Татарстан

Байрак Илтамга
Башкала	Казан
Халык саны	3 894 120 (1 гыйнвар 2021)
Нигезл?нг?н	30 август 1990
С?гать кушагы	М?ск?? вакыты , Европа/М?ск??, UTC+03:00
Р?сми тел	рус теле , татар теле
География
И?Б	Россия
М?йдан	67,847 км²
Координатлар	55.55°N 50.93°E
RU-TA
Д??л?т башлыгы исеме	Татарстан Республикасы Р?исе
Д??л?т башлыгы	Р?ст?м Ми?неханов
Х?к?м?т башлыгы	Алексей Песошин
Икътисад
Акча бер?млеге	Р?с?й сумы
Башка м?гъл?мат
Ярд?м телефоннары

Татарста?н Респу?бликасы яис? Татарста?н ( рус.   Республика Татарстан ) ? Россия Федерациясе бел?н берл?шк?н ??м Россия Федерациясе субъекты булган демократик хокукый д??л?т , Татарстан Республикасы Конституциясе , Россия Федерациясе ??м Татарстан Республикасы арасындагы махсус шартнам? нигезенд? Россия Федерациясе бел?н берл?шк?н республика ^[1] . Татарстан Республикасы Россия Федерациясене? Идел буе федераль б?лгесен? кер?. Татарстан Республикасы башкаласы  ? Казан ш???ре .

Татарстан Республикасы суверенитеты , Россия Федерациясе карамагындагы м?сь?л?л?рд?н ??м Россия Федерациясе бел?н Татарстан Республикасыны? уртак карамагындагы м?сь?л?л?р буенча Россия Федерациясе в?кал?тл?ренн?н тыш, д??л?т хакимиятене? (канун чыгару, башкарма ??м суд) б?тен тулылыгына ия булуда чагыла ??м Татарстан Республикасыны? аерылгысыз хасияте була. Татарстан Республикасы Конституциясе

Россияд? икътисадый яктан и? к?чле т?б?кл?рне? берсе. 1920 елны? 27 маенда т?зелг?н ( ТАССР ).

Татарстан Россияне? Аурупа ?леше ?з?генд?, ике елга ? Идел ??м Кама кушылган урында урнашкан. Аны? халкы 3 миллионга якын кешене т?шкил ит?. Уртача-континенталь климат, ?ылы, кайвакыт эссе ??й ??м уртача кыш. Татарстанны? т?п байлыгы ? нефть. Безд? 2 д??л?т теле: рус ??м татар теле. Казанда и? матур соборларны? берсе ? Изге Павел Соборы. Ист?лекле урыннар арасында: М?д?ният ??м ял паркы, Казан Кремле ??м Казан университеты, Татар Драматик театры ??м Казан елга порты.

Географик м?гъл?мат [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Т?п м?кал?: Татарстан географиясе

Татарстан Россия Федерациясе ?з?генд?, К?нчыгыш Аурупа тигезлегенд? , ике зур елга ? Идел ??м Чулман очрашкан урында урнашкан. Казан М?ск??д?н 797 км ераклыкта.

Республика территориясе озынлыгы ? т?ньяктан к?ньякка 290 км ??м к?нбатыштан к?нчыгышка 460 км . Татарстан чит ил д??л?тл?ре бел?н чикт?ш т?гел.

Татарстан территориясе ? урманлы ?ирд? яткан тигезлек. Республиканы? к?ньяк-к?нчыгышында калкулыклар бар.

Татарстан территориясене? 16 % урманнар бел?н капланган. Фаунасында 500 д?н артык хайван т?ре бар.

Рельеф [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Татарстан К?нчыгыш Аурупа тигезлегене? к?нчыгыш ?лешенд? урнашкан ??м аны? т?п ?зенч?лекл?рен? ия. Гомум?н, Татарстанны? ?ир ?сте т?зелеше дулкын-сыман тигезлект?н гыйбар?т. Аны? уртача биеклеге ди?гез ?стенн?н 170 м  га, ? аерым урыннары 300? 350 м  га ?ит?. К?бесенч?, биеклеге 100 м дан узмаган т?б?нлекл?рд?н тора.

К?нчыгыш Аурупа тигезлеге Иделд?н алып к?нчыгышка, Урал тауларына таба к?т?рел? бара. Татарстанны? ?ир ?сте ?чен д? бу ?зенч?лек хас: аны? и? т?б?н урыннары ? Идел аръягыны? к?нбатышына, ? и? биек ?ирл?ре к?нчыгышына таба урнашкан. Биред? республиканы? к?ньяк-к?нчыгышында Б?гелм?-Б?л?б?й калкулыгы ята.

Республиканы? к?ньяк-к?нбатыш ?лешен? 200? 250 м биеклегенд?ге Идел буе калкулыгы тармаклары керг?н. Иделне? т?п у?ъяк ярыны? биек ??м тек? булуы шушы калкулыкны? Иделг? якын ук килеп ?ит?е ??м аны? Идел суы агымы т?эсиренд? ?имерел?е бел?н а?латыла.

Шулай итеп, Татарстанны? ?ир ?сте урта ?лешенд? ? т?б?нлекл?рд?н (Идел аръягы т?б?нлеге), ? кырый ?лешл?ре калкулыклардан (Б?гелм?, Идел буе ?.б. калкулыклар) торуы бел?н аерыла. Бу ?зенч?лек аны? геологик т?зелешен? б?йле.

Климат [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Республикада уртача-континенталь климат, ??й к?не ?ылы ??м уртача салкын кыш бел?н аерылып тора. Елны? и? ?ылы ае июль (+18…+20 °C), и? салкыны ? гыйнвар (?13…?14 °C). Температураны? абсолют минимумы ?44…?48 °C ( Казанда ?46,8 °C). И? югары температура +37…+42 °C. Абсолют еллык температура (амплитуда) 80?90 °C ка ?ит?.

Татарстан чикл?ренд? климат аермалары юк. Ел д?вамында Кояш балкышы с?гатьл?рене? саны 1763 т?н 2066 га кад?р ( Минз?л? ). И? кояшлы чор ? апрельд?н август аена кад?р. Ел эченд? кояш радиациясе якынча 3900 МЖж/м² т?шкил ит?.

Уртача еллык температура якынча 2?3,1 °C.

Уртача т??лек температураны? 0 °C аша тотрыклы к?ч?е апрель башында ??м октябрь азагында була. Температура 0 градустан югары ? 198?209 к?н, 0 градустан т?б?н ? 156-157 к?н.

Уртача еллык явым-т?шем к?л?ме 460?540 мм т?шкил ит?. И? к?п явым-т?шем июль аена (51?65 мм), минимум ? февраль аена (21?27 мм) туры кил?. Барыннан да бигр?к, Чулман аръягында ??м Идел алдында явым-т?шемн?р к?з?тел?. Вегетация чоры 170 т??лек чамасы т?шкил ит?.

Кар катламы ноябрь уртасыннан со? барлыкка кил?, ул апрельне? беренче яртысында барлыкка кил?. Кар катламыны? ятуы елына 140?150 к?н, уртача калынлыгы 35?45 см.

Чикт?шлек [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Файдалы казылмалар [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Нефть [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Республиканы? и? зур байлыгы ? нефть . Тулаем запас зурлыгы 1 млрд тонна ис?пл?н?. Татарстанда 127 урында нефть булуы билгеле, алар ?з эчен? 3 ме?н?н артык ятманы керт?. Лениногорск районында урнашкан Ромашкино нефть чыганагы  ? Россияд? и? зур чыганакларны? берсе; шулай ук Я?а Елхау ??м Савызбаш эре чыганаклары, уртача Баулы чыганагы бар. ^[2] Нефть бел?н берг? иярчен газ да чыгарыла ? нефтьне? бер тоннага якынча 40 м ³. Бернич? кечкен? табигый газ ??м газ конденсаты чыганаклары булуы м?гъл?м.

К?мер [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Татарстан территориясенд? 108 к?мер ятма эзл?п табылган. Шуны? бел?н берг?, с?н?гый к?л?мн?рд? Чулман к?мер бассейныны? К?ньяк Татар, М?л?к?с ??м Т?ньяк Татар районнарга б?йл?нг?н к?мер ятмаларны гына кулланып була. К?мер ятмаларыны? тир?нлеге ? 900? 1200 м .

Башка файдалы казылмалар [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Республика ?ирастында известьташ, доломитлар, т?зелеш комы, кирпеч балчыклары, т?зелеш ташы, гипс, ком-гравий катнашмасы, торф, шулай ук перспективлы нефть битумы, к?р?н ??м таш к?мер, я?а торган сланец, цеолитлар, бакыр ??м бокситларны? с?н?гый запаслары бар. Цеолитлы (руда булмаган казылмаларыны? якынча 50 % ?леше), карбонатлы (як. 20 % ), балчыклы (як. 30 % ) токымнар, ком-гравий катнашмасы ( 7,7 % ), комнар ( 5,4 % ), гипслар ( 1,7 % ) аеруча м??имн?рд?н саналалар. 0,1 % ?лешне фосфоритлар, тимероксидлы пигментлар ??м битумлы токымнар бил?п тора.

Су ресурслары [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

И? эре елгалар ? Идел (республика территориясе буенча 177 км ага), Чулман ( 380 км ) ??м аны? кушлыдыклары ? Нократ  ( 60 км ) ??м Агыйдел  ( 50 км ), алар гомуми агым су микъдарыны? 97,5 % ?лешен т?шкил ит?л?р. Алардан башка, республика территориясе буенча якынча 500 озынлыгы 10 км -дан артык кече елга ??м к?п санлы чишм?л?р ага. Су ресурсларыны? зур ?леше Куйбышев ??м Т?б?н Кама сусаклагычларында тупланган. Республика территориясенд? 8 ме?н?н артык к?л ??м 7 ме?н?н артык сазлык бар. К?нчыгыш Кама аръягыны? т?ньяк ?леше ? Кама-Агыйдел уйсулыгында сазлыклар аеруча к?п.

Татарстанны? и? эре су объектлары ? республиканы т?рле максатларда кир?кле су ресурслары бел?н т?эмин ит? торган 4 сусаклагыч.

• Куйбышев сусаклагычы 1955 елда т?зелг?н, ул ? Татарстанда гына т?гел, б?тен Европада и? эре сусаклагыч. Урта Иделне? сезонлы агымын, судночылык, су бел?н т?эмин ит?не ??м сугаруны ?айга сала.
• Т?б?н Кама сусаклагычы 1978 елда т?зелг?н ??м гидрот?ен буенча к?нлек ??м атналык су агымын к?йл?п тора.
• З?й гидрот?ене 1963 елда т?зелг?н, ГРЭСны техник яктан т?эмин ит? ?чен хезм?т к?рс?т?.
• Карабаш сусаклагычы 1957 елда т?зелг?н, нефть к?сепл?рен ??м с?н?гать ширк?тл?рен су бел?н т?эмин ит?. ^[3]

?ир асты сулары [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

2005 елдагы  х?ле буенча, Татарстанда 29 ?ирасты тозсыз су чыганагы эзл?п табылган, запаслары ? 1 млн м³/т??лек, шул ис?пт? с?н?гый ?зл?штер? ?чен якынча ?чт?н бер ?леше ?зерл?нг?н.

Минераль ?ирасты сулары запаслары да к?п. 2004 елдагы  х?ле буенча, минераль ?ирасты сулары запаслары 3,293 ме? м³/т??лек санны т?шкил ит?л?р.

Саклана торган табигый территориял?р [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

2009 елдагы  х?ле буенча, Татарстанны? табигый-тыюлык фонды ?з эчен? 154 аеруча сакланган табигый территорияне керт?, шул ис?пт?н:

• Идел-Чулман д??л?т табигый бисфера тыюлыгы ;
• ≪Т?б?н Чулман≫ милли паркы ;
• 24 т?б?к ???миятенд?ге т?рле профильле д??л?т табигый заказлык;
• 127 т?б?к ???миятенд?ге табигый ??йк?л, шул ис?пт?н ?ир ?стенд?ге ? 63, су ? 64 (к?лл?р, елгалар, чишм?л?р);
• 1 ?ирле ???миятенд?ге аеруча сакланган табигый территория.

Тарих [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Т?п м?кал?: Татарстан тарихы

Беренче торак урыннар тарихы безне? эрага кад?р VIII гасырга барып тоташа. Со?рак, IX ? XIII гасырларда бу ?ирл?рд? Болгар д??л?те урнашкан була. XIII гасырда ул монголлар тарафыннан ?имерел?, ??м, Чы?гызхан империясене? таркалуыннан со?, ?учи олысы составына кертел?.

XV гасырны? башында Олуг М?х?мм?д хан Казан ханлыгыны? Алтын Урдага б?йсезлеге турында игълан ит?. Я?а д??л?т м?ст?кыйль р?вешт? М?ск?? бел?н м?н?сб?тл?рне т?зи башлый. Казанда М?ск?? яклы фирка (партия) бик к?чле була, ч?нки с??д?г?рлекне? бер ?леше М?ск?? бел?н тыгыз с??д? м?н?с?б?тл?ренд? була; шуны? ?ст?вен?, М?ск?? Казан с?яс?тен? зур т?эсир ясый ??м т?хетк? ?зен? кир?к булган ханны утырту ?чен аны? эчке эшл?рен? еш кына тыкшынган була. 1552 елда , Явыз Иван д?веренд?, Казан ханлыгы ?имерел? ??м М?ск?? патшалыгы составына кертел?.

Россия составында Казанны Казан патшалыгы , ? аннан со? Казан губернасы дип атыйлар. Территория ?зидар?сез була ? губерна башында император тарафыннан т?гаенл?нг?н губернатор тора.

1920 елда Владимир Ленин т?къдиме бел?н АТССР оештыру турындагы декрет кабул ител?, ул РСФСР составына кер?.

Татарстан Республикасы [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

• 1990 елны? 30 августында Татарстан суверенитеты турында декларация кабул ител?.
• 1992 елны? 21 мартында суверен статус турында референдум ?т?. Халыкны? ⅔ ?леше суверенитетны хуплый.
• 1992 елны? 31 мартында Татарстан Чечня бел?н берлект? Федератив килеш?не имзалый.
• 1992 елны? 6 ноябренд? Татарстан Конституциясе кабул ител?.
• 2000 елдан башлап Конституцияг? кертелг?н ?зг?рт?л?р н?ти??сенд? Татарстан ? Россия Федерациясе субъекты .
• 2002 елны? 19 апреленд? Татарстан Д??л?т Советы Конституцияг? кертелг?н ?зг?рт?л?рне хуплый.
• 2005 елны? октябренд? Татарстан ??м федераль ?з?к арасында я?а килеш? имзалана. Килеш?д? ике д??л?т теле раслана.

Халык [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Т?п м?кал?: Татарстан халкы

Татарстан халкыны? 83,23% Татарстанда туган (2002); Татарстан халкыны? 1,55% Башкортстаннан , 1,24% ?зб?кстаннан , 0,9% Казахстаннан, 0,74% Украинадан , 0,74% Пермь ?лк?сенн?н , 0,65% Самара ?лк?сенн?н к?чеп килг?нн?р.

Татарстанга к?чеп килг?н 628 ме? кешед?н нибары 34,8% (218 ме? кеше) гына татарлар; 47,8% ? руслар, 2,9% ? украиннар, 1,8% ? башкортлар, 1,3% ? аз?рбай?аннар. ^[13]

Телл?р [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Татарстан Республикасында ике д??л?т теле ? татар ??м рус . Моны? турында Татарстан Конституциясенд? ??м Татарстан телл?ре турындагы канунда ?йтел?.

Дин [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Татарстан территориясенд? 1000-н?н артык терк?лг?н дини берл?шм? бар. Татарстанны? ике т?п дине ? ислам ??м христианлык .

Ислам дине Идел буе Болгарстанында 922 елда кабул ител?.

Торак пунктлар [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Татарстан ? Россияд? берд?нбер ике миллионлы агломерацияг? (бер ?з?кле Казан ??м к?п?з?кле Чаллы (Т?б?н Кама) агломерациял?ре) ия булган т?б?к. Республикада шулай ук ярым миллионлы ?лм?т (К?ньяк Татарстан) агломерациясе урнаша.

Татарстанда 155-ме? кешег? ис?пл?нг?н Иннополис ф?н ш???ре ??м 100-ме? кешег? ис?пл?нг?н Салават К?пере торак комплексы бар. Шулай 40-ме?ле Смарт-сити ??м 157-ме?ле Яшел ?з?н иярчен ш???рл?рен булдыру планда тотыла.

М?д?ният [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Тарихи ??м ??гърафи факторлары буенча Татарстан к?пт?н ике зур цивилизация ??м м?д?ният арасында яши: к?нчыгыш ??м к?нбатыш. Шушы фактор Татарстанны? м?д?ни яктан бай булын к?рс?т?.

М?д?ни мирасны саклауны? ??м популярлаштыруны? и? к?рк?м ?рн?ге ? Казан Кремле . Шулай итеп, Казанны? 1000-еллыгын билгел?? Татарстанны? м?д?ни ?сешен, дини ??м милли толерантлык идеял?рене? ?стен булуын ассызыклый. Х?зерге Татарстанда 3 ЮНЕСКО Б?тенд?нья м?д?ни мирас объекты бар: Казан Кремле (2000 елдан сон), Болгар археология комплексы (2014 елдан сон), Свияжск ш???р утравыны? Успение соборы (2017 елдан сон). ^[15]

Татарстанда 825 г??ит-журнал чыга. Шул ис?пт?н ш???р ??м район г??итл?ре. Алар рус, татар, ар ??м чуаш телл?ренд? чыгалар. Республикада 100-д?н артык милл?т в?килл?ре яши, 37 милли-м?д?ни оешманы берл?штерг?н Татарстан халыклары Ассамблеясы эшли.

Ф?н ??м м?гариф [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Татарстан ? к?чле ф?н ??м м?гариф потенциаллы т?б?к. М?гариф ?лк?сенд? 170 000 кеше хезм?т ит?. Урта 11 еллы белем алу м??б?ри ??м бушлай. Гомум?н, Татарстанда 2434 белем бир? учреждениясе бар, барлыгы якынча 600 000 укучы белем ала.

И? популяр уку йортлары:

• Казан (Идел буе) федераль университеты ,
• А. Н. Туполев исеменд?ге Казан илк?л?м тикшерен? техник университеты (КАИ) .
• Казан милли тикшерен? технология университеты (КХТИ) .
• Казан д??л?т медицина университеты .
• Казан д??л?т архитектура-т?зелеш университеты .
• Казан д??л?т аграр университеты .
• Казан д??л?т м?д?ният ??м с?нгать университеты .
• Казан д??л?т энергетика университеты .
• Кама д??л?т инженер-икътисади академия (ИНЭКА)
• Кызыл Байраклы Жуков орденлы Казан югары танк команда училище

Административ-территориаль б?ленеш [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Т?п м?кал?: Татарстанны? административ-территориаль б?ленеше

??м??рият территориясе 43 административ районга б?лен?. Аларны? ?з?кл?ре булып республика карамагындагы ? 14, районнар карамагындагы 8 ш???р, ш???р тибындагы 8 поселок ??м 16 авыл тора (8-нче кушымтаны ??м 127-нче битт?ге картаны карагыз).

??м??рият карамагындагы ш???рл?р, район ?з?кл?ре булып торсалар да, районнар составына кермил?р, алар турыдан-туры ??м??рият хакимияте тарафыннан идар? ител?л?р ??м м?ст?кыйль административ бер?млекне т?шкил ит?л?р. Алардан башка ике  ? Казан ??м Чаллы  ш???рл?ре бернич? районны ?з эчен? алалар.

Икътисад [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Татарстан ? икътисади ??м ф?нни-техник потенциалы зур булган индустриаль-аграр республика: нефть, химия, нефть химиясе, электр энергетикасы, машиналар т?з?, ?и?ел ??м азык-т?лек с?н?гате, заманча авыл ху?алыгы алга китк?н.

Татарстан 6 икътисади районга б?лен?: Идел алды , Казан , Чулман алды , Т?ньяк-к?нчыгыш Чулман буе , К?нбатыш Чулман аръягы , К?ньяк-к?нчыгыш Чулман аръягы .

Транспорт [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

??м??рият нык ?ск?н транспорт челт?рен? ия. Аны? нигезен ?ава авиациясе, тимер юллар ??м д?рт к?йм? й?решле ( Идел , Чулман , Нократ , Агыйдел ) елга т?шкил ит?.

Россияне? и? эре транспорт системалары кисешк?н ноктада урнашкан, Татарстан аша Уралны?, Себерне? , Ерак К?нчыгышны? ?з?к Россия ??м кайбер БДБ илл?ре бел?н элемт? тормышка ашырыла.

Тимер юл транспорты [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Татарстанда тимер юл транспортыны? ?с? башлавы М?ск??-Казан тимер юлын т?з? бел?н б?йле; 1893 елда З?я  ? М?ск??, ? 1894 елда Казан  ? Яшел ?з?н х?р?к?те ачыла. 1924 елдан Казан ? Свердловск тимер юл сызыгы файдалануга тапшырыла. Татарстан территориясенд?ге баш магистральл?р: т?ньяк ( Т?б?н Карамалы , Яшел ?з?н, Казан, ?гер?е аша ?т?), к?ньяк (Норлат, Б?гелм? ??м Ютазы аша ?т?). К?нчыгышта бу ике магистральне ?гер?е ? Акбаш тимер юлы тоташтыра.

Тышкы икътисади элемт?л?р [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Россия т?б?кл?рне? к?пчелеге кебек ?к, Татарстанны? д?ньяны? к?п илл?ре бел?н туры икътисади элемт?л?ре бар, кайбер илл?рд? Татарстанны? тышкы икътисади в?киллекл?ре ачыла.

Д??л?т т?зелеше [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Россия д??л?т хакимияте органнары ??м Татарстан д??л?т хакимияте органнары арасында эшл?р ??м в?кал?тл?р б?леш? турындагы Шартнам?

Россия Федерациясе д??л?т хакимияте органнары ??м Татарстан Республикасы д??л?т хакимияте органнары арасында эшл?р ??м в?кал?тл?р б?леш? турындагы Шартнам?не раслау хакында Федераль канун Д??л?т Думасы тарафыннан 2007 елны? 4 июленд? кабул ител? ??м Федерация Советы тарафыннан 2007 елны? 11 июленд? раслана ^[16] .

Конституция [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Т?п м?кал? : Татарстан Конституциясе

??м??риятны? т?п кануны ? Татарстан Республикасы Конституциясе . Конституция буенча, Татарстан ? демократик хокукый д??л?т. ?г?р Татарстан карамагындагы м?сь?л?л?ре буенча чыгарылган федераль канун ??м Татарстанны? хокукый актларына каршы килс?, Татарстанны? хокукый акты гам?лд? кала.

Р?ис [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Т?п м?кал? : Татарстан Республикасы Р?исе

Татарстан ??м??риятены? д??л?т башлыгы ? Татарстан ??м??рияте Р?исе ^[17] .

2010 елны? 25 мартында Р?ст?м Ми?неханов Татарстан Республикасы Р?исе вазифаларын башкара ^{[18] [19]} .

Канунбир? хакимияте [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Татарстан ??м??рияте Д??л?т Советы  ? Татарстан парламенты, д??л?т хакимиятене? и? югары в?киллекле, канунбир? ??м тикшер? торган органы. 100 к?н?фид?н тора.

2004 елны? 26 мартыннан бу вазифада Ф?рит М?х?мм?тшин эшли.

Башкаручы хакимият [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Министрлар Кабинеты ? югары башкарма орган, премьер-министр тарафыннан идар? ител?. 2010 елны? 22 апреленн?н бу вазифада Илдар Халиков , 2017 елны? 17 апреленн?н Песошин Алексей Валерий улы эшли.

Д??л?т гимны [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Т?п м?кал? : Татарстан Республикасы Д??л?т гимны

Татарстан Республикасы Д??л?т гимны 1992 елда кабул ител?. ??м??риятне? Д??л?т гимны авторы ? б?ек татар композиторы Р?ст?м Яхин . Д??л?т гимнын куллану кагыйд?л?ре ≪Татарстан ??м??рият д??л?т символлары≫ канунында к?рс?тел?.

Татарстан гимны с?зл?ре:

С?р?тхан? [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

• 
  Ак барс
• 
  Менделеевск м?чете
• 
  1 май м?йданы, Казан
• 
  Ике д??л?т теленд? язу
• 
  Т?б?н Кама м?чете
• 
  Барлык динн?р гыйб?д?тхан?се

Иск?рм?л?р [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

?д?бият [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Сылтамалар [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

• Татарстан д??л?т т?зелеше ??м халкы 2017 елны? 22 август к?ненд? архивланган . @ Tatarile

Шулай ук карагыз [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

	Татарстан порталы
	Россия Федерациясе порталы

• Татарстан Республикасы Кызыл китабы
• Татарстан флорасыны? Кара китабы

   

Бу м?кал? Татар Википедиясене? яхшы м?кал?л?р р?тен? кер?.