Kendisinden Fatima diye bahsedece?imiz, 30 ya?ındaki bir orta duzey yonetici i?iyle sava? veriyor. Ama dı?arıdan bakan biri bunu anlamayacaktır. Cok uluslu buyuk bir gıda ?irketinin pazarlama biriminde ekibin yıldızı Fatima, benchmark’larına ve hedeflerine hep ula?ıyor. De?er verdi?i i? arkada?larına zaman ayırıyor ve onlarla iyi ili?kiler kuruyor. Ustelik kıdemli yoneticileri onu, ?irketin yuksek potansiyele sahip calı?anı olarak goruyor.

Fakat Fatima (gercek isminin kullanılmasını istemiyor) ofis dı?ındayken i?i konusunda durgun, cansız hisler besledi?ini ve gunluk zorunlu i?ler ile gercekten yapmak istedi?i ?ey (?irketin pazarlama calı?malarında sosyal medyayı nasıl kullanabilece?ini ke?fetmek.) arasındaki gerginlik yuzunden kapana kısılmı? gibi hissetti?ini kabul ediyor. Twitter, hedefe yonelik pazarlama uzerine actı?ı blog’u, ve mobil cihazlar Fatima’nın asıl tutkuları. Ba?ka bir i? aramak istiyor, ama ekonomik durumunun yava? yava? duzeldi?ini du?ununce bu ho?nutsuz durumu surdurmek sahip oldu?u en iyi (belki de tek) secenek gibi duruyor. Bir arkada?ına ?oyle soyluyor: “Hala cok calı?ıyorum. Ama tıkandım. Her hafta motivasyonum du?uyor. ‘Zaten bu pozisyonu neden istedim ki?’ diye du?unmeye ba?lıyorum.”

Bu hikaye size de tanıdık geliyor mu? Gecti?imiz yıllarda ce?itli sektorler ve mesleklerden yuzlerce insanla konu?tuk. Hepsi tıpkı Fatima gibi ‘tıkanmı?’ hissediyordu; evet o korkunc kelime tekrar kar?ımıza cıktı. Bir sure once The Conference Board tarafından ABD’li 5 bin ki?i ile yapılan bir ankette goruldu ki, katılımcıların yalnızca yuzde 45’i i?lerinden memnun. Bu rakam, anketin ilk kez yapıldı?ı yıl olan 1987’de yuzde 60’tı.?

E?er siz de bu durumdaysanız ve zorlu ekonomik ko?ullar goz onunde bulunduruldu?unda, gorev ya da ?irket de?i?tirmek gercekci de?ilse, ne yapabilirsiniz? Sayısı gittikce artan ara?tırmalar gosteriyor ki, ‘job crafting’(C.N. ??i ki?iye daha uygun ve keyifli hale getirecek ?ekilde yeniden ?ekillendirmek), i? hayatınıza yeni bir enerji ve soluk getirmek ve i?inizi yeniden tasarlamak icin guclu bir arac olabilir. Bu ?ekilde, i?inizi, sizi bir ?eyler yapmaya iten sebepleriniz, guclu yanlarınız ve tutkularınızla birle?tirmek icin yeniden tanımlarsınız. Bu egzersiz i?inizi gozunuzde yeniden canlandırmanızı, bile?enlerini ortaya cıkarmanızı ve yeniden duzenlemenizi sa?lar. Boylece i?iniz size daha uygun hale gelir. Ustelik i?e bakı?ınız ve i?i yapı? ?eklinize yonelik ki?isel dokunu?lar yapabilirsiniz. Bu sayede i?teki kontrol hissiniz artar. Bu, ozellikle daha uzun saatlerle, daha yo?un ?ekilde calı?tı?ınız ve daha gec emekli olmayı bekledi?iniz bir zamanda kritik oneme sahiptir. Belki de ‘job crafting’in en iyi ozelli?i ?udur: Onu siz yonetirsiniz, supervizorunuz de?il.

Bu egzersizde, i?inizin a?a?ıda belirtilen ana yonlerinden bir ya da daha fazlasını de?erlendirir ve sonra de?i?tirirsiniz.

Gorevler

Daha cok ya da daha az gorev ustlenerek, bu gorevlerin kapsamını geni?leterek veya daraltarak, ya da bunların gercekle?tirilme ?eklini farklıla?tırarak i?inizin sınırlarını de?i?tirebilirsiniz. Orne?in bir satı? muduru ek olarak bir etkinlik planlama gorevi ustlenebilir, cunku insanları organize etme ve lojistik konularında kar?ısına cıkan meydan okumaları sever.

?li?kiler

Di?er insanlarla olan etkile?imlerinizin do?asını ya da boyutunu de?i?tirebilirsiniz. Orne?in bir idari yonetici, genc calı?anlarla mentorlu?a dayalı ili?kiler kurabilir. Boylece firmanın gelece?ini temsil eden ki?ileri e?itir ve onlarla ba? kurar.

Bakı? acıları

??inizin belirli yonlerinin amacları hakkındaki du?unme ?eklinizi de?i?tirebilir, ya da i?inizi tamamen yeni bir cerceveye oturtabilirsiniz. Orne?in kar amacı gutmeyen bir kurulu?un direktoru i?ini iki ayrı parca olarak du?unmeyi tercih edebilir: Biri, katkı ve ba?ı? arayı?ı gibi e?lenceli olmayan i?ler. Di?eri ise gelece?in sanatcıları icin fırsatlar yaratmak gibi anlamlı bir i?. Ya da bir Ar-Ge biriminin lideri i?ini, proje yonetmek olarak de?il, kendi alanında bilimin geli?mesine yonelik katkı olarak du?unebilir.

Fortune 500 ?irketlerinden tutun da kucuk, kar amacı gutmeyen kurulu?lara kadar geni? captaki kurumlarla yaptı?ımız ara?tırma gosteriyor ki, job crafting deneyen calı?anlar (tum meslek turlerinde, tum duzeylerde) i?lerine kar?ı daha ba?lı ve memnun hissediyor. Boylece kurumlarında daha yuksek performans seviyelerine sahip oluyor ve daha direncli olduklarını bildiriyorlar.

Kurumlar da job crafting’e olanak sa?layarak bircok kazanc elde edebilir. Bircok ?‘i?i yeniden tasarlama’ modeli, calı?anların i?lerinden memnun olmalarını sa?lamak icin sorumlulu?u mudurlerin omuzlarına yukluyor. Aslında liderler genelde, bu surece ayırabilecekleri zamana sahip de?il. Job crafting, yoneticilerin kontrolu calı?anlara vermesini sa?lar, “giri?imci” olmalarına izin verir. Odeme kaynakları kısıtlandı?ında veya terfi mumkun olmadı?ında ?irketlerin en yetenekli calı?anlarını motive etmeleri ve kaybetmemeleri icin farklı yollar sunar. Hatta kotu performans gosteren calı?anları donu?turmeye bile yardımcı olabilir.

Tum bu faydalarına ra?men job crafting’in onemi kolaylıkla gozden kacabilir: Zaman baskıları ve di?er kısıtlamalar, i?inizi fiks bir gorevler listesi olarak gormek zorunda kalmanıza yol acabilir. Ya da ofis siyasetine batmaktan, sırf i?te mutsuz oldu?unuz icin ba?kalarının i?ine el atarak onları rahatsız etmekten korkuyor olabilirsiniz. Job crafting farklı bir zihin yapısı gerektirir, ve en sonunda yaratır. Fakat i?iniz, farklı yapı ta?larından olu?ur, ve bunları yeniden ?ekillendirerek i?inize daha ba?lı ve i?inizden daha memnun olmanızı sa?layan deneyimler yaratabilirsiniz.

??inizin Diyagramını Cizin

Cok uluslu gıda ?irketine donecek olursak, Fatima’nın hala bıkkın oldu?unu goruyoruz. Peki job crafting yapsaydı ne olurdu? Sistematik ?ekilde olmasa da, memnuniyetsizli?ini bir suredir yansıtıyordu. Job crafting Fatima’ya i?inin daha ideal (ama yine de gercekci) versiyonuna yonelik bir diyagram cizmesi icin gerekli aracı sa?lar. Bu yeni versiyon onu bir ?eyler yapmaya iten sebepleri, guclu yonleri ve tutkularıyla daha uyumlu olacaktır.

Fatima ilk olarak i?inin ?u anki yapısına bakar. “Oncesi diyagramı”nda i?inin kapsadı?ı gorevleri temsil eden dortgenler kullanır. Kullandı?ı daha buyuk dortgenler, zaman yo?un gorevleri temsil ederken daha kucuk olanlar ise daha az zaman ayırdı?ı gorevleri gosterir. (“Fatima’nın Oncesi Diyagramı”na bakın.)

Fatima ekibinin performansını izleme, soruları cevaplama ve pazar ara?tırmasını yonetmeye cok fazla zaman ayırdı?ını fark eder. Butce ayarlama, rapor yazma ve toplantı yonetmeye makul zaman harcıyor, ve profesyonel geli?im ile pazar stratejisi tasarlama gibi kritik gorevlere yeterli zamanı ayırmıyordur. Bu gorevler kucuk dortgenler icindedir. ??ine bu ?ekilde butuncul ?ekilde bakmak, Fatima’ya zamanını ve enerjisini nereye yonlendirdi?ine dair daha net bir algı sunar.

Daha sonra Fatima i?teki ba?lılı?ını artıracak de?i?ikliklere odaklanır. Bu “sonrası diyagramı” gelece?ine yonelik gorsel bir plan gorevi gorur. (“Fatima’nın Sonrası Diyagramı”na bakın.)

??e, onu bir ?eyler yapmaya iten sebepleri, guclu yanları ve tutkularını belirlemekle ba?lar. Bunlar, i?inin hangi yonunun onu ba?lı tutaca?ına ve daha yuksek performans gostermesi icin ona ilham verece?ine karar vermesi acısından onemli uc etmendir. Her biri farklı bir renkle gosterilir. Orne?in onu bir ?eyler yapmaya iten ana sebepleri anlamlı ili?kiler geli?tirmek ve ki?isel geli?im gostermektir. Fatima bunları ye?il dairelerin icine yerle?tirir ve daha sonra guclu yanlarını de?erlendirir: Bire bir ileti?im ve teknik bilgi. Bunlar mavi daire icindedir. Fatima ba?kalarına bir ?eyler o?retme, ve yeni teknolojiyi kullanma ve o?renme tutkularını da turuncu dairelerin icine koyar.

Fatima, daha sonra, oncesi diyagramını bir referans cercevesi olarak kullanır ve zamanının, enerjisinin ve dikkatinin daha iyi payla?tırıldı?ı boyutlardan olu?an yeni gorev blokları olu?turur. “Pazar stratejileri tasarlama”nın, onu bir ?eyler yapmaya iten sebepleri, guclu yanları ve tutkularıyla olan uyumundan fayda sa?lamak amacıyla, onu kucuk bloktan orta buyuklukteki blo?a ta?ır, aynı zamanda bu yeni geni?letilmi? goreve “sosyal medya kullanma” kısmını da ekler. Sosyal medyayı i?ine daha da dahil etmek icin “i? arkada?larına sosyal medya kullanmayı o?retme”yi temsil eden kucuk bir gorev blo?u ekler. Ve kendisine pek uymayan gorevleri uyarlaması gerekti?ine dair notlar alır. (Orne?in “profesyonel geli?im”i “topluluk onunde konu?ma becerilerini geli?tirmek” icin kullanmak.)

Fatima, ortak bir amaca ya da role hizmet etti?ini du?undu?u gorevleri dikdortgenler icine alır. Orne?in “sosyal medya uzmanlı?ı edinme ve bunu kullanma”yı bir rol olarak gorur. Rollerini bu ?ekilde cercevelendirmek Fatima icin anlamlıdır, zira en temel guclu yanları ve tutkularına dokunuyordur. ?ekilleri yeniden duzenleyerek i?inin bile?enlerinin bir araya gelmesine yonelik daha kapsamlı bir bilinc kazanır.

Yeni Bir Gorunum

Fatima daha sonra egzersizin son basama?ına gececektir: Yeni i? yapılandırmasını gerce?e donu?tururken kar?ıla?abilece?i meydan okumaları du?unur. Di?er pazarlama ekiplerinin ve departmanların sosyal medyanın imkanlarından faydalanmasına yardımcı olmak icin teknik bilgilerini kullanmak ister; fakat uzmanlı?ını sunarak onların i?ine karı?mak ya da onları a?a?ılamak konusunda endi?elidir. Fatima, sonrası diyagramı bir elinde, gelen kutusunda bekleyen projeler listesine yeniden bakar ve bunlara sosyal medyayı nasıl dahil edebilece?ini du?unur.?

Gorevler

Fatima iki ihtimal belirler: Genclere yonelik yeni bir atı?tırmalık ve Pazarlama ve Satı? arasındaki ileti?imi geli?tirecek ?irketler arası bir giri?im. Facebook ve Twitter’ı iceren bir kampanyanın atı?tırmalık yiyeceklere kar?ı bir heyecan olu?turaca?ını du?unur, ve yeni bir kitleye ula?manın faydaları ile kısıtlamalarını kuruma gosterir. Bir blog acar ve bu sayede Pazarlama bolumundeki i? arkada?larıyla birlikte, Satı? birimi uyelerinden gelen giri?im ve haberleri takip eder.

?li?kiler

Fatima elbette, bu iki projede kafasında tasarladı?ı teknolojiyi olu?turmak icin deste?e ihtiyacı oldu?unu bilir. En iyi ilerleme yollarını o?renmek icin, ?irketteki di?er ki?ilerle ba? kurmak ya da var olan ba?larına tekrar odaklanmak zorundadır. Steve Porter’ın departmanlar arası haftalık toplantılarda en son cıkan cihazları kurcaladı?ını, ve satı? calı?anlarını i?in icinde tutmak icin sosyal medyayı zekice kullanma konusunda bir unu oldu?unu hatırlar. Steve’den yardım istemeye karar verir. Bir ay icinde Steve’in ve Fatima’nın calı?anlarının deste?iyle, teknolojiyi birimdeki i?lerin merkezine koyma yolları konusundaki ilgi, ve bilgide artı? gorulecektir.

Fatima’nın giri?imleri, di?er onemli hedeflere ula?mak amacıyla sosyal medya kullanımını test etme konusunda temel olmaya ba?lar. Fatima bu programların ilerlemesini sa?layan ki?i olarak tanınmaya ba?lar, ve o?renir ki; di?er birimlerin mudurleri kendi projelerinde Fatima’nın fikirlerini nasıl kullanacaklarına dair bilgi edinmek icin kendisine gelmekte. Tum bunlar, Fatima’nın yeni fikirlerini ve yeni teknolojiyi ?irkete getirmede daha cesur olmasını sa?lar.

Bakı? acıları

Fatima i?ini gunluk sıkıcı, zahmetli bir eylem olarak du?unmektense kendini pazarlama ve teknolojinin kesi?im noktasında bir inovator olarak gormeye ba?ladı. Artık kendini bu dunyalar arasında kopru kurabilecek deneyler yapmaktan korkmayan bir giri?im oncusu olarak goruyordu. Ustelik kendini onceden belirlenmi? hedeflerinden uzakla?tırmak yerine, bu amaclar do?rultusunda teknolojiyi kullanma tutkusunun amaclarına yakla?mak icin daha tatmin edici bir yol sa?ladı?ını fark etti ve bu ho?una gitti.

Ivan’ın Hikayesi

Dunyanın ba?ka bir yerinde, ba?ka bir ?irkette calı?an Ivan Carter, kendini cok zor bir durumun icinde buldu. Fakat global bir ofis urunleri ?irketinde calı?an bu 45 ya?ındaki operasyon mudurunun endi?esinin kayna?ı Fatima’nınkinden farklıydı. Ivan kendini i?ine adamı?, ba?arılı bir ekibe sahip bir B oyuncuydu. Latin Amerika’ya hizmet eden bir gruba liderlik ediyordu ve hem global operasyon mudurune hem de Latin Amerika grubunun mudurune kar?ı sorumluydu. Latin Amerika grubu muduruyle arası cok iyiydi. Fakat ne zaman Ivan’ın bilgi ya da deste?e ihtiyacı olsa, operasyon muduru yanıt vermiyor ya da du?manca bir tavırla kar?ılık veriyordu. Ivan’ın aralarındaki ili?kiyi guclendirmek icin sarf etti?i tum cabaların kar?ılı?ı sessizlik olmu?tu. ??ini seviyordu, ama bazen ofisten cıkarken endi?eli hissediyordu.

Ivan operasyon muduruyle toksik bir ili?kiye sahip oldu?u gerce?ini kabul edebilir, ya da bu durumu de?i?tirebilirdi. Latin Amerika muduruyle yaptı?ı bir sonraki telefon goru?mesinde o bolgedeki operasyon grubunun rolu hakkında muduru en cok neyin ilgilendirdi?ini ke?fetmeye calı?tı. Ekonomik iyile?me beklenenden daha uzun surdu?unden dolayı mudur o grubun, maliyetlerden tasarruf etmek icin kritik oneme sahip olmaya ba?ladı?ını du?unuyordu. Bu CEO icin de onemli bir noktaydı. Ivan burada bir fırsat gordu. Cabalarını o bolgede tasarruf etmeyi sa?layacak ozel projelere yonlendirerek halihazırda var olan iyi ili?kisini geli?tirebilirdi. Ivan ‘job crafting’ yapabilece?ine dair bir ?ans gordu ve zamanı ile enerjisini i?inin bu yonune odakladı. Boylelikle ustlendi?i projeler ?irkete onemli tasarruflar sa?ladı?ında tanınırlık sa?ladı ve ba?arısı takdir edildi. Bunlara ek olarak bir de

Latin Amerika muduruyle ileti?im icin daha fazla zaman harcarken, operasyon mudurune kar?ı olan sorumluluklarını kendisiyle do?ru duzgun etkile?ime gecmeden yerine getiriyordu. Birkac ay sonra Ivan, Latin Amerika mudurunun onu ust duzey yoneticilere (C-suite) tavsiye etti?ini o?rendi.

Fatima once gorevlere, sonra ili?kilere odaklanmı?tı. Ivan ise job crafting’ini once ili?kilerinde (onu tuketmektense ona enerji veren ili?kilerinde) uygulayarak i?ini nasıl daha iyi hale getirebilece?ini o?rendi.

Job Crafting’in Sınırları

Her job crafting faydalı de?ildir. E?er sonucunda cok fazla sorumluluk alıyor, ya da mudurunuzun hedeflerini anlamadan gorevleri de?i?tiriyorsanız sizin icin stresli olabilir. Job crafting, tek ba?ınıza yapabilece?iniz bir ?ey oldu?u icin bu surec hakkında acık olmanız onemlidir. Mudurunuz tamamlayıcı ?ekillerde gorevleri yeniden payla?tırma fırsatları gormenize yardımcı bile olabilir. Ne de olsa bir ki?inin korkulu ruyası olan bir gorev, ba?kasının favorisi olabilir.

Job crafting icin cevrenizdekilerin deste?ini almak istiyorsanız a?a?ıdaki uc adımı uygulayın:

• Di?erleri icin de?er yaratacak bir bireysel ya da kurumsal guc olu?turmaya odaklanın. Orne?in Fatima i?ini, di?er ekiplerin yaptıklarını iyile?tirecek bir konuma getirirken Ivan; Latin Amerika grubunun amaclarını gercekle?tirmenin bir yolunu buldu.?
• Di?erleriyle (ozellikle supervizorunuzle) aranızda guven tesis edin. Fatima, gorevlerin ucup gitmeyece?i ve yeni gorevlerinden bazılarının kurum icin onemli olabilece?i konusunda supervizorunu ikna etti. Ivan Latin Amerika grubu muduruyle arasında guven tesis ederek cabalarının roluyle uyumlu olmasına dikkat ediyordu.
• Job crafting cabalarınızı size yardım etme ihtimali en yuksek ki?ilere yonlendirin. Fatima Steve Porter’a ula?tı, cunku Steve i? gorevlerinin merkezine teknolojiyi koyma planlarına ilgi duyuyordu. Ivan ise toksik bir ili?kinin pe?inde ko?arsa zamanını bo?a harcayaca?ını fark etti ve bunun yerine umut vadeden bir ili?kiyi kovaladı.?

Job crafting ekonomik acıdan iyi ve kotu zamanlarda da, i?inizde anlamlı ve kalıcı de?i?iklikler yapmanıza olanak sa?layan basit, gorsel bir cercevedir. Fakat gunluk rutininizi bir adım geride bırakmanız, ve i?inizin bile?enlerini yeniden yapılandırma kabiliyetine sahip oldu?unuzu fark etmenizle ba?lar.

Uzun lafın kısası, i?inizin sizi ?ekillendirmesine izin vermeyin. Siz i?inizi ?ekillendirin.