Словения
яки
Словения Республикасы
Урта Ди?гез
т?б?гене? т?ньягында ??м ?з?к Европаны? к?ньягында урнашкан д??л?т. Словения к?нбатышта Италия бел?н, т?ньякта Австрия бел?н, т?ньяк-к?нчыгышта Венгрия бел?н ??м к?нчыгышта ??м к?ньякта Хорватия бел?н чикт?ш. М?йданы 20 271 км² булып Словения уртача зурлыктагы Европа д??л?тл?рен? кер?. Д??л?т чигене? озынлыгы 1382 км, шуларны? 921 км коры ?ир чиге, 413 км елга чиге ??м 48 ди?гез чиге.
?др?н ди?гезене?
Словения ?лешене? озынлыгы 46,6 км. Т?п ш???р булып
Любляна
тора, ул д??л?т, м?д?ни ??м с?яси ?з?к булып тора, и? югары нокта булып Триглав тора (2864 км).
Словения м?д?ниятен? ?з?к Европа ??м Аппенин м?д?ни пространтвосы йогынты ясаган. 2011 ел халык санын алу буенча Словенияд? якынча 6000 торак пунктында 2050189 кеше яш?г?н. Словеннар халыкны? 83%-ын т?шкил итк?н, аннан со? венгрлар (0,32%), итальяннар (0,11%), чег?нн?р (0,17%). Словенияне? р?сми ??м д??л?т теле булып словен теле тора, итальян ??м венгр азчылыклары яш?г?н урыннарда р?сми тел булып итальян теле ??м венгр теле тора.
Словения д??л?тчелекк?
1990 елны?
23 декабренд? б?йсезлек турында плебисцитта ирешк?н. С?яси корылышы буенча Словения конституцион парламентар демократия. Словенияне? президенты булып Борут Пахор тора. 1992 елны? 22 маенда Берл?шк?н Милл?тл?р Оешмасына керг?н. Словения Европа Шурасы, Д?нья С??д? Оешмасы, НАТО ??м башка оешмалар ?гъзасы булып тора. 2004 елны? ??енд? ул
Европа Берлеген?
керг?н.
Словения уртача географик ки?лекл?рд? Альпларны? Динар тауларына к?чк?н урында урнашкан. Словенияд? кояшлы к?нн?р с?гатьл?ре елына уртача 2100 - 2400 була. И? салкын айны? уртача температурасы 0°С, и? ?ылы айны? 20°С.
Словенияд? ике ??н?ри халык театры бар
Любляна халык театры
??м
Марибор халык театры
.
 Любляна халык театры
| Любляна халык театры
|
 Марибор халык театры
| Марибор халык театры
|
|
Халыкны? якынча 80%-ы - католицизм тарафдарлары. Католик Чирк?вене? метрополиясе Люблянада, шуннан ул архиепископ ??м митрополит тарафыннан идар? ител?. Башка дини конфессиялар: православ дине, иудаизм.
2018 елга
Словенияд?
католиклык
(ил халкыны? 73,4% ы),
ислам
(3,7%),
православие
(3,7%),
протестантлык
(0,3%) динн?ре тарафдарлары яш?г?н.
Zdravljica
?ive vsi narodi,
ki hrepene do?akat’ dan:
da, koder sonce hodi,
prepir iz sveta bo pregnan,
da rojak prost bo vs’ak,
ne vrag, le sosed bo mejak,
da rojak prost bo vs’ak,
ne vrag, le sosed bo,
ne vrag, le sosed bo mejak.
Ис?нлек тосты
(икенче куплет т?р?ем?се)
Имин булсын д?нья к?теп
яши торган барча халык.
“Булсын!” диеп, тырыш хезм?т
куйган милл?т кен? ? алып!
Бетсен, диеп, ?ирд? сугыш,
??рбарчага булсын ирек,
яшик к?ршел?рне
дошман т?гел, дус-иш к?реп,
к?ршел?рне якын к?реп!
гимн турында
Словенияне? д??л?т гимны тексты итеп доктор Франц Прешеренны? (
dr.France Pre?eren
, 1800-1849) “Zdravljica” (“Ис?нлек тосты”) исемле ??м биш куплеттан торган шигыре сайлап алынган, к?ен композитор Станко Премрл (
Stanko Premrl
, 1880-1965) язган. Текстны? икенче куплеты гимнны? ?ыйнак варианты буларак расланган, ул р?сми чараларда уйнала. Словения гимныны? тулы тексты Европаны? дист?г? якын телен? т?р?ем? ителг?н, шул ис?пт?н ил халкыны? нибары 0,3 процентын гына т?шкил ит?че ма?арлар телен? д?.
“Ис?нлек тосты” фигуралы поэзия ?рн?ге булып тора, аны? биш куплетын да бокал р?вешенд? урнаштырырга м?мкин.
?min bulsın, donya kotep
ya?i tor?an barca xalıq.
“Bulsın!” diep, tırı? xezmat
quy?an millat kena ? alıp!
Betsen, diep, cirda su?ı?,
harbarca?a
bulsın irek,
ya?ik,
kur?elarne,
do?man tugel,
dus-i? kurep,
kur?elarne yaqın kurep!
- ↑
11 // Конституция Словении
- ↑
2,0
2,1
Population, Slovenia, 1 January 2018
?
Statistical Office of the Republic of Slovenia
, 2018.
- ↑
3,0
3,1
3,2
3,3
https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD
?
Б?тенд?нья банкы
.
- ↑
4,0
4,1
Отчёт о развитии человечества
?
Программа развития ООН
, 2022.
- ↑
5,0
5,1
https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI