Cac qu?c v??ng va hoang đ? c?a Phap
la danh x?ng đ? ch? cac nha cai tr? v?i t? cach la
quan ch?
c?a lanh th?
Phap
, b?t đ?u tr? vi t? th?i
Trung C?
cho t?i khi
đ? nh? đ? ch? Phap
s?p đ? vao n?m
1870
, v?i m?t s? l?n b? gian đo?n. Co nh?ng quan đi?m khac nhau v? th?i đi?m n??c
Phap
đ??c thanh l?p, do đo c?ng co nh?ng quan đi?m khac nhau v? v? vua đ?u tien (co y ki?n cho r?ng v? vua đ?u tien tr? vi k? t? khi
V??ng qu?c Tay Frank
đ??c thanh l?p vao n?m 843). Gi?a th?i k? t?
Charles Hoi
vao n?m 843 đ?n
Louis XVI
vao n?m
1792
, Phap co 45 v? vua. C?ng them b?y v? hoang đ? va qu?c v??ng sau
Cach m?ng Phap
, con s? nay len đ?n t?ng s? 52 qu?c v??ng c?a Phap.
Dan t?c Phap co ngu?n g?c t? s? k?t h?p gi?a cac b? t?c Gaul b?n đ?a (thu?c
cac dan t?c Celt
) va b? t?c
ng??i Frank
thu?c ch?ng t?c
German
. Tri?u đ?i đ?u tien c?a l?ch s? Phap la
v??ng tri?u Meroving
keo dai t? đ?u th? k? 5 t?i n?m 751. Ch??ng trinh giao d?c ti?u h?c t?i Phap coi
Clovis I
, vua c?a v??ng tri?u
Meroving
, la v? vua Phap đ?u tien. Tren th?c t?, cac v? vua thu?c tri?u đ?i Merowinger ch? la nh?ng tu tr??ng b? t?c. Clovis I chi?n th?ng ng??i
La Ma
, tr? thanh
Vua c?a ng??i Frank
, la ng??i đ?u tien tr? vi nh? m?t quan v??ng. Sau khi Clovis I m?t vao n?m 511, v??ng qu?c b? cac con trai c?a ong chia c?t thanh cac n??c Soissons (
Neustria
), Paris, Orleans (
Bourgogne
), va
Metz
(
Austrasie
)
[1]
.
Tri?u đ?i th? hai la
Carolingiens
đa th?ng nh?t cac v??ng qu?c Frank. Co th? xem tri?u đ?i Carolingien la v??ng quy?n đ?u tien c?a n??c Phap. V??ng qu?c r?ng l?n c?a
Charlemagne
huy?n tho?i ? t?c Charles I ? l?i b? chia c?t b?i
Louis I
. N?m 843, khi
Lothaire I
, con trai c?a Louis, c?m quy?n, v??ng qu?c c?a ng??i Frank l?i b? chia c?t. Ph?n phia đong tr? thanh n??c
đ?c
, khu v?c trung tam tr? thanh
V??ng qu?c Loraine
, v? sau la m?t ph?n c?a
đ? qu?c La Ma Th?n thanh
, phia tay tr? thanh n??c Phap. N?m
843
, sau
hi?p ??c Verdun
,
Charles II
tr? thanh quan v??ng đ?u tien cai tr? n??c Phap đ?c l?p
[2]
[3]
. Theo cach nhin hi?n đ?i, Charles II đ??c coi la v? vua đ?u tien c?a n??c Phap
[4]
.
Trong kho?ng th?i gian
1340
?
1360
va
1369
?
1801
, cac v?
vua Anh
t? nh?n them t??c hi?u
Vua Phap
(
Kings of France
). N?m
1328
,
Edward III c?a Anh
h??ng t??c hi?u t? ng??i c?u la
Charles IV c?a Phap
, nh?ng lu?t n??c Phap khong cho phep truy?n ngoi theo h? ngo?i. Ng??i k? v? c?a Charles IV la
Philippe VI c?a Phap
. Tuy v?y, tr? Edward III trong kho?ng 1360 t?i 1369, cac vua Anh v?n ti?p t?c gi? t??c hi?u nay đ?n t?n n?m
1801
[5]
. K? t?
Henri IV
, cac v? vua Phap thu?c dong h? Bourbon c?ng đ?ng th?i gi? t??c v?
Vua c?a Navarre
. N?m 1584, khi
Francois, Cong t??c x? Alencon
, em trai va la ng??i k? v? c?a
Henri III
, qua đ?i, Enrique III c?a Navarra, h?u du? c?a
Louis IX
, tr? thanh ng??i th?a k? ngai vang n??c Phap. Henri III c?a Navarra đ?ng quang ngay 27 thang 2 n?m 1594, tr? thanh vua
Henri IV c?a Phap
.
T? v? vua đ?u tien la Charles II t?i hoang đ? cu?i cung la
Napoleon III
, ch? co ba dong h? cai tr? n??c Phap:
Carolingien
,
Capetien
va
Bonaparte
. Trong đo, tri?u đ?i nha Capetien tr? vi lau nh?t va con đ??c chia thanh cac nhanh:
Valois
,
Bourbon
. Ti?p đo, hai nha Valois va Bourbon c?ng đ??c chia thanh nh?ng nhanh nh? h?n:
Valois-Orleans
,
Valois-Angouleme
va
Bourbon-Orleans
. N?n
phong ki?n
Phap ch? co ba hoang đ? va đ?u thu?c nha Bonaparte:
Napoleon I
,
Napoleon II
va
Napoleon III
. Napoleon III la v? quan v??ng cu?i cung va c?ng la
t?ng th?ng
đ?u tien c?a Phap.
Nien đ?i cac v??ng tri?u Phap
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
|
Trung C?
|
|
|
|
|
|
đ? nh?t
đ? ch?
|
Ph?c
hoang
|
V??ng
tri?u
100 ngay
|
Ph?c
hoang
|
Quan ch?
thang B?y
|
|
đ? nh?
đ? ch?
|
|
|
|
|
|
|
|
Capetien
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Carolingien
|
Capetien
|
|
Valois
|
|
Bourbon
|
Cach m?ng
|
Bonaparte
|
Bourbon
|
Bonaparte
|
|
Bourbon
|
|
đ? nh? c?ng hoa
|
Bonaparte
|
đ? tam c?ng hoa
|
|
|
|
Valois
|
Valois-Orleans
|
Valois-Angouleme
|
|
|
|
|
|
|
|
Bourbon-Orleans
|
|
|
|
843
|
987
|
1328
|
1498
|
1515
|
1589
|
1792
|
1804
|
1814
|
1814
|
1815
|
1815
|
1830
|
1848
|
1852
|
1870
|
|
Danh sach cac v? vua va hoang đ?
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Tri?u đ?i Carolingiens
T? 843 đ?n 987
|
|
|
|
|
843
|
987
|
1870
|
|
Chan dung
|
Vua
|
T??c hi?u
|
Tr? vi
|
Ghi chu
|
|
Charles II
|
Vua c?a Phap
Hoang đ? La Ma ph??ng Tay
|
843
|
?
|
6 thang 10, 877
|
Charles II le Chauve
|
|
Louis II
|
Vua c?a Phap
|
6 thang 10, 877
|
?
|
10 thang 4, 879
|
Louis II le Begue
|
|
Louis III
|
Vua c?a Phap
|
10 thang 4, 879
|
?
|
5 thang 8, 882
|
|
|
Carloman II
|
Vua c?a Phap
|
10 thang 4, 879
|
?
|
6 thang 12, 884
|
|
|
Charles III
|
Vua c?a Phap
Hoang đ? La Ma ph??ng Tay
|
885
|
?
|
13 thang 1, 888
|
Charles le Gros
|
|
Eudes I
|
Vua c?a Phap
|
29 thang 2, 888
|
?
|
1 thang 1, 898
|
Ba t??c Paris
|
|
Charles III
|
Vua c?a Phap
|
1 thang 1, 898
|
?
|
30 thang 6, 922
|
Charles III le Simple
|
|
Robert I
|
Vua c?a Phap
|
30 thang 6, 922
|
?
|
15 thang 6, 923
|
|
|
Raoul I
|
Vua c?a Phap
|
13 thang 7, 923
|
?
|
14 thang 1, 936
|
|
|
Louis IV
|
Vua c?a Phap
|
19 thang 6, 936
|
?
|
10 thang 9, 954
|
|
|
Lothaire
|
Vua c?a Phap
|
12 thang 11, 954
|
?
|
2 thang 3, 986
|
|
|
Louis V
|
Vua c?a Phap
|
8 thang 6, 986
|
?
|
22 thang 5, 987
|
Louis V le Faineant
|
Tri?u đ?i nha Capetien
T? 987 đ?n 1328
|
|
|
|
|
|
843
|
987
|
1328
|
1870
|
|
Cac h?u du? c?a
Hugues Capet
con gi? tr? vi n??c Phap cho t?i 1792 va ti?p t?c t? 1814 t?i 1848, nh?ng hai nhanh sau đ??c g?i ph? bi?n la Valois va Bourbon.
Hugues II
, con trai
Robert II
, va
Philippe
, con trai
Louis VI
, đ?u t?ng gi? ngoi vua cung cha. Nh?ng c? hai khong đ??c tinh vao danh sach theo truy?n th?ng b?i ch? đong vai tro th? y?u.
Chan dung
|
Vua
|
T??c hi?u
|
Tr? vi
|
Ghi chu
|
|
Hugues Capet
|
Vua c?a Phap
|
3 thang 7, 987
|
?
|
24 thang 10, 996
|
|
|
Robert II
|
Vua c?a Phap
|
24 thang 10, 996
|
?
|
20 thang 7, 1031
|
Robert II le Pieux
|
|
Henri I
|
Vua c?a Phap
|
20 thang 7, 1031
|
?
|
4 thang 8, 1060
|
|
|
Philippe I
|
Vua c?a Phap
|
4 thang 8, 1060
|
?
|
29 thang 7, 1108
|
|
|
Louis VI
|
Vua c?a Phap
|
29 thang 7, 1108
|
?
|
1 thang 8, 1137
|
Louis VI le Gros
|
|
Louis VII
|
Vua c?a Phap
|
1 thang 8, 1137
|
?
|
18 thang 9, 1180
|
Louis VII le Jeune
|
|
Philippe II
|
Vua c?a Phap
|
18 thang 9, 1180
|
?
|
14 thang 7, 1223
|
Philippe Auguste
|
|
Louis VIII
|
Vua c?a Phap
|
14 thang 7, 1223
|
?
|
8 thang 11, 1226
|
Louis VIII le Lion
|
|
Louis IX
|
Vua c?a Phap
|
8 thang 11, 1226
|
?
|
25 thang 8, 1270
|
Saint Louis - Thanh Louis
|
|
Philippe III
|
Vua c?a Phap
|
25 thang 8, 1270
|
?
|
5 thang 10, 1285
|
Philippe III le Hardi
|
|
Philippe IV
|
Vua c?a Phap
|
5 thang 10, 1285
|
?
|
29 thang 11, 1314
|
Philippe IV le Bel
|
|
Louis X
|
Vua c?a Phap
|
29 thang 11, 1314
|
?
|
5 thang 6, 1316
|
Louis X le Hutin
|
|
Jean I
|
Vua c?a Phap
|
15 thang 11, 1316
|
?
|
20 thang 11, 1316
|
Jean I le Posthume
S?ng va gi? ngoi trong 5 ngay
|
|
Philippe V
|
Vua c?a Phap va Navarre
|
20 thang 11, 1316
|
?
|
3 thang 1, 1322
|
Philippe V le Long
|
|
Charles IV
|
Vua c?a Phap va Navarre
|
3 thang 1, 1322
|
?
|
1 thang 2, 1328
|
Charles IV le Bel
|
Tri?u đ?i nha Valois
T? 1328 đ?n 1589
|
|
|
|
|
|
843
|
1328
|
1498
|
1870
|
|
Cac v? vua Valois nhanh tr??ng tr? vi t? 1328 t?i 1498, ti?p đo đ?n cac v? vua nhanh th? Valois-Orleans va Valois-Angouleme. T? 1422 t?i 1453,
Henry VI c?a Anh
la vua mi?n B?c n??c Phap.
Charles VII
đ?ng ngoi n?m 1429 lam quy?n l?c c?a Henry VI gi?m đi r?t nhi?u, nh?ng Henry v?n len ngoi vua Phap ?
Paris
vao n?m 1431. Tuy v?y, Henry VI khong đ??c coi la vua th?c s? c?a Phap
Chan dung
|
Vua
|
T??c hi?u
|
Tr? vi
|
Ghi chu
|
|
Philippe VI
|
Vua c?a Phap
|
1 thang 2, 1328
|
?
|
22 thang 8, 1350
|
Philippe VI de Valois
|
|
Jean II
|
Vua c?a Phap
|
22 thang 8, 1350
|
?
|
8 thang 4, 1364
|
Jean II le Bon
|
|
Charles V
|
Vua c?a Phap
|
8 thang 4, 1364
|
?
|
16 thang 9, 1380
|
Charles V le Sage
|
|
Charles VI
|
Vua c?a Phap
|
16 thang 9, 1380
|
?
|
21 thang 10, 1422
|
Charles VI le Bienaime, le Fol
|
|
Charles VII
|
Vua c?a Phap
|
21 thang 10, 1422
|
?
|
22 thang 7, 1461
|
Charles VII le Victorieux, le Bien-Servi
|
|
Louis XI
|
Vua c?a Phap
|
22 thang 7, 1461
|
?
|
30 thang 8, 1483
|
Louis XI le Prudent, l'Araignee
|
|
Charles VIII
|
Vua c?a Phap
|
30 thang 8, 1483
|
?
|
7 thang 4, 1498
|
Charles VIII l'Affable
|
Tri?u đ?i nha Valois-Orleans
T? 1498 đ?n 1515
|
|
|
|
|
|
843
|
|
|
1870
|
|
Chan dung
|
Vua
|
T??c hi?u
|
Tr? vi
|
Ghi chu
|
|
Louis XII
|
Vua c?a Phap
|
7 thang 4, 1498
|
?
|
1 thang 1, 1515
|
Louis XII le Pere du Peuple
|
Tri?u đ?i nha Valois-Angouleme
T? 1515 đ?n 1589
|
|
|
|
|
|
843
|
|
|
1870
|
|
Chan dung
|
Vua
|
T??c hi?u
|
Tr? vi
|
Ghi chu
|
|
Francois I
|
Vua c?a Phap
|
1 thang 1, 1515
|
?
|
31 thang 3, 1547
|
|
|
Henri II
|
Vua c?a Phap
Cong t??c Bretagne
|
31 thang 3, 1547
|
?
|
10 thang 7, 1559
|
|
|
Francois II
|
Vua c?a Phap
|
10 thang 7, 1559
|
?
|
5 thang 12, 1560
|
|
|
Charles IX
|
Vua c?a Phap
|
5 thang 12, 1560
|
?
|
30 thang 5, 1574
|
|
|
Henri III
|
Vua c?a Phap
Vua Ba Lan
|
30 thang 5, 1574
|
?
|
2 thang 8, 1589
|
|
Tri?u đ?i nha Bourbon
1589 đ?n 1792
|
|
|
|
|
|
843
|
1589
|
1792
|
1870
|
|
Chan dung
|
Vua
|
T??c hi?u
|
Tr? vi
|
Ghi chu
|
|
Henri IV
|
Vua c?a Phap va Navarre
|
2 thang 8, 1589
|
?
|
14 thang 5 n?m 1610
|
Henri IV, le Bon Roi Henri
|
|
Louis XIII
|
Vua c?a Phap va Navarre
|
14 thang 5 n?m 1610
|
?
|
14 thang 5 n?m 1643
|
Louis XIII le Juste
|
|
Louis XIV
|
Vua c?a Phap va Navarre
|
14 thang 5 n?m 1643
|
?
|
1 thang 9 n?m 1715
|
Louis XIV, le Roi Soleil
|
|
Louis XV
|
Vua c?a Phap va Navarre
|
1 thang 9 n?m 1715
|
?
|
10 thang 5 n?m 1774
|
Louis XV le Bien-Aime
|
|
Louis XVI
|
Vua c?a Phap va Navarre
Vua c?a ng??i Phap
|
10 thang 5 n?m 1774
|
?
|
10 thang 8 n?m 1792
|
|
Cach m?ng Phap
1792 đ?n 1804
|
|
|
|
|
|
843
|
|
|
1870
|
|
T?
21 thang 1
n?m
1792
t?i
8 thang 6
n?m
1795
, con trai c?a
Louis XVI
la Louis-Charles gi? t??c hi?u
Vua c?a Phap
, tr? thanh
Louis XVII
. Nh?ng tren th?c t?, hoang gia b? giam gi? ?
Tour du Temple
, quy?n l?c thu?c v? nh?ng ng??i Cach m?ng. Sau khi Louis XVII ch?t, ng??i chu th?a h??ng t??c hi?u, tr? thanh
Louis XVIII
. Nh?ng Louis XVIII c?ng ch? th?c s? thanh vua Phap vao n?m 1814.
đ? nh?t đ? ch?
T? 1804 đ?n 1814
|
|
|
|
|
|
843
|
|
|
1870
|
|
Chan dung
|
Vua
|
T??c hi?u
|
Tr? vi
|
Ghi chu
|
|
Napoleon I
|
Hoang đ? c?a ng??i Phap
Vua Y
|
18 thang 5 n?m 1804
|
?
|
11 thang 8 n?m 1814
|
|
Bourbon ph?c hoang
T? 1814 đ?n 1815
|
|
|
|
|
|
843
|
|
|
1870
|
|
Chan dung
|
Vua
|
T??c hi?u
|
Tr? vi
|
Ghi chu
|
|
Louis XVIII
|
Vua c?a Phap
|
2 thang 5 n?m 1814
|
?
|
13 thang 3 n?m 1815
|
|
V??ng tri?u 100 ngay
1815
|
|
|
|
|
|
843
|
|
|
1870
|
|
Chan dung
|
Vua
|
T??c hi?u
|
Tr? vi
|
Ghi chu
|
|
Napoleon I
|
Hoang đ? c?a ng??i Phap
|
20 thang 3 n?m 1815
|
?
|
15 thang 5 n?m 1815
|
|
|
Napoleon II
|
Hoang đ? c?a ng??i Phap
Vua c?a Roma
|
22 thang 6 n?m 1815
|
?
|
7 thang 7 n?m 1815
|
|
Bourbon ph?c hoang
T? 1815 đ?n 1830
|
|
|
|
|
|
843
|
|
|
1870
|
|
Cach m?ng thang B?y
n?m
1830
, Charles X m?t quy?n l?c nh?ng v?n nh??ng ngoi cho ng??i chau la Cong t??c Bordeaux, tr? thanh
Henri V
. Thai t?, con trai Charles X, khi đo la
Louis-Antoine
. Louis-Antoine đoi khi c?ng đ??c xem nh? vua Louis XIX c?a Phap, gi? t??c v? trong vong 20 phut gi?a hai l?n ky c?a Charles X va chinh Louis-Antoine.
đ??c cac ngh? s? ?ng h?,
Louis-Philippe I
gi? ch?c quan ph? chinh r?i len ngoi ngay
9 thang 8
n?m
1830
, 7 ngay sau khi Henri V len ngoi.
Chan dung
|
Vua
|
T??c hi?u
|
Tr? vi
|
Ghi chu
|
|
Louis XVIII
|
Vua c?a Phap
|
7 thang 7 n?m 1815
|
?
|
16 thang 9 n?m 1824
|
|
|
Charles X
|
Vua c?a Phap
|
16 thang 9 n?m 1824
|
?
|
2 thang 8 n?m 1830
|
|
Bourbon-Orleans - Quan ch? thang B?y
T? 1830 đ?n 1848
|
|
|
|
|
|
843
|
1830
|
1848
|
1870
|
|
Chan dung
|
Vua
|
T??c hi?u
|
Tr? vi
|
Ghi chu
|
|
Louis-Philippe I
|
Vua c?a ng??i Phap
|
9 thang 8 n?m 1830
|
?
|
24 thang 2 n?m 1848
|
Louis Philippe, le Roi Citoyen
|
đ? nh? c?ng hoa
1848 đ?n 1852
|
|
|
|
|
|
843
|
|
|
1870
|
|
Louis-Napoleon Bonaparte
gi? ch?c
T?ng th?ng Phap
t? 1848 t?i 1852, sau đo len ngoi hoang đ?, tr? thanh Napoleon III. Napoleon III la v? quan v??ng cu?i cung, đ?ng th?i la t?ng th?ng đ?u tien c?a Phap.
đ? nh? đ? ch?
T? 1852 đ?n 1870
|
|
|
|
|
843
|
1852
|
1870
|
|
Chan dung
|
Vua
|
T??c hi?u
|
Tr? vi
|
Ghi chu
|
|
Napoleon III
|
Hoang đ? c?a ng??i Phap
|
2 thang 12 n?m 1852
|
?
|
4 thang 9 n?m 1870
|
T?ng th?ng
đ?u tien
|
Chi?n tranh Phap-Ph?
n? ra cu?i
đ? nh? đ? ch?
, ch?m d?t vai tro tr? vi c?a Napoleon III. N?n
đ? tam c?ng hoa
đ??c thanh l?p,
ch? đ? quan ch?
Phap k?t thuc.