunda muharib? aparılması musb?t d?y?rl?ndiribl?r. [53] [54] [55] [56] Honkonqda yayımlanan " South China Morning Post " q?zeti qeyd edir ki, " Erm?nistan t?r?finin tankları, zirehli texnikaları, radar sisteml?ri v? s?ng?rl?ri Az?rbaycanın h?rbi dronları ucun ov oldular. " [57] 2020-ci il dekabr ayında Boyuk Britaniya mudafi? naziri Ben Uollis qeyd edib ki, ?kinci Qaraba? muharib?sind? Az?rbaycanın Erm?nistan uzr? q?l?b?sind?n sonra, Boyuk Britaniya Silahlı Quvv?l?ri yeni PUA proqramı yaradacaq. [58] 2021-ci il may ayında AB? Silahlı Quvv?l?rinin Kiberkomandanlı?ının r?hb?ri v? general-leytenant Stiven Foqarti AB? kibermuharib?nin d?st?kl?nm?si uzr? ilk taburunun formala?dırılması zamanı Az?rbaycanın ?kinci Qaraba? muharib?sind?ki t?crub?sini istifad? etm?sini qeyd edib. [59]

2021-ci il iyunun 14-d? " The Times " q?zetind? Almaniya Silahlı Quvv?l?rinin h?rbi strategiya ekspertinin sozl?rin? gor?, hipotetik munaqi??d? Almaniya dron hucumuna qar?ı z?if hazırlıqlı oldu?undan, "Az?rbaycanla muharib?ni uduzardı". [60] Ekspert qeyd edir ki, Almaniyanın boyuk, amma l?ng, yond?msiz v? kohn?lmi? elektron doyu? avadanlı?ı il? t?chiz doyu? qrupları, Az?rbaycan kicik, amma cevik quvv?si v? dronları ucun asan h?d?fl?r? cevril? bil?rdi. [61]

Strukturu [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Az?rbaycan Quru Qo?unları [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

border=none ?sas m?qal?: Az?rbaycan Quru Qo?unları
2011-ci il Bakıdakı h?rbi paradda Xususi Quvv?l?rin uzvl?ri

Az?rbaycan Quru Qo?unları Az?rbaycan Silahlı Quvv?l?rinin t?rkib hiss?sidir. Quru Qo?unları muxt?lif h?rbi birl??m?l?rd?n v? bilavasit? Az?rbaycan Respublikası Mudafi? Nazirliyin? tabe olan briqadalardan ibar?tdir. [62] Quru Qo?unlarının pe??kar kadr t?minatını Heyd?r ?liyev adına Az?rbaycan Ali H?rbi M?kt?bi v? dig?r h?rbi t?hsil mu?ssis?l?ri t?min edir. [62]

2015-ci ild? Britaniyanın Beyn?lxalq Strateji Ara?dırmalar ?nstitutunun hesabatına gor?, Az?rbaycan Quru Qo?unlarının sayı 85.000 n?f?rdir. [63]

Az?rbaycan Quru Qo?unları 1 ?lahidd? Umumqo?un Ordu v? 6 Umumqo?un Korpusdan ibar?tdir:

Az?rbaycan H?rbi Hava Quvv?l?ri [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

border=none ?sas m?qal?: Az?rbaycan H?rbi Hava Quvv?l?ri
2018-ci ild? Bakıda keciril?n h?rbi paradda Az?rbaycan H?rbi Hava Quvv?l?ri goyd? Az?rbaycan bayra?ının r?ngl?rini numayi? etdirirl?r.

Az?rbaycan H?rbi Hava Quvv?l?ri Az?rbaycan Respublikası Silahlı Quvv?l?rinin xususi qo?un novudur. [64] Az?rbaycanın ilk h?rbi pilotu F?rrux a?a Qayıbov olub. [65] O, Birinci Dunya muharib?sind? almanlara qar?ı keciril?n hava ?m?liyyatlarında f?al i?tirak edib. [65] Az?rbaycan H?rbi Hava Quvv?l?ri 14 fevral 1992-ci ild? Milli Ordunun ayrıca bolm?si kimi t?sis olunub. [65] 1992-ci ilin aprelin 8-d? ba? leytenant Vaqif Qurbanov kecmi? Sovet ordusunun Sitalcay aerodromundan Su-25 doyu? t?yyar?sini qacıraraq Az?rbaycan ordusuna g?tirir. [65] Bununla da Az?rbaycan HHQ ilk qırıcı t?yyar?ni arsenalına q?bul edib. [65] Daha sonra Nasosnı aviabazasının alayının komandiri, polkovnik Vladimir Kravtsov (Az?rbaycan HHQ-nin ilk komandanı) v? D?ll?r aviabazasında xidm?t ed?n polkovnik-leytenant Aleksandr Ple?inin s?yl?ri n?tic?sind? bu bazalardakı sovet aviasiyasına m?xsus t?yyar?l?r Az?rbaycan ordusunun tabeliyin? verilib. [65] 1997-ci ild? Az?rbaycanın Ali H?rbi T?yyar?cilik M?kt?bi ilk milli h?rbi t?yyar?cil?rimizin buraxılı?ına ba?layıb. [64]

Muxt?lif m?lumatlara gor?, hazırda 3,000 n?f?r personalın xidm?t etdiyi Az?rbaycan HHQ arsenalına 100-? yaxın doyu? t?yyar?si, 90-a yaxın z?rb? helikopteri, h?mcinin 16 ?d?d yardımcı t?yyar? v? helikopter daxildir. 4000 n?f?r personalın xidm?t etdiyi HHQ-nin arsenalında MiQ-21 , MiQ-29 , Su-25 doyu? t?yyar?l?ri , ?L-76 yuk da?ıyan t?yyar?si, Bell 412 , Kamov Ka-27 , Mil Mi-17 , Mi-24 , Mi-35M , helikopterl?ri , Hermes 450 , IAI Heron , IAI Searcher , Orbiter , Aerostar v? Z?rb? pilotsuz ucu? aparatları var. [66] [67] [68]

Az?rbaycan H?rbi D?niz Quvv?l?ri [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

border=none ?sas m?qal?: Az?rbaycan H?rbi D?niz Quvv?l?ri
2011-ci ild? Bakıda keciril?n h?rbi paradda Az?rbaycan H?rbi D?niz Quvv?l?ri

1918-ci ild? yaradılan Az?rbaycan H?rbi D?niz Donanmasına " Qars ", " ?rd?han " qayıqları, "Astrabad", "Goyt?p?" poct g?mil?ri, "Araz" hidroqrafik g?misi v? "Bayıl" liman da?ıyıcı g?misi daxil idi. [69] 1919-cu ilin yayında ingilisl?r Bakını t?rk ed?rk?n ??h?r limanının idar?ciliyini v? v? h?rbi g?mil?rin bir hiss?sini Az?rbaycan hokum?tin? t?hvil verdil?r. [70] Bu g?mil?rin ?sasında Az?rbaycan X?z?r h?rbi-d?niz donanması t??kil olundu. [70] Az?rbaycan Xalq Cumhuriyy?ti hokum?tinin bu t?dbiri olk?nin d?niz s?rh?dl?rinin qorunmasında muhum addım oldu. [70] 1919-cu ilin sonlarında general ?brahim a?a Usubovun ba?cılıq etdiyi Az?rbaycanın h?rbi missiyası donanma ucun xaricd?n 6 toplu qırıcı kater, 12 qırıcı kater, 6 sualtı qayıq, 92 g?mi toru, 10 sahil toru, simsiz teleqraf qur?uları v? s. almı?dı. [70]

Az?rbaycan Xalq Cumhuriyy?tinin suqutundan sonra donanma Sovet Az?rbaycanının Qırmızı Donanması adlandırılmı? v? 1920-ci ilin yayında bu donanma X?z?r D?niz Quvv?l?rinin t?rkibin? daxil edilmi?dir. [69] 1992-ci ilin aprelin 7-d? Az?rbaycan Respublikası H?rbi-D?niz Quvv?l?ri Q?rargahı, muhafiz? v? t?minat rotası yardıldı. X?z?r h?rbi-d?niz donanmasıin 25%-i v? Bakı Ali H?rbi D?nizcilik M?kt?bi Az?rbaycan Respublikasının ixtiyarına verildi. [70]

Az?rbaycan HDQ-nin kadr t?minatını Az?rbaycan Ali H?rbi D?nizcilik M?kt?bi h?yata kecirir. X?z?r d?nizind? Rusiyadan sonra imkanlarına gor?, ikinci h?rbi donanma sayılan Az?rbaycan H?rbi D?niz Quvv?l?rinin (HDQ) ??xsi hey?tinin sayı 3000 n?f?rdir. [70] HDQ t?rkibin? su rayonunun muhafiz?si divizionu, desant g?mil?ri divizionu, tral divizionu, axtarı?-xilasetm? g?mil?ri divizionu, t?lim g?mil?ri divizonu daxil olan ?sas?n suustu g?mil?r briqadasından ibar?tdir. [70] Bundan ba?qa, yardımcı g?mil?r d?st?si movcuddur. [70] HDQ t?rkibin? h?mcinin Bakı ?trafında yerl???n Az?rbaycan D?niz Piyadaları v? Dovl?t S?rh?d Xidm?tinin Sahil Muhafiz?si daxildir. [70]

Az?rbaycan Respublikası Daxili Qo?unları [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

border=none ?sas m?qal?: Az?rbaycan Respublikası Daxili Qo?unları

1991-ci ilin dekabrında sabiq SSR? Daxili ??l?r Nazirliyi Daxili Qo?unlarının Bakı ??h?rind? yerl???n 5-ci diviziyası buraxılmı? v? hey?ti 2 min 500 n?f?rd?n ibar?t olan uc h?rbi hiss? Az?rbaycan Respublikası Daxili ??l?r Nazirliyinin tabeliyin? verilmi?dir. [71] H?min vaxtdan Az?rbaycan Respublikası Daxili Qo?unları Bil?c?ri q?s?b?sind? yerl???n h?rbi hiss?nin ?sasında yaradılma?a ba?lamı?dır. [71] Daxili Qo?unların Az?rbaycan Daxili ??l?r Nazirliyinin must?qil strukturu kimi yaranması v? formala?ması olk?mizin cox c?tin bir dovrun? t?saduf etmi?dir. [71] 1992-ci il martın 12-d? Daxili Qo?unların Bil?c?ri, Sumqayıt, G?nc? h?rbi hiss?l?ri erm?ni i??alcılarına qar?ı doyu?? ba?lamı?, ?razi butovluyumuz u?runda A?dam rayonunun Paprav?nd , Qalaycılar , Maniklu , Ba? Guneyp?y? , Canyataq , Gulyataq k?ndl?rind? vuru?mu?lar. [71] 1995-ci il martın 9-da prezident Heyd?r ?liyevin imzaladı?ı muvafiq F?rmanla Az?rbaycan Daxili Qo?unlarının olk?mizin must?qilliyi, ?razi butovluyu u?runda erm?ni i??alcılarına qar?ı doyu?? ba?ladıqları gun ? y?ni 12 mart Daxili Qo?unlar Gunu elan olunmu?dur. [71]

Az?rbaycan Milli Qvardiyası [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

border=none ?sas m?qal?: Az?rbaycan Milli Qvardiyası
2017-ci ild? Az?rbaycan Milli Qvardiyası

Az?rbaycan Milli Qvardiyası Az?rbaycan Respublikasının Prezidentinin 25 dekabr 1991-ci il tarixli 524 saylı f?rmanı il? yaradılmı?dır. [72] Milli Qvardiya Az?rbaycan Respublikası Xususi Dovl?t Muhafiz? Xidm?tinin t?rkibin? daxildir. [73] 2007-ci ild? Az?rbaycan Milli Qvardiyasında 1.500 n?f?r xidm?t edirdi. [73]

Az?rbaycan Respublikası Dovl?t S?rh?d Xidm?ti [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

border=none ?sas m?qal?: Az?rbaycan Respublikası Dovl?t S?rh?d Xidm?ti

Az?rbaycan Respublikası Dovl?t S?rh?d Xidm?ti ? Az?rbaycan Respublikası Prezidentinin 2002-ci il 31 iyul tarixli, 740 nomr?li F?rmanı il? yaradılmı?, Az?rbaycan Respublikasının dovl?t s?rh?dinin muhafiz?si sah?sind? Az?rbaycan Respublikasının qanunvericiliyi il? mu?yy?n edilmi? s?lahiyy?tl?ri h?yata kecir?n m?rk?zi icra hakimiyy?ti orqanıdır.

Az?rbaycan Respublikası Xususi Dovl?t Muhafiz? Xidm?ti [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

border=none ?sas m?qal?: Az?rbaycan Respublikası Xususi Dovl?t Muhafiz? Xidm?ti

Az?rbaycan Respublikasının Xususi Dovl?t Muhafiz? Xidm?ti dovl?t muhafiz?si obyektl?rinin t?hluk?sizliyinin t?min edilm?si v? muhafiz? olunan obyektl?rin qorunması, Prezident rabit?sinin, xususi dovl?t rabit?sinin, dovl?t orqanlarının xususi t?yinatlı informasiya-telekommunikasiya sisteml?rinin v? ??b?k?l?rinin t??kilinin, istismarının, t?hluk?sizliyinin v? inki?afının t?min edilm?si sah?sind? s?lahiyy?tl?ri h?yata kecir?n m?rk?zi icra hakimiyy?ti orqanıdır. [74] Xususi Dovl?t Muhafiz? Xidm?ti oz faliyy?tind? Az?rbaycan Respublikasının Konstitusiyasını, Az?rbaycan Respublikasının qanunlarını, Az?rbaycan Respublikasının Prezidentinin f?rman v? s?r?ncamlarını, Az?rbaycan Respublikası Nazirl?r Kabinetinin q?rar v? s?r?ncamlarını, habel? Az?rbaycan Respublikasının t?r?fdar cıxdı?ı beyn?lxalq muqavil?l?ri v? Xidm?t haqqında ?sasnam?ni r?hb?r tutur. [74] Az?rbaycan Respublikası Prezidentinin f?rmanı il? Xususi Dovl?t Muhafiz? Xidm?ti t?rkibind? ?xrac Neft v? Qaz Boru K?m?rl?rinin T?hluk?sizliyi ?dar?si yaradılmı?dır. [74] Az?rbaycan Respublikasının Xususi Dovl?t Muhafiz? Xidm?tinin Xususi Rabit? v? ?nformasiya T?hluk?sizliyi Dovl?t Agentliyi Prezident rabit?sini v? Xususi rabit?ni t??kil edir. [75] H?mcinin Az?rbaycan Respublikasının Prezidentinin 29 dekabr 2004-cu il tarixli f?rmanına ?sas?n Dovl?t orqanlarını ucun ?nternet seqmentinin yaradılmasını v? inki?af etdirilm?sini h?yata kecirir. [75]

S?f?rb?rlik v? h?rbi xidm?t? ca?ırı? [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Az?rbaycan Respublikasının Konstitusiyasına v? "Az?rbaycan Respublikasının dovl?t must?qilliyi haqqında" Konstitusiya Aktına uy?un olaraq Az?rbaycan Respublikasının mudafi?si v? ?sg?ri xidm?t Az?rbaycan Respublikası v?t?nda?ının muq?dd?s borcudur. [76] Bu Qanunla mu?yy?n edilmi? h?dl?rd? v? novl?rd? h?rbi xidm?t m?cburidir. [76] Alternativ xidm?t (?m?k muk?ll?fiyy?ti) kecm?k ucun gond?ril?n ??xsl?rd?n ba?qa Az?rbaycan Respublikasının 18 ya?ına catan v? s?hh?tin? gor? h?rbi xidm?t? yarayan h?r bir ki?i v?t?nda?ı Az?rbaycan Respublikası Silahlı Quvv?l?rinin sıralarında 18 ay mudd?tind? h?qiqi h?rbi xidm?t v? ya bir aydan uc ayad?k mudd?t? toplanı? hazırlı?ı kecm?lidir. [76] Qanunla mu?yy?n edilmi? hallarda oz ?qid?sin? v? ba?qa ?saslara gor? h?qiqi h?rbi xidm?t? q?bul edil? bilm?y?n Az?rbaycan Respublikası v?t?nda?ları 24 ay mudd?tind? alternativ xidm?t (?m?k muk?ll?fiyy?ti) kecm?lidirl?r. [76] Az?rbaycan Respublikasının tibbi v? ya ba?qa ixtisas t?hsili olan 18 ya?ından 35 ya?ınad?k qadın v?t?nda?ları ozl?rinin razılı?ı il? h?rbi ucota goturul? bil?r v? muqavil? ?sasında Az?rbaycan Respublikası Silahlı Quvv?l?rinin kom?kci v? ya ba?qa bolm?l?rind? xidm?t ed? bil?r. [76]

H?rbi t?hsil [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Universitet [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

H?rbi liseyl?r [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

H?rbi akademiyalar [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Silah v? avadanlıqlar [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

border=none ?sas m?qal?: Az?rbaycan Respublikası Mudafi? S?nayesi Nazirliyi
Az?rbaycan Respublikası Mudafi? S?nayesi Nazirliyinin istehsal etdiyi HP-7.62 pulemyotu

1990-cı ill?rd? Az?rbaycan tam olaraq SSR? v? onun varisi olan Rusiya silahından, h?rbi texnikasından asılı v?ziyy?td? idi. [77] XXI ?srd? v?ziyy?t xeyli d?r?c?d? d?yi?di v? Rusiyadan asılılıq xeyli azaldı. [77] 2014-cu ild? Az?rbaycan Avropada ikinci ?n boyuk silah idxalcısı idi. [78] Az?rbaycan silahları ?sas?n ?srail , Turkiy? , Ukrayna , Belarus , Rusiya v? Pakistandan idxal edir. [78] [79] Az?rbaycan ?sraild?n IMI Uzi v? IMI Tavor TAR-21 avtomatını, IWI Negev yungul avtomatını, B-300 v? Spayk tank ?leyhin? raketl?rini, LAR-160 reaktiv yaylım at?? sistemini, ATMOS 2000 ozuyeriy?n artilleriya qur?ularını, , AIL Storm , Plasan Sand Cat v? A?L Abir yungul zirehli ma?ınlarını, Cardom minaatanını, D?mir Gunb?z hava hucumundan mudafi? sistemi, EL/M-2080 Ya?ıl ?am radarları, IAI Harop , Hermes 450 , Hermes 900 , Orbiter 1k , Orbiter 2M , Orbiter 3, Orbiter 4 , IAI Heron , IAI Searcher , Orbiter v? Aerostar , IAI Eitan , PUA -larını, Rusiyadan Kamov Ka-27 , Mil Mi-17 v? Mi-24 helikopterl?rini , MiQ-21 , MiQ-29 v? Su-25 doyu? t?yyar?l?rini , BTR-82 , BTR-80 , BTR-80 A, BTR-70 , BTR-60 , BTR-3 , BPM-97 , 2C31 Vena , 2S1 Gvozdika , 2S9 Nona S zirehli transportyor, BMP-3 , BMP-2 , BMP-1 , BMD-1 , BMPT piyada doyu? ma?ınlarını, SNAR-10 , MT-LB coxm?qs?dli yed?kl?m? ma?ını yungul zirehli ma?ın, T-90 S, T-80 , T-72 tanklarını, 2S19 Msta-S , ZSU-23-4 ?ilka , 2S3-Akatsiya ozuyeriy?n artilleriya qur?usu , S ?300 , 9K35 "Strela-10" , 9K31 , 9K33 Osa , 9K37 (BUK) , 9K330 , 2K11 (Kruq) , T-38 uzun radiuslu zenit raket sistemi , 9M133 Kornet tank ?leyhin? raketl?rini, 1S12 , 1S32 kompleksd?n raket idar?etm? stansiyası, TOS-1 , BM-21 Qrad , BM-27 Uraqan , BM-30 Smerc , OTR-21 Tochka , S-200 , S-125 , S-75 reaktiv yaylım at?? sisteml?rini, Belarusdan 2S7 Pion ozuyeriy?n artilleriya qur?ularını, Polonez reaktiv yaylım at??i sisteml?rini, Turkiy?d?n T-155 Fırtına ozuyeriy?n artilleriya qur?ularını, FNSS Pars , Otokar ARMA zirehli transportyoru, T-122 Sakarya v? T-300 Qasır?a reaktiv yaylım at?? sisteml?rini, BTS-5B cox m?qs?dli zirehli ma?ın , Otokar Kobra , Otokor "?qr?b" doyu? k??fiyyat ma?ınlarını, Bayraktar Akıncı , Bayraktar TB2 PUA -larını, STM Kargu kamikaze dronu, Cexiyadan RM-70 Vampir reaktiv yaylım at?? sisteml?rini, SpGH DANA ozuyeriy?n artilleriya , Serbiyadan M-63 Plamen coxsaylı reaktiv yaylım at??i qur?usu , AB? -d?n HUMVEE Yuks?k H?r?k?tli Cox M?qs?dli T?k?rli Avtomobil, Remington Model 700 snayper tuf?ngl?rini, M16 v? M4 avtomatlarını, Almaniyadan Heckler & Koch MP5 avtomatlarını v? s. idxal edir. [80] [81] [82] [83]

2005-ci il dekabrın 16-da yaranan Az?rbaycan Respublikası Mudafi? S?nayesi Nazirliyi mudafi? s?nayesi sah?sind? vahid dovl?t siyas?tinin formala?masında i?tirak edir v? bu siyas?tin h?yata kecirilm?sini t?min edir. [84] Az?rbaycan Respublikası Mudafi? S?nayesi Nazirliyi istehsal etdiyi h?rbi m?hsullardan ?stiqlal v? Yalquzaq snayper tuf?ngl?rini, Matador v? Marauder zirehli transportyorları, Gurz? patrul ma?ınını , EM-14 v? X?zri avtomatını , ?im??k hucum tuf?ngini, ?nam , Z?f?r-K v? Z?f?r tapancalarını, Z?rb? pilotsuz ucu? aparatını, muxt?lif mm-lik minaatanları, ?l qumbaraatanı, tustu qumbarasını, q?lp?li minalı at?? yı?ımını v? s. qeyd etm?k olar. [84] 2018-ci ild? Az?rbaycan 10-dan cox olk?y? h?rbi m?hsul ixrac edib. [84]

H?rbi budc? [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Az?rbaycanın h?rbi x?rcl?ri (1992?2016)

Stokholm Beyn?lxalq Sulh Ara?dırmaları ?nstitutunun hesabatına gor?, 2012-ci ild? dunyada h?rbi budc?sini ?n cox artıran olk? Az?rbaycan olub. [85] 2022-ci ilin dovl?t budc?sind? mudafi? x?rcl?ri ucun 5,1 milyard manat ayrılıb. [86] Az?rbaycanın mudafi? m?qs?dl?ri x?rcl?ri Erm?nistanla muqayis?d? t?xmin?n 4 d?f? artıqdır. [86]

Formalar, rutb?l?r, ni?anlar [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Az?rbaycan Respublikası Silahlı Quvv?l?ri h?rbi qulluqcularının v? h?rbi lisey kursantlarının numun?vi h?rbi intizama, doyu? ?m?liyyatlarında i?tirakına, doyu? t?liml?rind? yuks?k nailiyy?tl?r?, idmanda yuks?k u?urlara gor? t?ltif edilm?si ucun do? ni?anlarını Az?rbaycan Respublikasının mudafi? naziri t?sis edir, h?mcinin do? ni?anları haqqında ?sasnam?l?ri v? onların t?svirl?rini t?sdiq edir. [87]

V?zif?li zabitl?r [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

NATO kodu OF-10 OF-9 OF-8 OF-7 OF-6 OF-5 OF-4 OF-3 OF-2 OF-1 OF(D) v? t?l?b? zabiti
Azerbaijan Ekvivalenti yoxdur
Bilinmir
General-polkovnik
General-leytenant
General-mayor
Polkovnik
Polkovnik-leytenant
Mayor
Kapitan
Ba? leytenant
Leytenant
Kicik leytenant
Azerbaijan Ekvivalent yoxdur
Ekvivalent yoxdur
Admiral
Vitse-admiral
Kontr-admiral
Birinci d?r?c?li kapitan
?kinci d?r?c?li kapitan
Ucuncu d?r?c?li kapitan
Kapitan-leytenant
Ba? leytenant
Leytenant
Kicik leytenant
Azerbaijan Ekvivalent yoxdur
Bilinmir
General-polkovnik
General-leytenant
General-mayor
Polkovnik
Polkovnik-leytenant
Mayor
Kapitan
Ba? leytenant
Leytenant
Kicik leytenant
NATO kodu OF-10 OF-9 OF-8 OF-7 OF-6 OF-5 OF-4 OF-3 OF-2 OF-1 OF(D) v? t?l?b? zabiti

C?lb olunmu? zabitl?r [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

NATO kodu OR-9 OR-8 OR-7 OR-6 OR-5 OR-4 OR-3 OR-2 OR-1
Azerbaijan
Ekvivalent yoxdur
?evron yoxdur
Ba? gizir
Gizir
Kicik gizir
Ba? cavu?
Cavu?
Kicik cavu?
Ba? ?sg?r
?sg?r
Azerbaijan
Ekvivalent yoxdur
?evron yoxdur
Ba? micman
Micman
Kicik micman
Birinci star?ina
?kinci star?ina
Ucuncu star?ina
Ba? d?nizci
D?nizci
Azerbaijan
Ekvivalent yoxdur
?evron yoxdur
Ba? gizir
Gizir
Кicik gizir
Ba? cavu?
?avu?
Кicik cavu?
Ba? ?sg?r
?sg?r
NATO kodu OR-9 OR-8 OR-7 OR-6 OR-5 OR-4 OR-3 OR-2 OR-1

Beyn?lxalq h?rbi ?m?kda?lıq [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Az?rbaycan Silahlı Quvv?l?rinin h?rbcil?ri Moskvada ?kinci Dunya muharib?sind? Q?l?b?nin 70-ci ildonumun? h?sr olunan paradda

Az?rbaycan Respublikasının sulh v? muharib? dovrund? h?rbi t?hluk?sizliyinin t?min olunmasında, h?mcinin xarici dovl?tl?rin h?rbi qurumları v? beyn?lxalq t??kilatlarla qar?ılıqlı maraqlar c?rciv?sind? t?r?fda?lıq munasib?tl?rinin qurulmasında Mudafi? Nazirliyinin beyn?lxalq h?rbi ?m?kda?lıq f?aliyy?tinin rolu xususi ?h?miyy?t? malikdir. [88]

Beyn?lxalq h?rbi ?m?kda?lıq f?aliyy?ti Xarici ??l?r Nazirliyi v? dig?r aidiyy?ti dovl?t hakimiyy?ti orqanları, idar?, t??kilat v? mu?ssis?l?ri il? ?laq?li ??kild?, Az?rbaycan Respublikasının mudafi? v? xarici siyas?t kursuna muvafiq olaraq h?yata kecirilir. [88] H?mcinin, beyn?lxalq h?rbi ?m?kda?lıq Mudafi? Nazirliyinin h?rbi, h?rbi t?hsil, h?rbi-siyasi v? h?rbi-texniki sah?l?rd? xarici dovl?tl?rin h?rbi qurumları v? beyn?lxalq t??kilatlarla ikit?r?fli v? coxt?r?fli formatda h?yata kecirdiyi kompleks f?aliyy?tl?rdir. [88] Az?rbaycan Ordusunun ??xsi hey?ti il ?rzind? regional v? beyn?lxalq s?viyy?d? keciril?n muxt?lif t?yinatlı taktiki v? komputer d?st?kli h?rbi t?liml?rd? i?tirak edir. [88]

Beyn?lxalq h?rbi ?m?kda?lı?ın h?yata kecirilm?sinin ?sas istiqam?tl?ri: [88]

  • Region olk?l?ri v? regiondan k?nar olk?l?rl? ikit?r?fli v? coxt?r?fli ?m?kda?lıq
  • Avro-Atlantik strukturlarla ?m?kda?lıq
  • Beyn?lxalq t??kilatlarla v? xarici dovl?tl?rin mudafi? s?nayesi kompleksl?ri il? ?m?kda?lıq

Az?rbaycan Respublikasının Mudafi? Nazirliyi region v? region xaricind?ki strateji t?r?fda? olk?l?rin Silahlı Quvv?l?ri il? regional t?hluk?sizliyin t?min olunması, beyn?lxalq strateji ?h?miyy?tli layih?l?rin muhafiz?si v? beyn?lxalq t?hluk?sizliy? tohf? verm?k m?qs?dil? Az?rbaycan-Turkuy?-Gurcustan, Az?rbaycan-Turkiy?-Pakistan v? Az?rbaycan-Rusiya-Qazaxıstan olmaqla coxt?r?fli ?m?kda?lıq h?yata kecirir. [89] ?kit?r?fli h?rbi ?m?kda?lıq Az?rbaycan Respublikası Silahlı Quvv?l?ri il? xarici dovl?tl?rin Silahlı Quvv?l?ri v? h?rbi s?naye kompleksl?ri arasında ikit?r?fli ?sasda aparılır. [89] Hazırda Az?rbaycan dunyanın 40-a yaxın olk?si il? ikit?r?fli ?sasda h?rbi ?m?kda?lıq h?yata kecirilir. [89]

Az?rbaycan Respublikasının NATO il? ?m?kda?lı?ı 1992-ci ilin mart ayında olk?mizin b?zi M?rk?zi v? ??rqi Avropa dovl?tl?ri il? birlikd? yeni yaranmı? v? 1997-ci ild?n etibar?n Avro-Atlantik T?r?fda?lıq ?urası kimi tanınan ?imali Atlantik ?m?kda?lıq ?urasının m??v?r?t forumuna daxil olması il? ba?layıb. [90] 4 may 1994-cu il tarixd? Az?rbaycan Respublikası NATO-nun "Sulh Namin? T?r?fda?lıq" (SNT) Proqramına qo?ulub. [90] Mudafi? Nazirliyi NATO il? ?m?kda?lıq c?rciv?sind? Sulh Namin? T?r?fda?lıq Proqramı, F?rdi T?r?fda?lıq uzr? ?m?liyyat Planı, Planla?dırma v? Analiz Prosesi, ?m?liyyat ?mkanları Konsepsiyası, T?r?fda?lı?ın Q?rargah V?zif?si, Mudafi? T?hsilinin Geni?l?ndirilm?si Proqramı, Sulh Namin? Elm Proqramı v? NATO-nun dig?r ?h?miyy?tli t?r?fda?lıq mexanizml?rind?n s?m?r?li ??kild? istifad? edir. [90] Mudafi? Nazirliyi bu mexanizml?rd?n istifad? ed?r?k strateji s?n?dl?rin i?l?nib hazırlanması, h?rbi t?lim v? t?drisd? NATO standartlarının t?tbiqi, Sulhm?ramlı quvv?l?rin hazırlı?ı, ??xsi hey?tin idar? olunması, d?niz t?hluk?sizliyi, maddi-texniki t?minat, t?crub?l?rin oyr?nilm?si, kibert?hluk?sizlik, enerji t?hluk?sizliyi, sahib olk? d?st?yi v? hava m?kanına n?zar?t sah?l?rind? muvafiq islahat f?aliyy?tl?rini h?yata kecirir. [90]

Beyn?lxalq sulhm?ramlı ?m?liyyatlarda i?tirak [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

border=none ?sas m?qal?: Az?rbaycan sulhm?ramlı quvv?l?ri
2005-ci ild? ?raqda Az?rbaycan sulhm?ramlı quvv?l?ri

Az?rbaycan Ordusunun sulhm?ramlı kontingenti 1999-cu ild?n etibar?n sulhm?ramlı ?m?liyyatlarda i?tirak edir. [91] 1999-cu ilin sentyabr ayından 2008-ci ilin mart ayınad?k Az?rbaycan Ordusunun sulhm?ramlı taqımı 34 n?f?r ??xsi hey?tl? (32 ?sg?r, 1 gizir v? 1 zabit) NATO-nun r?hb?rliyi altında Kosovoda sulhyaratma v? sulhu d?st?kl?m? ?m?liyyatlarda i?tirak edib. [91] Az?rbaycan taqımı Turkiy? taborunun 4-cu mexanikil??dirilmi? piyada boluyunun t?rkibind? Draqa? ??h?rind? xidm?t aparıb. [91] Brod ya?ayı? m?nt?q?si bu taqıma cavabdehlik ?razisi kimi t?hkim edilmi?dir. [91] Bu mudd?t ?rzind? Kosovada keciril?n ?m?liyyatlarda 362 n?f?r h?rbi qulluqcu i?tirak edib (345 n?f?r ?sg?r, 7 n?f?r gizir, 10 n?f?r zabit). [91]

20 noyabr 2002-ci il tarixd?n Az?rbaycan Ordusunun 22 n?f?rlik sulhm?ramlı taqımı ?fqanıstanda Beyn?lxalq T?hluk?sizliy? Yardım Quvv?l?ri (?SAF) t?rkibind? f?aliyy?t? ba?layıb. [91] 15 yanvar 2008-ci il tarixd?n Az?rbaycanın ?fqanıstandakı sulhm?ramlı kontingentinin sayı artırılaraq boluk s?viyy?sin? catdırılıb. [91] 2 oktyabr 2008-ci il tarixd? Az?rbaycan Respublikasının Milli M?clisi ?fqanıstandakı sulhm?ramlı kontingentin sayının 2 d?f? artırılması bar?d? q?rar q?bul edib. [91] 19 fevral 2009-cu il tarixd?n Az?rbaycan Ordusunun 90 n?f?rlik sulhm?ramlı kontingenti ?fqanıstanda Beyn?lxalq T?hluk?sizliy? Yardım Quvv?l?ri ?m?liyyatlarında Turkiy? Silahlı Quvv?l?rinin taboru t?rkibind? f?aliyy?t gost?rir. [91] Boluyun ??xsi hey?ti Kabil ??h?rind? yerl???n televiziya qull?sini, ?SAF-ın m?rk?zi silah-sursat anbarının t?hluk?sizliyini t?min edib. [91] 5 oktyabr 2010-cu il tarixind? Az?rbaycan NATO-nun ?fqanıstanda kecirdiyi ?SAF ?m?liyyatlarında Az?rbaycan Respublikası Sulhm?ramlı quvv?l?rinin tohf?sinin artırılması m?qs?dil? 2 h?rbi h?kim v? 2 muh?ndis-istehkam ixtisası uzr? zabit gond?rib. [91]

Az?rbaycan Respublikası Silahlı Quvv?l?rinin sulhm?ramlı boluyu 2003-cu il avqustun 15-d?n 2008-ci dekabrın 7-d?k 151 n?f?rlik ??xsi hey?tl? (120 ?sg?r, 16 gizir, 15 zabit) ?raqda Beyn?lxalq Koalisiya Quvv?l?ri t?rkibind? f?aliyy?t gost?rib. [92] ?raqın ?l-H?dit? ??h?ri yaxınlı?ında AB? D?niz Piyadaları Komandanlı?ının t?rkibind? su anbarının v? su elektrik stansiyasının muhafiz?sini h?yata kecirib. [92] Koalisiya Quvv?l?rinin ?raqdan cıxması il? ?laq?dar 2008-ci il dekabrın 7-d? boluk tam hey?tl? ?raqdan geri qayıdıb. [92]

2015-ci ilin yanvar ayından NATO-nun ?fqanıstanda kecirdiyi "Q?tiyy?tli D?st?k" qeyri-doyu? missiyasında Silahlı Quvv?l?rin 94 n?f?rlik kontingenti 6 aylıq rotasiya planına uy?un olaraq xidm?t? ba?layıb. [91] 2018-ci ilin yanvar ayından Az?rbaycan NATO-nun ?fqanıstanda kecirdiyi "Q?tiyy?tli D?st?k" missiyası uzr? Az?rbaycan Ordusunun Sulhm?ramlı kontingentinin ??xsi hey?tinin sayı 120 n?f?r? catdırılıb. [91] Az?rbaycan Ordusunun Sulhm?ramlı kontingenti Kabil Beyn?lxalq Hava Limanının muhafiz?si tap?ırı?ını icra edir v? muvafiq q?rargahlarda t?msil olunur. [91] 1999-cu ild?n 2018-ci il? q?d?r muxt?lif regionlarda keciril?n sulhm?ramlı ?m?liyyatlarda Az?rbaycan Ordusunun 3000-d?n artıq h?rbi qulluqcusu i?tirak edib. [91]

M?d?niyy?td? [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Az?rbaycan Silahlı Quvv?l?ri v? onun inki?afına h?m d? poct markaları h?sr olunmu?dur.

Qalereya [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

?stinadlar [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

  1. ↑ "The World Factbook: Azerbaijan" . www.cia.gov. www.cia.gov. 2009-06-10 tarixind? orijinalından arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  2. ↑ "2021Azerbaijan Military Strength" . www.globalfirepower.com. www.globalfirepower.com. 2021-01-24 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 31 mart 2021 .
  3. ↑ 1 2 3 4 5 "Czech Republic sells weapons to Azerbaijan illegally via Israel" . www.panorama.am. www.panorama.am. 2022-03-25 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  4. ↑ Kuchera, Joshua. "Azerbaijan Threatens to Cut Off Military Cooperation With US and NATO" . eurasianet.org. eurasianet.org. 2023-06-29 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  5. ↑ "Canadian defence deal with Azerbaijan raises new questions about arms export controls" . www.cbc.ca. www.cbc.ca. 2017-10-02 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  6. ↑ "Azerbaijan, Belarus Pursue Military Cooperation" . jamestown.org. jamestown.org. 2022-03-25 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  7. ↑ "China, Azerbaijan to strengthen military cooperation" . www.xinhuanet.com. www.xinhuanet.com. 2018-04-27 tarixind? orijinalından arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  8. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 "Az?rbaycan Silahlı Quvv?l?ri gunudur" . www.amerikaninsesi.org. www.amerikaninsesi.org. 2022-03-25 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 12 iyun 2018 .
  9. ↑ "Az?rbaycan Respublikasının Silahlı Quvv?l?ri gunu haqqında" . www.e-qanun.az. www.e-qanun.az. 2022-03-25 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 12 iyun 2018 .
  10. ↑ "Azerbaijan leader in South Caucasus for military power index" . www.azernews.az. www.azernews.az. 2022-03-25 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 30 mart 2021 .
  11. ↑ 1 2 3 4 5 Sitat s?hvi: Yanlı? <ref> teqi; tribuna adlı istinad ucun m?tn gost?rilm?yib
  12. ↑ 1 2 3 4 "Az?rbaycan ordusu nec? yarandı?" . sputnik.az. sputnik.az. 2018-09-13 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  13. ↑ "26 iyun ? Az?rbaycan Respublikası Silahlı Quvv?l?ri gunudur" . sputnik.az. sputnik.az. 2021-01-26 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  14. ↑ Yuceer Nasir, Birinci dunya sava?ında Osmanlı ordusunun Azerbaycan v? Da?ıstan hare?katı, Ankara, 1996
  15. ↑ Aзepбaйджанская Демократиская Pecnyблика (1918?1920), Законодательные акты (сборник документов), Б., 1998;
  16. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Az?rbaycan Xalq Cumhuriyy?ti Ensiklopediyası . Lider n??riyyat. 2004. 440. 2015-04-02 tarixind? arxivl??dirilib (PDF) . ?stifad? tarixi: 19 fevral 2017 .
  17. ↑ 1 2 "Milli ordunun yaranması tarixi" . www.anl.az. www.anl.az. 2022-03-25 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  18. ↑ 1 2 3 4 5 Aзepбaйджанская Демократическая Pecnyблика (1918?1920), Армия (документы и материалы), Б., 1998
  19. ↑ 1 2 3 4 H?s?nov C, Az?rbaycan beyn?lxalq munasib?tl?r sistemind? (1918?1920 ill?r), B., 1993
  20. ↑ "AZ?RBAYCAN S?LAHLI QUVV?L?R?N?N TAR?X?" . veten-ugrunda.az. veten-ugrunda.az. 2021-10-21 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  21. ↑ 1 2 3 "Az?rbaycanda ordu quruculu?u muasir m?rh?l?d? - II YAZI" . news.lent.az. news.lent.az. 2018-05-29 tarixind? orijinalından arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  22. ↑ 1 2 "?lham ?liyev 9 May ? Q?l?b? Gunu munasib?til? Bakıda keciril?n m?rasimd? i?tirak edib" . www.president.az. www.president.az. 2017-05-29 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 24 iyun 2017 .
  23. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 "Az?rbaycan h?m on, h?m d? arxa c?bh?d? doyu?urdu" . anl.az. anl.az. 2018-05-19 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  24. ↑ "26 iyun ? Az?rbaycan Silahlı Quvv?l?ri Gunu" . salamnews.org. salamnews.org. 2022-03-25 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  25. ↑ 1 2 "26 iyun ? Az?rbaycan Milli Ordusunun yarandı?ı gundur" . www.azhistorymuseum.az. www.azhistorymuseum.az. 2018-09-13 tarixind? orijinalından arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  26. ↑ "NEW 'HERO' WIELDS CLOUT IN TURBULENT AZERBAIJAN" . www.washingtonpost.com. www.washingtonpost.com . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  27. ↑ "Azerbaijan Report: May 31, 2002" . www.rferl.org. www.rferl.org. March 25, 2022 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  28. ↑ Barabanov, Mikhail. "Nagorno-Karabakh: Shift in the Military Balance" . Moscow Defense Brief. Centre for Analysis of Strategies and Technologies (2/2008). 26 August 2009 tarixind? orijinalından arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 27 May 2009 .
  29. ↑ "На кавказских фронтах ? ситуация патовая. Пока..." nvo.ng.ru. nvo.ng.ru. 2011-04-30 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  30. ↑ Chorbajian, Levon; Patrick Donabedian; Claude Mutafian. The Caucasian Knot: The History and Geopolitics of Nagorno-Karabagh. London: Zed Books. 1994. 13?18. ISBN   1-85649-288-5 . Unless otherwise stated, the statistics cited by the authors is from data compiled by the London-based International Institute for Strategic Studies in its annual The Military Balance , published in 1993. The 20,000 figure of the Republic of Nagorno-Karabakh included 8,000 volunteers from Armenia itself; Armenia's military in the report was exclusively made up of members in the army; Azerbaijan's statistics referred to 38,000 members in its army and 1,600 in its air force. Reference to these statistics can be found on pages 68?69 and 71?73 of the report.
  31. ↑ 1 2 Curtis, Glenn E. Armenia, Azerbaijan and Georgia Country Studies . Washington D.C.: Federal Research Division Library of Congress. 1995. ISBN   0-8444-0848-4 .
  32. ↑ "Hekmatyar sending troops to Azerbaijan" . Revolutionary Association of the Women of Afghanistan. 23 May 1994. 13 August 2013 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 23 July 2013 .
  33. ↑ Loiko, Sergei L. "Ex-Soviet 'Top Guns' Shot Down, Face Possible Death as Mercenaries" . Los Angeles Times. 19 July 1993. 3 February 2009 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 June 2018 .
  34. ↑ Under the protocols of the Tashkent Agreement signed in Uzbekistan in may 1992, the former Soviet republics were allocated a certain number of tanks, armored vehicles and combat aircraft. The agreement allowed Armenia and Azerbaijan to have a total of 100 aircraft. The Armenian Air Force currently possesses a fleet of 12 Mil Mi-24s gunships, 9 Mil Mi-2s and 13 Mil Mi-8s transport helicopters. Azerbaijan's air force has a near-similar fleet of 15 Mil Mi-24s, 7 Mil Mi-2, 15 Mil Mi-6 and 13 Mil Mi-8 utility helicopters.
  35. ↑ "Qaraba? muharib?sind? n? q?d?r ??hid vermi?ik? ? Foto" . oxu.az. oxu.az. 2017-11-03 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  36. ↑ 1 2 3 "Qaraba? muharib?sind? ?n cox hansı rayon itki verib?" . musavat.com. musavat.com. 2016-12-09 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  37. ↑ "2016: Erm?nistanda ?sas hadis?l?r n? oldu?" . BBC . 2018-09-13 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 25 noyabr 2017 .
  38. ↑ "Aprel z?f?rinin il donumudur" . cebhe.info. 2017-11-25 tarixind? orijinalından arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 25 noyabr 2017 .
  39. ↑ 1 2 "Az?rbaycan Silahlı Quvv?l?ri: Kecil?n 100 ilin ?n guclu dovru" . paralel.az. paralel.az. 2018-09-13 tarixind? orijinalından arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 25 iyun 2018 .
  40. ↑ "Bakı ??h?rinin azad edilm?sinin 100 illiyin? h?sr olunmu? parad kecirilib" . 2022-03-25 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2018-09-16 .
  41. ↑ "C?brayıl i??aldan AZAD OLUNDU" . modern.az (az.) . 4 oktyabr 2020. 2021-08-05 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 8 noyabr 2020 .
  42. ↑ "Prezident: C?brayıl rayonunun boyuk hiss?sinin v? C?brayıl ??h?rinin azad edilm?si xususi ?h?miyy?t da?ıyır" . azeridefence.com (az.) . 4 oktyabr 2020. 2021-08-05 tarixind? orijinalından arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 8 noyabr 2020 .
  43. ↑ "?lham ?liyev: "Fuzuli i??aldan azad olundu " " . oxu.az (az.) . 17 oktyabr 2020. 2021-02-06 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 8 noyabr 2020 .
  44. ↑ "Prezident: "Fuzuli ??h?ri v? rayonun daha bir nec? k?ndi i??aldan azad olunub " " . report.az (az.) . Report ?nformasiya Agentliyi. 17 oktyabr 2020. 2021-08-05 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 8 noyabr 2020 .
  45. ↑ "Z?ngilan v? bu k?ndl?ri azad edildi" . qafqazinfo.az (az.) . Qafqazinfo . 20 oktyabr 2020. 2021-08-05 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 8 noyabr 2020 .
  46. ↑ "Ali Ba? Komandan: "Z?ngilan ??h?ri v? bir nec? k?nd i??aldan azad edildi"" . lent.az (az.) . 20 oktyabr 2020. 2020-12-02 tarixind? orijinalından arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 8 noyabr 2020 .
  47. ↑ "Qubadlı ??h?ri i??aldan azad olundu!" . qafqazinfo.az (az.) . Qafqazinfo . 25 oktyabr 2020. 2021-08-05 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 8 noyabr 2020 .
  48. ↑ "Qubadlı ??h?ri i??aldan azad edildi ? Prezident" . sputnik.az (az.) . Sputnik Az?rbaycanca. 25 oktyabr 2020. 2021-08-05 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 8 noyabr 2020 .
  49. ↑ "Must?qillik tariximizin ?n moht???m x?b?ri ? ?u?a azad edildi!" . sputnik.az (az.) . Sputnik Az?rbaycan. 8 noyabr 2020. 2021-08-05 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 8 noyabr 2020 .
  50. ↑ "?u?a ??h?ri i??aldan azad edildi" . report.az (az.) . Report ?nformasiya Agentliyi . 8 noyabr 2020. 2021-08-05 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 8 noyabr 2020 .
  51. ↑ "?lham ?liyev: ?u?a i??aldan azad edildi!" . oxu.az (az.) . 8 noyabr 2020. 2021-02-06 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 8 noyabr 2020 .
  52. ↑ "V?t?n muharib?sind? 2783 n?f?r h?rbi qulluqcumuz ??hid olub ? MN" . news.milli.az. news.milli.az. 2021-01-23 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 12 dekabr 2020 .
  53. ↑ "Ukraine can learn from Azerbaijan's recent victory" . www.atlanticcouncil.org. www.atlanticcouncil.org. 2022-04-26 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 29 dekabr 2020 .
  54. ↑ "?qor Korotcenko: Az?rbaycan ordusu XXI ?srd? muharib? aparılması numun?si gost?rdi" . xalqqazeti.com. xalqqazeti.com. 2021-09-20 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 29 dekabr 2020 .
  55. ↑ "The Nagorno-Karabakh conflict is ushering in a new age of warfare" . www.aljazeera.com. www.aljazeera.com. 2020-10-11 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 29 dekabr 2020 .
  56. ↑ "The Air and Missile War in Nagorno-Karabakh: Lessons for the Future of Strike and Defense" . www.csis.org. www.csis.org. 2021-02-11 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 29 dekabr 2020 .
  57. ↑ " " Qaraba? muharib?si XXI ?srin sava?ının ?vv?lkil?rd?n f?rqli oldu?unu gost?rdi " " . 525.az. 525.az. 2022-03-25 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 29 dekabr 2020 .
  58. ↑ "UK wants new drones in wake of Azerbaijan military success" . www.theguardian.com. www.theguardian.com. 2022-03-25 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 29 dekabr 2020 .
  59. ↑ "Armenia, Ukraine Lessons Shape New US Cyber/EW Unit" . breakingdefense.com. breakingdefense.com. 2 September 2022 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 27 may 2021 .
  60. ↑ Moody, Oliver. "German military would 'lose war to Azerbaijan ' " . www.thetimes.co.uk. www.thetimes.co.uk. 2022-03-25 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 16 iyun 2021 .
  61. ↑ "Almaniya ordusu Az?rbaycana 'uduzardı' ? Q?rb mediası" . www.azadliq.org. www.azadliq.org. 2022-03-25 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 16 iyun 2021 .
  62. ↑ 1 2 "Quru Qo?unları" . mod.gov.az. mod.gov.az. 2022-08-12 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 5 iyun 2018 .
  63. ↑ "Azerbaijan Military Personnel" . www.globalsecurity.org. www.globalsecurity.org. 2022-04-12 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  64. ↑ 1 2 "H?rbi Hava Quvv?l?ri" . mod.gov.az. mod.gov.az. 2022-08-12 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 5 iyun 2018 .
  65. ↑ 1 2 3 4 5 6 "23 ya?lı Az?rbaycan H?rbi Hava Quvv?l?ri" . oxu.az. oxu.az. 2022-03-25 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  66. ↑ "Az?rbaycan yeni h?rbi helikopterl?r ?ld? edib" . oxu.az. oxu.az. 2022-05-12 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 21 iyun 2018 .
  67. ↑ "Azeri Heron UAVs seen at new base" . www.janes.com. www.janes.com. 2018-01-12 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  68. ↑ "Azerbaijan marks Day of Armed Forces" . www.azernews.az. www.azernews.az. 2022-03-25 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  69. ↑ 1 2 "5 avqust ? Az?rbaycan H?rbi D?niz Donanması Gunudur" . azertag.az. azertag.az. 2022-03-25 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  70. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 "Bu gun H?rbi Donanma Gunudur" . www.goal.az. www.goal.az. 2021-10-25 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  71. ↑ 1 2 3 4 5 "12 MART ? DAX?L? QO?UNLAR GUNUDUR" . azertag.az. azertag.az. 2022-03-25 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  72. ↑ "Vaqif Axundovun xaricd?ki i?cil?rin? diplomatik pasportlar veril?c?k" . virtualaz.org. virtualaz.org. 2021-09-28 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  73. ↑ 1 2 "БАЛАНСИРУЯ МЕЖДУ ВОЙНОЙ И МИРОМ" . noev-kovcheg.ru. noev-kovcheg.ru. 2022-03-17 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  74. ↑ 1 2 3 "Tarixi v? doyu? yolu" . www.dmx.gov.az. www.dmx.gov.az. 2018-09-03 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 5 iyun 2018 .
  75. ↑ 1 2 "?nformasiya t?hluk?sizliyi sah?sind? f?aliyy?tin t?kmill??dirilm?si t?dbirl?ri haqqında Az?rbaycan Respublikası Prezidentinin F?rmanı" . president.az. president.az. 2021-09-29 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 5 iyun 2018 .
  76. ↑ 1 2 3 4 5 "Az?rbaycan Respublikasında h?rbi xidm?t? ca?ırı?ın ?sasları haqqında" . huquqiaktlar.gov.az. huquqiaktlar.gov.az. 2020-02-16 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  77. ↑ 1 2 "Az?rbaycanın silah arsenalında hansı olk? liderdir?" . pia.az. pia.az. 2022-03-25 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  78. ↑ 1 2 "Az?rbaycan Avropada ?n cox silah alan olk?l?rd?ndir" . apa.tv. apa.tv. 2014-06-28 tarixind? orijinalından arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  79. ↑ "Bakı silah idxalını iki d?f? artırır" . www.bbc.com. BBC . 2020-10-20 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  80. ↑ "Belarusian arms exports grow with new rockets and missiles planned" . belarusdigest.com. belarusdigest.com. 2022-06-16 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  81. ↑ Kubovich, Yaniv. "Advanced Israeli Weapons Sold to Azerbaijan Exposed in Army-produced Pop Music Video" . www.haaretz.com. www.haaretz.com. 2022-05-07 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  82. ↑ "Russia starts delivering $1 billion arms package to Azerbaijan" . www.reuters.com. www.reuters.com. 2022-06-01 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  83. ↑ "Azerbaijan: From a Country with Soviet-Era Industry to a Weapons Exporter" . www.israeldefense.co.il. www.israeldefense.co.il. 2021-09-27 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  84. ↑ 1 2 3 "Az?rbaycan 10-dan cox olk?y? h?rbi m?hsul ixrac edir" . www.azadliq.org. www.azadliq.org. 2021-10-19 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  85. ↑ "Dunyada h?rbi x?rcl?rini ?n cox artıran dovl?t Az?rbaycandır" . www.azadliq.org. www.azadliq.org. 2022-03-25 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  86. ↑ 1 2 "Az?rbaycanın 2018-ci il dovl?t budc?si Erm?nistandan 4, Gurcustandan is? 2,4 d?f? coxdur" . www.azerbaijan-news.az. www.azerbaijan-news.az. 2021-09-24 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  87. ↑ "Az?rbaycan Respublikası Silahlı Quvv?l?ri h?rbi qulluqcularının v? h?rbi lisey kursantlarının t?ltif edilm?si ucun do? ni?anları haqqında" (PDF) . mod.gov.az. mod.gov.az. 2022-08-17 tarixind? arxivl??dirilib (PDF) . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  88. ↑ 1 2 3 4 5 "Beyn?lxalq h?rbi ?m?kda?lıq" . mod.gov.az. mod.gov.az. 2022-06-20 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  89. ↑ 1 2 3 "?kit?r?fli v? coxt?r?fli h?rbi ?m?kda?lıq" . mod.gov.az. mod.gov.az. 2022-06-16 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  90. ↑ 1 2 3 4 "Az?rbaycan Respublikası v? ?imali Atlantika Muqavil?si T??kilatı (NATO) arasında h?rbi ?m?kda?lıq" . mod.gov.az. mod.gov.az. 2022-06-16 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .
  91. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 "Beyn?lxalq sulhm?ramlı ?m?liyyatlarda i?tirak" . mod.gov.az. mod.gov.az. 2022-06-16 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2018-06-04 .
  92. ↑ 1 2 3 "Az?rbaycan beyn?lxalq sulhm?ramlı ?m?liyyatlara muhum tohf? verir" . azertag.az. azertag.az. 2021-01-21 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 4 iyun 2018 .

Xarici kecidl?r [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Vikianbarda Az?rbaycan Silahlı Quvv?l?ri il? ?laq?li mediafayllar var.
M?nb? ? " https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Az?rbaycan_Silahlı_Quvv?l?ri&oldid=7625698 "